Hà Nội đẩy mạnh phát triển kinh tế số

Chính sách và chiến lược cụ thể

Hà Nội xác định, kinh tế số là một trong những trụ cột chính, bao gồm: công nghiệp công nghệ thông tin, số hóa các ngành kinh tế, quản trị số và dữ liệu số. Thành phố xây dựng Chiến lược chuyển đổi số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, với mục tiêu đưa kinh tế số chiếm ít nhất 30% GRDP vào năm 2030. Thành phố cũng đã ban hành nhiều chính sách cần thiết nhằm thúc đẩy số hóa, kích thích sáng tạo trong doanh nghiệp công nghệ, startup hoặc tổ chức nghiên cứu trên địa bàn, tiêu biểu như Nghị quyết số 18-NQ/TU, ngày 30-12-2022, của Thành ủy Hà Nội, về “Chuyển đổi số, xây dựng thành phố thông minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” là giải pháp đột phá với bước đi và lộ trình phù hợp nhằm xây dựng, phát triển Thủ đô “Văn hiến - văn minh - hiện đại”. Nghị quyết đề ra mục tiêu tổng quát: “Đến năm 2025 thực hiện chuyển đổi số phát triển Thủ đô theo hướng thông minh, hiện đại; tạo điều kiện cho kinh tế tăng trưởng nhanh, hiệu quả và bền vững”; Kế hoạch số 57/KH-UBND, ngày 8-2-2024, của Ủy ban nhân dân thành phố, “Về chuyển đổi số, xây dựng thành phố Hà Nội thông minh năm 2024”, xác định: Phát triển kinh tế số dựa trên bốn nền tảng trọng tâm là phát triển công nghiệp công nghệ thông tin, bao gồm sản xuất phần mềm, dịch vụ số và các giải pháp công nghệ tiên tiến; số hóa các ngành kinh tế, từ nông nghiệp, công nghiệp đến dịch vụ, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và cạnh tranh; quản trị số, với việc ứng dụng công nghệ vào quản lý hành chính và doanh nghiệp; dữ liệu số, tập trung vào việc xây dựng, quản lý và khai thác dữ liệu lớn để hỗ trợ ra quyết định và phát triển kinh tế; Kế hoạch số 259/KH-UBND, ngày 29-8-2024, của Ủy ban nhân dân thành phố, “Về khắc phục một số tồn tại, hạn chế nhằm đảm bảo hoàn thành Kế hoạch chuyển đổi số của thành phố Hà Nội trong năm 2024”; Quyết định số 6785/QĐ-UB, ngày 31-12-2024, của Ủy ban nhân dân thành phố, “Về việc phê duyệt đề án “Một số nhiệm vụ đột phá về chuyển đổi số thành phố Hà Nội năm 2025””;…

Dấu ấn nổi bật

Hà Nội đang giữ vị trí đầu tàu trong phát triển kinh tế số, với tỷ trọng đóng góp ước đạt 16,25% GRDP năm 2024 và phấn đấu đạt 30% vào năm 2030, 40% trở lên vào năm 2045. Hiện nay, Hà Nội thuộc nhóm 3 địa phương (cùng với Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh) dẫn đầu cả nước về chuyển đổi số, công nghệ thông tin, chỉ số cạnh tranh, đổi mới sáng tạo, an toàn, an ninh mạng.

Về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng số của Hà Nội được đầu tư xây dựng, nâng cấp, đạt được nhiều kết quả quan trọng. Đơn cử như Khu công nghệ cao Hòa Lạc thu hút trên 94 dự án với tổng vốn đầu tư đăng ký hơn 89,3 tỷ đồng, trong đó có 52 dự án đang hoạt động. Nhiều sản phẩm công nghệ cao như công nghệ 4G, 5G, thiết bị y tế kỹ thuật số, cấu kiện động cơ máy bay, các giải pháp phần mềm đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp lớn trên nền tảng Akaminds IOT, Akabot, điện thoại thông minh… đã được sản xuất tại đây. Nhiều dự án của các tập đoàn hàng đầu trong và ngoài nước đang có mặt và hoạt động tại đây như: Hanwha Aerospace (Hàn Quốc), Tập đoàn Nidec và Tập đoàn Nissan Techono (Nhật Bản) và các tập đoàn lớn của Việt Nam như Viettel, VNPT, Vingroup, FPT… Sự phát triển mạnh mẽ và có định hướng của Khu công nghệ cao Hòa Lạc là nhân tố quan trọng trong việc hình thành một hệ sinh thái công nghiệp số bền vững, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh và vị thế công nghệ của Hà Nội trong tiến trình hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số hàng đầu khu vực ASEAN.

