1. Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu là một nhà tư tưởng vĩ đại, trong đó tư tưởng của Người về văn hóa chiếm một vị trí hết sức quan trọng. Người chỉ rõ tính chất “kiến trúc thượng tầng” của văn hóa, “xã hội thế nào, văn nghệ thế ấy... dưới chế độ thực dân và phong kiến, nhân dân ta bị nô lệ, thì văn nghệ cũng bị nô lệ, bị tồi tàn, không thể phát triển được”⁽¹⁾. Người khẳng định, văn hóa là động lực của sự phát triển xã hội, là mục tiêu của sự nghiệp cách mạng. Do đó, văn hóa đứng ngang hàng với các lĩnh vực hoạt động khác của xã hội và có mối quan hệ chặt chẽ giữa văn hóa với các lĩnh vực khác: “Trong công cuộc kiến thiết nước nhà có bốn vấn đề cùng phải chú ý đến, cùng phải coi trọng ngang nhau: chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa”⁽²⁾. Văn hóa không thể đứng ngoài, mà phải ở trong kinh tế và chính trị và ngược lại kinh tế, chính trị cũng nằm trong văn hóa. Người nêu rõ yêu cầu “văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi”⁽³⁾; văn hóa phải tham gia vào nhiệm vụ chính trị, tức là tham gia vào các hoạt động cách mạng, tham gia kháng chiến và xây dựng chủ nghĩa xã hội: Văn hóa có liên lạc với chính trị rất mật thiết. Phải làm thế nào cho văn hóa vào sâu trong tâm lý quốc dân... Văn hóa phải làm thế nào cho ai cũng có lý tưởng tự chủ, độc lập, tự do. Ðồng thời, văn hóa phải làm thế nào cho quốc dân có tinh thần vì nước quên mình, vì lợi ích chung mà quên lợi ích riêng mình. Ðối với xã hội, văn hóa phải làm thế nào cho mỗi người Việt Nam từ già đến trẻ, cả đàn ông và đàn bà ai cũng hiểu nhiệm vụ của mình và biết hưởng hạnh phúc của mình nên được hưởng⁽⁴⁾, “Có chính trị mới có văn hóa, xưa kia chính trị bị đàn áp, nền văn hóa của ta vì thế không nảy sinh được”⁽⁵⁾. Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, ngay trong khi đang đẩy mạnh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Người xác định rõ vai trò của văn hóa, kết hợp chặt chẽ văn hóa với kháng chiến bằng khẩu hiệu “Văn hóa hóa kháng chiến, kháng chiến hóa văn hóa”, kết hợp kháng chiến với kiến quốc. Trong nhiệm vụ xây dựng nền văn hóa mới, Người lưu ý đến ba nội dung với ý nghĩa là tính chất của nền văn hóa mới: Dân tộc, khoa học và đại chúng. 

Dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa, từ khi thành lập đến nay, Đảng ta luôn coi trọng vai trò của văn hóa và hết sức quan tâm xây dựng văn hóa trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước, nhất là trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đảng xác định: Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là sức mạnh nội sinh, động lực quan trọng để phát triển đất nước; xác định phát triển văn hóa đồng bộ, hài hòa với tăng trưởng kinh tế và tiến bộ xã hội là một định hướng căn bản của quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, thể hiện tính ưu việt của chế độ ta. Đảng đã ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc và kế thừa, bổ sung, làm phong phú tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII (năm 1998) “Về xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” coi văn hóa “là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội”⁽⁶⁾. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Bổ sung, phát triển năm 2011) khẳng định: “Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, phát triển toàn diện, thống nhất trong đa dạng, thấm nhuần tinh thần nhân văn, dân chủ, tiến bộ; làm cho văn hóa gắn kết chặt chẽ và thấm sâu vào toàn bộ đời sống xã hội, trở thành nền tảng sức mạnh nội sinh quan trọng của phát triển”⁽⁷⁾. Hội nghị lần thứ chín Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI (năm 2011) ban hành Nghị quyết số 33-NQ/TW “Về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước” với mục tiêu “xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. Văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Tiếp tục phát triển nhanh và bền vững đất nước; gắn kết chặt chẽ và triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, trong đó phát triển kinh tế - xã hội là trung tâm; xây dựng Đảng là then chốt; phát triển văn hóa là nền tảng tinh thần; bảo đảm quốc phòng, an ninh là trọng yếu, thường xuyên”⁽⁸⁾.

