Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, với nhiều nội dung quan trọng nhằm chuẩn bị cho Kỳ họp thứ hai, Quốc hội khóa XIV dự kiến khai mạc vào ngày 20-10-2016, Phiên họp thứ ba Ủy ban Thường vụ Quốc hội kéo dài từ ngày 12 đến ngày 22-9. Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tập trung cho ý kiến vào 6 vấn đề.

Cụ thể là việc chuẩn bị Kỳ họp thứ hai Quốc hội khóa XIV; việc tiếp thu, chỉnh lý 3 dự thảo luật đã trình Quốc hội khóa XIII (Luật về hội; Luật tín ngưỡng, tôn giáo; Luật đấu giá tài sản); cho ý kiến về 10 dự án luật và 1 dự thảo nghị quyết trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ hai, Quốc hội khóa XIV, gồm: Luật Thủy lợi; Luật đường sắt (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật chuyển giao công nghệ; Luật quản lý ngoại thương; Luật quản lý, sử dụng tài sản nhà nước (sửa đổi); Luật quy hoạch; Luật quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ; Luật trợ giúp pháp lý (sửa đổi); Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (sửa đổi); Luật du lịch (sửa đổi); dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 55/2010/QH12 về miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp; dự thảo Nghị quyết về nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ chi thường xuyên của ngân sách Nhà nước.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến về việc ban hành hai Nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội để hướng dẫn thi hành Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015, bao gồm Nghị quyết ban hành Quy chế lập, thẩm tra, trình Quốc hội quyết định dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách Trung ương phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước và dự thảo Nghị quyết về nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ chi thường xuyên của ngân sách Nhà nước.

Tại Phiên họp này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng sẽ cho ý kiến về báo cáo công tác 2016 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, các báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, về công tác thi hành án và công tác phòng, chống tham nhũng; việc cử Ủy viên Hội đồng tuyển chọn, giám sát Thẩm phán Quốc gia.

Quy định mới “giá dịch vụ” thay “thủy lợi phí”

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển điều hành phần mở đầu phiên họp sáng 12-9. Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường trình bày Tờ trình Dự án Luật Thủy lợi.

Tiếp theo, ông Phan Xuân Dũng, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội trình bày báo cáo tóm tắt thẩm tra dự án Luật Thủy lợi.

Thủy lợi có vai trò hết sức quan trọng trong sản xuất nông nghiệp, cấp nước cho dân sinh, các ngành kinh tế khác, là giải pháp quan trọng trong công tác phòng, chống thiên tai, góp phần phát triển bền vững kinh tế - xã hội.

Kế thừa các quy định còn phù hợp của Pháp lệnh khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi và các văn bản pháp luật liên quan, dự án Luật Thủy lợi được xây dựng gồm 9 chương với 72 điều, quy định cụ thể phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, những vấn đề chung về hoạt động thủy lợi...

Nhấn mạnh rõ dự thảo luật này có phạm vi điều chỉnh liên quan đến vấn đề tưới và tiêu trong nông nghiệp, các đại biểu đã tập trung làm rõ những điểm mới của Dự án luật Thủy lợi, đó là quy định “giá dịch vụ” thay cho “thủy lợi phí” tại Pháp lệnh khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi để đảm bảo phù hợp, thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành, vì Luật Phí và lệ phí không quy định “thủy lợi phí”.

Việc thực hiện cơ chế giá sẽ làm thay đổi nhận thức của xã hội về công tác thủy lợi từ “phục vụ” sang “dịch vụ”; giúp người sử dụng dịch vụ nước từ công trình thủy lợi hiểu rõ bản chất hàng hóa của nước, coi dịch vụ nước là một dịch vụ đầu vào cho sản xuất…

Cùng với đó, quy định mới về xã hội hóa trong đầu tư xây dựng và quản lý, khai thác công trình thủy lợi cũng được các đại biểu tập trung thảo luận. Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ cho rằng, điểm mới của dự thảo luật là đầu tư, quản lý các công trình theo hình thức xã hội hóa, nhằm huy động nguồn lực của toàn xã hội tham gia công tác thủy lợi, góp phần nâng cao chất lượng công trình thủy lợi đặc biệt là công trình có quy mô nhỏ.

