Xuất phát từ thực tiễn và có hướng đi đúng, phù hợp

Bình Liêu là một huyện miền núi biên giới của tỉnh Quảng Ninh với nhiều yếu tố khác biệt, đặc thù: Tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số trên 96%, có tuyến biên giới dài 43,168 km giáp với huyện Ninh Minh, thành phố Sùng Tả và khu Phòng Thành, thành phố Phòng Thành Cảng (tỉnh Quảng Tây - Trung Quốc); phía Tây giáp tỉnh Lạng Sơn, phía Đông giáp huyện Hải Hà, phía Nam giáp huyện Tiên Yên và huyện Đầm Hà. Huyện Bình Liêu có vị trí chiến lược, trọng yếu, nằm trên tuyến “Hai hành lang, một vành đai kinh tế” trong quan hệ giữa Việt Nam - Trung Quốc; dân cư sống rải rác, thưa thớt với trên 3,3 vạn người; trình độ dân trí ở khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng cao còn thấp, nhiều phong tục, tập quán lạc hậu còn tồn tại. Hiện nay, Đảng bộ huyện có 25 chi bộ, đảng bộ cơ sở, 152 chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở với tổng số 2.508 đảng viên.

Ngày 28-12-2016, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh ban hành Chỉ thị số 12-CT/TU, về “Thống nhất nhiệm kỳ đại hội chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở với bầu trưởng thôn, bản, khu phố, nhiệm kỳ 2017 - 2020”. Trong đó, đặt ra mục tiêu thực hiện 100% số bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố, với phương châm lựa chọn nhân sự theo phương thức “Dân có tin rồi Đảng mới cử”. Cụ thể là, chọn những đảng viên vừa được nhân dân tín nhiệm bầu làm trưởng thôn, bản, khu phố để giới thiệu cho chi bộ bầu làm bí thư chi bộ.

Để thực hiện, cấp ủy các cấp chủ động kết nạp vào Đảng những quần chúng có năng lực, uy tín với nhân dân, có khả năng làm trưởng thôn, bản, khu phố; đồng thời, rà soát, đánh giá thực trạng trình độ, năng lực, uy tín của đội ngũ cán bộ đang đảm nhiệm các chức danh ở thôn, bản, khu phố và đội ngũ đảng viên trong chi bộ để lựa chọn nhân sự phù hợp, nhất là với các thôn, bản ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới. Thực hiện quy trình Đảng giới thiệu nhân sự để nhân dân lựa chọn, bầu vào các chức danh trưởng thôn, bản, khu phố; sau đó, cấp ủy mới giới thiệu để bầu các chức danh trong chi bộ; các bước giới thiệu nhân sự trưởng thôn, bản, khu phố đều được thông qua ban công tác mặt trận để đàm thoại, lấy ý kiến rộng rãi của người dân, đảng viên.

Ban Thường vụ Huyện ủy Bình Liêu đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đảng ủy các xã, thị trấn tổ chức triền khai thực hiện có hiệu quả chủ trương “nhất thể hóa” chức danh bí chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố theo phương thức “Dân tin - Đảng cử” tại các nhiệm kỳ 2017 - 2020 và nhiệm kỳ 2022 - 2025. Theo đó, nhiệm kỳ 2022 - 2025, thực hiện Chỉ thị số 24-CT/TU, ngày 18-2-2022 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh; Ban Thường vụ Huyện ủy Bình liêu ban hành kế hoạch số 126-KH/HU, ngày 28-2-2022 về “Tổ chức đại hội chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở và bầu trưởng thôn, bản, khu phố nhiệm kỳ 2022 - 2025”; cấp ủy, chính quyền từ huyện đến cơ sở đã chỉ đạo cụ thể hóa kịp thời các văn bản chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh Quảng Ninh để triển khai thực hiện bảo đảm đúng tiến độ, đúng kế hoạch đề ra.

