Thủ đô Hà Nội thu hút FDI trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế

Thực trạng thu hút FDI 

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang đối diện với nhiều biến động và thách thức nhưng năm 2024, Hà Nội đã thu hút khoảng 2,16 tỷ USD vốn FDI, tăng 30% so với năm 2023. Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, Hà Nội thu hút hơn 3,67 tỷ USD (đứng thứ 2 toàn quốc, sau Thành phố Hồ Chí Minh với 3,82 tỷ USD), chiếm gần 86% tổng vốn FDI. Trong đó, vốn điều chỉnh chiếm phần lớn, đạt 3,19 tỷ USD. Điều này cho thấy các tập đoàn quốc tế, các nhà đầu tư nước ngoài đang hoạt động hiệu quả tại Hà Nội bởi không chỉ hài lòng với môi trường kinh doanh mà các nhà đầu tư còn nhìn thấy tiềm năng to lớn để tiếp tục mở rộng quy mô, đầu tư sâu hơn vào Thủ đô.

Về cơ cấu đầu tư, trong 6 tháng đầu năm 2025, Hà Nội thu hút 192 dự án mới, trị giá 237,5 triệu USD. Số lượng đầu tư ấn tượng của các nhà đầu tư nước ngoài chủ yếu đến từ 89 dự án tăng vốn, với tổng giá trị lên tới 3,143 tỷ USD. Sự tăng trưởng đột biến của vốn tăng thêm phản ánh các dự án hiện nay đang hoạt động hiệu quả và có nhu cầu mở rộng liên tục, thể hiện mức độ tin cậy và cam kết gắn bó dài hạn của các nhà đầu tư. Sức hút từ các dự án tăng vốn lớn minh chứng cho niềm tin mạnh mẽ của các tập đoàn quốc tế vào môi trường kinh doanh và tiềm năng phát triển bền vững của Hà Nội. Với 173 lượt góp vốn, mua cổ phần, trị giá 296,5 triệu USD, những dự án quy mô lớn tiếp tục được tăng vốn như Dự án khu đô thị của Tập đoàn Gamuda (Malaysia), ParkCity (Hong Kong, Trung Quốc), dự án khu đô thị mới Nam Thăng Long, dự án Khu đô thị mới Lê Trọng Tấn, dự án xây dựng công viên Yên Sở...

Về đối tác đầu tư, Thủ đô Hà Nội hiện đang thu hút đầu tư của 117 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó Nhật Bản, Singapore, Malaysia, Trung Quốc và Hàn Quốc là những đối tác hàng đầu. Cùng với sự gia tăng của các dự án lớn, thu hút đầu tư nước ngoài 6 tháng đầu năm 2025 còn ghi nhận sự đa dạng hóa các nguồn vốn đầu tư, với sự góp mặt của các đối tác chiến lược hàng đầu. Đối tác FDI của Hà Nội gồm nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ có tiềm lực kinh tế mạnh, công nghệ cao và chiến lược đầu tư dài hạn tại Việt Nam. Malaysia với dự án Gamuda Land (1,12 tỷ USD), gồm công viên Yên Sở và khu đô thị Gamuda Gardens. Singapore đầu tư vào bất động sản, dịch vụ tài chính, công nghệ cao. Nhật Bản tập trung vào công nghiệp chế biến, nghiên cứu và phát triển (R&D), đô thị thông minh. Hàn Quốc đầu tư vào sản xuất linh kiện điện tử, bán lẻ, logistics. Trung Quốc góp vốn vào các dự án thương mại, công nghiệp nhẹ. Đài Loan (Trung Quốc) đầu tư vào công nghiệp chế tạo, công nghệ số. Sự đa dạng của các đối tác đầu tư cho thấy sức hút của Hà Nội không chỉ giới hạn ở các đối tác truyền thống, mà còn lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng đầu tư khu vực châu Á.

Về đầu tư, điểm nổi bật so với nhiều địa phương khác trong cơ cấu thu hút vốn đầu tư nước ngoài của Hà Nội là Thủ đô có ưu thế về bất động sản và dịch vụ. Lĩnh vực chủ chốt thu hút vốn lớn của Hà Nội bao gồm bất động sản (dự án đô thị mới, công viên, khu dân cư cao cấp) chiếm 36,54%, công nghiệp chế biến chế tạo (nhà máy sản xuất, lắp ráp công nghệ cao) chiếm 23,61%, dịch vụ buôn bán hàng hóa, thương mại (bán lẻ, logistics, chuỗi cung ứng) chiếm 12,43% và hoạt động khoa học (nghiên cứu và phát triển, đổi mới sáng tạo, công nghệ số) chiếm 12,4%. Điều này thể hiện rõ vai trò của Hà Nội là một trung tâm đô thị lớn.