Hạ tầng thanh toán số trên địa bàn thành phố không ngừng được mở rộng và nâng cao hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận các dịch vụ tài chính hiện đại. Tính đến năm 2024, tỷ lệ hóa đơn điện được số hóa đạt 99,9%, trong khi hóa đơn trong nước và các dịch vụ tiện ích khác có mức thanh toán không tiền mặt lên đến 96,67%. Các hình thức thanh toán như ví điện tử, mã QR, internet banking đã trở nên phổ biến không chỉ ở khu vực trung tâm mà từng bước được phủ rộng tới các xã, phường ngoại thành. Thành phố cũng triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm thúc đẩy dịch vụ số, trong đó có việc xây dựng và vận hành các phầm mềm quản lý thu - chi công trực tuyến, tích hợp hệ thống thanh toán với cổng dịch vụ công thành phố, đồng thời tăng cường kết nối giữa ngân hàng, chính quyền và doanh nghiệp. Những chuyển biến này góp phần hiện đại hóa hệ thống tài chính công và thương mại, tạo nền tảng vững chắc cho một nền kinh tế số phát triển minh bạch, hiệu quả và bền vững, thúc đẩy tiêu dùng thông minh và nâng cao chất lượng sống cho người dân Thủ đô. Việc số hóa các ngành kinh tế trọng điểm là xu thế tất yếu, giải pháp chiến lược nhằm nâng cao năng suất lao động, năng lực cạnh tranh và khả năng thích ứng của Hà Nội trong bối cảnh nền kinh tế số ngày càng phát triển mạnh mẽ và hội nhập sâu rộng.

Thành phố cũng chú trọng phát triển kinh số du lịch, tích cực đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quảng bá và kinh doanh du lịch, góp phần thúc đẩy rất lớn cho lĩnh vực này. Hà Nội triển khai ứng dụng du lịch di động Hà Nội (MyHanoi) trên cả hai hệ điều hành Android và IOS. Ứng dụng du lịch di động Hà Nội được tích hợp với bản đồ số, gồm 3 phần: Phần dành cho du khách, giúp du khách nắm bắt thông tin về du lịch của thành phố, các điểm đến, các dịch vụ, có thể mua, đặt hàng trực tuyến một số dịch vụ lưu trú và đặt tour du lịch; phần dành cho cơ quan quản lý nhà nước; phần dành cho doanh nghiệp tham gia sàn giao dịch trực tuyến B2B. Ứng dụng còn hỗ trợ cảnh báo về tình trạng tắc nghẽn giao thông, vùng cảnh báo an ninh trật tự, vùng cảnh báo dịch vụ,…

Phát triển kinh tế số trong lĩnh vực logistics: Các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ logistics đã chú trọng ứng dụng các phần mềm kiểm soát quá trình vận chuyển hàng hóa về tiến độ, thời gian, lịch trình vận chuyển cho khách hàng. Cùng với đó, phát triển kinh tế số trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng phát triển khá nhanh, nổi bật nhất là triển khai định hướng thanh toán không dùng tiền mặt diễn ra khá hiệu quả, thông suốt, được phổ biến ở nhiều nơi.

Nâng cao năng lực số, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp và thu hút đầu tư được thành phố đặc biệt chú trọng. Thành phố đã triển khai nhiều chương trình đào tạo, bồi dưỡng kiến thức công nghệ số dành cho người dân, doanh nghiệp và đặc biệt là lực lượng lao động trẻ. Những chương trình này góp phần nâng cao hiểu biết về công nghệ, khả năng tiếp cận và sử dụng các công cụ số, từ đó tăng cường khả năng thích ứng với thị trường lao động mới trong kỷ nguyên số hóa. Song song với đó, Hà Nội xây dựng một hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo năng động, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ số. Sự kết nối chặt chẽ giữa các trung tâm nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp công nghệ và các quỹ đầu tư mạo hiểm đã thúc đẩy sự hình thành và phát triển hàng hoạt của starup công nghệ.  Hà Nội hiện là nơi tập trung nhiều startup công nghệ và doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Cụ thể, có khoảng 1.000 doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, chiếm 26,32% doanh nghiệp đổi mới sáng tạo của cả nước. Ngoài ra, hiện đang có 32 vườn ươm doanh nghiệp, hoạt động đa ngành, đa lĩnh vực, chiếm 38,1% tổng số vườn ươm của cả nước; cùng 14 tổ chức cung cấp chương trình thúc đẩy kinh doanh chiếm 40% cả nước.

