Các nhà lãnh đạo ASEAN đánh giá cao việc Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình lần đầu tiên dự Hội nghị cấp cao giữa ASEAN và Trung Quốc, thể hiện sự quan tâm, coi trọng của lãnh đạo cấp cao nhất của Trung Quốc với ASEAN, với việc tăng cường quan hệ hai bên. Hoan nghênh những thành tựu quan trọng đạt được kể từ năm 1991, hai bên đánh giá quan hệ ASEAN - Trung Quốc là một trong những mối quan hệ đối tác cùng có lợi, năng động và thực chất. Việc ASEAN và Trung Quốc công bố thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện đã minh chứng cho những kết quả quan trọng đạt được trong hợp tác toàn diện giữa hai bên trong 30 năm qua.

Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đánh giá cao những phát triển mạnh mẽ, tích cực của quan hệ ASEAN - Trung Quốc; nhấn mạnh những nguyên tắc cơ bản như tôn trọng lẫn nhau, đề cao các chuẩn mực trong quan hệ quốc tế, hợp tác cùng có lợi, quan tâm chân thành và chia sẻ, hỗ trợ lẫn nhau, cùng đẩy mạnh hợp tác đa phương khu vực, thế giới; khẳng định Trung Quốc nhất quán coi trọng ASEAN như một trọng tâm trong chính sách đối ngoại láng giềng, ủng hộ ASEAN đóng vai trò trung tâm, có vai trò và vị thế ngày càng cao trong khu vực, trên thế giới. Trung Quốc mong muốn cùng ASEAN tăng cường hợp tác xây dựng ngôi nhà chung trên 5 khía cạnh hòa bình, an toàn, tươi đẹp và hữu nghị.

Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhấn mạnh tới 3 yếu tố cốt lõi tiếp tục mang tính quyết định đối với quan hệ ASEAN - Trung Quốc trong tương lai là tin cậy chính trị, tinh thần hữu nghị và hợp tác cùng có lợi. Trung Quốc sẽ tiếp tục hợp tác với ASEAN ứng phó dịch COVID-19, thúc đẩy sáng kiến “lá chắn y tế” để cùng hợp tác ứng phó dịch bệnh ở khu vực, hỗ trợ thêm 150 triệu liều vaccine phòng COVID-19 cho các nước ASEAN, đóng góp thêm 5 triệu USD cho Quỹ ASEAN ứng phó COVID-19, thúc đẩy chuyển giao công nghệ, hợp tác sản xuất vaccine, nghiên cứu và phát triển thuốc điều trị thiết yếu, hỗ trợ nâng cao năng lực y tế ứng phó bùng phát dịch bệnh trong tương lai.

Cùng với việc đề xuất những biện pháp như tận dụng hiệu quả Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), nâng cấp Hiệp định Thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc (ACFTA), thúc đẩy liên kết kinh tế, tự do hóa thương mại, mở rộng hợp tác khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, kinh tế số và kinh tế xanh, đầu tư và tài chính xanh, năng lượng sạch và tái tạo, đồng thời sớm nối lại giao lưu văn hóa - xã hội, giao lưu nhân dân, thanh niên, thể thao…, Trung Quốc khẳng định sẽ mở cửa thị trường với các nước ASEAN, sẵn sàng nhập khẩu các sản phẩm có chất lượng, trong đó có các mặt hàng nông sản từ các nước ASEAN trị giá lên tới 150 tỷ USD trong 5 năm tới.

Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thúc đẩy Sáng kiến phát triển toàn cầu do Trung Quốc đề xuất trong khuôn khổ Liên hợp quốc và cho biết, sáng kiến này sẽ bổ trợ cho tiến trình xây dựng cộng đồng ASEAN, đóng góp cho nỗ lực khu vực và toàn cầu phục hồi, phát triển bền vững. Trao đổi về tình hình khu vực và quốc tế, các nước nhất trí cần cùng xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác. Trên cơ sở đó, các nước tham gia hội nghị nhấn mạnh tầm quan trọng của xây dựng lòng tin, tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Luật biển 1982 (UNCLOS), giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình. Các bên cam kết triển khai đầy đủ, hiệu quả Tuyên bố DOC, thúc đẩy xây dựng COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Phạm Minh Chính khẳng định, khuôn khổ Đối tác chiến lược toàn diện mà ASEAN và Trung Quốc vừa nhất trí thiết lập là minh chứng cho thành quả hợp tác 30 năm qua, trên cơ sở tin cậy chính trị, hợp tác hữu nghị, toàn diện, tôn trọng, hiểu biết lẫn nhau. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, hướng tới tương lai, ASEAN và Trung Quốc cần tiếp tục củng cố lòng tin chiến lược, đẩy mạnh hợp tác toàn diện, nhân lên các thành tựu, hướng tới những mục tiêu cao hơn, những lợi ích rộng hơn cho quan hệ ASEAN - Trung Quốc.

Chia sẻ sự ủng hộ đối với các định hướng hợp tác mà các nhà lãnh đạo ASEAN và Trung Quốc đã nêu, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam nhấn mạnh thêm những yếu tố cốt lõi trong hợp tác, cụ thể là: Cùng nhau giữ vững hòa bình, ổn định hợp tác phát triển trong môi trường còn nhiều bất định; phát huy thành quả, thúc đẩy hợp tác chặt chẽ hơn nữa để ứng phó hiệu quả với các thách thức mới mang tính toàn cầu, góp phần phát triển toàn diện, bao trùm, thịnh vượng, an toàn, bền vững cho mỗi bên. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, để bảo đảm hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực, nhất là ở Biển Đông thì cần tăng cường đối thoại, củng cố lòng tin, tuân thủ luật pháp quốc tế và hành xử trách nhiệm của các quốc gia, cùng nhau nỗ lực hơn nữa thực hiện đầy đủ Tuyên bố DOC, tiếp tục thúc đẩy xây dựng, sớm đạt được Bộ Quy tắc COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính bày tỏ mong muốn ASEAN và Trung Quốc sớm khôi phục, đẩy mạnh hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư. Thủ tướng đề xuất về việc Trung Quốc tạo thuận lợi hơn nữa cho hàng hóa xuất khẩu của ASEAN, bảo đảm cân bằng thương mại, tăng cường kết nối đầu tư công nghệ cao gắn với đổi mới sáng tạo, phát triển hạ tầng, chuyển đổi số, tăng trưởng xanh, phát triển bền vững, chống biến đổi khí hậu, sớm nối lại giao lưu nhân dân… Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, trên nền tảng quan hệ láng giềng hữu nghị, hợp tác truyền thống tốt đẹp với Trung Quốc, Việt Nam sẽ tiếp tục nỗ lực góp phần vun đắp cho quan hệ ASEAN - Trung Quốc phát triển đúng tầm mức của đối tác chiến lược toàn diện, đóng góp quan trọng vào việc củng cố, tăng cường hòa bình, an ninh, ổn định, hợp tác, phát triển bền vững ở khu vực, trên thế giới, đem lại lợi ích thiết thực cho mỗi quốc gia cho cho ấm no, hạnh phúc của mọi người dân, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Kết thúc hội nghị, các nhà lãnh đạo ASEAN và Trung Quốc đã nhất trí thông qua Tuyên bố chung của Hội nghị cấp cao đặc biệt kỷ niệm 30 năm quan hệ ASEAN - Trung Quốc: Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình, an ninh, ổn định, thịnh vượng và phát triển bền vững./.

Thùy Linh (tổng hợp)