Đấu tranh với các luận điệu xuyên tạc về đường lối phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam

Sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW, ngày 4-5-2025,  “Về phát triển kinh tế tư nhân”, các thế lực thù địch ráo riết tung ra những luận điệu xuyên tạc, bóp méo, phủ nhận chủ trương đúng đắn của Đảng trên các phương tiện truyền thông xã hội, đăng tải nhiều bài viết xuyên tạc việc phát triển kinh tế tư nhân là lấn át vai trò của kinh tế nhà nước, “mở cửa” cho tham nhũng, lợi ích nhóm, tạo điều kiện cho quan hệ “xin - cho”, gây thất thoát tài sản Nhà nước (?!).

Phía sau những luận điệu trên là âm mưu tinh vi, nguy hiểm của các thế lực thù địch, nhằm kích động “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, lung lay tư tưởng của cán bộ, đảng viên. Mục đích của các thế lực thù địch nhằm gây tâm lý nghi ngờ, mất đoàn kết giữa các thành phần kinh tế, giữa người dân với Nhà nước và doanh nghiệp, làm mất ổn định chính trị - xã hội, cản trở phát triển kinh tế đất nước, làm suy yếu vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Thực tiễn chứng minh, phát triển kinh tế tư nhân là chủ trương hoàn toàn đúng đắn của Đảng ta, phù hợp với bối cảnh trong nước và xu thế quốc tế, được khẳng định ở những nội dung sau:

Thứ nhất, phát triển kinh tế tư nhân không phải là từ bỏ chủ nghĩa xã hội.

Đảng ta xác định, kinh tế thị trường, về bản chất, không phải là đặc trưng riêng có của chủ nghĩa tư bản, mà là một phương thức tổ chức kinh tế dựa trên các quy luật vận động khách quan của sản xuất và trao đổi hàng hóa, trong đó quan hệ cung - cầu giữ vai trò điều tiết chủ yếu. Việc áp dụng mô hình kinh tế thị trường không đồng nghĩa với việc đi theo con đường tư bản chủ nghĩa, mà là lựa chọn một công cụ, hình thức tổ chức phù hợp để thúc đẩy phân bổ nguồn lực hiệu quả, kích thích sáng tạo, tăng năng suất lao động và phát triển lực lượng sản xuất.

Đảng ta khẳng định, nền kinh tế mà chúng ta xây dựng là kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, vừa vận hành theo các quy luật thị trường, vừa có sự quản lý của Nhà nước, bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội. Đây là sự khác biệt căn bản với kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa, nơi mà lợi nhuận tối đa là mục tiêu cao nhất. Trong mô hình này, Nhà nước giữ vai trò định hướng, quản lý, điều tiết nền kinh tế thông qua hệ thống pháp luật, quy hoạch, chiến lược phát triển và chính sách phân phối lại thu nhập. Phát triển kinh tế luôn gắn với phát triển con người, bảo đảm an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo, thu hẹp khoảng cách vùng, miền và “không để ai bị bỏ lại phía sau”. Đó chính là tính ưu việt của mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam kiên định lựa chọn. Do đó, phát triển kinh tế thị trường không phải là từ bỏ chủ nghĩa xã hội, mà là phương tiện đi đến chủ nghĩa xã hội một cách chủ động, hiệu quả và phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam.

Chủ trương khuyến khích, tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển không đồng nghĩa với tư nhân hóa nền kinh tế hay từ bỏ vai trò của Nhà nước, mà là một bước đi chiến lược nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của tất cả các thành phần kinh tế, trong một khuôn khổ pháp lý và định hướng chính trị - xã hội rõ ràng, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Kinh tế tư nhân được xác định là một trong những động lực quan trọng của nền kinh tế quốc dân, có vai trò bổ sung và thúc đẩy sự phát triển của các khu vực kinh tế khác. Nhà nước giữ vai trò định hướng, điều tiết và bảo đảm công bằng trong cạnh tranh, không để xảy ra tình trạng thao túng thị trường, lũng đoạn chính sách hay hình thành các nhóm lợi ích. Việc phát triển khu vực kinh tế tư nhân gắn liền với yêu cầu tuân thủ pháp luật, thực hiện nghĩa vụ xã hội và đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước. Do đó, việc phát triển kinh tế tư nhân là một phần trong chiến lược tổng thể nhằm xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nơi các thành phần kinh tế cùng tồn tại, phát triển hài hòa, tương hỗ và cùng hướng tới mục tiêu chung: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. 

