Mục lục Hồ sơ sự kiện số 115 (14-5 -2010)

-  Cổ vật - tiếng nói từ ngàn xưa

Từ khi xuất hiện con người trên hành tinh tới nay, loài người đã cho “ra đời” hàng tỉ đồ vật khác nhau để phục vụ cuộc sống, sinh hoạt. Thời gian trôi qua, có nhiều đồ vật bị tiêu hủy hoặc vĩnh viễn biến mất, nhưng cũng có không ít thứ vẫn trường tồn cùng thời gian và ngày càng trở nên có giá. Sưu tầm đồ cổ đã trở thành thú chơi sành điệu của bao người.

*** Vấn đề và bình luận

Tiếu Phong - “Mật phục” 1890!

Trăm vạn đồng bạc trắng không xứng bằng dãy số 1890 in trên nó. Sự khan hiếm và sự biến mất đến kỳ ảo của đồng bạc Đông Dương Piastre năm 1890 khiến nó vừa trở thành một huyền thoại, vừa dấy lên một cuộc chiến săn tìm nóng bỏng nhất với nhiều lãng mạn của giới các sưu tập gia bạc ngoại thương.

Hoàng Phương - Cổ vật Việt Nam: Vẫn mò mẫm đi tìm

Việt Nam là một trong những nước có nhiều cổ vật, nên những hệ lụy liên quan cũng có không ít điều đáng bàn. Những món đồ cổ có xuất xứ từ Việt Nam được nhiều nhà sưu tập trên thế giới truy lùng. Đây một phần cũng là niềm tự hào của chúng ta, song nó cũng đặt ra không ít dấu hỏi lớn.

Minh Phương - Cơn thèm khát cổ vật của các bảo tàng

Việc một pho tượng Phật cổ vẫn tồn tại trong chùa cũng được coi là điều đáng ngạc nhiên ở Tây Tạng. Các viện bảo tàng còn cần bao nhiêu cổ vật nữa mới thỏa cơn khát, khi mà trong các hành lang khóa kín của chúng đã chất đầy những hiện vật không được trưng bày?

Trần Đăng - Miền Trung: Vùng đất cổ vật

Như một sự sắp đặt tình cờ của lịch sử, Việt Nam có ba di sản văn hóa thế giới thì cả ba đều nằm ở miền Trung. Đây là vùng đất đã và đang trầm tích trong lòng nó những tầng văn hóa xuyên qua nhiều thế kỷ của những chủ nhân khác nhau: Sa Huỳnh, Chămpa, Việt. Cạnh đó, do có nhiều ưu thế về cửa sông, cảng biển từ rất xa xưa nên vùng đất này là nơi gặp gỡ của nhiều dòng chảy văn hóa khắp nơi trên thế giới. Vì vậy, miền Trung được xem như vùng đất của những cổ vật.

Sơn Xuân - Những ngộ nhận khi chơi đồ cổ

Do tính đặc thù của thú chơi đồ cổ và nguồn siêu lợi nhuận mà ngành này đem lại, một số người khi bước chân vào con đường này đã trở nên sa đà vì có nhiều ngộ nhận.

*** Bên lề sự kiện

Phạm Điệp - Một ngày ở Cố Viên Lầu

Cũng được sống trong nếp nhà gỗ lim năm gian, hai chái cổ, được “sở hữu” hàng ngàn món cổ vật; cũng ngồi uống rượu trên chiếc sập gụ, có cả tủ chè và thưởng thức mùi hương trầm tỏa ra từ chiếc lư đồng, với tiếng “tom, chát” của làn điệu ca trù... bỗng dưng bạn cảm thấy mình trở thành... “đại gia”. Đó là không gian tôi cảm nhận được ở Làng Việt cổ: Cố Viên Lầu (huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình).

Hương Ly - Sưu tầm cổ vật - thú vui hái ra tiền

Có một quy luật muôn đời của tạo hoá, gọi là “quy luật tác động ngược”, theo đó mỗi một thực thể trong tự nhiên, trong đó có xã hội loài người, một khi bị ảnh hưởng của một tác nhân nào đó từ bên ngoài thì ngay tức khắc, bên trong thực thể đó sẽ hình thành tác động ngược nhằm giảm bớt ảnh hưởng của các tác nhân từ bên ngoài. Thú vui sưu tầm cổ vật là một trong muôn vàn biểu hiện của quy luật muôn đời ấy.

