Sức sống của cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga vẫn luôn luôn trường tồn, mãnh liệt, dù đã trải qua bao nhiêu thời gian và thăng trầm của lịch sử.

Cách mạng Tháng Mười Nga đã để lại cho cách mạng Việt Nam nhiều bài học bổ ích, trong đó có bài học xây dựng quân đội kiểu mới của giai cấp vô sản.

Tuân thủ và thực hiện sáng tạo bài học đó, Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đã xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam - quân đội của dân, do dân, vì dân, đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối và toàn diện của Đảng. Từ khi ra đời đến nay, quân đội ta luôn luôn đáp ứng được lòng tin yêu của Đảng, Nhà nước và nhân dân: "Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng".

Cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga năm 1917 là cột mốc đánh dấu sự ra đời của một hình thái kinh tế - xã hội mới. Thắng lợi của cuộc cách mạng này đã đưa đến việc ra đời Nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên và một quân đội vô sản khác hẳn về chất so với quân đội của các chế độ trước đó. Theo V.I. Lê-nin, quân đội kiểu mới của giai cấp vô sản có bản chất chính trị - xã hội, chức năng, nhiệm vụ mới và có sức mạnh vô địch bởi mọi cán bộ, chiến sĩ đều hiểu rằng: "họ chiến đấu và tự nguyện đổ máu vì thắng lợi của chính nghĩa và chủ nghĩa xã hội"[1].

Từ thực tiễn lịch sử phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, C. Mác và Ph. Ăng-ghen đã khẳng định: tiền đề đầu tiên của bất kỳ cuộc cách mạng nào, muốn giành thắng lợi phải đập tan quân đội cũ, thay thế nó bằng một quân đội mới. Kế thừa tư tưởng của C. Mác, Ph. Ăng-ghen, V.I. Lê-nin đã phát triển và cụ thể hóa luận điểm ấy trong điều kiện Đảng Cộng sản đã trở thành Đảng cầm quyền.

Sau thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười Nga, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, đứng đầu là V.I. Lê-nin, nhân dân và các lực lượng vũ trang Nga và Hồng quân Liên Xô đã đập tan các lực lượng phản động cùng sự can thiệp xâm lược của 14 nước đế quốc hòng tiêu diệt chính quyền Xô-viết non trẻ. Từ đây, V.I. Lê-nin đã rút ra kết luận: "Một cuộc cách mạng chỉ có giá trị khi nào nó biết tự vệ"[2]. Theo người, muốn bảo vệ thành quả cách mạng phải giữ vững và xây dựng chính quyền vững mạnh. Nhà nước xã hội chủ nghĩa chỉ có thể đứng vững và có sức mạnh khi được xây dựng trên cơ sở chính trị, xã hội, kinh tế vững chắc. Khả năng giữ chính quyền, bảo vệ chính quyền thể hiện ở sức mạnh của Nhà nước về chính trị, kinh tế, quân sự và phải chăm lo xây dựng công cụ bạo lực hùng mạnh, có đủ sức đánh bại các cuộc chiến tranh xâm lược và các âm mưu, hành động bạo loạn lật đổ. Do đó, phải xây dựng các lực lượng vũ trang tuyệt đối trung thành với Đảng Cộng sản, với Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa, bởi "giai cấp thống trị, tức giai cấp vô sản, nếu nó muốn thống trị và nếu nó thật sự thống trị, thì nó cũng phải tỏ rõ điều đó bằng tổ chức quân sự của nó"[3]. V.I. Lê-nin coi đó là thái độ duy nhất đúng của những người cách mạng khi đã nắm được chính quyền. Người cho rằng sau khi cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa giành được chính quyền, các giai cấp và thế lực thống trị cũ, do bản chất phản động và do lợi ích của chúng, không bao giờ và dễ dàng cam chịu thất bại. Chúng luôn tìm mọi cách phản kích lại cách mạng để giành lại vị trí đã mất ở trong một nước và trên phạm vi quốc tế. Nếu đánh giá sai bản chất, âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù sẽ dẫn đến coi nhẹ công tác giáo dục tinh thần cảnh giác cách mạng cho nhân dân, coi nhẹ việc xây dựng các lực lượng vũ trang hùng mạnh và sẽ tạo cơ hội cho các thế lực thù địch tiến công xóa bỏ chủ nghĩa xã hội.

