Các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng: Tô Huy Rứa, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương; Đinh Thế Huynh, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì Hội nghị.

Dự Hội nghị có các đồng chí: Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo các ban Đảng, các bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo 33 tỉnh, thành phố có đại biểu dự Hội nghị; đặc biệt là sự có mặt của hơn 300 đại biểu đại diện cho các đồng chí tham gia cấp ủy trong nhà tù và trại giam của địch trong thời kỳ chống Mỹ (1954-1975).

Hội nghị là hoạt động kỷ niệm 40 năm chiến thắng trở về đối với các đảng viên tham gia cấp ủy trong hệ thống nhà tù và trại giam; nhằm tri ân công lao của các chiến sĩ Cộng sản trung kiên của Đảng ta. Đây cũng là dịp cung cấp thêm tư liệu, nhân chứng lịch sử, làm sáng tỏ thêm vai trò lãnh đạo của cấp ủy đảng về công tác xây dựng Đảng trong lao tù. Hội nghị cũng là dịp nhằm giáo dục truyền thống yêu nước, lý tưởng Cộng sản, nêu gương rèn luyện đạo đức, phẩm chất cách mạng mẫu mực của các thế hệ cha anh để thế hệ trẻ noi gương, làm theo; góp phần làm rạng rỡ thêm lịch sử vẻ vang của Đảng Cộng sản Việt Nam và lịch sử dân tộc Việt Nam.

Tại Hội nghị, đồng chí Phạm Bá Lữ - Trưởng Ban Liên lạc tù binh Việt Nam đã báo cáo, chia sẻ những khó khăn, ác liệt trong những ngục tối được mệnh danh là “địa ngục trần gian”. Chỉ trong thời gian khoảng hơn 6 năm, Nhà tù Phú Quốc (Kiên Giang) đã giam giữ 40.000 chiến sĩ cách mạng, giết hại 4.000 người, trung bình mỗi ngày giết hại 10 người. Nhà tù Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) giam giữ hơn 200.000 người, giết hại 40.000 người... Trước thảm họa hủy diệt của kẻ thù, những cấp ủy viên đã tập hợp nhau lại một cách tự giác để đấu tranh và lãnh đạo quần chúng đấu tranh chống địch. “Kẻ thù càng hung hãn, thì tổ chức Đảng càng dũng mãnh, chặt chẽ” - đồng chí Phạm Bá Lữ khẳng định.

Mặc dù bị giặc bắt tù đày, nhưng những cán bộ, đảng viên trẻ tuổi đời, trẻ tuổi Đảng vẫn vững vàng trước sóng gió bão bùng, kiên trung, bất khuất trước kẻ thù; kiên cường đấu tranh, đối phó với địch.

Trong điều kiện khó khăn trăm bề, chịu sự đàn áp dã man của kẻ thù, nhưng hoạt động của chi ủy, cấp ủy trong nhà tù và trại giam vẫn diễn ra hiệu quả. Các hình thức đấu tranh, bắt đầu từ việc phản đối không đi tạp dịch, những việc dính líu đến quân sự, chống chào cờ ngụy,... đến tổ chức vượt ngục cá nhân và tập thể. Các cuộc đấu tranh hướng đến đòi hỏi được học văn hóa, biến nhà tù địch thành trường học cách mạng. Tổ chức đảng tập trung giáo dục tư tưởng - chính trị, xây dựng niềm tin sắt đá vào thắng lợi cuối cùng của cách mạng cho đội ngũ chiến sĩ cách mạng.

Đồng chí Trưởng Ban Liên lạc tù binh Việt Nam cũng đúc rút, phân tích rõ ba bài học giá trị về công tác xây dựng Đảng và lãnh đạo đấu tranh trong hệ thống nhà tù, trại giam tù binh thời kỳ chống Mỹ cứu nước; trong đó, nhấn mạnh sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam có vai trò quan trọng và quyết định. Có Đảng, có thống nhất ý chí và hành động mới đập tan mọi âm mưu, thủ đoạn thâm độc của kẻ thù, mới bảo vệ phẩm chất, khí tiết của người cán bộ, chiến sỹ, mới bảo vệ được lực lượng cho cách mạng. Đó còn là kinh nghiệm của công tác tư tưởng, công tác giáo dục chính trị, là giá trị của tinh thần đoàn kết trong nội bộ chi bộ, đảng bộ, đoàn kết với tất cả tù nhân thành một khối vững chắc, đương đầu với kẻ thù.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, phát biểu tại Hội nghị, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng gửi lời thăm hỏi ân cần và bày tỏ sự tri ân đối với công lao của các đảng viên tham gia cấp ủy trong nhà tù và trại giam của địch.