Hoàng Lan - Cà phê cổ vật giữa lòng Hà Nội

Nhiều người tìm đến quán “Café art”, ở số 75 phố Quán Thánh - Hà Nội, không đơn thuần chỉ là để uống cà phê. Họ đến đây còn để chiêm ngưỡng những cổ vật mà ông chủ Nguyễn Trường đã sưu tầm được. Mọi người vẫn gọi ông chủ bằng cái tên thân thuộc “Trường tóc bạc” (vì tóc ông bạc trắng). Giới chơi cổ vật thì mệnh danh cho ông là: “Đệ nhất tay chơi cổ vật “a-ma-tơ” đất Hà Thành”.

Quản Dưỡng Lôi - Linh vật thất truyền của Cựu ước

Kinh thánh còn được gọi là “Quyển sách của mọi quyển sách” và bao gồm Cựu ước và Tân ước. Cựu ước là sách nói về lịch sử của dân tộc Do thái cho tới Công nguyên. Tân ước là sách bổ sung cho thời gian từ đó về sau. Trong Cựu ước có đề cập đến ba đồ vật được người Do thái coi là linh vật và đều bị thất truyền từ rất lâu rồi. Đối với giới khảo cổ, các nhà nghiên cứu lịch sử và cả giới sưu tầm đồ cổ thì những đồ vật có tuổi vài ngàn năm này đương nhiên vừa là báu vật, vừa là cổ vật đặc biệt quý giá. Cũng vì thế mà cuộc tìm kiếm và truy lùng chúng dường như vẫn không dứt từ thế hệ này sang thế hệ khác, cho dù đến nay chẳng thấy ai thành công.

Chi Huyền - Thế giới trước nạn buôn lậu cổ vật

Theo thống kê của Liên hợp quốc, mỗi năm doanh số buôn lậu cổ vật của thế giới lên tới 5 tỉ USD. Tính riêng ở Afghanistan, Iraq và một số nước ở châu Phi, nguồn lợi thu được từ buôn bán cổ vật gấp nhiều lần so với buôn lậu ma túy.

Trung Hải - Cổ vật: Thật, giả khó phân

Sưu tầm đồ cổ là một thú chơi tao nhã, cung cấp cho “dân nghiền” hiểu thêm kiến thức về lịch sử, văn hóa, nghệ thuật và địa lý... Tuy nhiên, hiện nay, trên thị trường cổ vật, đồ giả cổ xuất hiện tràn lan và ngày càng tinh vi, hoàn hảo, khiến dân chơi có nghề, nhưng đôi lúc vẫn bị nhầm oan.

*** Kinh tế và hội nhập

Vũ Xuân - Kinh tế thế giới: Phục hồi nhanh, bất ổn còn

Mặc cho cuộc khủng hoảng nợ ở Hy Lạp có tác động xấu đến nền kinh tế toàn cầu, các chỉ số thống kê mới nhất vẫn cho thấy nền kinh tế thế giới phục hồi nhanh hơn dự kiến, đặc biệt ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Tuy nhiên, những bất ổn vẫn còn...

Phạm Nhẫn - Hai mặt của cứu trợ

Số tiền 110 tỉ euro của Liên minh châu Âu ( EU) và Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cứu Hy Lạp không bị vỡ nợ trong thời gian ba năm tới và cũng đồng thời cứu đồng euro không bị cùng số phận như Hy Lạp. Hai kết quả này giúp EU giữ được thể diện về chính trị và tránh được những hậu quả vô cùng tai hại về kinh tế và tiền tệ, nhưng đồng thời lại đẩy cả EU lẫn Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) vào vòng cương tỏa của những tiền lệ mới mà từ nay EU và ECB đã đâm lao nên không còn con đường nào khác là sẽ phải theo lao.

*** Cửa sổ nhìn ra thế giới

Lê Minh Quang - Lễ kỷ niệm Ngày Chiến thắng phát xít năm 2010 ở Nga: Sự kiện chưa từng có

Theo con số thống kê, lễ kỷ niệm Ngày Chiến thắng trong cuộc Chiến tranh giữ nước vĩ đại ở Liên Xô trước đây và Nga hiện nay (gọi tắt là Ngày Chiến thắng) là một trong những ngày đáng nhớ nhất và được trận trọng nhất đối với mỗi người dân Nga. Trong năm 2010, lễ kỷ niệm Ngày Chiến thắng được đánh giá là chưa từng có, do lần đầu tiên có sự tham gia của quân đội các nước Mỹ, Anh, Pháp và Ba Lan.