Hà Nội đặc biệt chú trọng đến việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân và triển khai thực hiện các dự án FDI. Tốc độ giải ngân FDI của Hà Nội đang được cải thiện rõ rệt. Trong 6 tháng đầu năm 2025, vốn thực hiện của các dự án FDI đạt khoảng 1,46 tỷ USD - tỷ lệ khả quan so với vốn đăng ký, cho thấy cam kết triển khai nhanh, hiệu quả của các nhà đầu tư. Đồng thời là kết quả tích cực trong việc chuyển hóa vốn đăng ký thành vốn thực chất, đi vào hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Mặc dù Hà Nội thu hút nguồn vốn đầu tư lớn, song quá trình triển khai vẫn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế như tốc độ tăng trưởng của ngành xây dựng thấp hơn kịch bản đặt ra, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) chưa tương xứng với tiềm năng, số doanh nghiệp giải thể và tạm ngừng hoạt động tăng. Các dự án nhà máy xử lý rác thải chưa đạt đúng tiến độ, việc xử lý ô nhiễm nước các sông nội đô chưa đáp ứng yêu cầu.

Các yếu tố thúc đẩy thu hút FDI của Hà Nội

Thứ nhất, vị trí địa lý chiến lược và hạ tầng ngày càng đồng bộ là một lợi thế then chốt giúp Hà Nội thu hút đầu tư. Hà Nội là cửa ngõ kết nối, trung tâm trung chuyển hàng hóa và dịch vụ với các tỉnh, cũng như khu vực xung quanh. Hệ thống giao thông với các tuyến cao tốc hướng tâm, sân bay quốc tế Nội Bài và các dự án đường vành đai, đường sắt đô thị đang dần hoàn thiện, tạo ra một mạng lưới logistics hiệu quả, giảm thiểu chi phí và thời gian cho doanh nghiệp.

Thứ hai, Hà Nội có nguồn nhân lực dồi dào, chất lượng cao từ hơn 100 trường đại học, cao đẳng và viện nghiên cứu. Đây là lợi thế cạnh tranh lớn, đặc biệt với các ngành đòi hỏi trình độ kỹ thuật, như công nghệ thông tin, điện tử, R&D, bán dẫn… Nguồn nhân lực dồi dào, chất lượng cao là “thỏi nam châm” đặc biệt thu hút các dự án công nghệ và dịch vụ giá trị gia tăng cao. Hà Nội cung cấp cho thị trường một lực lượng lao động có trình độ, đặc biệt trong các lĩnh vực kỹ thuật và nghiên cứu khoa học - yếu tố cốt lõi để Hà Nội hiện thực hóa tham vọng trở thành một trung tâm đổi mới sáng tạo. Việc tối ưu hóa nguồn lực thông qua sáp nhập các đơn vị hành chính và tinh gọn bộ máy chính quyền sẽ giúp giảm thiểu sự chồng chéo, nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành; mở rộng không gian phát triển, tạo thêm quỹ đất sạch hấp dẫn nhà đầu tư, đặc biệt ở khu vực ngoại thành. Với không gian đô thị mở rộng, hạ tầng kết nối đồng bộ, quy mô đô thị lớn sẽ thu hút thêm nguồn nhân lực chất lượng cao,  đáp ứng nhu cầu của các dự án công nghệ cao và dịch vụ hiện đại; là cú hích giúp Hà Nội không chỉ thu hút FDI, mà còn giữ chân được nguồn nhân lực và các chuyên gia quốc tế.

Thứ ba, môi trường đầu tư, kinh doanh không ngừng được cải thiện nhờ nỗ lực cải thiện thủ tục hành chính, minh bạch hóa quy định và các chính sách ưu đãi đầu tư của Thủ đô. Hà Nội luôn duy trì các kênh đối thoại thường xuyên để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, qua đó tạo lập môi trường kinh doanh ngày càng thuận lợi, an toàn và bình đẳng. Các dự án hiện nay liên tục tăng vốn là minh chứng rõ nét nhất cho môi trường đầu tư của thành phố. Điều này cho thấy, các nhà đầu tư không chỉ thu được lợi nhuận, mà còn cảm nhận được sự ổn định về chính sách, sự hỗ trợ kịp thời của chính quyền và một tầm nhìn phát triển bền vững trong tương lai.