Tổng Bí thư nhấn mạnh: Trước lưỡi lê và họng súng quân thù, lòng yêu nước và tinh thần đấu tranh chống kẻ thù xâm lược nhằm mục tiêu giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc càng ngời sáng; tinh thần và nhuệ khí của người Cộng sản luôn được giữ vững, tiếp tục phát huy. Sự tra tấn, khủng bố của kẻ thù có thể triệt hạ sự sống và thể xác, nhưng không thể khuất phục được trái tim, khối óc của các chiến sỹ cách mạng. Tinh thần chiến đấu của những người Cộng sản vẫn luôn mãnh liệt, có sức lan tỏa đến các tù nhân. Các tổ chức đảng vẫn tồn tại dưới nhiều hình thức, là nòng cốt lãnh đạo các cuộc đấu tranh ở trong tù. Những người Cộng sản đã tạo ra một mặt trận đấu tranh mới, đầy sáng tạo với các hình thức phong phú ngay trong các nhà tù và trại giam của địch. Những người kiên trung, tiêu biểu nhất cho tổ chức đảng đóng vai trò nòng cốt của cuộc đấu tranh trong tù chính là các đồng chí đã từng tham gia cấp ủy đảng trong các nhà tù và trại giam của địch.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định, công tác xây dựng Đảng và lãnh đạo đấu tranh của các cấp ủy trong các nhà tù và trại giam của địch thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước đã góp phần làm rạng rỡ pho lịch sử bằng vàng của Đảng ta, của dân tộc ta. Thời gian đã lùi xa, nhưng những giá trị, tinh thần của cuộc đấu tranh của cán bộ, đảng viên và quần chúng kiên trung trong các nhà tù, trại giam của địch vẫn mãi là hành trang cho cuộc sống hôm nay và mai sau. Những bài học kinh nghiệm trong công tác xây dựng Đảng, lãnh đạo đấu tranh trong hoàn cảnh đặc biệt ở lao tù cần được phát huy trong bối cảnh mới.
Nhân dịp này, Tổng Bí thư cũng đề nghị, Ban Liên lạc toàn quốc các chiến sỹ cách mạng bị địch bắt, tù đày tiếp tục xây dựng và củng cố các hội, các chi hội từ Trung ương đến cơ sở; tích cực giúp các cơ quan chức năng trong việc tìm kiếm, rà soát danh sách các chiến sỹ cách mạng bị địch bắt, tù đày trong các trại giam của địch. Đề nghị cấp ủy và chính quyền các cấp quan tâm và khẩn trương rà soát đầy đủ, xác minh rõ ràng từng trường hợp chiến sỹ cách mạng và quần chúng yêu nước bị địch bắt, tù đày; thực hiện đúng các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và tạo điều kiện cho Ban Liên lạc toàn quốc và Ban Liên lạc các địa phương hoạt động hiệu quả.

Tổng Bí thư tin tưởng và mong muốn các đồng chí tham gia cấp ủy trong nhà tù, trại giam của địch tiếp tục phát huy truyền thống tốt đẹp của người đảng viên Cộng sản, tích cực đóng góp sức mình vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, trước hết ở ngay các khu dân cư và nơi mình sinh sống, xứng đáng là chỗ dựa vững chắc cho Đảng, Nhà nước và nhân dân ta.

Tại Hội nghị, đại diện cho thế hệ trẻ Việt Nam, Thượng úy Lại Văn Tung - Chính trị viên Lữ đoàn 170, Bộ Tư lệnh vùng 1 Hải Quân đã phát biểu bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc trước những công lao và đóng góp to lớn của các đồng chí tham gia cấp ủy trong tù và trại giam của địch thời kỳ chống Mỹ cứu nước nói riêng, các thế hệ cha anh nói chung; đồng thời, bày tỏ quyết tâm của thế hệ trẻ sẽ tiếp tục học tập, kế tục xứng đáng với truyền thống và thành quả cách mạng của các thế hệ cha anh, luôn xung kích, tình nguyện, tích cực tham gia vào công cuộc xây dựng phát triển kinh tế-xã hội, bảo vệ hòa bình, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

Trước đó, các đại biểu tham dự Hội nghị và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đại diện lãnh đạo các cơ quan, bộ, ban, ngành đã vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh, thăm Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch./.