Trải qua 57 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng Bộ đội Biên phòng luôn được Đảng, Bác Hồ quan tâm chăm lo xây dựng, giáo dục, rèn luyện, các thế hệ cán bộ, chiến sỹ bộ đội biên phòng luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, tận tụy với nhân dân, luôn mưu trí, dũng cảm, vượt mọi khó khăn, gian khổ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị mà Đảng và Nhà nước giao, xứng đáng là lực lượng nòng cốt, chuyên trách trong xây dựng, quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia.

Trong những năm qua, tiếp tục phát huy truyền thống của lực lượng hai lần được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Bộ đội Biên phòng cả nước luôn quán triệt đường lối, quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, làm tốt vai trò nòng cốt tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia và xây dựng lực lượng. Các chủ trương, đối sách giải quyết các vấn đề liên quan đến biên giới, vùng biển được kịp thời giải quyết, góp phần tăng cường công tác đối ngoại biên phòng, xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, tạo môi trường ổn định để xây dựng, phát triển đất nước và hội nhập quốc tế. Làm tốt chức năng tham mưu cho Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành quan tâm, đề ra nhiều chủ trương, giải pháp thiết thực, hiệu quả để xây dựng nền biên phòng toàn dân vững mạnh, xây dựng khu vực biên giới, khu vực phòng thủ biên giới, phát triển kinh tế gắn với quốc phòng, an ninh ở khu vực biên giới.

Để xây dựng nền biên phòng toàn dân vững mạnh, các đơn vị bộ đội biên phòng đã làm tốt vai trò tham mưu, làm nòng cốt phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể, thông qua các cuộc vận động, các hoạt động hướng về biên giới, biển đảo, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của toàn dân tham gia xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới. Phối hợp với chính quyền các địa phương, các đơn vị lực lượng vũ trang, dân quân, tự vệ đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động nhân dân xây dựng phong trào quần chúng bảo vệ đường biên, cột mốc, giữ gìn an ninh trật tự thôn, bản, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân ở khu vực biên giới, triển khai có hiệu quả đề án “Tăng cường phổ biến giáo dục pháp luật cho cán bộ, nhân dân vùng biên giới, hải đảo”, tổ chức tốt cuộc thi tìm hiểu Luật Biên giới quốc gia trên phạm vi cả nước, góp phần nâng cao nhận thức về biên giới quốc gia cho các tầng lớp nhân dân; phát huy hiệu quả đội ngũ cán bộ biên phòng tăng cường xã, đảng viên của các đồn biên phòng sinh hoạt tại chi bộ thôn, bản biên giới tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh. Các đơn vị bộ đội biên phòng đã tích cực tham gia triển khai các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội, Phong trào “Bộ đội Biên phòng chung sức xây dựng nông thôn mới”, Cuộc vận động “Mái ấm cho người nghèo nơi biên giới, hải đảo”, Chương trình “Bò giống giúp người nghèo biên giới”… góp phần xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống cho đồng bào khu vực biên giới, củng cố, xây dựng thế trận lòng dân vững chắc. Có thể khẳng định, lực lượng bộ đội biên phòng đã phát huy vai trò lực lượng nòng cốt xây dựng nền biên phòng toàn dân vững mạnh, góp phần quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia.

Trong những năm tới, tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường. Nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới của Bộ đội Biên phòng bên cạnh những thuận lợi cơ bản, vẫn còn nhiều khó khăn thách thức. Các thế lực thù địch, phần tử cơ hội chính trị tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động chống phá Đảng, Nhà nước, quân đội; tình hình trên các tuyến biên giới, nhất là biển, đảo vẫn tiềm ẩn những nguy cơ bất ổn, khó lường. Để xây dựng Bộ đội Biên phòng vững mạnh làm nòng cốt trong nền biên phòng toàn dân, cần thực hiện tốt một số nội dung cơ bản sau:

Một là, ổn định về tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của lực lượng Bộ đội Biên phòng. Trước hết, cần tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm túc Thông báo số 165/TB-TW, ngày 22-12-2004, của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Khóa IX) Thông báo kết luận của Bộ Chính trị về tổ chức Bộ đội Biên phòng.

