1- Tỉnh Thừa Thiên Huế là địa phương có vị trí chiến lược quan trọng, nằm trên trục hành lang kinh tế Đông - Tây, từng là trung tâm chính trị, văn hóa lớn giữ vai trò, vị trí quan trọng hàng đầu của cả nước với nhiều tiềm năng, thế mạnh và lợi thế so sánh để phát triển kinh tế - xã hội, như hệ đầm phá Tam Giang - Cầu Hai lớn nhất khu vực Đông Nam Á với khoảng 22.000ha; là thành phố lễ hội (festival) của Việt Nam với nhiều di sản văn hóa vật thể, phi vật thể của thế giới và gần 1.000 di tích lịch sử văn hóa, kiến trúc đặc sắc... Trong suốt chiều dài phát triển, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế luôn đoàn kết, nỗ lực, quyết tâm chính trị cao, khát vọng vươn lên mạnh mẽ, phấn đấu xây dựng và phát triển đô thị Thừa Thiên Huế theo hướng “di sản, văn hóa, sinh thái, cảnh quan và thân thiện với môi trường”.

Ngày 10-12-2019, Bộ Chính trị (khóa XII) ban hành Nghị quyết số 54-NQ/TW, “Về xây dựng và phát triển tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Nghị quyết xác định mục tiêu đến năm 2025, tỉnh Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trên nền tảng bảo tồn, phát huy giá trị di sản cố đô và bản sắc văn hóa Huế, với đặc trưng văn hóa, di sản, sinh thái, cảnh quan, thân thiện môi trường và thông minh. Để thực hiện mục tiêu đó, một trong những nhiệm vụ và giải pháp mà Nghị quyết số 54 đề ra là: “Đẩy mạnh công tác quy hoạch và quản lý, thực hiện quy hoạch, nhất là quy hoạch đô thị theo hướng phát triển mạnh kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại và thông minh, đặc biệt là kết cấu hạ tầng giao thông, công nghệ thông tin, đô thị, bảo đảm sự hài hòa giữa kiến trúc với tự nhiên và đặc thù của Huế. Quy hoạch bố trí lại dân cư, sắp xếp hình thành các cụm ngành sản xuất”. Những năm qua, tỉnh luôn xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, đột phá... nhằm tạo bước phát triển mạnh mẽ tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của một thành phố có đặc thù về di sản, bề dày lịch sử văn hóa, thành phố xanh, thông minh và hiện đại.

2- Cùng với những quy định mới của Luật Quy hoạch, Luật Xây dựng, Luật Di sản văn hóa và Nghị quyết số 38/2021/QH15, ngày 13-11-2021, của Quốc hội, “Về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thừa Thiên Huế”, với định hướng và mục tiêu mới, yêu cầu cấp thiết đặt ra đối với công tác quy hoạch tổng thể tỉnh Thừa Thiên Huế là phải bảo đảm tính hài hòa giữa di sản văn hóa, lịch sử đặc sắc, với cảnh quan tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên đa dạng, phong phú. Giải quyết tốt mối quan hệ giữa kế thừa và phát triển; giữa phát triển kinh tế và phát triển văn hóa; giữa bảo tồn, giữ gìn truyền thống và phát huy các giá trị di sản; giữa phát triển đô thị di sản và phát triển thành phố trực thuộc Trung ương, trong đó phát triển thành phố trực thuộc Trung ương phải bảo đảm điều kiện thuận lợi cho bảo tồn và phát triển đô thị di sản. Để công tác quy hoạch tổng thể bảo đảm mục tiêu xây dựng tỉnh Thừa Thiên Huế thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2025, Đảng bộ Thừa Thiên Huế xác định một số giải pháp cần tập trung thực hiện, bao gồm:

Thứ nhất, quy hoạch mô hình đô thị Thừa Thiên Huế trực thuộc Trung ương trên cơ sở bảo tồn và phát huy di sản cố đô và bản sắc văn hóa Huế, với đặc trưng văn hóa, di sản, sinh thái, cảnh quan, thân thiện với môi trường và thông minh.