Phát biểu tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về lĩnh vực văn hóa (năm 2021), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: “Văn hóa là hồn cốt của dân tộc, nói lên bản sắc của dân tộc. Văn hóa còn thì dân tộc còn”⁽⁹⁾. “Trọng tâm xây dựng và phát triển văn hóa là xây dựng con người có nhân cách và xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh; chú trọng mối quan hệ giữa văn hóa và chính trị, văn hóa và kinh tế; xây dựng văn hóa trong Đảng và trong hệ thống chính trị; xây dựng văn hóa công chức, văn hóa công vụ, đặc biệt là đạo đức công vụ, chú trọng sự nêu gương của cán bộ, đảng viên”⁽¹⁰⁾.

2. Ra đời trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945, trải qua 78 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng Công an nhân dân Việt Nam khẳng định truyền thống tốt đẹp, bản chất cách mạng, sức chiến đấu kiên cường của một lực lượng vũ trang trọng yếu, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Ngay từ những ngày đầu thành lập, được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta quan tâm rèn luyện, lực lượng công an nhân dân luôn chú trọng xây dựng văn hóa công vụ “vì nhân dân phục vụ”. Mỗi cán bộ, chiến sĩ công an đều thấm nhuần sâu sắc lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Công an của ta là công an nhân dân, vì dân mà phục vụ và dựa vào nhân dân mà làm việc”⁽¹¹⁾; làm công an không phải để làm “quan cách mạng”, mà đều “làm đầy tớ cho nhân dân”⁽¹²⁾ để “giữ trật tự an ninh cho nhân dân, xem xét tìm tòi âm mưu phản động làm hại nhân dân”⁽¹³⁾. Nhiệm vụ của công an là “bảo vệ và phục vụ nhân dân, bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền nhân dân”⁽¹⁴⁾. Chủ tịch Hồ Chí Minh và các đồng chí lãnh đạo Trung ương Đảng và Chính phủ thường xuyên quan tâm chỉ đạo xây dựng bộ máy công an nhân dân “có tinh thần phục vụ nhân dân” và xứng đáng là “bạn dân”⁽¹⁵⁾. Theo Người, để hoàn thành nhiệm vụ “giữ gìn trật tự trị an, bảo vệ cho nhân dân ta an cư lạc nghiệp”⁽¹⁶⁾, góp phần “xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, làm cơ sở vững mạnh cho cuộc đấu tranh thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà”, thì dù việc lớn hay nhỏ, lực lượng công an cách mạng cũng đều phải biết “dựa vào nhân dân mà làm việc”, phải “thực sự trung thành, tôn kính, thương yêu dân”⁽¹⁷⁾. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh điều này không chỉ vì lực lượng công an là con đẻ của nhân dân, sinh ra và lớn lên trong quá trình đấu tranh cách mạng của nhân dân, mà còn vì mỗi cán bộ, chiến sĩ công an phải luôn hiểu và nhớ rằng, trong mọi thời kỳ cách mạng, “dân như nước, mình như cá”, bao nhiêu lực lượng “đều ở nơi dân”⁽¹⁸⁾, vì so với nhân dân, công an “dù có vài ba nghìn hay năm bảy vạn” thì lực lượng ấy vẫn còn ít lắm. Năm vạn người thì chỉ có năm vạn cặp mắt, năm vạn đôi bàn tay. Nhân dân ta có hàng chục triệu người, phải làm sao để có được “hàng chục triệu đôi bàn tay, hàng chục triệu cặp mắt và đôi tai” ấy. Muốn được như vậy thì, trong mọi hoàn cảnh, dù ở đâu, làm gì, công an cũng cần phải làm thế nào cho được lòng dân và “phải dựa vào dân, không được xa rời dân”⁽¹⁹⁾, phải biết “đoàn kết nhân dân, tổ chức và giáo dục nhân dân”⁽²⁰⁾, mới xứng đáng là “người công an nhân dân của một nước dân chủ nhân dân”⁽²¹⁾.