Thứ hai, quan điểm phát triển kinh tế tư nhân của Đảng ta được điều chỉnh, bổ sung qua từng thời kỳ trên cơ sở tổng kết thực tiễn, vì mục tiêu phát triển bền vững đất nước.

Sự phát triển của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế Việt Nam là kết quả của một quá trình đổi mới tư duy và hoàn thiện từng bước chính sách, thể chế theo hướng phù hợp với thực tiễn phát triển. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về kinh tế tư nhân không phải là bất biến, mà luôn được điều chỉnh, bổ sung trên cơ sở tổng kết thực tiễn và lý luận trong từng giai đoạn lịch sử, nhằm bảo đảm vai trò lãnh đạo toàn diện của Đảng, đồng thời phát huy mọi nguồn lực cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 

Giai đoạn trước đổi mới (trước năm 1986), Việt Nam áp dụng mô hình kinh tế kế hoạch hóa tập trung, bao cấp theo định hướng của chủ nghĩa xã hội kiểu cũ, lấy sở hữu toàn dân và sở hữu tập thể về tư liệu sản xuất làm nền tảng. Trong mô hình này, khu vực kinh tế tư nhân bị coi là “phi xã hội chủ nghĩa”, thậm chí bị xem như một trở ngại cho con đường đi lên chủ nghĩa xã hội⁽¹⁾. 

Đại hội VI của Đảng (năm 1986) đã đánh dấu bước ngoặt lớn về tư duy phát triển kinh tế của Đảng ta. Đảng nhận thấy sự cần thiết của “thành phần kinh tế khác” và định hướng: “Cần có chính sách sử dụng và cải tạo đúng đắn các thành phần kinh tế khác”⁽²⁾. Đây là sự thay đổi có tính cách mạng, mở đường cho sự hình thành nền kinh tế nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Tuy nhiên lúc này, kinh tế tư nhân nói riêng, các thành phần kinh tế phi xã hội chủ nghĩa nói chung vẫn được coi là đối tượng phải “cải tạo”, bằng những hình thức và bước đi thích hợp, tránh chủ quan nóng vội⁽³⁾. 

Kinh tế tư nhân từ chỗ bị xem là “phi xã hội chủ nghĩa” dần được nhìn nhận như một thành phần trong chính sách kinh tế nhiều thành phần, được tạo điều kiện hoạt động trong khuôn khổ pháp luật. Hộ kinh doanh cá thể, doanh nghiệp tư nhân bắt đầu xuất hiện và từng bước khẳng định vai trò trong sản xuất hàng hóa, cung cấp dịch vụ và tạo việc làm. Nghị quyết số 10-NQ/TW, ngày 5-4-1988, của Bộ Chính trị khóa VI, “Về đổi mới quản lý kinh tế nông nghiệp”, xác định hộ nông dân là đơn vị kinh tế tự chủ, từ đó đổi mới cơ bản cách thức quản lý hợp tác xã nông nghiệp, tạo động lực cho kinh tế tư nhân trong nông nghiệp hồi phục và phát triển năng động, bước đầu chuyển sang sản xuất hàng hóa. Đó là bước khởi đầu quan trọng đối với kinh tế tư nhân nước ta, mở đường cho những bước đột phá mạnh hơn sau này⁽⁴⁾. 

Đến các kỳ Đại hội IX, X, XI, XII, nhận thức của Đảng về vai trò của kinh tế tư nhân ngày càng được củng cố và hoàn thiện. Các văn kiện Đại hội thể hiện sự khuyến khích mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân phát triển, nhất là trong lĩnh vực sản xuất, dịch vụ, xuất khẩu, đổi mới công nghệ. Hội nghị Trung ương 5 khóa IX ban hành Nghị quyết số 14-NQ/TW, ngày 18-3-2002, “Về tiếp tục đổi mới cơ chế, chính sách, khuyến khích và tạo điều kiện phát triển kinh tế tư nhân”. Đây là nghị quyết chuyên đề đầu tiên về kinh tế tư nhân kể từ khi đổi mới. 

Tại Đại hội X (năm 2006), Đảng ta xác định, kinh tế tư nhân có vai trò quan trọng, là một trong những động lực của nền kinh tế. Đây là một bước tiến lớn về nhận thức, thể hiện quyết tâm chính trị trong việc tạo lập môi trường đầu tư - kinh doanh thuận lợi, bình đẳng giữa các thành phần kinh tế. Trong giai đoạn này, pháp luật về doanh nghiệp, đầu tư, thuế, đất đai, tín dụng… liên tục được điều chỉnh theo hướng minh bạch, giảm rào cản, hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân phát triển. Cùng với đó là các chương trình hỗ trợ khởi nghiệp, phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, cải cách thủ tục hành chính. 

