Theo báo cáo của Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng Thành phố, Hà Nội hiện có trên 1.209 dự án đầu tư có liên quan tới thu hồi đất giải phóng mặt bằng với quy mô 11.749 ha, liên quan tới 208.750 tổ chức, hộ gia đình với nhu cầu tái định cư khoảng 18.020 hộ. Hiện tại, nhiều dự án gặp khó khăn phải đình hoãn hoặc chậm tiến độ, trong khi đó Thành phố lại phải tập trung giải phóng mặt bằng đáp ứng tiến độ nhiều dự án trọng điểm Quốc gia và Thành phố, như dự án đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, Hà Nội - Thái Nguyên, Hà Nội - Lào Cai; các dự án đường Vành đai 1 ,2, 3...; nhiều dự án giải phóng mặt bằng từ 2010 còn tồn tại những các vướng mắc cần xử lý dứt điểm chuyển tiếp sang.

Với quyết tâm cao, năm 2011 và 2 tháng đầu năm 2012, Hà Nội đã giải phóng mặt bằng xong hơn 2.062 ha đất tại 353 dự án, chi trả hơn 14.857 tỉ đồng tiền bồi thường, hỗ trợ cho 44.019 tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, bố trí tái định cư cho 1.826 hộ. Đáng chú ý từ đầu năm đến nay, Thành phố đã chỉ đạo tập trung, tháo gỡ kịp thời về cơ chế chính sách, các quận, huyện, phường, xã chỉ đạo và phối hợp chặt chẽ với các chủ đầu tư, đã giải phóng mặt bằng được hơn 100 ha đất, di chuyển được 2.080 ngôi mộ, chi trả tiền trên 414 tỉ đồng cho hơn 1.000 tổ chức, hộ gia đình, cá nhân. Đây là những kết quả đáng khích lệ trong công tác giải phóng mặt bằng của thành phố thời gian gần đây.

Tuy nhiên, theo đồng chí Nguyễn Đức Biền - Trưởng ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng thành phố Hà Nội, công tác thu hồi đất, giải phóng mặt bằng còn có một số hạn chế, khó khăn, như: một số nội dung về giá đất, tái định cư, quy trình thu hồi đất, về cưỡng chế thu hồi đất, về giao đất dịch vụ cho các hộ dân có đất nông nghiệp bị thu hồi trên 30% cần được rà soát, bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp với quy định của pháp luật. Trách nhiệm của các chủ đầu tư ở nhiều dự án chưa nghiêm trong việc chuẩn bị đủ điều kiện về vốn, về quỹ tái định cư, triển khai dự án sau khi đã được giải phóng mặt bằng, nhận đất sạch nhưng chậm đầu tư hoặc để đất trống; chậm triển khai giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng quỹ đất bàn giao lại cho Thành phố để xây dựng hạ tầng xã hội, mà chỉ tập trung vào phần đất xây dựng, kinh doanh, gây bức xúc cho nhân dân. Việc phân công rõ người, rõ việc, sự phối hợp giữa các cơ quan chuyên môn của quận, huyện, phường xã còn thiếu đồng bộ. Đội ngũ làm công tác giải phóng mặt bằng các cấp còn hạn chế về năng lực chuyên môn, trình độ chính trị dẫn đến có những sai phạm bị xử lý.

Theo Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Vũ Hồng Khanh, hiện tại, còn nhiều quận, huyện của Thành phố còn có tình trạng quan liêu, ít chịu đối thoại với dân, làm phát sinh khiếu kiện phức tạp. Ông Khanh khẳng định, quan điểm xuyên suốt của Thành phố là trong quá trình đền bù giải phóng mặt bằng phải vận dụng tối đa cơ chế, chính sách theo hướng có lợi cho dân nhưng phải tuân thủ các cơ sở pháp lý. Thành phố sẽ tập trung thanh, kiểm tra và xử lý cương quyết các đơn vị sai phạm.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Vũ Hồng Khanh cũng yêu cầu Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng Thành phố cùng các sở ngành phải tập trung phối hợp với quận, huyện, thị xã để cùng tháo gỡ vướng mắc. Bên cạnh đó, nghiên cứu, điều chỉnh cơ chế chính sách cho phù hợp theo hướng cải cách hành chính, đẩy mạnh phân cấp cho cơ sở nhằm giải quyết hài hòa 3 lợi ích (Nhà nước, nhà đầu tư và người dân bị thu hồi đất).

** Cũng trong sáng 9-3, Ủy ban nhân dân quận Long Biên phối hợp với Tổng Công ty Phát triển hạ tầng và Đầu tư tài chính Việt Nam đã tổ chức bàn giao mặt bằng phục vụ thi công Dự án đường ôtô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng đoạn đi qua địa bàn quận Long Biên.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Ủy ban nhân dân Thành phố về việc giao nhiệm vụ giải phóng mặt bằng đoạn qua địa bàn quận Long Biên thuộc dự án đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng. Sau hơn 2 tháng triển khai tích cực và đồng bộ, đến nay toàn bộ phần mặt bằng thuộc dự án đi qua địa bàn đã được quận Long Biên giải phóng mặt bằng xong, đảm bảo đúng trình tự, quy định, với tổng diện tích giải phóng mặt bàng là 37ha của 541 hộ gia đình và tổng số tiền bồi thường, hỗ trợ hơn 324 tỉ đồng.

Để giải phóng mặt bằng xong trong thời gian ngắn như vậy, quận Long Biên đã huy động sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, đặc biệt chú trọng công tác tuyên truyền, vận động nhân dân về tầm quan trọng của dự án, kết hợp với công khai, minh bạch cơ chế, chính sách để nhân dân biết, thực hiện và giám sát. Lãnh đạo quận và phường cũng thường xuyên tổ chức đối thoại trực tiếp để giải quyết những kiến nghị của nhân dân, chủ động nghiên cứu, đề xuất vận dụng tối đa các chính sách để hỗ trợ người dân bị thu hồi đất trên cơ sở quy định của pháp luật, đảm bảo sự công bằng, hài hòa lợi ích giữa ba bên./.