Không những kiến giải về tính tất yếu khách quan, sự cần thiết phải đập tan quân đội cũ và xây dựng quân đội kiểu mới, V.I. Lê-nin còn nêu ra những luận điểm khoa học để thực hiện nhiệm vụ ấy. Người cho rằng tổ chức quân sự của giai cấp công nhân, của Nhà nước xã hội chủ nghĩa, rốt cuộc nhất định sẽ chiến thắng vì nó dựa vào hình thức tổ chức kinh tế - xã hội cao hơn, là con đẻ của chế độ chính trị tiến bộ, phù hợp với quy luật phát triển của lịch sử. Cách mạng Tháng Mười Nga đã tạo ra tiền đề chính trị, xã hội, kinh tế và khoa học cho việc xây dựng quân đội kiểu mới của Nhà nước xã hội chủ nghĩa. V.I. Lê-nin đã khẳng định: nguồn gốc sức mạnh, tính ưu việt của quân đội kiểu mới nằm ngay trong bản chất của chủ nghĩa xã hội. Giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản đối với quân đội là nguyên tắc quan trọng bậc nhất trong việc xây dựng quân đội kiểu mới.

Khác với quân đội của các nhà nước trước đó, một trong những đặc trưng thể hiện bản chất của quân đội kiểu mới là ở chức năng, nhiệm vụ của nó. V.I. Lê-nin đã chỉ rõ, tất cả quân đội của nhà nước bóc lột, bất chấp thành phần xã hội như thế nào, đều là công cụ trong tay giai cấp thống trị để đàn áp phong trào cách mạng của nhân dân trong nước và giải quyết các nhiệm vụ chính trị đối ngoại. Trái lại, quân đội kiểu mới của giai cấp vô sản cầm quyền có chức năng, nhiệm vụ bảo vệ thành quả cách mạng, bảo vệ nhân dân, bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. V.I. Lê-nin khẳng định: "lực lượng này không tách rời khỏi nhân dân như lực lượng của quân đội thường trực cũ, mà lại gắn chặt với nhân dân"[4]. Quân đội ấy không chỉ có chức năng chiến đấu, chống xâm lược, bảo vệ Tổ quốc mà còn là một tổ chức giáo dục và đào tạo con người mới. Thực hiện chức năng, nhiệm vụ đó không chỉ thể hiện bản chất của quân đội cách mạng mà còn làm cho quân đội kiểu mới luôn gắn bó với chế độ xã hội chủ nghĩa, với đất nước, với nhân dân và dân tộc.

Những luận điểm của V.I. Lê-nin đã trở thành cơ sở cho hoạt động lý luận và thực tiễn xây dựng quân đội kiểu mới của các Đảng Cộng sản và Nhà nước xã hội chủ nghĩa. Trung thành và vận dụng sáng tạo học thuyết Mác - Lê-nin, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xây dựng thành công quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân và dân tộc Việt Nam. Quân đội nhân dân Việt Nam là con đẻ của nhân dân, được sinh ra từ phong trào đấu tranh chính trị của quần chúng cách mạng trước cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945. Quá trình phát triển, trưởng thành và chiến thắng của quân đội ta gắn liền với sự phát triển của cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng.

"Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng". Lời khen của Chủ tịch Hồ Chí Minh không những đã khái quát rõ đặc trưng về bản chất cách mạng, truyền thống, sức mạnh vô địch của quân đội ta mà còn khẳng định sự thành công của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta trong tổ chức, lãnh đạo giáo dục, rèn luyện, xây dựng quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân và dân tộc Việt Nam.