Tuy nhiên, cần làm rõ hơn các chính sách khuyến khích đầu tư về giá, thuế; cần quy định rõ trách nhiệm trong quản lý, khai thác, vận hành sử dụng các công trình này.

Cùng quan điểm này, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng, quan điểm xã hội hóa là cần thiết nhưng cần phân biệt rõ chủ thể quản lý nhà nước và chủ thể đầu tư có quyền quản lý khai thác công trình.

Bên cạnh đó, quy định về thẩm quyền quyết định giá trong dự thảo còn chưa có căn cứ rõ ràng giữa công trình xã hội hóa và công trình do nhà nước đầu tư.

Tán thành việc cần thiết ban hành Luật Thủy lợi trong điều kiện biến đổi khí hậu cũng như nhu cầu công nghiệp hóa, đô thị hóa hiện nay, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nêu rõ, phải bảo đảm tính đồng bộ của luật này với các luật hiện có.

Luật cũng cần tính đến hiệu quả sử dụng tiết kiệm nước từ góc độ đất nông nghiệp hiện không còn nhiều trong khi quy mô dân số phát triển, cũng như việc sử dụng đường ống dẫn nước tưới tiêu ngầm...

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho rằng từ thực tiễn, vấn đề bảo đảm an toàn các công trình thủy lợi phải được đặt lên hàng đầu và luật phải có những quy định cụ thể về nội dung. Gắn liền với đó là các quy định về việc sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nước biển dâng...

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí với dự án Luật Thủy lợi. Đa số các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí phạm vi hoạt động thủy lợi, xoay quanh vấn đề tưới và tiêu trong nông nghiệp và nhất trí cần làm rõ nội hàm “hoạt động thủy lợi”, “thủy lợi” và phạm vi luật này phải thích ứng với tình hình mới, nhất là vấn đề biến đổi khí hậu.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ, cũng như chỉ đạo Ban soạn thảo tiếp tục rà soát các chủ trương, đường lối của Đảng, rà soát theo tinh thần Hiến pháp và hệ thống pháp luật có liên quan để đảm bảo tương thích và thống nhất. Để bảo đảm tính khả thi và tính cụ thể của luật, cần kèm dự thảo nghị định kèm theo dự thảo Luật.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu cơ quan soạn thảo bổ sung, chỉnh lý và làm rõ về quản lý đầu tư, quy hoạch các công trình thủy lợi bảo đảm an toàn, hiệu quả, tiết kiệm, đặc biệt chú ý đến hệ thống thủy lợi, trong đó có phân loại đầu mối nguồn nước, kênh dẫn, nội đồng...

Nhất trí quan điểm theo cơ chế thị trường, chuyển sang tính “giá dịch vụ” thủy lợi, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển yêu cầu Ban soạn thảo phải đánh giá rất rõ các mặt, nhất là chính sách miễn giảm phải hợp lý, đề nghị rà soát lại Điều 38 quy định về nguyên tắc định giá sản phẩm, dịch vụ thủy lợi vì việc tính giá dịch vụ sẽ ảnh hưởng đến 80% số hộ nông dân đang sử dụng nguồn nước tưới, tiêu cho nông nghiệp.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải có lộ trình trong việc tính giá dịch vụ thủy lợi. Bên cạnh đó, việc xã hội hóa đầu tư vào thủy lợi cần có chính sách cụ thể liên quan đến đất đai, tài chính, tín dụng....; phân định rõ đối với loại công trình nào thì xã hội hóa, công trình nào thì không.

Cùng với đó, Ban soạn thảo cần làm rõ vấn đề đảm bảo nước tưới, tiêu, tự do kinh doanh trồng trọt, những thiệt hại, quản lý nước đến công trình thủy lợi nội đồng; mối quan hệ thủy lợi, thủy điện; trách nhiệm quản lý nhà nước giữa các bộ, ngành, địa phương, tổ chức, cá nhân; vấn đề an toàn hồ chứa, gắn với an ninh quốc phòng; về hợp tác quốc tế; ứng dụng khoa học công nghệ; thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại tố cáo khi chuyển sang tính giá dịch vụ thủy lợi... /.