Công tác quy hoạch đô thị trực thuộc Trung ương được xác định theo mô hình “chùm đô thị, đa trung tâm”, vươn ra biển, phát huy vị trí đầu mối trên các tuyến giao lưu quốc tế và liên vùng: tuyến trục Bắc - Nam và Đông - Tây của miền Trung và dựa trên nền tảng của hệ thống di tích cố đô Huế, các di tích văn hóa vật thể, phi vật thể, các cơ sở văn hóa tâm linh và các thắng cảnh thiên nhiên, như sông Hương, núi Ngự, đầm phá Tam Giang,... là điểm du lịch hấp dẫn. Tỉnh Thừa Thiên Huế sẽ là một trung tâm giao lưu văn hóa lớn trên hành lang giao lưu văn hóa Đông - Tây, Bắc - Nam, Nam Á, kết nối văn hóa - du lịch của tỉnh Thừa Thiên Huế với các cụm di sản thế giới khác trong vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, trong khu vực Đông Nam Á và Đông Á.

Tập trung phát triển các huyện lên thị xã và quận; phấn đấu đến năm 2025, đô thị Thừa Thiên Huế trực thuộc Trung ương với 3 quận, 2 thị xã và 4 huyện; trong đó, thành phố Huế chia làm 2 quận, là khu vực lõi di sản có phạm vi phía bắc của sông Hương, lấy kinh thành Huế làm trung tâm và các khu vực phụ cận đi kèm để tiếp tục bảo tồn các giá trị di sản, văn hóa của nhân loại và là trung tâm hành chính, kinh tế, dịch vụ du lịch, tài chính, ngân hàng, đầu mối giao thương quốc tế của khu vực Duyên hải miền Trung, hành lang kinh tế Đông - Tây thuộc phía bờ nam sông Hương; nâng cấp thị xã Hương Thủy lên quận, huyện Phong Điền lên thị xã và sáp nhập huyện Nam Đông vào huyện Phú Lộc. Sau năm 2030, đô thị Thừa Thiên Huế dự kiến thành lập thêm thành phố Chân Mây (đô thị loại III) tách từ huyện Phú Lộc và nâng cấp thị xã Hương Trà lên quận. Định hướng đến năm 2050, tiếp tục nâng cấp huyện Phú Vang và huyện Quảng Điền lên thị xã, tạo nên một mô hình thành phố trực thuộc Trung ương hoàn chỉnh với 4 quận, 1 thành phố, 3 thị xã và 1 huyện.

Thứ hai, đẩy mạnh, nâng cao chất lượng công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng, tạo động lực phát triển tỉnh Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương.

Tập trung xây dựng quy hoạch tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 theo hướng bảo đảm sự gắn kết chặt chẽ, hợp lý giữa bảo tồn và phát triển, giữa thành thị và nông thôn; tạo được hình thái đô thị đặc thù mang đậm tính chất di sản của Việt Nam và mở rộng không gian dịch vụ đô thị, thúc đẩy sự phát triển của cư dân đô thị; chú trọng tính kết nối, mối liên kết giữa đô thị truyền thống và các khu đô thị mới, hiện đại trong quy hoạch các phân khu chức năng; đặc biệt, quy hoạch rõ các khu vực, địa bàn, tuyến được tập trung phát triển các hoạt động kinh tế ban đêm, các khu vực trung tâm và vệ tinh, các loại hình dịch vụ kinh tế ban đêm chủ yếu trên địa bàn tỉnh nói chung và khu quần thể di tích cố đô Huế nói riêng.

Xây dựng quy hoạch bảo tồn và phát huy giá trị quần thể di tích cố đô Huế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 gắn liền với quy hoạch hệ thống giao thông công cộng trên phạm vi toàn thành phố, bảo đảm tính gắn kết không gian phát triển và xây dựng đô thị theo hướng xanh, bền vững; đồng thời, phải tuân thủ các quy định của Công ước di sản thế giới và luật pháp Việt Nam.

Phát triển các đô thị nghỉ dưỡng ven biển Điền Lộc, Hải Dương, Thuận An, Vinh Xuân, Vinh Thanh, Vinh Hiền; ứng dụng một số tiện ích thông minh để quản lý đô thị trên một số lĩnh vực, như chính quyền điện tử, quản lý đô thị, giao thông, môi trường, năng lượng, y tế, giáo dục, viễn thông... Hoàn thành việc di dời các hộ dân trong khu vực 1; khôi phục toàn bộ các công trình di tích chính trong khu vực Đại Nội (hoàng thành) và các công trình văn hóa, khu phố cổ Gia Hội, Chi Lăng, Bao Vinh; bảo tồn phố cổ, đô thị cổ, nhà rường, nhà vườn, làng cổ Phước Tích.