Thực tiễn những năm qua cho thấy, dù bị thất bại trong chiến tranh xâm lược, trong âm mưu lật đổ, nhưng đến nay các thế lực phản động, thù địch ở bên trong và bên ngoài vẫn chưa từ bỏ âm mưu phá hoại cách mạng nước ta. Hiện nay, chúng vẫn đang ráo riết thực hiện chiến lược "diễn biến hòa bình", bạo loạn lật đổ với âm mưu xóa bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa trên đất nước ta. Điều đó đòi hỏi ngày càng phải nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, xây dựng quân đội nhân dân "cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại", không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu. Theo đó, cần tập trung làm tốt một số nội dung trọng tâm là:

1 - Quán triệt đường lối xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của Đảng, ra sức phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ của quân đội chiến đấu, công tác và sản xuất là thực hiện đúng quan điểm của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc nhận thức và vận dung quy luật xây dựng chủ nghĩa xã hội gắn liền với bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa của Cách mạng Tháng Mười Nga; quy luật dựng nước phải gắn liền với giữ nước của dân tộc ta trong bối cảnh mới. Bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa là nhiệm vụ chính trị quan trọng bậc nhất của Quân đội nhân dân Việt Nam. Sau nhiều năm ròng chiến đấu hy sinh, nhân dân ta chỉ có một nguyện vọng tha thiết là sống trong hòa bình, độc lập dân tộc và tiến lên chủ nghĩa xã hội. Đảng, Nhà nước và nhân dân ta kiên quyết không để cho một thế lực thù địch nào xâm phạm độc lập tự do của dân tộc, chủ quyền của Tổ quốc và phá hoại sự nghiệp đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Do đó, quân đội ta phải thực hiện tốt nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, đánh bại chiến tranh xâm lược của các thế lực thù địch, trong bất cứ tình huống nào. Để làm tốt nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, quân đội ta phải thường xuyên nêu cao cảnh giác cách mạng trước những âm mưu thâm hiểm trước mắt và lâu dài của các thế lực thù địch; không ngừng nâng cao bản lĩnh chính trị và trình độ sẵn sàng chiến đấu.

Đi đôi với nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ Tổ quốc, quân đội ta phải làm tốt nhiệm vụ của đội quân công tác và sản xuất, góp phần tích cực vào thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Bởi đó chính là nền tảng chính trị, kinh tế - xã hội để củng cố quốc phòng, xây dựng quân đội, bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời, qua đó rèn luyện quân đội ta xứng đáng là lực lượng chiến đấu, lực lượng chính trị trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Để thực hiện tốt nhiệm vụ của đội quân công tác, sản xuất, quân đội ta phải nắm vững đường lối, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Đảng và Nhà nước; chăm lo bồi dưỡng cho cán bộ, chiến sĩ những kiến thức cần thiết về chính trị, xã hội, kinh tế, khoa học - kỹ thuật, năng lực tuyên truyền vận động nhân dân.

2 - Tiếp tục quán triệt và thực hiện quan điểm lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, hoàn thành mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho. Thực tiễn của cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc trong thời đại ngày nay tiếp tục khẳng định học thuyết Mác - Lê-nin, tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng ta lấy xây dựng vững mạnh về chính trị làm cơ sở xây dựng sức mạnh tổng hợp của quân đội. Hơn lúc nào hết phải đặc biệt quan tâm tăng cường bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc; quán triệt đường lối chính trị, tư tưởng, tổ chức của Đảng Cộng sản Việt Nam, làm cho chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng giữ vị trí chủ đạo trong đời sống chính trị - tinh thần của quân đội; bảo đảm cho quân đội có đầy đủ sức mạnh cùng toàn dân giành thắng lợi trong cuộc đấu tranh, giữ vững mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.

Hiện nay các thế lực thù địch đang ráo riết thực hiện âm mưu "phi chính trị hóa" quân đội ta, chúng tìm mọi thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt để tạo ra khoảng trống ý thức hệ trong quân đội, làm cho quân đội xa rời hệ tư tưởng cách mạng, đi tới biến chất về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Vì vậy, đấu tranh làm thất bại âm mưu của các thế lực thù địch là vấn đề có ý nghĩa rất cấp bách. Cần thực hiện tốt lời dạy của V.I. Lê-nin: không bao giờ và không ở đâu có quân đội đứng ngoài chính trị, "trung lập" về chính trị, đó là trò lừa mị, giả nhân giả nghĩa. Phải nêu cao cảnh giác, kiên quyết đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn "phi chính trị hóa" quân đội ta của các thế lực thù địch.