Cùng với việc chỉ rõ nhiệm vụ chính trị, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đặc biệt quan tâm đến việc giáo dục, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng để lực lượng công an nhân dân thực sự xứng đáng với “lòng tin cậy của nhân dân, của Đảng và Chính phủ”. Sở dĩ phải vậy vì các hoạt động của lực lượng công an diễn ra trên phạm vi rộng lớn, gồm các vấn đề chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội,… của đất nước; trong những hoàn cảnh khó khăn, phức tạp, có lúc hiểm nghèo, đe dọa đến sự an toàn của cả bản thân cán bộ, chiến sĩ công an... Sự non kém về trình độ chính trị, sự thiếu hụt về phẩm chất đạo đức sẽ dẫn đến những việc cố ý hay vô tình làm sai, bị kẻ địch lợi dụng phá hoại, gây hại nhiều mặt không chỉ ảnh hưởng đến uy tín của Đảng và Nhà nước, mà còn ảnh hưởng đến quyền lợi của quốc gia, dân tộc, cũng như sự bình yên và hạnh phúc của các tầng lớp nhân dân. Vì vậy, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhấn mạnh và yêu cầu lực lượng công an cách mạng cần phải học tập, rèn luyện và thực hành đạo đức cách mạng trong công tác hằng ngày. Công việc càng nhiều thì đòi hỏi phẩm chất đạo đức của người công an cách mạng càng phải được nâng cao. Trong Thư gửi đồng chí Giám đốc Công an Khu XII, Người nêu “Tư cách người Công an cách mệnh” là:

“Đối với tự mình, phải cần, kiệm, liêm, chính.
Đối với đồng sự, phải thân ái giúp đỡ.
Đối với Chính phủ, phải tuyệt đối trung thành.
Đối với nhân dân, phải kính trọng, lễ phép.
Đối với công việc, phải tận tụy.
Đối với địch, phải cương quyết, khôn khéo”⁽²²⁾.

Thư của Người đã trở thành lời huấn thị đối với lực lượng công an nhân dân, là chuẩn mực về đạo đức, phương châm hành động và thái độ ứng xử mà mỗi cán bộ, chiến sĩ công an dù ở bất kỳ cương vị, hoàn cảnh công tác nào, trong suốt cuộc đời hoạt động của mình cũng đều phải rèn luyện, phấn đấu thực hiện. Sáu điều Bác Hồ dạy công an nhân dân là di sản tinh thần vô giá, thể hiện đậm nét nhất tư tưởng của Người về xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng và xây dựng văn hóa công an nhân dân.

Thực tiễn vẻ vang 78 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của lực lượng công an nhân dân đã khẳng định những giá trị tốt đẹp trong văn hóa công an nhân dân:

Thứ nhất, tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta; luôn kiên định nguyên tắc Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với công an nhân dân.