Xây dựng đô thị Huế - Đà Nẵng thành hai đô thị trực thuộc Trung ương liền kề nhau nhằm bổ sung, tạo năng lực cộng hưởng khai thác và phát huy vai trò của vùng kinh tế trọng điểm miền Trung là hạt nhân, trung tâm của Vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung; tăng cường các hoạt động liên kết vùng với các tỉnh, thành phố lân cận để phát triển du lịch, kinh tế...

Quan tâm nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý đô thị và đào tạo nguồn nhân lực công nghệ thông tin, tạo sự đột phá trong phát triển đô thị, quản lý quy hoạch trong các lĩnh vực có thế mạnh, như du lịch, y tế, trí tuệ nhân tạo (AI); đồng thời, xây dựng cơ chế hợp tác, phối hợp các ngành, các cấp chặt chẽ trong quá trình thực hiện quy hoạch tỉnh; tổ chức quản lý có hiệu quả quy hoạch kết cấu hạ tầng đô thị bằng công nghệ và phương pháp hiện đại.

Thứ ba, tập trung huy động các nguồn lực xây dựng tỉnh Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương.

Tập trung rà soát, điều chỉnh các quy hoạch đã được phê duyệt; đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 để chủ động xây dựng kế hoạch, cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, bảo đảm tính sẵn sàng trong công tác xúc tiến, kêu gọi, thu hút đầu tư và đón đầu làn sóng dịch chuyển đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ các nước vào tỉnh Thừa Thiên Huế.

Tranh thủ sự hỗ trợ của Chính phủ, các bộ, ngành, các nhà tài trợ để thu hút các nguồn vốn ngân sách Trung ương, vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), vốn trung ương hỗ trợ có mục tiêu, chương trình mục tiêu quốc gia, vốn tín dụng ưu đãi đầu tư, vốn nhàn rỗi của Kho bạc Nhà nước để đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội. Ngoài ra, tỉnh cũng tăng cường phối hợp với các bộ, ngành từ khâu xây dựng quy hoạch và kế hoạch, bảo đảm các công trình, dự án trọng điểm của tỉnh, nhất là các dự án lớn về giao thông, thủy lợi, quốc phòng - an ninh,... bảo đảm nguồn vốn cho đầu tư phát triển.

Khuyến khích các đơn vị tư vấn thiết kế, nhà thầu thi công, áp dụng các công nghệ mới, các nguyên liệu thay thế, sản phẩm mới thân thiện với môi trường; dành thoả đáng quỹ đất trong quy hoạch để phát triển không gian xanh, mặt nước ở các đô thị.

Thứ tư, quy hoạch xây dựng và phát huy vị thế 4 trung tâm: Văn hóa đặc sắc của cả nước; y tế chuyên sâu; khoa học - công nghệ và giáo dục - đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực, chất lượng cao.

Thực hiện tốt quy hoạch xây dựng và phát triển tỉnh Thừa Thiên Huế xứng tầm là trung tâm lớn, đặc sắc của cả nước và khu vực Đông Nam Á về văn hóa, du lịch trên nền tảng bảo tồn, phát huy giá trị di sản cố đô và bản sắc văn hóa Huế với đặc trưng văn hóa, di sản, sinh thái, cảnh quan, thân thiện môi trường; huy động nguồn lực thực hiện hoàn thành dự án giải phóng mặt bằng, di dời dân cư khu vực I kinh thành Huế trong năm 2022; ưu tiên trùng tu, tôn tạo các di tích, di sản xuống cấp nghiêm trọng; triển khai quy hoạch bảo tồn và phát huy giá trị quần thể di tích cố đô Huế và các đề án: “Huế - Kinh đô áo dài”; “Huế - Kinh đô ẩm thực”, “Huế - Xứ sở mai vàng”, “festival 4 mùa”, “thành phố 4 mùa hoa”...

