Tạp chí Nghiên cứu
Đây là tạp chí do Trung ương cục miền
Sau Đại
hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng (tháng 3-1951), Ban Chấp hành Trung
ương Đảng quyết định thành lập Trung ương Cục miền Nam gồm các đồng chí ủy viên
Trung ương Đảng công tác ở Nam Bộ để thay mặt Trung ương Đảng trực tiếp chỉ đạo
cuộc kháng chiến ở miền Nam trong điều kiện giao thông liên lạc có nhiều khó
khăn. Trung ương Cục miền Nam gồm các đồng chí Lê Duẩn, Lê Đức Thọ, Phạm Hùng,
Hà Huy Giáp, Nguyễn Văn Kỉnh, Ung Văn Khiêm; do đồng chí Lê Duẩn
làm bí thư.
Trung ương
Cục đã chủ trương xuất bản tạp chí lý luận, lấy tên là tạp chí Nghiên cứu, với
tiêu đề “Cơ quan lý luận của Trung ương Cục miền
Số 1,
khổ 16x23 cm, dày 107 trang, in typô, tháng 7-1951.
Số 2,
khổ 11,5x17,5cm, 110 trang, in typô, tháng 1-1952.
Số 3,
khổ 11,5x17,5 cm, 92 trang, in typô, tháng 5-1952.
Số 4,
khổ 10,5x16 cm, 146 trang, in typô, tháng 7-1952.
Số 5,
khổ 10,5x16 cm, 246 trang, in rônêô, tháng 1-1953.
Số 6,
khổ 10,5x16 cm, 126 trang, in rônêô, tháng 4-1953.
Giá bán
tạp chí thay đổi theo từng số. Số 1 giá 50 đồng, số 2
giá 100 đồng, số 3 giá 100 đồng, số 4 giá 150 đồng, số 5 giá 350 đồng, số 6 giá
250 đồng. Tạp chí do Nhà xuất bản Nhân dân miền
Tạp chí do đồng chí Hà Huy Giáp làm Chủ nhiệm, đồng chí
Nguyễn Văn Nguyễn làm Chủ bút, đồng chí Nguyễn Hồng Việt làm quản lý trị sự.
Về mục
đích, tôn chỉ của tạp chí, trong bài “Tạp chí Nghiên cứu ra đời”, đăng số 1
(tháng 7-1951) có đoạn viết: “Cán bộ hy sinh chiến đấu gian khổ nhiều, nên kinh
nghiệm thực tế khá phong phú, nhưng không biết tổ chức tổng kết kinh nghiệm,
đúc thành lý luận. Mặt khác, chúng ta thiếu lý luận căn bản để hướng dẫn công
tác, sử dụng kinh nghiệm thực tế.
“Bị mờ hết một mắt là khó thấy rõ đường lối, khó mà có
được sự sáng suốt để làm tròn nhiệm vụ mỗi ngày một nặng trên sự nghiệp kháng chiến kiến quốc trường kỳ, gian khổ và vinh quang của
dân tộc.
“Trung ương
Cục miền
“Với những
bài rút trong tạp chí, cơ quan lý luận của Trung ương Đảng để đăng lại, với
những mục thường xuyên của tạp chí Nghiên cứu, chúng tôi sẽ cố gắng:
“- Phát huy lý luận căn bản của chủ nghĩa Mác - Lê-nin
trên thực tế cách mạng của Việt
“- Tổng
kết kinh nghiệm công tác cách mạng kháng chiến kiến quốc ở Việt
“Tôn
chỉ của tạp chí Nghiên cứu là: kết hợp lý luận với thực tế”.
Về nội
dung, tạp chí có ba loại bài:
1.
Những bài viết, bài nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh, như “Phải thiết thực chu
đáo trong công tác huấn luyện”, “Hiệu triệu nhân dịp phát động phong trào sản
xuất và tiết kiệm”, v.v.. và của đồng chí Tổng Bí thư Trường Chinh như “Học
tập chủ nghĩa Mác - Lê-nin và đấu tranh tư tưởng để chiến thắng”; “Thi đua ái
quốc và chủ nghĩa anh hùng mới”; “Phóng tay phát động quần chúng thực hiện
chính sách ruộng đất”, v.v..
2.
Những bài viết của các đồng chí ủy viên Trung ương Cục và cán bộ đảng ở miền
3.