Kết quả thực hiện bước đầu

Thực hiện quy trình Đảng giới thiệu nhân sự để nhân dân lựa chọn, bầu vào chức danh trưởng thôn, bản, khu phố; sau đó, cấp ủy giới thiệu để bầu các chức danh trong chi bộ; các bước giới thiệu nhân sự trưởng thôn, bản, khu phố đều được thông qua ban công tác mặt trận để lấy ý kiến rộng rãi của người dân, đảng viên. Kết quả là, nhiệm kỳ 2017 - 2020 và nhiệm kỳ 2020 - 2022, thực hiện thống nhất trên toàn huyện việc “nhất thể hóa” chức danh bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố với 104 thôn, bản, khu phố, đạt 100% theo phương thức “Dân tin - Đảng cử”.

Trong quá trình thực hiện, đặc biệt chú trọng và làm tốt công tác lựa chọn nhân sự bảo đảm về trình độ, năng lực, phẩm chất, tác phong, uy tín, nên đội ngũ bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố đã phát huy tốt vai trò trách nhiệm của người đứng đầu chi bộ thôn, bản, khu phố. Trong số đó, có nhiều đồng chí là cán bộ trẻ, tâm huyết, nhiệt tình gánh vác công việc của thôn, bản, khu phố, đặc biệt là trong phát triển kinh tế.

Ngày 5-6-2022, huyện Bình Liêu đã tổ chức thành công cuộc bầu cử trưởng thôn, bản, khu phố nhiệm kỳ 2022 - 2025; với số cử tri đại diện hộ gia đình đi bầu cử là 7.650/ 7.717, đạt 99,13%; trong đó, nhân sự trúng trưởng thôn, bản, khu phố là 86/86, đạt 100% (không có thôn, bản, khu phố nào phải bầu lại). Trong ngày 3-7-2022, 86/86 chi bộ thôn, bản, khu phố trực thuộc đảng bộ các xã, thị trấn đã tổ chức thành công đại hội chi bộ; 86/86 đồng chí là trưởng thôn, bản, khu phố được bầu làm bí thư chi bộ thôn, bản, khu phố bảo đảm đúng chủ trương mô hình 100% bí thư chi bộ là trưởng thôn, bản, khu phố theo chủ trương của tỉnh (trong đó, 74/86 đồng chí đạt số phiếu 100%); có 28 đồng chí trúng cử lần đầu. Việc thuận “Ý Đảng - Lòng dân” đã góp phần phát huy vai trò của người dân khi tham gia xây dựng Đảng; phát huy vai trò của chi bộ, đội ngũ cán bộ, đảng viên trong lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ ở cộng đồng dân cư.

Việc “nhất thể hóa” chức danh bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố trên địa bàn huyện đã giúp cơ cấu bộ máy gọn nhẹ, tạo sự thống nhất, đồng thuận từ việc ban hành chủ trương cho đến công tác lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện bảo đảm trực tiếp và toàn diện, giảm thời gian hội họp. Nội dung sinh hoạt chi bộ được bảo đảm cụ thể, đúng và trúng hơn với yêu cầu thực tiễn; đồng thời, triển khai các công việc được thuận lợi và nhanh hơn; những vấn đề “nóng” được đưa ra bàn bạc ngay trong cấp ủy, chi bộ và đưa ra hướng giải quyết, xử lý kịp thời, không để kéo dài.

Công tác phát triển đảng ở các chi bộ được quan tâm; từ việc phát hiện, định hướng quần chúng, phát triển công tác đoàn, hội đến việc phân công đảng viên theo dõi, giúp đỡ quần chúng ưu tú để bồi dưỡng kết nạp vào Đảng, quản lý giáo dục, phân công công tác và rèn luyện đảng viên. Việc quản lý đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là những đảng viên đang đi làm ăn xa đi vào nền nếp; thực hiện thường xuyên việc rà soát, phát hiện, giáo dục để giúp đỡ; đồng thời, sàng lọc để đưa những người không đủ tư cách ra khỏi Đảng…

Việc “nhất thể hóa” chức danh bí thư đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố giúp cho công tác tổ chức đại hội đảng bộ, chi bộ cơ sở thành công tốt đẹp, nhất là trong cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026, đạt tỷ lệ 100% cử tri đi bầu, tỷ lệ đại biểu trúng cử với số phiếu tín nhiệm rất cao.