Bảo đảm cho Bộ đội Biên phòng thực hiện tốt ba chức năng quản lý nhà nước về an ninh, quốc phòng, đối ngoại ở khu vực biên giới; trong thời bình là quản lý, bảo vệ chủ quyền, giữ gìn an ninh trật tự biên giới quốc gia, xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác thân thiện với các nước láng giềng; khi có chiến tranh hoặc xung đột biên giới, thực hiện tốt nhiệm vụ tác chiến phòng thủ được phân công trong thế trận phòng thủ chung trên địa bàn.

Hệ thống tổ chức Bộ đội Biên phòng phải nằm trong tổng thể tổ chức quân đội, bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ huy thống nhất, thông suốt, nhanh chóng và có hiệu lực trong công tác biên phòng và xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc. Đồng thời, có sự phối hợp chặt chẽ với các lực lượng, các ngành có liên quan và nhân dân tạo nên sức mạnh tổng hợp của nền biên phòng toàn dân vững mạnh.

Giữ ổn định lâu dài hệ thống tổ chức và chức, năng nhiệm vụ Bộ đội Biên phòng như Nghị quyết số 11/NQ-TW của Bộ Chính trị (Khóa VII) đã xác định: Bộ đội Biên phòng là một quân chủng thuộc Bộ Quốc phòng, được chỉ huy, bảo đảm thống nhất theo ngành dọc từ Trung ương đến đơn vị cơ sở với 3 cấp cơ bản: Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, thành phố và Đồn Biên phòng. Xây dựng quy hoạch tổ chức biên chế bộ đội biên phòng tinh gọn, quân số hợp lý, nâng cao năng lực về mọi mặt đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia trong giai đoạn mới.

Hai là, xây dựng lực lượng bộ đội biên phòng vững mạnh về mọi mặt. Trước hết, cần tập trung xây dựng bộ đội biên phòng vững mạnh về chính trị, tư tưởng là nhiệm vụ hàng đầu, có ý nghĩa cực kỳ quan trọng. Cán bộ, chiến sỹ bộ đội biên phòng phải thường xuyên được giáo dục, quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các nghị quyết, chỉ thị của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, tình hình nhiệm vụ quân sự - quốc phòng, nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia hiện nay. Tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục chính trị gắn với quản lý, định hướng tư tưởng, chủ động đấu tranh với những quan điểm, nhận thức sai trái, không để “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Luôn giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đối với Bộ đội Biên phòng, giữ vững bản chất giai cấp công nhân, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với sự nghiệp bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới quốc gia, với nhân dân, phát huy sức mạnh chính trị, tư tưởng, làm cơ sở cho sức mạnh tổng hợp của Bộ đội Biên phòng. Tăng cường giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ bộ đội biên phòng về chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc nói chung, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ biên giới nói riêng. Thường xuyên bồi dưỡng phẩm chất đạo đức cách mạng, lối sống trong sạch, nâng cao lòng yêu nước, ý chí quyết tâm khắc phục mọi khó khăn, gian khổ, xây dựng ý thức tổ chức kỷ luật cao cho cán bộ, chiến sĩ. Luôn củng cố và tăng cường đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân nhân, xây dựng tình cảm gắn bó với đồng bào các dân tộc, bồi dưỡng khả năng vận động tuyên truyền giác ngộ quần chúng để thực hiện tốt vai trò nòng cốt trong xây dựng nền biên phòng toàn dân.