Những bài giới thiệu kinh nghiệm công tác của các Đảng Cộng sản Liên Xô, Trung
Quốc, v.v..
Các bài
viết, bài nói quan trọng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và của đồng chí Trường Chinh
đăng trên các báo của Trung ương, được tạp chí Nghiên cứu đăng lại.
Dưới đây là một số nét về những bài của các đồng chí ủy
viên Trung ương Cục và của các cán bộ miền
Tạp chí
Nghiên cứu số 1 đăng bài “Vấn đề thành thị trong cuộc võ trang quần chúng phát
động nhân dân chiến tranh” của đồng chí Lê Duẩn. Sau khi nhận định “Mấy
chục năm qua và đặc biệt trong mấy năm kháng chiến, chúng ta thấy lực lượng
chính của quần chúng cách mạng ở thành thị là các tầng lớp lao động, căn bản là
công nhân, và một bộ phận trí thức, học sinh, sinh viên”, bài báo nêu vấn đề “Phong
trào quần chúng phải biến chuyển từ thành thị về thôn quê. Phong trào bạo động
ở thôn quê có thể phát triển lên chiến đấu với đế quốc, làm kiệt quệ sinh lực
của đế quốc, đồng thời làm kinh động phong trào cách mạng ở thành thị để cùng
với phong trào võ trang cách mạng ở thành thị đánh đổ hẳn cơ sở và đầu não của
đế quốc, trong những điều kiện đầy đủ và thuận tiện”. Bài báo cũng đã phân tích
mối quan hệ trong đấu tranh cách mạng ở thành thị và thôn quê.
Trong
phần kết luận, bài báo nêu rõ: Để lãnh đạo đúng phong trào thành thị, phải nhận
rõ hai vấn đề:
- Giáo
dục, tổ chức, lãnh đạo quần chúng đấu tranh chống đế quốc, đi vào con đường
kháng chiến chung; phối hợp bảo vệ quyền lợi hàng ngày với kháng chiến chung.
- Muốn
chiến thắng dễ dàng ở thôn quê, phải đấu tranh mạnh ở thành thị, phối hợp thành
thị với thôn quê.
Số 1
còn đăng bài “Một thái độ chủ động đối với lao động trí óc : tranh thủ, đoàn
kết, xây dựng các giới trí thức trên con đường phục vụ nhân dân” của đồng
chí Lê Đức Thọ. Bài báo nhằm làm sáng tỏ luận điểm về vai trò của lao động trí
óc trong Chính cương và Tuyên ngôn của Đảng đã được Đại hội lần
thứ II của Đảng thông qua. Tác giả đã trình bày vì sao trí thức là một tầng lớp
nền tảng của động lực cách mạng, đồng thời phân tích những nhược điểm của tầng
lớp trí thức. Bài báo nêu rõ, để khắc phục những nhược điểm ấy “lao động trí óc
cần giác ngộ một cách đầy đủ vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhân tập trung trong
đội tiên phong của nó là Đảng của công nhân. Người trí thức chưa giác ngộ đầy
đủ sự cần thiết phải đặt mình dưới sự lãnh đạo của Đảng công nhân thì không thể
nào người ấy có thể khắc phục những nhược điểm của mình. Trái lại, Đảng của
công nhân chưa giác ngộ đầy đủ vai trò lãnh đạo của mình đối với các tầng lớp
trí thức thì đảng ấy chưa làm tròn nhiệm vụ lãnh đạo của mình và không thể nào
xây dựng được một thế hệ trí thức cách mạng rất cần thiết cho sự nghiệp cách
mạng của dân tộc và giai cấp”.
Tạp chí
Nghiên cứu số 1 còn có những bài bàn về công tác xây dựng Đảng như các bài “Tích
cực tiến hành phê bình và tự phê bình”, “Cần giữ gìn và phát triển sức mạnh vô
địch của Đảng”.
Tạp chí Nghiên cứu số 2 đăng bài của đồng chí Hà Huy Giáp:
“Nhận định về dân chủ nhân dân chuyên chính”, viết dựa theo báo cáo của
đồng chí Trường Chinh tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng. Số
này còn có bài “Tăng cường tinh thần quốc tế chân chính” của đồng chí
Nguyễn Văn Kỉnh, với bút danh Nguyễn Thượng Vũ. Bài báo nêu rõ “... chúng ta
đương kháng chiến giành tự do, độc lập, đấu tranh bảo vệ hòa bình thế giới, ...
