Tham dự hội thảo có các đồng chí: Thượng tướng Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Chỉ đạo hội thảo: Thượng tướng Lê Huy Vịnh, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; đồng chí Trần Lưu Quang, Bí thư Thành ủy Hải Phòng; các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Bộ Quốc phòng, lãnh đạo các ban, bộ, ngành trung ương và địa phương; các đồng chí lão thành cách mạng, nhân chứng lịch sử, các nhà khoa học trong và ngoài quân đội...

Phát biểu khai mạc hội thảo, Thượng tướng Lê Huy Vịnh nhấn mạnh, hội thảo là hoạt động thiết thực kỷ niệm 60 năm Ngày mở Đường Hồ Chí Minh trên biển, là dịp để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta ôn lại truyền thống đấu tranh anh dũng của các thế hệ cha anh, tưởng nhớ đến đồng bào, đồng chí đã chiến đấu, hy sinh trên con đường huyền thoại. Kết quả của hội thảo sẽ góp phần hun đúc tinh thần yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, ý chí độc lập, tự chủ và khát vọng hòa bình, quyết tâm đoàn kết một lòng vượt qua mọi gian lao, thử thách, đặc biệt trước đại dịch COVID-19. Đồng thời, giúp chúng ta nhận thức sâu sắc, đầy đủ hơn tầm vóc, ý nghĩa lịch sử, cũng như những bài học kinh nghiệm có giá trị thực tiễn to lớn đối với sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt là trong công cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc, cũng như trong thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trên biển, đảo hiện nay.

Phát biểu chào mừng hội thảo, đồng chí Trần Lưu Quang khẳng định, Hải Phòng tự hào là nơi khởi nguồn con đường Hồ Chí Minh trên biển huyền thoại. Kế thừa và phát huy truyền thống cách mạng vẻ vang của thành phố Cảng “Trung dũng - Quyết thắng”, những năm qua, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố Hải Phòng luôn đoàn kết, khắc phục khó khăn, nỗ lực phấn đấu, đạt nhiều thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh. Đặc biệt, thành phố đang tích cực thực hiện tốt công tác tuyên truyền về chủ quyền biển, đảo, giáo dục truyền thống yêu nước, anh dũng chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta, nhất là những sự kiện lịch sử có tầm vóc và ý nghĩa sâu rộng nhằm nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về vai trò, vị trí của biển, đảo đối với sự phát triển bền vững của Hải Phòng, của đất nước; trách nhiệm của người dân trong bảo vệ chủ quyền, khai thác và nuôi dưỡng tiềm năng của biển, đảo phục vụ nhu cầu, lợi ích cuộc sống. Hội thảo là một cơ hội quý để chúng ta ôn lại truyền thống hào hùng của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, truyền thống thành phố Cảng “Trung dũng - Quyết thắng”, truyền thống kiên cường, dũng cảm, không ngại gian khổ, hy sinh của cán bộ, chiến sĩ trên những “con tàu không số” năm xưa. Những truyền thống tốt đẹp đó sẽ tiếp thêm sức mạnh cho quân và dân cả nước hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới. 

Đồng chí Thiếu tướng Nguyễn Hoàng Nhiên, Viện trưởng Viện Lịch sử quân sự Việt Nam, Bộ Quốc phòng, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo hội thảo khẳng định, trong 60 năm qua và nhất là trong 35 năm đổi mới, đã có nhiều công trình nghiên cứu, các hội thảo khoa học về  “Đường Hồ Chí Minh trên biển”. Thông qua việc nghiên cứu, biên soạn các công trình, tổ chức các hội thảo khoa học, đã ngày càng khẳng định vai trò, vị trí và làm sáng tỏ nhiều góc độ, khía cạnh về tuyến chi viện chiến lược quan trọng này. Tuy nhiên, tầm vóc, ý nghĩa to lớn, sâu sắc của Đường Hồ Chí Minh trên biển trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước vẫn cần tiếp tục nghiên cứu, luận giải để đúc rút những kinh nghiệm, bài học lịch sử quý giá nhằm vận dụng, phát huy hơn nữa trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. 

Ban Tổ chức hội thảo đã nhận được gần 90 tham luận của các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng, các ban, bộ, ngành trung ương và các địa phương, quân khu, quân đoàn, quân, binh chủng, các học viện, nhà trường, viện nghiên cứu, các nhân chứng lịch sử, các nhà khoa học trong và ngoài quân đội… Các tham luận gửi đến hội thảo đi sâu phân tích, luận giải nhiều chiều cạnh, song tập trung làm sáng rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn trọng tâm: 

Một là, Đường Hồ Chí Minh trên biển thể hiện tầm nhìn chiến lược, quyết sách đúng đắn, sáng tạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Với sự ra đời của Đường Hồ Chí Minh trên biển, hai tuyến vận tải chiến lược trên biển và trên bộ song song hoạt động, bổ sung, hỗ trợ lẫn nhau, tạo nên một hệ thống vận tải tương đối hoàn chỉnh, chi viện kịp thời, hiệu quả sức người, sức của cho chiến trường miền Nam. Đặc biệt, vào giai đoạn cuộc kháng chiến ở miền Nam gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn, bằng Đường Hồ Chí Minh trên biển, “Đoàn tàu không số” đã kịp thời vận chuyển vũ khí, trang bị đến những địa bàn xa hậu phương, sâu trong vùng địch tạm chiếm, bảo đảm cho quân và dân miền Nam “đánh mạnh, thắng to”. Cùng với Đường Hồ Chí Minh trên bộ, Đường Hồ Chí Minh trên biển giữ vai trò quan trọng đối với mỗi giai đoạn phát triển của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, từng bước hiện thực hóa khát vọng độc lập, tự do, thống nhất nước nhà của nhân dân ta. 

