Linh hoạt nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức

Để triển khai thực hiện tốt Nghị quyết số 98, ngày 8-7-2023, Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh ban hành Chỉ thị số 27-CT/TU, “Về lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh”; thành lập Ban Chỉ đạo triển khai nghị quyết do đồng chí Bí thư Thành ủy trực tiếp làm Trưởng ban. Theo chỉ đạo của Thành ủy, một trong những giải pháp có tính đột phá, quyết định sự thành công trong thực hiện Nghị quyết là lựa chọn cán bộ có đủ phẩm chất, năng lực, bố trí đảm nhận các công việc theo yêu cầu nhiệm vụ đặc thù; có đủ khả năng tham mưu thực hiện các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội. Cán bộ triển khai Nghị quyết không chỉ làm “đúng vai, thuộc bài” mà còn phải khắc phục được tình trạng sợ trách nhiệm, né tránh trách nhiệm; phát huy tinh thần năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm để sớm đưa Nghị quyết số 98 đi vào cuộc sống, sớm hóa giải được những khó khăn, thách thức đặt ra từ thực tiễn, biến thách thức thành cơ hội để thực hiện thành công các mục tiêu mà Nghị quyết số 98 đã đề ra. Quan điểm của Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh là nguồn cán bộ để triển khai thực hiện Nghị quyết số 98 không chỉ cố định từ các cơ quan, mà có thể do Thành phố tuyển dụng, trưng dụng, hỗ trợ cho Ban Chỉ đạo. Theo đó, Ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố đã thành lập các tổ chức chỉ đạo và Hội đồng Tư vấn gồm các chuyên gia để triển khai các nội dung của Nghị quyết; đồng thời, mời các chuyên gia, nhà khoa học đảm nhiệm vai trò tư vấn, giúp Thành phố quản lý quá trình triển khai thực hiện.

CBCCVC thành phố có truyền thống năng động, sáng tạo, không ngại khó, luôn tìm tòi, đổi mới sáng tạo; là đội ngũ quan trọng giúp lãnh đạo các cấp cụ thể hóa, tham mưu thực hiện các chủ trương, xây dựng định hướng, cơ chế để phát triển Thành phố. Tuy nhiên, Thành phố Hồ Chí Minh hiện là địa phương có dân số đông nhất cả nước, nằm trong nhóm 20 thành phố đông dân nhất trên thế giới; dân số ở cấp quận, cấp xã, phường của Thành phố cũng đông hơn so với nhiều tỉnh, thành phố khác trong nước. Theo thống kê của Sở Nội vụ Thành phố Hồ Chí Minh, đến cuối năm 2023, bình quân một cán bộ, công chức cấp xã trên cả nước đang phục vụ 485 người dân; còn ở Thành phố Hồ Chí Minh, con số này là 1.554 người dân, gấp ba lần⁽¹). Đây chính là áp lực rất lớn đối với đội ngũ CBCCVC trong thực hiện các nhiệm vụ được giao. Hệ quả là nhiều năm qua, đội ngũ CBCCVC ở nhiều quận, xã, phường tại Thành phố Hồ Chí Minh luôn trong tình trạng quá tải, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả thực thi công vụ.