Đây là yêu cầu khách quan, tất yếu của sự nghiệp bảo vệ an ninh, trật tự, là giá trị cốt lõi tạo nên sức mạnh của lực lượng công an nhân dân, cũng là yêu cầu đầu tiên và xuyên suốt của văn hóa công an nhân dân. Nguyên tắc này xuất phát từ quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê-nin về bản chất giai cấp công nhân của lực lượng vũ trang cách mạng. Các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lê-nin đã khẳng định, sự ra đời, tồn tại của lực lượng vũ trang gắn liền với sự ra đời và tồn tại của nhà nước. Quân đội và công an bao giờ cũng mang bản chất giai cấp của nhà nước đã tổ chức và xây dựng nên, bởi quân đội và công an là một bộ phận trong những thành phần của nhà nước, là công cụ bạo lực vũ trang của nhà nước để bảo vệ thành quả mà lực lượng chính trị cầm quyền có được thông qua các cuộc đấu tranh giành quyền lực. Với tư cách là một tổ chức của nhà nước, do nhà nước xây dựng, lực lượng vũ trang nhân dân bao giờ cũng mang bản chất giai cấp của nhà nước; là công cụ bạo lực chủ yếu để bảo vệ lợi ích của giai cấp thống trị và của nhà nước: “Bản chất giai cấp và nội dung của nhà nước như thế nào thì lực lượng vũ trang - người bảo vệ lợi ích của nó như thế ấy”⁽²³⁾. Sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng công an nhân dân là toàn diện, bao quát trên các lĩnh vực chính trị, tư tưởng và tổ chức; trên mọi nhiệm vụ công tác bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, xây dựng lực lượng. Ở đâu có tổ chức và hoạt động của công an thì ở đó có sự lãnh đạo của Đảng. Đảng đề ra đường lối bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội và nội dung có tầm quan trọng đặc biệt là xây dựng lực lượng công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân. Đảng lãnh đạo Nhà nước thể chế hóa đường lối, quan điểm của Đảng trong Hiến pháp và các văn bản pháp luật để cán bộ, chiến sĩ công an và toàn dân quán triệt, thực hiện. Trong quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, dưới sự lãnh đạo của Đảng, lực lượng công an nhân dân luôn chăm do xây dựng văn hóa công an nhân dân tuyệt đối trung thành với Đảng, “chỉ biết còn Đảng thì còn mình”. Mỗi cán bộ, chiến sĩ công an luôn giữ vững lập trường chính trị, bản lĩnh chiến đấu, củng cố lòng tin vào đường lối của Đảng, “gác cho dân vui chơi, thức cho dân ngủ ngon, lấy hạnh phúc của nhân dân làm lẽ sống của mình”.

Thứ hai, tận tụy, liêm khiết, vì nhân dân phục vụ.

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, công an Việt Nam là công an nhân dân, dựa vào nhân dân để công tác, chiến đấu và vì nhân dân phục vụ; coi đây là yếu tố quyết định, cội nguồn sức mạnh của Công an nhân dân Việt Nam và sự nghiệp bảo vệ an ninh, trật tự. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng luôn yêu cầu công an nhân dân phải gần dân, vì dân, kính trọng, lễ phép với nhân dân, lấy sự tin yêu của nhân dân để đánh giá chất lượng, hiệu quả công việc.

Hơn thế, lực lượng công an nhân dân phải nhận thức rõ sức mạnh và vai trò của nhân dân đối với công tác công an, phải làm sao cho nhiệm vụ giữ gìn an ninh, trật tự cũng là nhiệm vụ của toàn dân. Người chỉ rõ: “Khi nhân dân giúp đỡ ta nhiều thì thành công nhiều, giúp đỡ ta ít thì thành công ít, giúp đỡ ta hoàn toàn thì thắng lợi hoàn toàn”⁽²⁴⁾; “Dễ mười lần không dân cũng chịu/Khó trăm lần dân liệu cũng xong”⁽²⁵⁾. Thăm và nói chuyện tại Trường Công an Trung cấp khóa 2, năm 1951, Người căn dặn: “Công an nhân dân phải là kiểu mẫu, phải là người chuyên trách thi hành chính sách, phương châm của Đảng và Chính phủ cho tốt. Công an nhân dân phải thực sự phục vụ nhân dân”⁽²⁶⁾. Với sự quan tâm, chăm lo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của Đảng, Nhà nước, Công an nhân dân Việt Nam thực sự là công an của nhân dân, luôn được nhân dân đùm bọc, yêu thương, giúp đỡ.