Thứ tư, thị trường tiêu thụ nội địa rộng lớn với hơn 8 triệu dân có thu nhập bình quân đầu người liên tục tăng cao và nhu cầu tiêu dùng đa dạng chính là nền tảng vững chắc để các nhà đầu tư yên tâm sản xuất và kinh doanh, đồng thời là điều kiện thuận lợi để phát triển các ngành dịch vụ, bán lẻ, tài chính, du lịch. Không chỉ vậy, tiềm năng phát triển đô thị, dịch vụ thương mại, tài chính, du lịch... rất lớn, mở ra cơ hội cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước, tạo nền tảng vững chắc để Hà Nội không chỉ thu hút, mà còn giữ chân các nhà đầu tư.

Thứ năm, việc ban hành Luật Thủ đô mới, có hiệu lực từ ngày 1-1-2025, đã trao quyền tự chủ, cơ chế vượt trội cho Hà Nội, cho phép thành phố chủ động hơn trong xây dựng chính sách đầu tư, quy hoạch, quản lý đất đai, hạ tầng và thu hút nguồn lực. Luật Thủ đô định hướng phát triển bền vững và hiện đại, tập trung vào việc thu hút đầu tư có chọn lọc, ưu tiên các ngành công nghệ cao, công nghệ xanh, dịch vụ chất lượng cao, góp phần xây dựng Hà Nội trở thành đô thị thông minh, xanh, hiện đại. Nghị quyết số 17/2025/NQ-HĐND được Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội thông qua ngày 9-7-2025 đã cụ thể hóa Luật Thủ đô, đưa ra danh mục các lĩnh vực ưu tiên thu hút FDI, tập trung vào công nghệ cao, công nghiệp chế biến giá trị gia tăng lớn, dịch vụ chất lượng cao, đô thị xanh, thông minh và đổi mới sáng tạo.

Bên cạnh đó, Hà Nội còn sở hữu kho tàng “tài sản mềm” độc đáo mà ít địa phương nào có được. Với hơn 1.350 làng nghề, trong đó 300 làng nghề truyền thống nổi tiếng, tạo việc làm cho 1 triệu lao động và kim ngạch xuất khẩu hơn 250 triệu USD/năm, Hà Nội có sự phát triển mạnh mẽ của các hoạt động chuyên môn, khoa học, R&D đưa thành phố trở thành điểm đến hấp dẫn của dòng vốn đầu tư chất lượng cao. Tỷ trọng vốn FDI vào lĩnh vực nghiên cứu và tư vấn khoa học đạt 12,4% (tỷ lệ cao hàng đầu cả nước). Thành phố đang có sự chuyển dịch rõ nét từ mô hình thu hút công nghiệp gia công, thâm dụng lao động sang mô hình dựa trên đổi mới sáng tạo và công nghệ cao. Điều này thể hiện rõ ở định hướng phát triển các ngành, như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn và thành phố thông minh.

Định hướng thu hút FDI của Hà Nội trong thời gian tới

Định hướng thu hút FDI của Hà Nội trong thời gian tới là chuyển mạnh sang mô hình chọn lọc, chất lượng cao và bền vững, với mục tiêu trở thành trung tâm công nghệ cao của Đông Nam Á. Hà Nội chủ động nghiên cứu, xây dựng các cơ chế, chính sách thu hút đầu tư linh hoạt và hiệu quả. Thành phố tập trung vào ưu đãi đầu tư theo ngành, nghề và địa bàn, đặc biệt tại các khu công nghiệp, khu công nghệ cao như Hòa Lạc, ưu tiên các lĩnh vực công nghệ cao, công nghiệp chế biến, chế tạo, dịch vụ chất lượng cao, R&D và đổi mới sáng tạo. Hà Nội tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp toàn diện thông qua việc thành lập các tổ công tác đặc biệt để kịp thời tháo gỡ khó khăn và duy trì các kênh đối thoại thường xuyên. Đầu tư mạnh vào kết cấu hạ tầng cũng là một trọng tâm, bao gồm hạ tầng đô thị, hạ tầng số, hạ tầng năng lượng, nhằm hoàn thiện hệ thống giao thông, nền tảng số, viễn thông, điện, nước để đáp ứng nhu cầu sản xuất, kinh doanh ngày càng cao của nhà đầu tư. Các định hướng chiến lược ưu tiên của Hà Nội trong thu hút FDI:

Một là, ưu tiên ngành công nghệ cao, thân thiện với môi trường và đổi mới sáng tạo. Định hướng của Hà Nội là chú trọng thu hút có chọn lọc, ưu tiên các dự án công nghệ cao, thân thiện môi trường, có cam kết chuyển giao công nghệ và tạo liên kết với doanh nghiệp trong nước và có tiềm năng chuyển giao tri thức. Các khu công nghiệp, công nghệ cao như Hòa Lạc sẽ được đầu tư mạnh mẽ để trở thành “thung lũng sáng tạo” thu hút các tập đoàn lớn về bán dẫn, AI, internet kết nối vạn vật (IoT), tự động hóa... ; tập trung vào các lĩnh vực như chip bán dẫn, AI, IoT, R&D; công nghiệp chế biến tinh gọn; dịch vụ tài chính, y tế, giáo dục chất lượng cao; đô thị thông minh, xanh và bền vững.

Hai là, phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ. Hà Nội tập trung đẩy mạnh xây dựng đường sắt đô thị, vành đai, cảng cạn, logistics thông minh. Phát triển đường cao tốc hướng tâm từ Hà Nội đi các tỉnh, thành phố phía Bắc. Đầu tư xây dựng đường sắt đô thị. Hạ tầng kết nối đồng bộ trên phạm vi rộng hơn sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển hàng hóa, nhân lực và thúc đẩy các hoạt động sản xuất, kinh doanh. Phát triển hạ tầng số và logistics thông minh để hỗ trợ chuyển đổi số và thương mại điện tử, chính quyền điện tử. Hà Nội đang thực hiện chiến lược “đi trước một bước” trong phát triển hạ tầng, nhằm tạo nền tảng vững chắc cho thu hút đầu tư, nâng cao chất lượng sống và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.

Ba là, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Hà Nội theo hướng hiện đại, hội nhập và phát triển bền vững. Huy động lực lượng từ hơn 100 trường đại học, học viện và khoảng 5.000 nhà khoa học đang làm việc tại Hà Nội, hướng đến đào tạo chuyên sâu trong các ngành kỹ thuật, công nghệ cao, tuyển dụng, thu hút các chuyên gia, nhà khoa học trong nước và quốc tế; ký kết hợp đồng với chuyên gia nước ngoài có trình độ cao để tham gia quản lý, phát triển Thủ đô. Ưu tiên các lĩnh vực: quản trị kinh tế, công nghệ cao, quản lý xã hội, văn hóa - du lịch.

Xúc tiến đầu tư chuyên sâu, có địa chỉ, xúc tiến đầu tư tại chỗ thông qua các hội nghị, diễn đàn quốc tế và kết nối chủ động với các đối tác tiềm năng từ Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc, Malaysia, Trung Quốc sẽ là chìa khóa để khai thác tối đa dư địa. Hà Nội tạo điều kiện thuận lợi tối đa để các dự án được triển khai nhanh chóng, từ khâu cấp phép đến giải phóng mặt bằng, bảo đảm đúng tiến độ và chất lượng, qua đó tạo dựng niềm tin vững chắc cho nhà đầu tư. Đặc biệt, Hà Nội thúc đẩy phát triển các lĩnh vực có giá trị gia tăng cao như tài chính, ngân hàng, y tế, giáo dục quốc tế và du lịch chất lượng cao. Đây là những ngành đóng vai trò xương sống trong quá trình chuyển dịch cơ cấu FDI theo hướng hiện đại, bền vững. Các quy định mới giúp Hà Nội có thể áp dụng các chính sách ưu đãi hấp dẫn hơn, rút ngắn thời gian cấp phép, tạo môi trường đầu tư thông thoáng và minh bạch hơn, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh so với các địa phương khác trong khu vực và quốc tế.

Tóm lại, Hà Nội xây dựng mối quan hệ đối tác FDI chiến lược với các quốc gia có năng lực công nghệ và tài chính mạnh, hướng tới thu hút đầu tư chất lượng cao, thân thiện môi trường và có khả năng chuyển giao tri thức. Mục tiêu đưa Hà Nội trở thành trung tâm FDI công nghệ cao của Việt Nam, với chiến lược thu hút có chọn lọc, gắn kết phát triển bền vững và nâng cao giá trị gia tăng. Với những lợi thế sẵn có, cùng các cơ chế, chính sách mới và định hướng phát triển rõ ràng, Hà Nội không chỉ giữ vững vị thế dẫn đầu, mà còn hướng tới thu hút FDI có giá trị gia tăng cao, thân thiện môi trường và gắn kết với doanh nghiệp trong nước, tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những trung tâm kinh tế, đầu tư hàng đầu của Việt Nam, vững bước trên hành trình trở thành đô thị thông minh, xanh và hiện đại mang tầm quốc tế./.