Để tháo gỡ khó khăn đó, Nghị quyết số 98 cho phép Thành phố Hồ Chí Minh linh hoạt trong công tác tổ chức bộ máy; thu hút, đãi ngộ nhân tài. Cụ thể là, “Đối với phường, xã, thị trấn có quy mô dân số từ 50.000 người trở lên thì ủy ban nhân dân phường, xã, thị trấn có không quá 3 phó chủ tịch”⁽²⁾; Thành phố được phép “Căn cứ quy mô dân số, hoạt động kinh tế và đặc điểm địa bàn, quyết định cơ cấu, số lượng cán bộ, công chức tại xã, phường, thị trấn; quyết định số lượng, chức danh, chế độ, chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách tại các xã, phường, thị trấn, bảo đảm tinh gọn tổ chức bộ máy”⁽³⁾. Cơ chế này giúp Thành phố giải quyết những vấn đề bất cập trong việc bố trí số lượng CBCCVC, người hoạt động không chuyên trách ở các đơn vị hành chính; giảm tình trạng quá tải công việc trong hoạt động của chính quyền cấp cơ sở, nhất là tại các địa bàn đông dân cư, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động hành chính. Quán triệt tinh thần đó, ngày 28-10-2023, UBND Thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành Kế hoạch số 5342/KH-UBND “Về thực hiện tăng phó chủ tịch đối với 52 phường, xã, thị trấn có quy mô dân số từ đủ 50.000 dân trở lên”; tăng thêm 1 Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân (HĐND), 1 Phó Chủ tịch UBND thành phố Thủ Đức; 1 phó chủ tịch UBND đối với các huyện Cần Giờ, Nhà Bè, Hóc Môn và 1 phó chủ tịch UBND đối với các phường, xã, thị trấn có quy mô dân số từ 50.000 người trở lên. Thành phố cũng tiến hành bổ sung 40 biên chế năm 2023 đối với UBND phường có quy mô dân số từ 50.000 người trở lên.

Cùng với việc chỉ đạo các sở, ban, ngành, UBND các quận, huyện và thành phố Thủ Đức tập trung củng cố đội ngũ CBCCVC, UBND Thành phố khẩn trương xây dựng, triển khai đề án xây dựng nền công vụ hiệu lực, hiệu quả, phục vụ nhân dân, kiến tạo phát triển. Để chủ động trong việc chuẩn bị triển khai thực hiện Nghị quyết số 98, UBND Thành phố đã ban hành quy chế phối hợp giữa các sở, ngành và giữa các quận, huyện⁽⁴⁾; tiến hành rà soát để ban hành quy chế nội bộ, làm rõ chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị, của đội ngũ CBCCVC; quy định rõ thời gian xử lý công việc của các sở, ngành, quận, huyện. Đây là cơ sở để Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố Hồ Chí Minh cùng các quận, huyện, HĐND, người dân, doanh nghiệp có cơ sở giám sát việc thực thi trách nhiệm công vụ; đồng thời cũng là căn cứ để kiểm tra, đánh giá hiệu quả gắn với chế độ đãi ngộ, bồi dưỡng cũng như nhắc nhở, phê bình, kỷ luật đối với những CBCCVC các cấp khi có sai phạm.

Song song với đó, Thành phố đã và đang khẩn trương xây dựng, triển khai một số chủ trương, như: Đề án cơ cấu, số lượng cán bộ, công chức, người hoạt động không chuyên trách phường, xã, thị trấn theo quy mô dân số, hoạt động kinh tế và đặc điểm địa bàn; ban hành quy chế đánh giá, xếp loại chất lượng CBCCVC theo hiệu quả công việc và chất lượng sản phẩm đầu ra; triển khai chính sách phát triển, thăng tiến trong sự nghiệp: tiếp tục thực hiện đề án thí điểm thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý tại các cơ quan, đơn vị trên địa bàn; thí điểm tập sự lãnh đạo các cấp, trước mắt là lãnh đạo cấp phòng, cấp xã; triển khai chính sách tôn vinh CBCCVC có đóng góp to lớn cho sự nghiệp phát triển của Thành phố, đặc biệt là khen thưởng đối với cá nhân có giải pháp đột phá, năng động, sáng tạo vì lợi ích chung...