Bảy mươi tám năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, đã có rất nhiều tập thể, cá nhân cán bộ, chiến sĩ công an chiến đấu dũng cảm, mưu trí, lập nhiều chiến công xuất sắc, tiêu biểu. Và trong cuộc đấu tranh bảo vệ bình yên, hạnh phúc của nhân dân, đã có hơn 14.800 liệt sĩ công an nhân dân, gần 6.000 thương binh, bệnh binh và hàng nghìn tấm gương chiến sĩ công an nhân dân dũng cảm, bất chấp hiểm nguy, sẵn sàng hiến dâng cuộc sống của mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và bảo vệ an ninh Tổ quốc⁽²⁷⁾.

Để phục vụ tốt hơn nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự, Bộ Công an đã chủ động tham mưu, trình Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 22-NQ/TW, ngày 15-3-2018, “Về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” theo hướng “Bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở”; gắn với điều chỉnh phân công, phân cấp nghiệp vụ, cơ cấu cán bộ theo tiêu chuẩn, tiêu chí bố trí ở bốn cấp công an; quyết liệt thực hiện giải pháp trọng tâm đột phá xây dựng công an xã, thị trấn đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ; xây dựng thí điểm mô hình “Công an phường điển hình, kiểu mẫu về an ninh, trật tự và văn minh đô thị”, góp phần giải quyết hiệu quả tình hình an ninh, trật tự từ cơ sở với phương châm “Công an tìm đến dân”, “gần dân, hiểu dân”, “lúc dân cần, lúc dân khó có công an”. Ðặc biệt, Ðảng ủy Công an Trung ương đã tham mưu Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 12-NQ/TW, ngày 16-3-2022, “Về đẩy mạnh xây dựng lực lượng công an nhân dân thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới”, với mục tiêu đến năm 2025, xây dựng lực lượng công an nhân dân tinh, gọn, mạnh, các lực lượng trực tiếp đấu tranh phòng, chống tội phạm tiến thẳng lên hiện đại; đến năm 2030, xây dựng toàn lực lượng công an nhân dân hiện đại.

Tận tụy, liêm khiết là phẩm chất đạo đức hàng đầu của người cán bộ, chiến sĩ công an nhân dân; được đề cập đầu tiên trong Sáu điều Bác Hồ dạy: “Đối với tự mình, phải cần, kiệm, liêm, chính”. Yêu cầu đó đòi hỏi mỗi cán bộ, chiến sĩ công an nhân dân phải nêu cao tính tiên phong, gương mẫu, tinh thần trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân; rèn luyện phẩm chất đạo đức, nâng cao năng lực công tác, giữ gìn, bảo vệ uy tín, sức mạnh và hình ảnh đẹp của Công an nhân dân Việt Nam. Trong khi tiến hành công tác, tiếp xúc với kẻ địch, với những phần tử phức tạp, phải luôn luôn giữ mình trong sạch, vững vàng, không bị sa ngã trước sự mua chuộc của các phần tử xấu, “lợi ích nhóm”; bất cứ trong hoàn cảnh nào cũng không được lạm dụng quyền hành mà xâm phạm đến quyền dân chủ của nhân dân, gây thiệt hại đến lợi ích chung hoặc lợi ích chính đáng của người dân.

Thứ ba, nhân văn, nhân ái.

Nhân văn, nhân ái là bản chất của lực lượng công an nhân dân và được Đảng, Nhà nước, nhân dân giáo dục, rèn luyện. Công an nhân dân từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà phục vụ; xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ của lực lượng công an nhân dân là bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, vì bình yên cuộc sống, vì hạnh phúc của nhân dân. Sứ mệnh đó đã thấm đượm tính nhân văn cao đẹp. Trong 5 lời thề danh dự công an nhân dân đã nêu rõ: “Kính trọng, lễ phép với nhân dân. Sẵn sàng bảo vệ tính mạng, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân. Suốt đời tận tụy phục vụ nhân dân, vì cuộc sống bình yên và hạnh phúc của nhân dân”.