Với những kết quả ấn tượng đạt được năm 2024, Hà Nội đặt mục tiêu năm 2025, tỷ trọng kinh tế số/GRDP của thành phố chiếm 30%. Tỷ lệ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo đạt trên 50%, tương đương 150.000/210.000 doanh nghiệp đang hoạt động. Thành phố sẽ hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng, chuyển giao công nghệ, chuyển đổi số, áp dụng tiêu chuẩn tiên tiến và các công cụ nâng cao năng lực sản xuất. Đồng thời, Hà Nội phấn đấu phát triển hơn 200 doanh nghiệp khoa học - công nghệ, đẩy mạnh kinh tế số, kinh tế sáng tạo với mục tiêu đưa tỷ trọng kinh tế số lên trên 20 tỷ USD năm 2025. Thành phố cũng lên kế hoạch mở rộng thêm các khu công nghiệp và nông nghiệp công nghệ cao. Hà Nội phấn đấu thu hút nguồn vốn qua ngân sách nhà nước tăng trên 18%, nâng tổng thu ngân sách lên 360.000 tỷ đồng. Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) dự kiến đạt khoảng 3 tỷ USD. Thành phố cũng đặt mục tiêu thành lập mới 30.000 doanh nghiệp với tổng vốn đăng ký trên 300.000 tỷ đồng.

Một số nhiệm vụ trong thời gian tới

Thứ nhất, hoàn thiện thể chế, chính sách phát triển kinh tế số, chú trọng khuyến khích phát triển doanh nghiệp “lõi” trong kinh tế số, ưu tiên phát triển kinh tế số với trọng tâm là doanh nghiệp, sản phẩm công nghệ số “Make in Vietnam”; ưu đãi thuế cho lĩnh vực phần mềm, khu công nghệ cao; phát triển kinh tế số nền tảng với trọng tâm là nền tảng số quốc gia, dùng chung, thống nhất trong từng ngành, lĩnh vực.

Thứ hai, triển khai các chương trình đào tạo nhân lực số gắn với các lĩnh vực ưu tiên và nhu cầu thực tế của thị trường lao động. Trọng tâm của chiến lược này là thiết kế và triển khai các chương trình đào tạo theo định hướng nghề nghiệp, tập trung vào các lĩnh vực đang có nhu cầu cao và khả năng tạo ra giá trị gia tăng lớn như an toàn thông tin, phân tích dữ liệu, thương mại điện tử, lập trình, công nghệ tài chính, trí tuệ nhân tạo,… Các chương trình đào tạo này cập nhật nhanh với công nghệ mới, tích hợp kỹ năng thực hành, kỹ năng mềm và tư duy đổi mới sáng tạo. Đồng thời, thành phố cần mở rộng các hình thức đào tạo lại và nâng cao kỹ năng số cho lực lượng lao động đang làm việc, đặc biệt là trong các ngành truyền thống chịu tác động mạnh bởi quá trình chuyển đổi số như logistics, thương mại, dịch vụ công, giáo dục và y tế.

Thứ ba, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong doanh nghiệp. Thiết lập các quỹ hỗ trợ chuyển đổi số cho doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, giúp họ ứng dụng phần mềm quản lý, thương mại điện tử và nền tảng số. Xây dựng khu đổi mới sáng tạo số theo mô hình sandbox tại một số phường trung tâm nhằm thử nghiệm chính sách và ứng dụng mới. Khuyến khích doanh nghiệp phát triển các nền tảng số nội địa, nhất là các giải pháp trí tuệ nhân tạo, Blockchain, chuỗi cung ứng số.

Thứ tư, cần chú trọng hơn nữa công tác an ninh mạng, tăng cường bảo mật, an toàn thông tin. Vấn đề bảo mật thông tin cá nhân cần được pháp luật quy định rõ ràng với chính sách, hành động cụ thể nhằm bảo vệ lợi ích, quyền lợi của người tham gia, bảo đảm môi trường không gian mạng an toàn và an ninh. Xây dựng và củng cố hệ thống pháp luật quốc gia về khung danh tính số, định danh số và xác thực điện tử.

Thứ năm, thường xuyên tuyên truyền sâu rộng đến các tầng lớp nhân dân về các kết quả, ứng dụng của Đề án chuyển đổi số trên các lĩnh vực của Hà Nội theo tinh thần “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Kịp thời phát hiện, tuyên dương, khen thưởng các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp có sáng kiến hiệu quả trong chuyển đổi số, phát triển kinh tế số./.