Chăm lo, bồi dưỡng, đa dạng hóa nguồn nhân lực

Trong tiến trình triển khai thực hiện Nghị quyết số 98, quan điểm nhất quán của lãnh đạo Thành phố là không chỉ dựa vào nguồn nhân lực của hệ thống chính trị mà cần huy động tối đa sự tham gia của người dân, doanh nghiệp; phải có cơ chế riêng để thu hút nguồn nhân lực có chuyên môn cao, tâm huyết, mong muốn đóng góp, cống hiến xây dựng và phát triển Thành phố. Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đào tạo đội ngũ cán bộ, Thành phố chủ trương củng cố Học viện Cán bộ Thành phố Hồ Chí Minh, vừa phát huy hiệu quả của các cơ sở đào tạo hiện có, vừa tăng cường liên kết, hợp tác quốc tế trong đào tạo nguồn nhân lực với định hướng đào tạo theo chức danh; tùy vào từng vị trí, chức vụ, cán bộ mà đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng đáp ứng nhu cầu. Thành phố cũng ban hành quy định về tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức, viên chức từ nguồn sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, người có trình độ cao vào làm việc trong các cơ quan, đơn vị thuộc hệ thống chính trị(5). Theo đó, ngoài hưởng chính sách tiền lương, trợ cấp theo quy định, Thành phố hỗ trợ thu nhập bằng 4 lần mức lương tối thiểu vùng hằng tháng đối với các trường hợp có trình độ tiến sĩ và tương đương; hỗ trợ 3 lần mức lương tối thiểu vùng hằng tháng đối với người có trình độ thạc sĩ và tương đương, sinh viên tốt nghiệp xuất sắc; hỗ trợ về thu nhập bằng 2 lần mức lương tối thiểu vùng hằng tháng đối với các trường hợp còn lại.

Nghị quyết số 98 còn cho phép được bố trí ngân sách thành phố “chi thu nhập tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức, người hoạt động không chuyên trách tại xã, phường, thị trấn, người lao động thuộc khu vực quản lý nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị sự nghiệp công lập, một số hội có tính chất đặc thù và một số cơ quan trung ương trên địa bàn Thành phố, theo hiệu quả công việc ngoài việc thực hiện chi thu nhập tăng thêm theo quy định của pháp luật hiện hành về cơ chế tự chủ tài chính đối với cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập, bảo đảm không vượt quá 1,8 lần mức lương ngạch, bậc, chức vụ và chi thu nhập tăng thêm không vượt quá 0,8 lần quỹ lương cơ bản của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuộc phạm vi quản lý”⁽⁶⁾.

Quán triệt tinh thần Nghị quyết số 98, HĐND Thành phố đã ban hành Nghị quyết số 08/2023/NQ-HĐND, ngày 19-9-2023, “Quy định chi thu nhập tăng thêm theo Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24 tháng 6 năm 2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh”. Trong nghị quyết này, Thành phố Hồ Chí Minh còn mở rộng một số đối tượng thụ hưởng so với trước đây, như các hội đặc thù; cơ quan trung ương đóng trên địa bàn; người hoạt động không chuyên trách ở cấp phường - xã, thị trấn; đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách thuộc Đoàn Đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh; người làm việc theo chế độ hợp đồng lao động do cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp ký... để động viên, khuyến khích CBCCVC.

Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức

Trong tiến trình triển khai thực hiện Nghị quyết số 98, một trong những thách thức đặt ra đối với Thành phố Hồ Chí Minh là một bộ phận CBCCVC hiện vẫn còn có thái độ bàng quan, e dè, né tránh hoặc đùn đẩy trách nhiệm trong thực thi công vụ; có biểu hiện sợ sai, sợ trách nhiệm trong công việc, thể hiện rõ nhất trên lĩnh vực đầu tư công, quản lý đất đai, bất động sản, mua sắm trang thiết bị khu vực công,... Trong khi đó, yêu cầu cấp thiết đối với Thành phố hiện nay là sớm chuyển hóa Nghị quyết số 98 thành quyết tâm hành động của đội ngũ CBCCVC trong hệ thống chính trị và từ đó lan tỏa mạnh mẽ đến các tầng lớp nhân dân, doanh nghiệp. Từ thực tế đó, Thành phố cần chú trọng thực hiện đồng bộ một số giải pháp nhằm nâng cao vai trò, trách nhiệm của đội ngũ CBCCVC, tạo động lực mạnh mẽ để thực hiện thành công Nghị quyết số 98:

Một là, khẩn trương xây dựng và phát triển nền công vụ của Thành phố đáp ứng yêu cầu tổ chức chính quyền đô thị, phát triển Thành phố nhanh và bền vững, theo lộ trình đề ra trong tình hình mới. Triển khai thực hiện tốt “Đề án đẩy mạnh cải cách chế độ công vụ, công chức của Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2022 - 2027”, hướng đến mục tiêu đề cao trách nhiệm trong hoạt động thực thi công vụ của CBCCVC và gắn chế độ trách nhiệm cùng kết quả thực thi công vụ với các chế tài về khen thưởng, kỷ luật, thăng tiến, đãi ngộ. Theo đó, các nội dung trọng tâm cần tập trung thực hiện là: Định hướng phát triển nền công vụ chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, thực tài và tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục tư tưởng cho CBCCVC; hoàn thiện tổ chức, bộ máy; xây dựng đội ngũ CBCCVC của Thành phố ngang tầm nhiệm vụ và hiện đại hóa nền công vụ.

Hai là, cùng với việc tạo điều kiện để mỗi CBCCVC phát huy cao nhất vai trò, trách nhiệm, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 98, các cấp ủy, chính quyền cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát quá trình triển khai thực hiện. Đặc biệt, khi Thành phố được Quốc hội trao quyền thực hiện thí điểm những cơ chế, chính sách chưa có tiền lệ, cần tăng cường kiểm soát quyền lực, không để xảy ra những sai sót, thiệt hại, nhất là những vấn đề liên quan đến cán bộ. Bên cạnh các biện pháp về tư tưởng chính trị, giáo dục, nhắc nhở, động viên, Thành phố cần mạnh dạn thực hiện các biện pháp hành chính đối với những CBCCVC có thái độ bàng quan, e dè, né tránh, đùn đẩy trách nhiệm trong thực thi công vụ, thay thế bằng những CBCCVC toàn tâm, toàn ý cống hiến, phục vụ vì sự phát triển của Thành phố. Đồng thời, tiếp tục triển khai thực hiện tốt Kế hoạch số 124-KH/TU, ngày 31-5-2022, của Ban Thường vụ Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, “Về triển khai thực hiện Kết luận số 14-KL/TW, ngày 22-9-2021, của Bộ Chính trị “Về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung””.

Ba là, đổi mới quyết liệt, thực chất quan điểm đánh giá, lựa chọn, quy hoạch, đào tạo, điều chỉnh, sắp xếp đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cốt cán. Muốn đánh giá đúng đức và tài của đội ngũ CBCCVC phải gắn chặt với công tác xây dựng Đảng, hệ thống chính trị và công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và lãng phí; chú trọng thực hiện nghiêm việc giám sát quyền lực, kiểm soát quyền lực, đặc biệt là đối với người đứng đầu. Đặc biệt, trong công tác đào tạo cán bộ, không chỉ chú trọng về mặt chuyên môn mà cần chú trọng đào tạo, rèn luyện về bản lĩnh chính trị, đạo đức và trách nhiệm công vụ; tăng cường liên kết đào tạo quốc tế, đào tạo theo chức danh để đội ngũ CBCCVC thích nghi được với yêu cầu của sự thay đổi theo hướng chuyên nghiệp. Sau đào tạo là bố trí, sử dụng hợp lý và hằng năm, đội ngũ CBCCVC cần được cập nhật kiến thức về lãnh đạo, quản trị, quản lý, về chuyên môn, về kỹ năng để nâng cao năng lực thực thi công vụ.

Bốn là, lãnh đạo các cấp, các ngành cần mạnh dạn giao việc mới, khó cho những CBCCVC trẻ, tạo điều kiện cho đội ngũ này phát huy tinh thần xung kích, sức sáng tạo, năng động, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám mạnh dạn nhận nhiệm vụ, dám đương đầu với những khó khăn, thử thách và quyết tâm hành động để góp phần đưa Nghị quyết số 98 sớm đi vào cuộc sống. Có cơ chế giúp đội ngũ CBCCVC trẻ được trực tiếp tham gia vào quá trình tham mưu, xây dựng các cơ chế, chính sách, nhất là trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, cải cách hành chính… Đồng thời, phát huy vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam Thành phố trong tham gia thực hiện Nghị quyết số 98. Đa dạng hóa các hình thức để lắng nghe các sáng kiến, ý tưởng phát triển Thành phố của thanh niên; tạo các môi trường, không gian kết nối tài năng trẻ gắn kết với việc thực hiện Đề án số 01-ĐA/TU, ngày 5-2-2021, của Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, “Về hỗ trợ phát triển tài năng trẻ và lãnh đạo tương lai của Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2020 - 2035”.