Phát triển Bệnh viện Trung ương Huế, cùng với Trường Đại học Y Dược Huế đạt chuẩn các bệnh viện tiên tiến tại khu vực Đông Nam Á, tiến tới đạt chuẩn quốc tế về y tế. Phát triển Trường Đại học Y Dược Huế theo mô hình “Trường - Viện” cấp quốc gia và hướng đến đạt chuẩn quốc tế; hình thành trung tâm cứu hộ cứu nạn về y tế của miền Trung; xây dựng khu y tế công nghệ cao phục vụ khám, chữa bệnh, đào tạo, nghiên cứu, sản xuất các sản phẩm y tế và kết hợp với du lịch nghỉ dưỡng, cung ứng dịch vụ chăm sóc sức khỏe theo tiêu chuẩn quốc tế.

Phát triển Đại học Huế trở thành Đại học Quốc gia, phấn đấu nằm trong tốp 300 các trường đại học hàng đầu Châu Á, bảo đảm sinh viên tốt nghiệp đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước và của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với các ngành đào tạo, như công nghệ thông tin, công nghệ tự động hóa, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới; đào tạo các nhà kinh tế, quản lý xã hội đạt trình độ quốc tế; triển khai thực hiện có hiệu quả các đề án: Đề án phát triển Trường Đại học Y Dược, Bệnh viện Trường Đại học Y Dược và Đề án phát triển Trường Đại học Sư phạm trở thành Trường Đại học Sư phạm trọng điểm quốc gia. Xây dựng trường trung học phổ thông chuyên Quốc học Huế trở thành trường trung học nhóm đầu quốc gia.

Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực khoa học - công nghệ gắn với phát triển kinh tế tri thức; xây dựng hệ thống thiết chế và hạ tầng khoa học - công nghệ với trang thiết bị hiện đại, đồng bộ; hình thành khu công nghệ thông tin tập trung tham gia vào chuỗi công viên phần mềm Quang Trung, khu công nghệ cao quốc gia, trung tâm khởi nghiệp đổi mới khoa học và công nghệ quốc gia; triển khai hiệu quả các đề án, dự án liên quan lĩnh vực khoa học - công nghệ, như Đề án phát triển Trung tâm khoa học và công nghệ tỉnh Thừa Thiên Huế; Đề án chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, chuyển giao công nghệ và phát triển tài sản trí tuệ trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2020 - 2030; Dự án: Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia tại tỉnh; Bảo tàng Thiên nhiên duyên hải miền Trung tại và hạ tầng khu công nghệ thông tin tập trung gắn với chuỗi công viên phần mềm Quang Trung; đẩy mạnh chuyển đổi số gắn với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Thứ năm, đẩy mạnh quy hoạch phát triển các ngành kinh tế.

Đẩy mạnh phát triển các ngành dịch vụ, nhất là dịch vụ du lịch, thương mại, dịch vụ chăm sóc sức khỏe, giáo dục, đào tạo, khoa học, công nghệ, tài chính, ngân hàng và các dịch vụ có giá trị gia tăng cao; đa dạng hóa và nâng cao chất lượng các sản phẩm du lịch, dịch vụ mang tính đặc trưng, có đẳng cấp và sức cạnh tranh cao; trong đó, xây dựng bộ sản phẩm mang thương hiệu Huế; đổi mới và nâng cao hiệu quả quản lý di tích cố đô Huế; tiếp tục tổ chức festival Huế theo hướng trải dài cả bốn mùa trong năm, tăng cường xã hội hóa, người dân làm chủ, góp phần tăng tính hấp dẫn của điểm đến đối với du khách trong nước và quốc tế.

Đẩy nhanh tiến độ quy hoạch phân khu xây dựng Khu du lịch sinh thái tâm linh và nghỉ dưỡng Bạch Mã trở thành điểm đến lý tưởng của khách du lịch nội địa và khách quốc tế. Cung cấp các dịch vụ tham quan, nghỉ dưỡng và du lịch sinh thái, góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của địa phương, trên cơ sở tôn trọng các giá trị tự nhiên và giá trị văn hóa sẵn có. Sửa chữa, nâng cấp, khai thác có hiệu quả các điểm, sản phẩm du lịch đã có.