Bản chất nhân văn, nhân ái còn thể hiện trong tham mưu với Đảng, Nhà nước và các cấp ủy, chính quyền về các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật bảo đảm trật tự, an toàn xã hội thể hiện rõ tính nhân văn: phải xuất phát từ lợi ích của dân, việc gì có lợi cho dân thì kiên quyết làm, việc gì có hại cho dân thì kiên quyết tránh; phải đặt lợi ích của dân lên trên hết, trước hết. Trong đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật là đề cao việc nghiêm trị kết hợp với khoan hồng; trừng trị kết hợp với giáo dục cải tạo; bảo vệ các quyền tự do, danh dự và nhân phẩm, tính mạng và sức khỏe của công dân; nghiêm trị người chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy, ngoan cố, chống đối, côn đồ, tái phạm nguy hiểm, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để phạm tội; khoan hồng đối với người tự thú, đầu thú, thành khẩn khai báo, tố giác đồng phạm, lập công chuộc tội, ăn năn, hối cải, tự nguyện sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại gây ra. Cần kiên quyết loại trừ cái ác, cái xấu xa ra khỏi xã hội song quan trọng là giáo dục, cải tạo, giúp những người phạm tội nhận rõ tội lỗi, ăn năn về hành vi phạm tội, vi phạm pháp luật; khơi dậy khát vọng hoàn lương, hướng thiện, gieo cho họ niềm tin tích cực, giúp ích cho gia đình và xã hội. Đó là chủ trương, chính sách đầy tính nhân văn về giáo dục, cảm hóa những người lầm lỗi tại cộng đồng dân cư. Trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm tham nhũng hiện nay, phương châm “xử lý một vụ, cảnh tỉnh cả vùng; xử một số người để cứu muôn người” được thể hiện rõ nét, có tác dụng răn đe, cảnh tỉnh là chính. Tính nhân văn còn thể hiện ở việc kéo giảm tỷ lệ tội phạm hằng năm. Các vụ án ma tuý, hình sự lớn đã được bóc gỡ làm giảm đi hiểm họa cho toàn xã hội, đem lại cuộc sống bình yên cho nhân dân.

Tính nhân văn, nhân ái còn được thể hiện trong việc đồng hành cùng nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai, bão lũ, cứu hộ, cứu nạn… Lực lượng công an nhân dân là nòng cốt triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều nhiệm vụ, giải pháp nhằm chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng, chống thiên tai. Công an các đơn vị, địa phương đã tổ chức thực hiện hiệu quả phương châm “4 tại chỗ”, “3 sẵn sàng”, phát huy vai trò nòng cốt, tuyến đầu trên mặt trận phòng, chống thiên tai, sẵn sàng, kịp thời tham gia ứng phó với mọi tình huống, mọi cấp độ thiên tai và thực hiện hiệu quả công tác tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại về người, tài sản của Nhà nước và nhân dân; luôn là chỗ dựa vững chắc của cấp ủy, chính quyền và nhân dân các địa phương trong triển khai công tác phòng, chống thiên tai, cháy nổ... Những cán bộ, chiến sĩ cảnh sát dũng cảm lao vào biển lửa, dầm mình trong bão, lũ cứu dân, bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân, dọn đường giao thông, dựng lại nhà cho dân sau bão, lũ, góp phần giảm bớt thiệt hại về người, tài sản... đã để lại những ấn tượng sâu đậm về hình ảnh người chiến sĩ công an nhân dân. Đặc biệt, trong đại dịch COVID-19 vừa qua, lực lượng công an nhân dân là “tuyến đầu của tuyến đầu”, hàng trăm nghìn cán bộ, chiến sĩ công an tham gia trong hầu hết các khâu của công tác phòng, chống dịch COVID-19, từ truy vết, phát hiện, khoanh vùng đến bảo đảm an ninh, trật tự tại các chốt kiểm soát, khu cách ly, điều trị. Trong thời điểm cam go, khốc liệt nhất của cuộc chiến chống đại dịch, đã có gần 10.000 cán bộ, chiến sĩ công an bị lây nhiễm COVID-19 và gần 20 đồng chí hy sinh, tử vong, hàng trăm đồng chí bị thương. Các chiến sĩ đã nêu cao tinh thần nhân văn, không quản ngại khó khăn, gian khổ, hy sinh thầm lặng, sẻ chia sâu sắc, tận tình phục vụ, chăm lo, hướng dẫn, bảo đảm an ninh, trật tự trong vùng dịch.