Hai là, Đường Hồ Chí Minh trên biển - một chiến công xuất sắc, bản anh hùng ca về ý chí, sức sáng tạo của con người Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh. Những chiến công xuất sắc của Đường Hồ Chí Minh trên biển đã trở thành kỳ tích lịch sử - một huyền thoại sống động của ý chí, quyết tâm, lòng dũng cảm, trí thông minh và sức sáng tạo của con người Việt Nam trong cuộc đụng đầu với đế quốc Mỹ xâm lược. Điều đó được thể hiện trong tổ chức, biên chế của “Đoàn tàu không số”. Sự cống hiến, hy sinh của cán bộ, chiến sĩ Đường Hồ Chí Minh trên biển đã tạo nên chiến công thể hiện bằng những kết quả cụ thể, với hàng trăm lượt tàu ra khơi, cập bến và về đích an toàn; hàng nghìn tấn vũ khí, khí tài, hàng hóa, thuốc men; hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ từ hậu phương lớn được đưa vào tiền tuyến lớn, đáp ứng kịp thời sức người, sức của cho chiến trường miền Nam trong những năm tháng ác liệt của chiến tranh. Họ đã làm rạng rỡ truyền thống vẻ vang của Hải quân nhân dân Việt Nam anh hùng, Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, góp phần to lớn vào thắng lợi vĩ đại của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Ba là, Đường Hồ Chí Minh trên biển là biểu hiện sinh động của tình đoàn kết quân dân, phát huy sức mạnh tổng hợp to lớn để giành thắng lợi. Xây dựng và phát huy mối quan hệ, tình đoàn kết gắn bó mật thiết quân - dân là một trong những yếu tố thắng lợi của Đường Hồ Chí Minh trên biển. Trên cơ sở nội bộ đoàn kết, các đơn vị, cán bộ, chiến sĩ “tàu không số” luôn nêu cao tinh thần gắn bó với nhân dân, hiệp đồng chặt chẽ với các lực lượng, các cơ quan, ban, ngành, địa phương, đơn vị bạn. Mối quan hệ đoàn kết quân - dân còn thể hiện trong các nhà máy, xí nghiệp, nơi nghiên cứu, đóng những con tàu vận tải, phục vụ yêu cầu chi viện chiến lược cho chiến trường miền Nam. Bên cạnh đó, lực lượng làm nhiệm vụ chi viện đường biển còn nhận được sự giúp đỡ có hiệu quả của bạn bè quốc tế trong chuyên chở, tiếp nhận hàng hóa, vũ khí, cung cấp lương thực, thực phẩm, sửa chữa tàu, thuyền, cứu chữa cán bộ, chiến sĩ bị thương, ốm đau... Tất cả những yếu tố đó đã tạo nên sức mạnh tổng hợp to lớn, làm nên huyền thoại của Đường Hồ Chí Minh trên biển.

Bốn là, Đường Hồ Chí Minh trên biển mang tầm vóc và ý nghĩa lịch sử to lớn, để lại nhiều bài học có giá trị lý luận và thực tiễn đối với sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Đường Hồ Chí Minh trên biển là một trong những chiến công hiển hách của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước; đồng thời, thể hiện nét độc đáo, đặc sắc của nghệ thuật quân sự Việt Nam. Với việc tổ chức thành công Đường Hồ Chí Minh trên biển, quân và dân ta đã viết nên bản hùng ca về ý chí, sức sáng tạo của con người Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh, góp phần quan trọng vào thắng lợi vĩ đại của dân tộc trong cuộc đụng đầu lịch sử với đế quốc Mỹ. Qua kỳ tích lịch sử Đường Hồ Chí Minh, chúng ta đúc rút nhiều bài học kinh nghiệm quý có ý nghĩa to lớn để vận dụng, phát huy trong xây dựng Quân chủng Hải quân nhân dân Việt Nam nói riêng, xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam nói chung, đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi của nhiệm vụ chiến lược bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong mọi tình huống.

Phát biểu bế mạc hội thảo, đồng chí Thượng tướng Lê Huy Vịnh khẳng định, với tinh thần làm việc hết sức khẩn trương và trách nhiệm, Hội thảo khoa học: “Đường Hồ Chí Minh trên biển - Kỳ tích lịch sử và bài học đối với sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc” đã thành công tốt đẹp. Đường Hồ Chí Minh trên biển là một phát kiến trong đường lối, chủ trương lãnh đạo của Đảng ta, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh; lập nên kỳ tích lịch sử và trở thành một trong những nhân tố góp phần vào thắng lợi trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Quá trình xây dựng, hoạt động và những đóng góp của Đường Hồ Chí Minh trên biển đã minh chứng cho sự chủ động, nhạy bén của Quân ủy Trung ương, Bộ Tổng Tư lệnh, Bộ Quốc phòng; thể hiện ý chí kiên cường, bất khuất, trí thông minh, lòng dũng cảm, khát vọng độc lập, tự do, hòa bình, thống nhất đất nước của quân và dân ta. Từ đây, nhiều bài học lịch sử và kinh nghiệm về chỉ đạo chiến lược, sự phát triển nghệ thuật quân sự đặc sắc của chiến tranh cách mạng Việt Nam đã được đúc kết có giá trị lịch sử và hiện thực sâu sắc, vận dụng cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

Nhiều tham luận, ý kiến phát biểu tại hội thảo có nội dung phong phú, bảo đảm chất lượng khoa học, góp phần làm sáng tỏ thêm một số vấn đề và nội dung quan trọng, trong đó có nhiều luận giải, phân tích, đánh giá trên khía cạnh mới, đặc sắc về Đường Hồ Chí Minh trên biển - một trong những nhân tố góp phần vào thắng lợi vĩ đại của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, để lại nhiều bài học quý đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay./.