Ai đã kháng chiến cũng phải đứng về phe hòa bình dân chủ chống đế quốc, bất
luận theo đảng phái, tôn giáo nào... Chủ nghĩa quốc tế của chúng ta không giống
chút nào với chủ nghĩa thế giới của bọn đế quốc và bè lũ xã hội hữu khuynh tay
sai của đế quốc”.
Số 2 còn có bài “Chỉnh đốn hội nghị Đảng để xây dựng
Đảng” của đồng chí Lưu Quý Kỳ, và bài “Xây dựng cho tạp chí Nghiên cứu
xứng đáng là một tạp chí lý luận Mác - Lê-nin” của đồng chí Nguyễn Hồng
Việt.
Số 3 đăng bài “Hồ Chủ tịch với thái độ học tập”
của đồng chí Hà Huy Giáp, viết nhân dịp kỷ niệm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí
Minh. Sau khi trình bày cụ thể những lời dạy
của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thái độ học tập, bài báo đã tổng hợp thành mấy điều
chủ yếu: Học để làm việc vì lợi ích của đoàn thể, của nhân dân ; học để cải tạo
con người; học thì phải cần, kiệm, liêm,
chính, chí công vô tư. Số 3 còn đăng bài “Nhân dân đòi hỏi văn hóa” của
đồng chí Nguyễn Văn Nguyễn. Sau khi nêu lên những khuyết điểm trong hoạt động
văn hóa và tuyên truyền của cán bộ, đảng viên, bài báo chỉ rõ cần nắm vững lý
luận Mác - Lê-nin về vấn đề dân tộc để tìm thêm những hình thức hoạt động văn
hóa hợp với yêu cầu và sở thích của nhân dân. Bài “Nhiệm vụ của Mặt trận dân
tộc thống nhất hiện nay” của đồng chí Ung Văn Khiêm trình bày quan điểm của
Đảng về công tác mặt trận, phân tích những sai sót, yếu kém trong công tác mặt
trận ở Nam Bộ, và đặt vấn đề phải xây dựng trong Đảng bộ ở Nam Bộ một quan niệm
đúng về chính sách mặt trận của Đảng và nguyên tắc chấp hành chính sách đó.
Số 4
đăng bài nói chuyện của đồng chí Hà Huy Giáp trong buổi tổng kết Hội nghị thông
tin văn nghệ phân khu miền Tây. Ngoài ra còn có các bài “Thái độ chúng ta
đối với tôn giáo” của đồng chí
Nguyễn Văn Nguyễn; “Vấn đề bút ký tâm đắc, chấm điểm ở trường Trường Chinh
khóa III”. Trong mục “Thời luận” có các bài đưa tin về tình hình thế giới
và trong nước.
Số 5 có
các bài “Thu thuế nông nghiệp là cuộc vận động chính trị sâu rộng trong nhân
dân” của đồng chí Ung Văn Khiêm; “Sản xuất là nền tảng của kháng chiến
và của chế độ dân chủ nhân dân” của đồng chí Nguyễn Hồng Việt. Số này trong
mục “Thời luận” có bài của Hồng Thắng viết về tình hình thế giới ba tháng cuối
năm 1952.
Số 6
đăng các bài “Tăng cường việc giáo dục tư tưởng và lãnh đạo tư tưởng là
phương châm chủ yếu trong việc xây dựng Đảng” của đồng chí Lê Đức Thọ ; “Động
viên lực lượng tinh thần đạo đức dân tộc chống thực dân Pháp, can thiệp Mỹ và
bù nhìn bán nước” của đồng chí Nguyễn Văn Nguyễn, và mục “Thời luận” do
đồng chí Nguyễn Hồng Việt viết. Trong số này còn có bài đưa tin đồng chí Nguyễn
Văn Nguyễn, chủ bút của tạp chí, đồng thời là đại biểu Quốc hội, ủy viên ủy ban
kháng chiến hành chính Nam Bộ, từ trần (1) .
Số 5 và
số 6 còn có tin chiến thắng ở khắp các miền đất nước của quân và dân ta, và ở
chiến trường Lào của liên quân Lào - Việt.
Tạp chí
Nghiên cứu được in ở nhà in Trần Phú, tại các vùng căn cứ kháng chiến, và
thường phải thay đổi địa điểm để bảo đảm an toàn, bí mật, đề phòng địch phát
hiện và đánh phá.