An Châu - Con bài căn cứ quân sự Futenma: “Con dao hai lưỡi” với ông Hatoyama

Cái thời hạn tháng 5 được chính Thủ tướng Nhật Bản Yukio Hatoyama đặt ra để trả lời công chúng nước này về số phận căn cứ quân sự Futenma của Mỹ tại đảo Okinawa đang gây khó cho nỗ lực giành lại uy tín của Đảng Dân chủ cầm quyền, đặc biệt trong bối cảnh ngày bầu cử Thượng viện đang tới gần. Con bài Futenma đang trở thành “con dao hai lưỡi” đối với ông Hatoyama.

Lý Mạc Phù - Thôi rồi, Công Đảng ơi !

Cuộc bầu cử quốc hội ở nước Anh ngày 7-5 vừa qua đã đưa lại kết quả chỉ thấy có hai lần trong thế kỷ XX – năm 1929 và 1974: cả Công đảng lẫn Đảng Bảo thủ đều vẫn là hai đảng phái chính trị lớn nhất, nhưng không giành được đa số tuyệt đối để có thể độc tôn cầm quyền và Đảng Dân chủ tự do tuy chỉ ở vị trí thứ ba, nhưng lại đóng vai trò có thể giúp đương kim thủ tướng Gordon Brown của Công đảng tiếp tục cầm quyền hoặc đưa Đảng Bảo thủ trở lại cầm quyền sau 13 năm bị lưu đày ở phe đối lập.

*** Kỷ niệm 120 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19-5-1890 - 19-5-2010)

Thành Nam - Hồi ức về Bác Hồ của một giáo sư Trung Quốc

Giáo sư Văn Trang, nguyên Trưởng ban phiên dịch đoàn cố vấn Trung Quốc, nguyên cán bộ Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam từ năm 1948 đến năm 1967. Trong khoảng thời gian khá dài, ông nhiều lần làm việc với Chủ tịch Hồ Chí Minh. Sau khi trở về Trung Quốc, giáo sư Văn Trang làm giáo viên giảng dạy môn tiếng Việt tại Đại học Ngoại ngữ Bắc Kinh. Một lần, nhân dịp kỷ niệm ngày sinh nhật Bác, giáo sư đã mời tôi đến chơi và kể lại những kỷ niệm được ở bên cạnh Bác - một vị lãnh tụ nước ngoài mà ông hết sức kính trọng và ngưỡng mộ.

*** Văn học - nghệ thuật

Mỹ An - Hollwood lãi ròng nhờ “truy tìm kho báu”

Diễn viên gạo cội Harrison Ford từng phát biểu “chẳng có gì dễ hơn việc hớp hồn người hâm mộ bằng việc vào vai một nhà khảo cổ đăm chiêu, ăn mặc kỳ dị, hành động kỳ quặc nhưng có đam mê điên rồ săn tìm báu vật lịch sử”. Điều này có lẽ là lời giải thích dễ hiểu nhất cho sự thanh công của loạt phim “Các cuộc phiêu lưu của Indiana Jones, do Harrison Ford thủ vai

*** Văn hóa - xã hội

Trần Nhàn - Hầm mộ ở Roma: “Niên giám” hơn 2.000 năm...

Thủ đô Roma của Italia còn được gọi là Thành phố Vĩnh cửu. Hiếm có nơi nào khác trên thế giới còn tồn tại cho tới ngày nay nhiều di tích và dấu ấn lịch sử, đặc biệt về tôn giáo, như ở thành phố này. Roma không phải là nơi phát tích của Nhà thờ Thiên chúa giáo, nhưng với sự hình thành của Tòa thánh Vatican và sự khẳng định quyền lực của Giáo hoàng theo thời gian đã trở thành trung tâm của thế giới Thiên Chúa giáo. Hệ thống hầm mộ dưới lòng thành phố này cũng có thể được coi như một kiểu niên giám hơn 2.000 năm qua của lịch sử Nhà thờ Thiên chúa giáo và đất nước Italia.

*** Nhân vật với lịch sử

Long Giang - Gertrude Bell – nhà nữ khảo cổ vĩ đại của thế giới

Gertrude Bell là người phụ nữ có cuộc đời phi thường đầu thế kỷ XX. Không chỉ nước Anh, mà cả thế giới sẽ còn nhớ tới bà nhờ những phát kiến quan trọng của bà về văn hoá Arab. Mặc dù có những thành công vang dội trong lĩnh vực học thuật và văn hoá, cuộc đời của bà cũng bộc lộ những nghịch lý. Là học giả, nhà khảo cổ, nhà ngôn ngữ xuất chúng, nhưng bà cũng còn là một nhân vật lãnh đạo trong phong trào đòi quyền bầu cử cho phụ nữ.

*** Tuần trong 5 phút

- Việt Nam

- Thế giới