Năm là, cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp phải nâng cao trách nhiệm trong việc tìm kiếm, huy động người tài tham gia vào bộ máy của hệ thống chính trị và bố trí, sử dụng một cách hiệu quả. Cùng với việc tuyển dụng, bố trí, thu hút nhân tài, cần chú trọng việc sàng lọc đội ngũ CBCCVC; kiên quyết đưa ra khỏi tổ chức những CBCCVC biến chất, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những người năng lực yếu không thể đảm đương nhiệm vụ. Để làm được điều này, song song với đề cao dân chủ, công khai, minh bạch trong công tác cán bộ, cần tăng cường kỷ luật đảng, tăng cường kiểm tra, giám sát công tác cán bộ và những người làm công tác cán bộ. Công tác cán bộ phải được đặt dưới sự giám sát của cấp ủy, tổ chức đảng, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và phải thường xuyên lắng nghe, tiếp thu ý kiến đối với CBCCVC từ nhân dân.

Sáu là, mỗi CBCCVC Thành phố cần nâng cao tính chủ động trong công việc, xây dựng phương pháp làm việc khoa học, có kế hoạch và lịch làm việc cụ thể hằng tuần, tháng, quý và bảo đảm thực hiện đúng tiến độ theo kế hoạch đề ra với chất lượng cao. Khi nhận nhiệm vụ, phải dành thời gian, dồn tâm sức để thực hiện và giải quyết dứt điểm từng công việc. Song song với việc chủ động nghiên cứu, đề xuất, có sáng kiến trong triển khai thực hiện công việc chuyên môn theo chức năng, nhiệm vụ với tinh thần trách nhiệm cao, mỗi CBCCVC cần tự giác nghiên cứu, cập nhật thông tin, nắm vững nội dung công việc chuyên môn trên lĩnh vực được giao, tham mưu cho lãnh đạo “đúng và trúng”, góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị./.

------------------------

(1) Lê Thoa: “Giám đốc Sở Nội vụ TP. HCM: Tăng 2.200 cán bộ vẫn phải đảm bảo tinh gọn bộ máy”, Báo điện tử Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh, ngày 25-9-2023, https://plo.vn/giam-doc-so-noi-vu-tphcm-tang-2200-can-bo-van-phai-dam-bao-tinh-gon-bo-may-post753082.html
(2), (3), (6) Nghị quyết số 98/2023/QH15, ngày 24-6-2023, của Quốc hội, “Về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hồ Chí Minh”, Cổng thông tin điện tử Chính phủ, ngày 1-8-2023,  https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/toan-van-nghi-quyet-thi-diem-co-che-chinh-sach-dac-thu-phat-trien-tp-hcm-119230707074903999.htm
(4) Quyết định số 2536/QĐ-UBND, ngày 27-7-2022, của UBND Thành phố Hồ Chí Minh, "Về việc ban hành quy chế phối hợp giữa các sở, ban, ngành thuộc Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, Ủy ban nhân dân thành phố Thủ Đức, ủy ban nhân dân quận - huyện trong công tác tham mưu và triển khai thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước"
(5) Nghị quyết số 25/2023/NQ-HĐND, ngày 8-12-2023, của HĐND Thành phố Hồ Chí Minh, “Ban hành quy định về nguyên tắc, tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình, mức thu nhập và các chính sách đãi ngộ để tuyển dụng công chức, viên chức từ nguồn sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, người có trình độ cao vào làm việc trong các cơ quan, đơn vị thuộc hệ thống chính trị Thành phố Hồ Chí Minh”