Tạp chí
Nghiên cứu đã vận dụng cụ thể đường lối kháng chiến, kiến quốc của Đảng vào
tình hình thực tế của miền
Nhìn chung,
trong thời kỳ đấu tranh bí mật để giành chính quyền, và trong những năm kháng
chiến chống thực dân Pháp, khi mà việc xuất bản và đưa tạp chí Đảng đến tay
người đọc phải kinh qua nhiều khó khăn, nguy hiểm, phải chịu đựng những hy sinh
có khi rất to lớn, Đảng ta vẫn cố gắng tranh thủ mọi thời cơ, tạo mọi điều kiện
để xuất bản tạp chí lý luận và chính trị. Vì vậy bất chấp mọi khó khăn, thiếu
thốn, và dù có lúc chỉ ra được vài số rồi lại phải tạm đình bản, các tạp chí
Đảng vẫn nối tiếp nhau ra đời, đưa đường lối, chính sách của Đảng đến với các
cán bộ, đảng viên và quần chúng. Điều đó chứng tỏ Đảng ta đặc biệt coi trọng công
tác báo chí cách mạng và công tác lý luận. Điều đó cũng chứng minh tác dụng
quan trọng của các tạp chí lý luận và chính trị. Tuy có lúc chưa thật phong phú
về nội dung và hình thức thể hiện, các tạp chí Đảng, từ Tạp chí Đỏ (năm 1930)
đến Tạp chí Cộng sản (năm 1950), đã bước đầu giúp bạn đọc tìm hiểu chủ nghĩa
Mác - Lê-nin, dùng lý luận Mác - Lê-nin để phân tích những vấn đề của cách mạng
Việt Nam, mà trước hết là những vấn đề nổi bật của từng thời kỳ cách mạng, giúp
cán bộ, đảng viên và quần chúng những cơ sở nhận thức để quán triệt đường lối,
chính sách của Đảng. Các tạp chí Đảng đã góp phần quan trọng vào việc giáo dục
chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên, từ đó giúp họ có phương hướng hành
động đúng. Các tạp chí Đảng cũng là những tài liệu hướng dẫn công tác bổ ích và
thiết thực đối với đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng của Đảng. Vì vậy, có
thể khẳng định rằng trong sự lớn mạnh của Đảng qua muôn vàn thử thách của chặng
đường 1930-1954, có sự đóng góp không nhỏ của các tạp chí Đảng.
Điểm dừng  (17/05/2011)
Giao lưu trực tuyến về bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIII và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2011 - 2016  (17/05/2011)
Bầu cử ở Trường Sa: Ngày hội lớn giữa trùng khơi  (17/05/2011)
Hoàn thành công tác bầu cử sớm trên vùng biển DK1  (17/05/2011)
- Tư tưởng Hồ Chí Minh về phát triển nông nghiệp và sự vận dụng của Đảng đối với vấn đề bảo đảm an ninh lương thực ở Việt Nam hiện nay
- Công an nhân dân tu dưỡng, rèn luyện, quyết tâm thực hiện lời căn dặn “Danh dự là điều thiêng liêng, cao quý nhất” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
- Chính sách đối ngoại đa phương của nước Mỹ tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương
- Nâng cao chất lượng quản lý đảng viên ở ngoài nước trong giai đoạn mới: Thực trạng và giải pháp
- Xây dựng huyện đảo Trường Sa trở thành trung tâm kinh tế - xã hội trên biển gắn với bảo vệ chủ quyền biển, đảo: Thực tiễn và vấn đề đặt ra hiện nay
-
Thế giới: Vấn đề sự kiện
Tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đến thế giới, khu vực và Việt Nam -
Kinh tế
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa : Quan niệm và giải pháp phát triển -
Thế giới: Vấn đề sự kiện
Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917 và dấu ấn chính sách dân tộc của V.I. Lê-nin: Nhìn lại và suy ngẫm -
Nghiên cứu - Trao đổi
Quan điểm của C. Mác về lực lượng sản xuất và vấn đề bổ sung, phát triển quan điểm này trong giai đoạn hiện nay -
Thế giới: Vấn đề sự kiện
Một số lý giải về cuộc xung đột Nga - Ukraine hiện nay và tính toán chiến lược của các bên