Đầu tư hoàn thiện kết cấu hạ tầng, kết nối giao thông thuận lợi cho phát triển du lịch, dịch vụ, nhất là hệ thống đường ven biển. Phát triển cơ sở lưu trú đạt trên 40.000 - 50.000 phòng. Ưu tiên phát triển các khu du lịch nghỉ dưỡng cao cấp, đẳng cấp quốc tế. Đặc biệt, hình thành khu du lịch quốc gia Lăng Cô - Bạch Mã - Cảnh Dương; khu du lịch quốc gia trên đầm phá, nước khoáng nóng Thanh Tân... Đầu tư nhà ga đón tàu du lịch biển tại Cảng Chân Mây. Nâng cấp Cảng Hàng không quốc tế Phú Bài giai đoạn 2 lên 9 triệu hành khách/năm. Tăng tần suất bay và mở đường bay mới từ Huế đi các địa phương trong và ngoài nước, như tỉnh Quảng Ninh, thành phố Cần Thơ, thành phố Chiềng  Mai (Thái Lan), Xin-ga-po, Nhật Bản, Hàn Quốc... Ưu tiên đầu tư hạ tầng cụm Bạch Mã - Cảnh Dương - Chân Mây - Lăng Cô, vùng đầm phá, cụm du lịch A Lưới - đường mòn Hồ Chí Minh gắn với du lịch trên tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây; chủ động các hoạt động liên kết, hợp tác du lịch giữa các địa phương trong vùng. Gắn kết các tuyến du lịch của tỉnh Thừa Thiên Huế với tuyến du lịch “Con đường di sản miền Trung” và tuyến du lịch “Hành lang kinh tế Đông - Tây”, “Con đường di sản Đông Dương”.

Phát triển hệ thống trung tâm thương mại, như Trung tâm Thương mại  Nguyễn Kim, xây dựng mới chợ Đông Ba, trung tâm thương mại Chân Mây... và các khu vui chơi, góp phần đa dạng hóa sản phẩm du lịch. Phát triển mạng lưới tổ chức tín dụng, nâng cao chất lượng, phát triển dịch vụ thanh toán điện tử và các hệ thống giao dịch điện tử tự động; phát triển các dịch vụ đô thị thông minh một số lĩnh vực, như chính quyền điện tử, quản lý đô thị, giao thông vận tải, môi trường, tiết kiệm năng lượng, y tế và sức khỏe, giáo dục, viễn thông... Xây dựng và phát triển hạ tầng viễn thông hiện đại, an toàn có dung lượng lớn, tốc độ cao, vùng phủ sóng rộng; phát triển dịch vụ logistics tại cảng Chân Mây và cảng hàng không quốc tế Phú Bài...

Phát triển nông nghiệp toàn diện, bền vững trên cơ sở đẩy mạnh cơ cấu lại toàn ngành theo hướng sản xuất hàng hóa, tăng năng suất, chất lượng, giá trị sản phẩm nông sản; xác định đối tượng cây trồng, vật nuôi chủ lực, có giá trị kinh tế cao để tập trung phát triển; ưu tiên phát triển sản xuất theo hướng nông nghiệp tốt (VietGAP), hữu cơ và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao; xây dựng nhà máy chế biến tại các vùng nguyên liệu để nâng cao hiệu quả kinh tế gắn với bảo vệ môi trường sinh thái; gắn sản xuất với chế biến; tập trung tìm kiếm thị trường tiêu thụ; chú trọng phát triển các mô hình chuỗi liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp; mở rộng thị trường xuất khẩu.

Quy hoạch phát triển kinh tế biển và đầm phá Tam Giang - Cầu Hai trên cơ sở tăng trưởng xanh, bảo tồn đa dạng sinh học và các hệ sinh thái kết hợp với phát triển nuôi trồng thủy sản, du lịch biển, du thuyền trên phá Tam Giang, dịch vụ biển, năng lượng tái tạo; gắn với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia trên các vùng biển, đảo và quần đảo; hình thành hệ thống khu bảo tồn biển, bảo tồn vùng nước nội địa.

Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế đang đứng trước thời cơ và vận hội mới, với các giải pháp đồng bộ trong công tác quy hoạch tổng thể cùng các cách làm mới, cơ chế, chính sách đặc thù, đột phá mang tính khoa học, thực tiễn và khả thi cao; với quyết tâm xây dựng chính quyền điện tử hướng đến mục tiêu xây dựng thành công đô thị thông minh; đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, kinh doanh..., tạo nền tảng vững chắc và động lực quan trọng để tỉnh phát triển mạnh mẽ, nhanh và bền vững trong giai đoạn mới, góp phần xây dựng tỉnh Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2025./.