Bên cạnh kết quả đạt được, còn có những khó khăn, hạn chế: Một mặt, công tác xây dựng phương án lựa chọn, bố trí, sắp xếp nhân sự, nhất là những thôn, bản, khu phố đông đảng viên, nhiều hộ gia đình, an ninh, trật tự phức tạp, không dễ tìm người gánh vác được cả “2 vai”. Mặt khác, áp lực công việc nhiều, phụ cấp lại thấp, chế độ đãi ngộ chưa phù hợp, nên có lúc, có cá nhân còn chưa nhiệt tình với công việc. Việc áp dụng công nghệ thông tin trong lãnh đạo, điều hành, thông tin báo cáo còn hạn chế, nhất là với các trưởng thôn, bản, khu phố là người lớn tuổi.

Mô hình “nhất thể hóa” chức danh bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố theo phương thức “Dân tin - Đảng cử” được tỉnh Quảng Ninh nói chung và huyện Bình Liêu nói riêng triển khai thực hiện tại 100% thôn, bản, khu phố từ năm 2017 đến nay. Qua thực tiễn triển khai, đây là chủ trương đúng đắn, phù hợp, góp phần nâng cao chất lượng công tác xây dựng Đảng ở cơ sở; xây dựng mối quan hệ gắn bó mật thiết với nhân dân; tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, chính quyền; tạo sự chuyển biến rõ nét trong công tác vận động nhân dân thực hiện các nhiệm vụ chính trị của địa phương, nhất là thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn huyện, như Chương trình 135, Chương trình xây dựng nông thôn mới, Chương trình giảm nghèo... Từ những kết quả đạt được trong thời gian qua, càng khẳng định việc triển khai thực hiện mô hình “Dân tin - Đảng cử” là một giải pháp đúng đắn, phù hợp, nhằm cụ thể hóa một cách sáng tạo các chủ trương, đường lối của Đảng; không chỉ tạo ra đợt sinh hoạt chính trị rộng khắp, ngày hội của toàn dân, mà quan trọng hơn còn nhằm thúc đẩy, làm tốt hơn nữa việc thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở; khẳng định việc thực hiện mô hình bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố là đúng đắn, phù hợp với thực tiễn.

Một số kinh nghiệm rút ra

Thứ nhất, các cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên và nhân dân cần nêu cao nhận thức đúng đắn, đầy đủ về tầm quan trọng, ý nghĩa của việc thực hiện mô hình “Dân tin - Đảng cử”; thực hiện “nhất thể hóa” chức danh bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố; nâng cao nhận thức về vai trò, trách nhiệm của bí thư chi bộ, phát huy tinh thần, trách nhiệm, phẩm chất, năng lực, đạo đức của bí thư chi bộ là tấm gương để các đảng viên và quần chúng làm theo. Tổ chức tốt việc học tập nâng cao trình độ của bí thư chi bộ, coi trọng hội thi bí thư chi bộ giỏi.

Thứ hai, quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh; củng cố cơ sở đảng còn yếu kém. Thường xuyên rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy chế làm việc; rà soát, bổ sung quy hoạch đội ngũ cán bộ; đổi mới phong cách, lề lối làm việc, nêu cao tính tiên phong gương mẫu của người đảng viên. Đẩy mạnh việc tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ công tác đảng cho chi ủy viên, nhất là bí thư chi bộ, đặc biệt quan tâm đến đội ngũ kế cận tại cơ sở. Kịp thời biểu dương, khen thưởng những tập thể, cá nhân hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Thứ ba, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và sự tham gia của các tầng lớp nhân dân trong việc nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên. Lãnh đạo thực hiện tốt Quy chế Dân chủ ở cơ sở với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” nhằm phát huy mạnh mẽ quyền làm chủ của nhân dân, thu hút nhân dân tham gia quản lý nhà nước, khắc phục tình trạng quan liêu, mất dân chủ và đẩy lùi nạn tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; coi trọng bồi dưỡng sức dân và thực thi các chính sách xã hội phù hợp./.