Hội nghị Trung ương 5 khóa XII ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TW, ngày 3-6-2017, “Về phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”, đánh dấu mốc quan trọng trong quan điểm phát triển kinh tế tư nhân của Đảng. Lần đầu tiên, vai trò của kinh tế tư nhân được đặt ngang hàng với khu vực kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể, trong việc thúc đẩy phát triển nền kinh tế đất nước. Nghị quyết nêu rõ: Phát triển kinh tế tư nhân lành mạnh, hiệu quả, bền vững, thực sự trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế quốc dân. Đồng thời xác định các nhiệm vụ then chốt, như tạo môi trường đầu tư thuận lợi, cải cách thể chế, bảo vệ quyền tài sản, nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp và thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Từ sau Nghị quyết số 10-NQ/TW, nhiều chương trình, chính sách cụ thể được triển khai mạnh mẽ, như chương trình quốc gia khởi nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, thúc đẩy chuyển đổi số trong khu vực tư nhân…

Nghị quyết số 68-NQ/TW, ngày 4-5-2025, của Bộ Chính trị, “Về phát triển kinh tế tư nhân”, xác định mục tiêu: Đến năm 2030, kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia; là lực lượng tiên phong trong phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số…; Tầm nhìn đến năm 2045, kinh tế tư nhân Việt Nam phát triển nhanh, mạnh, bền vững, chủ động tham gia vào chuỗi sản xuất, cung ứng toàn cầu; có năng lực cạnh tranh cao trong khu vực và quốc tế…, hình thành được nhiều doanh nghiệp tư nhân có tiềm lực lớn, có khả năng cạnh tranh khu vực và toàn cầu.

Có thể nói, tư duy phát triển kinh tế tư nhân ngày càng rõ ràng và phù hợp với thực tiễn. Từ chỗ không được thừa nhận, đến việc được xem là một thành phần của nền kinh tế và đến nay được khẳng định là một trong những động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Quá trình phát triển quan điểm của Đảng ta về kinh tế tư nhân là minh chứng rõ ràng cho tinh thần đổi mới tư duy và khả năng vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin vào thực tiễn Việt Nam. Kinh tế tư nhân ngày càng thể hiện vai trò to lớn trong thúc đẩy tăng trưởng, đổi mới sáng tạo, tạo việc làm và nâng cao đời sống nhân dân. Việc phát triển kinh tế tư nhân không nằm ngoài mục tiêu xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nơi mọi thành phần kinh tế cùng phát triển bình đẳng, hướng tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Thứ ba, trong quá trình đổi mới và hội nhập, kinh tế tư nhân ở Việt Nam ngày càng khẳng định vai trò là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.

Khu vực kinh tế tư nhân hiện có khoảng hơn 940 nghìn doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, đóng góp khoảng 50% GDP, hơn 30% tổng thu ngân sách nhà nước và sử dụng khoảng 82% tổng số lao động vào tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, là lực lượng quan trọng thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất lao động, gia tăng năng lực cạnh tranh quốc gia, góp phần xoá đói, giảm nghèo, ổn định đời sống xã hội⁽⁵⁾. Mặc dù đối mặt nhiều khó khăn nhưng kinh tế tư nhân liên tục duy trì tốc độ tăng trưởng khá, tiếp tục là lực lượng nòng cốt tạo ra của cải vật chất, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm cho người lao động, góp phần ổn định xã hội.

Khu vực kinh tế tư nhân là nguồn lực quan trọng giúp giải quyết bài toán lao động và thu nhập cho hàng chục triệu người dân, nhất là trong bối cảnh dư thừa lao động ở khu vực nông nghiệp, nhu cầu việc làm ngày càng gia tăng ở khu vực đô thị hóa nhanh chóng. Những doanh nghiệp tư nhân vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể đã trở thành “xương sống” của thị trường lao động trong nước, giúp người dân thoát nghèo, nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống và đóng góp vào ngân sách nhà nước.