Trên cơ sở quán triệt quan điểm xây dựng quân đội về chính trị, phải đặc biệt coi trọng xây dựng các yếu tố tạo thành sức mạnh chiến đấu của quân đội ta. Sức mạnh chiến đấu của quân đội ta là sức mạnh tổng hợp của tổ chức và biên chế, con người và vũ khí trang bị, chính trị - tinh thần, nghệ thuật quân sự, ý thức kỷ luật, trình độ huấn luyện... Cần thực hiện tốt lời dạy của V.I. Lê-nin, quân đội vô sản phải trở thành một quân đội có kỷ luật tự giác nghiêm minh - kỷ luật xã hội chủ nghĩa; phải ra sức học tập chính trị, nâng cao nghệ thuật quân sự. Vì vậy, trên cơ sở quán triệt quan điểm xây dựng quân đội về chính trị, phải đặc biệt coi trọng xây dựng các yếu tố tạo thành sức mạnh chiến đấu của quân đội, nắm vững sự thống nhất biện chứng và vai trò của từng yếu tố trong sức mạnh chiến đấu của quân đội ta. Cần đề phòng và khắc phục các khuynh hướng chỉ nhấn mạnh yếu tố chính trị - tinh thần mà xem nhẹ các yếu tố khác; hoặc chỉ nhấn mạnh yếu tố vật chất, trang bị vũ khí kỹ thuật, xem nhẹ yếu tố chính trị - tinh thần, nhân tố con người trong sức mạnh chiến đấu của quân đội ta.

3 - Tăng cường và giữ vững sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước đối với quân đội trong giai đoạn mới của cách mạng là một yếu tố khách quan, nhằm làm cho quân đội tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước xã hội chủ nghĩa và nhân dân. Thực tiễn cách mạng Việt Nam chứng minh rằng, nhờ nắm vững và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin Đảng ta đã xây dựng được quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân và dân tộc Việt Nam. Kẻ thù biết rõ sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định sự trưởng thành và chiến thắng của quân đội nhân dân Việt Nam. Vì thế, chúng điên cuồng chống phá sự lãnh đạo của Đảng ta, "phi chính trị hóa quân đội", coi đó là khâu đột phá để xóa bỏ chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

Quán triệt và thực hiện nguyên tắc Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quân đội có nghĩa là phải bảo đảm vững chắc sự lãnh đạo của Đảng trong mọi lĩnh vực hoạt động và đời sống của quân đội, ở tất cả các lĩnh vực chính trị, tư tưởng, tổ chức; trong tất cả các mặt công tác chính trị, quân sự, hậu cần, kỹ thuật và trong tất cả các nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu, xây dựng, lao động sản xuất, làm nghĩa vụ quốc tế... Vấn đề quan trọng bậc nhất hiện nay là, phải quán triệt và thực hiện tốt Nghị quyết 51/NQ-TW của Bộ Chính trị (khóa IX), tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong quân đội. Đồng thời, cần nâng cao hiệu lực quản lý của Nhà nước đối với quân đội, xây dựng quân đội có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành tuyệt đối với Đảng, Nhà nước xã hội chủ nghĩa và nhân dân; có trình độ sẵn sàng chiến đấu và sức chiến đấu ngày càng cao; thường xuyên cảnh giác, kịp thời đập tan mọi âm mưu và hành động xâm phạm độc lập, chủ quyền, lãnh thổ của Tổ quốc và an ninh quốc gia. Mặt khác, quân đội phải quán triệt và thực hiện nghiêm các quan điểm, chủ trương của Đảng về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân; phát huy vai trò làm chủ của nhân dân, tham gia góp phần ngăn chặn, đẩy lùi tội phạm và các tệ nạn xã hội, bảo đảm trật tự an toàn xã hội.

[1] V.I. Lê-nin: Toàn tập, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1969, t 31, tr 165

[2] V.I. Lê-nin: Sđd, t 37, tr 145

[3] V.I. Lê-nin: Sđd, t 38, tr 166

[4] V.I. Lê-nin: Sđd, t 34, tr 400