Ba là, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ bộ đội biên phòng. Trước hết, cần bảo đảm chặt chẽ khâu tuyển chọn con người để xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ biên phòng theo hướng lựa chọn kỹ, bảo đảm tin cậy về chính trị; cán bộ, chiến sĩ biên phòng phải được huấn luyện, đào tạo chu đáo, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có trình độ quân sự và nghiệp vụ về công tác biên phòng tốt, nắm vững các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ biên phòng, chống tiêu cực trong quá trình đào tạo, sử dụng cán bộ. Đẩy mạnh công tác tuyển chọn con em đồng bào dân tộc thiểu số và người nơi khác đến định cư ở khu vực biên giới, hải đảo để đào tạo, phục vụ trong bộ đội biên phòng. Xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ công tác biên phòng trong giai đoạn cách mạng mới; phải hết sức quan tâm đến xây dựng đội ngũ chỉ huy, chuyên môn kỹ thuật đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thời bình cũng như thời chiến, xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp phải phù hợp với tính chất hoạt động, chiến đấu, công tác của lực lượng. Cần nâng tỷ lệ người dân tộc thiểu số trong cơ cấu đội ngũ sĩ quan, nhất là quân nhân chuyên nghiệp ở các đồn biên phòng. Đối với đội ngũ cán bộ, cần chú trọng đào tạo kiến thức toàn diện và tiếng dân tộc, biết ngoại ngữ, nắm chắc phong tục, tập quán của đồng bào các dân tộc, nắm vững chính sách dân tộc, tôn giáo của Đảng, làm tốt công tác tuyên truyền vận động quần chúng tham gia bảo vệ biên giới. Tiếp tục đề xuất với Đảng và Nhà nước có nhiều chủ trương, chính sách thu hút, đãi ngộ đối với cán bộ, chiến sỹ hoạt động, công tác ở vùng sâu, vùng xa. Riêng đối với các đơn vị biên phòng, cần quan tâm ưu tiên bảo đảm đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ biên phòng ở các đồn, trạm và chính sách hậu phương quân đội với cán bộ.

Bốn là, quan tâm đầu tư trang bị, vũ khí, phương tiện kỹ thuật, nâng cao năng lực quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới cho bộ đội biên phòng. Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, kỹ thuật và công nghệ đã tác động đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia. Bộ đội Biên phòng phải được trang bị các loại vũ khí, kỹ thuật hiện đại đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới, vùng biển trong tình hình mới. Nghị quyết số 11/NQ-TW, ngày 08-8-1995, của Bộ Chính trị đã khẳng định: “Cần đầu tư bảo đảm các trang bị cần thiết cho Bộ đội Biên phòng để đủ sức chấp hành nhiệm vụ, nhất là tàu thuyền, phương tiện thông tin, trang bị nghiệp vụ, xe máy... cho Bộ đội Biên phòng”.

Về phương hướng, cần tiếp tục tham mưu với Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng quan tâm đầu tư trang bị, kiện toàn tổ chức, biên chế, thực hiện có hiệu quả các đề án “Chiến lược biên giới quốc gia”, “Tổ chức lực lượng đến năm 2020”, đề án “Quy hoạch hệ thống đồn trạm biên phòng” và các đề án liên quan đến nâng cao năng lực quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới của bộ đội biên phòng… Cần tăng cường trang bị, vũ khí, khí tài chiến đấu và sẵn sàng chiến đấu, phương tiện vận tải, tuần tra, kiểm soát, vận chuyển, cơ động lực lượng trên bộ, trên biển, phương tiện thông tin liên lạc để chỉ huy, chỉ đạo tác chiến và xử lý các tình huống đột xuất, phương tiện trinh sát thám không và tác chiến điện tử, quản lý, kiểm soát cửa khẩu và công cụ hỗ trợ cho nhiệm vụ trấn áp gây rối, bạo loạn và tội phạm hình sự nguy hiểm... Tiếp tục thực hiện tốt, có hiệu quả đề án đóng mới tàu thuyền, mua sắm phương tiện, trang bị chuyên ngành biên phòng, đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chuyên môn kỹ thuật phù hợp với chiến lược trang bị của Bộ đội Biên phòng trong thời gian tới./.