Buổi hội thảo trên diễn ra vào thời điểm kỷ niệm 41 năm kết thúc cuộc chiến tranh ở Việt Nam và trước khi Ngoại trưởng J. Kerry tháp tùng Tổng thống Mỹ B. Obama thăm chính thức Việt Nam vào cuối tháng 5-2016 trong bối cảnh quan hệ hai nước đang phát triển mạnh mẽ, đã thu hút sự tham dự của gần 1.000 người, bao gồm các cựu chiến binh Mỹ, các chính khách, nhà báo từng tham gia chiến tranh Việt Nam cũng như những học giả nghiên cứu về chiến tranh Việt Nam...

Phát biểu tại hội thảo, Ngoại trưởng J. Kerry chỉ rõ bài học quan trọng nhất mà nước Mỹ cần rút ra từ kinh nghiệm của cuộc chiến tranh Việt Nam là khi đánh giá về một nước cần nhìn nhận qua lăng kính của người dân ở chính nước đó. Ông ca ngợi sự cởi mở “phi thường” của nhân dân Việt Nam khi vượt qua sự thù hận để mở rộng cửa cho phép người Mỹ quay trở lại tìm kiếm binh lính Mỹ bị chết hoặc mất tích trong chiến tranh Việt Nam, cho dù còn rất nhiều bộ đội Việt Nam hy sinh vẫn chưa tìm được hài cốt.

Theo ông, phía Việt Nam muốn làm như vậy bởi vì chính bản thân người dân Việt Nam cũng muốn gác lại quá khứ chiến tranh để hướng tới tương lai. Ngoại trưởng J. Kerry nhấn mạnh với ông cũng như nhiều cựu binh Mỹ khác, quá trình hàn gắn và bình thường hóa quan hệ sau chiến tranh không phải là lãng quên vì lãng quên có nghĩa là ngừng học hỏi.

Ông J. Kerry nhấn mạnh quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam đã thay đổi nhanh chóng sau 20 năm bình thường hóa quan hệ, số lượng du khách Mỹ tới Việt Nam tăng từ 60.000 lên nửa triệu người, kim ngạch thương mại song phương tăng từ 400 triệu USD lên 45 tỷ USD, số lượng du học sinh Việt Nam tại Mỹ tăng từ 800 lên gần 19.000 người.

Ông J. Kerry thừa nhận mặc dù vẫn còn tồn tại những bất đồng, hai nước đều đang cố gắng vượt qua và tôn trọng thể chế chính trị của nhau. Hiện, hai nước đang tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực, đặc biệt là trong các vấn đề an ninh, quan hệ giữa quân đội với quân đội ngày càng được mở rộng, hai nước tham gia Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) chiếm tới hơn 40% GDP toàn cầu, hợp tác chặt chẽ trong vấn đề sông Mekong, trường Đại học Full Bright sẽ được mở tại thành phố Hồ Chí Minh vào cuối năm nay,...

Trên cương vị một quân nhân, ông J. Kerry từng được trao nhiều huân chương khi phục vụ trong lực lượng Hải quân Mỹ trong chiến tranh Việt Nam. Tuy nhiên, sau khi rời quân ngũ, ông trở thành một người phản chiến mạnh mẽ dẫn đến làn sóng biểu tình rầm rộ phản đối chiến tranh Việt Nam tại Mỹ hồi năm 1971. Ngoại trưởng Kerry cho biết ông thường hồi tưởng lại những ký ức về cuộc chiến tranh Việt Nam khi tìm kiếm giải pháp tại các nước bị chiến tranh tàn phá như Syria, Triều Tiên hay cuộc chiến chống Tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.

Trong khuôn khổ hội thảo “Vietnam War Summit” kéo dài 3 ngày (từ ngày 26 đến ngày 28-4) với mục đích trao đổi thẳng thắn về chiến tranh Việt Nam, bài học và di sản của cuộc chiến còn có sự góp mặt của rất nhiều nhân chứng lịch sử như cựu Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger, người từng phục vụ dưới các đời Tổng thống Mỹ Richard Nixon và Gerald Ford; nhà hành động phản chiến Tom Hayden; phóng viên ảnh Nick Ut của hãng thông tấn AP, người từng đoạt giải báo chí Pulitzer với bức ảnh nổi tiếng “Em bé Napalm”... Dự kiến, Đại sứ Việt Nam tại Mỹ Phạm Quang Vinh sẽ có bài phát biểu quan trọng trong phiên thảo luận vào ngày 28/4 (sáng 29-4 theo giờ Việt Nam)./.