Đáng chú ý, sự phát triển mạnh mẽ của nhiều doanh nghiệp tư nhân lớn, như: Vingroup với hệ sinh thái trong các lĩnh vực bất động sản, công nghiệp ô tô (VinFast), thương mại, giáo dục và y tế; Thaco - một trong những tập đoàn sản xuất ô tô hàng đầu Việt Nam; FPT - một trong số những tiên phong trong lĩnh vực công nghệ thông tin và chuyển đổi số; Vietjet Air tạo đột phá trong hàng không giá rẻ…, đã chứng minh năng lực cạnh tranh của kinh tế tư nhân trong môi trường trong nước và quốc tế. Những doanh nghiệp này không chỉ tạo việc làm cho hàng chục nghìn lao động, mà còn góp phần quan trọng vào thu ngân sách, xuất khẩu và đổi mới công nghệ.

Kinh tế tư nhân thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khả năng nắm bắt nhanh các xu hướng công nghệ mới và áp dụng vào sản xuất - kinh doanh. Trong nhiều lĩnh vực, doanh nghiệp tư nhân là lực lượng đi đầu trong ứng dụng công nghệ cao, từ nông nghiệp thông minh, năng lượng tái tạo, công nghiệp 4.0 đến ngành thương mại điện tử... Nhiều doanh nghiệp tư nhân quy mô vừa và nhỏ đã mạnh dạn đầu tư vào chuyển đổi số, phát triển nền tảng số để quản lý, bán hàng, chăm sóc khách hàng, tiết kiệm chi phí và mở rộng thị trường. Đặc biệt, trong thời kỳ dịch bệnh COVID-19, khu vực tư nhân đã chứng minh khả năng linh hoạt cao trong việc thích ứng với hoàn cảnh mới, sử dụng công nghệ để duy trì hoạt động và thậm chí mở rộng quy mô.

Sự tiên phong của kinh tế tư nhân trong đổi mới sáng tạo đã góp phần nâng cao năng suất lao động xã hội, đưa nhiều ngành nghề phát triển vượt bậc cả về quy mô lẫn chất lượng. Đây cũng là động lực quan trọng để Việt Nam từng bước hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước nhanh, bền vững, chuyển từ nền kinh tế gia công, lắp ráp sang nền kinh tế sáng tạo, có giá trị gia tăng cao.

Kinh tế tư nhân góp phần vào việc cải thiện đời sống người dân, thay đổi diện mạo nông thôn, đô thị. Nhiều doanh nghiệp tư nhân đầu tư vào các khu công nghiệp, khu chế xuất, cụm công nghiệp nông thôn, không chỉ tạo việc làm tại chỗ mà còn phát triển đồng bộ hạ tầng, dịch vụ, giáo dục, y tế. Các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, chế biến nông sản, logistics… đã góp phần thay đổi tập quán sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp và mở ra cơ hội tiếp cận thị trường xuất khẩu cho người nông dân. Các mô hình doanh nghiệp liên kết với hợp tác xã, hộ nông dân đang được nhân rộng, giúp tăng thu nhập và đời sống người dân rõ rệt. Các tập đoàn tư nhân đầu tư mạnh vào các lĩnh vực như bất động sản, dịch vụ, giáo dục, y tế chất lượng cao, thương mại - bán lẻ hiện đại…, làm thay đổi mạnh mẽ bộ mặt đô thị, nâng cao chất lượng sống, tăng cường tiếp cận dịch vụ hiện đại của người dân.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp tư nhân tích cực thực hiện trách nhiệm xã hội, thông qua các chương trình từ thiện, hỗ trợ người nghèo, học bổng cho học sinh, sinh viên, xây dựng nhà tình nghĩa, chung tay khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh…, khẳng định vai trò ngày càng vững chắc của kinh tế tư nhân trong sự nghiệp phát triển toàn diện đất nước.

Kinh tế tư nhân góp phần quan trọng vào hội nhập quốc tế và nâng cao vị thế quốc gia. Sự lớn mạnh của khu vực kinh tế tư nhân cũng là một động lực quan trọng thúc đẩy quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam. Ngày càng có nhiều doanh nghiệp tư nhân không chỉ xuất khẩu hàng hóa mà còn tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, từng bước làm chủ công nghệ, thương hiệu và mở rộng thị trường ra khu vực và thế giới. Doanh nghiệp tư nhân trong lĩnh vực chế biến, chế tạo, dệt may, da giày, điện tử, nông sản… đóng góp phần lớn vào kim ngạch xuất khẩu hằng năm của Việt Nam. Những thương hiệu, như sữa TH True Milk, cà phê Trung Nguyên, phần mềm tin học, chuyển đổi số của FPT… xuất hiện ngày càng nhiều trên bản đồ kinh tế thế giới, góp phần nâng cao hình ảnh quốc gia và vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.