3. Thời gian tới, tình hình thế giới và trong nước tiếp tục có những diễn biến phức tạp, bên cạnh những thuận lợi, còn đan xen nhiều khó khăn, thách thức mới. Quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế là điều kiện thuận lợi để nước ta phát triển toàn diện hơn, nhưng đồng thời cũng đặt ra yêu cầu mới đối với công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Công tác công an có tính đặc thù cao, liên quan đến rất nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, đòi hỏi muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ, người cán bộ, chiến sĩ công an nhân dân không chỉ có bản lĩnh chính trị vững vàng, nắm vững kiến thức pháp luật, nghiệp vụ chuyên ngành, có trình độ khoa học, kỹ thuật, mà còn phải không ngừng rèn luyện phẩm chất đạo đức, thể hiện phong cách chuẩn mực, văn hóa trong công tác, chiến đấu, trong ứng xử và trong cuộc sống thường ngày. Phát huy truyền thống anh hùng vẻ vang, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, tận tụy với nhân dân, lực lượng công an nhân dân tiếp tục học tập, quán triệt nghiêm túc Sáu điều Bác Hồ dạy công an nhân dân, rèn luyện, giữ vững bản lĩnh chính trị, phẩm chất cách mạng, “chỉ biết còn Đảng thì còn mình”, luôn coi “Danh dự là điều thiêng liêng, cao quý nhất”; xây dựng văn hóa công an nhân dân “Vì nước quên thân, vì dân phục vụ”, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa./.

--------------------------

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. 9, tr. 231
(2) Hồ Chí Minh: Về văn hóa, Bảo tàng Hồ Chí Minh, Hà Nội, 1997, tr.11
(3) Phát biểu của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất ngày 24-11-1946, Bài đăng trên báo Cứu quốc, số 416, ngày 25-11-1946
(4) Xem: Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.1, tr. XXVI
(5) Hồ Chí Minh: Về văn hóa, Sđd, tr. 10
(6) Văn kiện Đảng toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2016, t. 63, tr. 398
(7) Văn kiện Đảng toàn tập, Sđd, t. 69, tr. 507
(8) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t.II, tr.324
(9) Nguyễn Phú Trọng: “Ra sức xây dựng, giữ gìn và phát huy những giá trị đặc sắc của nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, Tạp chí Cộng sản điện tử, ngày 24-11-2021, https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/media-story/-/asset_publisher/V8hhp4dK31Gf/content/tiep-tuc-xay-dung-giu-gin-chan-hung-va-phat-trien-nen-van-hoa-cua-dan-toc
(10) Nguyễn Phú Trọng: “Ra sức xây dựng, giữ gìn và phát huy những giá trị đặc sắc của nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, Tlđd
(11), (22) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 5, tr. 498, 498 - 499
(12) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 8, tr. 2
(13), (17), (19), (21), (24), (25), (27) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 7, tr. 269, 270, 270, 270, 270, 270, 269
(14), (20) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 10, tr. 259, 83
(15), (18) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 6, tr. 312, 232
(16) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 14, tr. 71
(20) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 10, tr. 83
(23) Học thuyết Mác - Lê-nin về chiến tranh và quân đội, Nxb. Quân đội nhân dân, Hà Nội, 1988, tr.152
(26) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.15, tr. 280
(28) Xem: Đại tướng Tô Lâm: “75 năm Công an nhân dân thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy”, ngày 6-3-2023, https://nhandan.vn/75-nam-cong-an-nhan-dan-thuc-hien-sau-dieu-bac-ho-day-post741623.html