Doanh nghiệp tư nhân còn thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI) thông qua hợp tác, liên doanh, liên kết trong các lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, nghiên cứu - phát triển, logistics, nông nghiệp công nghệ cao…, góp phần lan tỏa trình độ công nghệ, kỹ năng quản trị và chuẩn hóa quy trình sản xuất. Kinh tế tư nhân ở Việt Nam đã thực sự chuyển mình mạnh mẽ, từ chỗ bị hạn chế phát triển đến trở thành một trong những trụ cột quan trọng của nền kinh tế, khẳng định chủ trương, đường lối đổi mới đúng đắn của Đảng ta.

Thứ tư, tăng cường truyền thông, đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái, xuyên tạc về phát triển kinh tế tư nhân.

Công tác truyền thông giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc phản bác các luận điệu sai trái, xuyên tạc, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và củng cố niềm tin xã hội. Trong bối cảnh thông tin đa chiều, phức tạp như hiện nay, các thế lực thù địch thường lợi dụng không gian mạng để tung tin giả mạo, bóp méo sự thật, xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. Trước tình hình đó, báo chí, truyền thông chính thống có sứ mệnh cung cấp thông tin chính xác, kịp thời và đầy đủ đến công chúng. Việc đưa tin trung thực, khách quan không chỉ giúp định hướng dư luận mà còn tạo “lá chắn” ngăn chặn sự lan truyền của thông tin xấu, độc.

Báo chí và các phương tiện truyền thông cần thể hiện rõ vai trò phản biện tích cực, chủ động vạch trần bản chất sai trái của những luận điệu xuyên tạc, từ đó bảo vệ quan điểm đúng đắn, lập trường kiên định của Đảng. Sức mạnh của truyền thông nằm ở khả năng kết nối, lan tỏa giá trị tích cực, cổ vũ tinh thần đoàn kết, khơi dậy lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, góp phần củng cố thế trận lòng dân vững chắc. Để thực hiện tốt vai trò này, báo chí, truyền thông cần nâng cao tính chuyên nghiệp, đạo đức nghề nghiệp, chú trọng sử dụng công nghệ và chuyển đổi số nhằm nâng cao hiệu quả lan tỏa thông tin chính thống. Các cơ quan báo chí, truyền thông cần tích cực vào cuộc, thể hiện trách nhiệm là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, “chiến sĩ tiên phong” trên mặt trận tư tưởng. 

Đồng thời, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xóa bỏ rào cản pháp lý, tạo môi trường công bằng giữa các thành phần kinh tế. Khuyến khích khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân tiếp cận vốn, thị trường và công nghệ. Tăng cường quản lý nhà nước, bảo đảm minh bạch, hiệu quả. Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trong việc giám sát, phản biện chính sách liên quan đến khu vực kinh tế tư nhân.

Với sự lãnh đạo của Đảng, niềm tin của nhân dân, sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, Việt Nam sẽ hiện thực hoá mục tiêu xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, hội nhập và phát triển bền vững./.

------------------------

(1) Xem: TS Phạm Thị Lương Diệu: “Phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam dưới tác động của việc cải thiện môi trường pháp lý”, Tạp chí Cộng sản điện tử, ngày 27-7-2018,

https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/nghien-cu/-/2018/51699/phat-trien-kinh-te-tu-nhan-o-viet-nam-duoi-tac-dong-cua-viec-cai-thien-moi-truong-phap-ly%28*%29.aspx#
(2) Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới, Phần I (Đại hội VI, VII, VIII, IX), Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2019, tr. 55
(3), (4) Xem: Nguyễn Hồng Sơn, Phạm Thị Hồng Điệp: "Phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam: Quan điểm của Đảng và một số vấn đề đặt ra”, Tạp chí Cộng sản điện tử, ngày 9-6-2017,

https://www.tapchicongsan.org.vn/nghien-cu/-/2018/45322/phat-trien-kinh-te-tu-nhan-o-viet-nam--quan-diem-cua-dang-va-mot-so-van-de-dat-ra.aspx
(5) Xem: Nghị quyết số 68-NQ/TW, ngày 4-5-2025,  của Bộ Chính trị, “Về phát triển kinh tế tư nhân”.