Hợp tác chính trị tốt đẹp

Trong bối cảnh Việt Nam và Campuchia đều thực hiện chính sách đối ngoại độc lập tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế, cả hai nước đều hết sức coi trọng việc củng cố và tăng cường quan hệ song phương theo phương châm “Láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài”, trên cơ sở các nguyên tắc: Tôn trọng độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau; không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau; không sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực; không cho phép bất cứ lực lượng chính trị, quân sự nào dùng lãnh thổ của mình chống lại nước kia; hợp tác bình đẳng cùng có lợi; giải quyết mọi vấn đề nảy sinh giữa hai nước bằng các biện pháp hòa bình.

Những năm qua, mặc dù tình hình thế giới, khu vực diễn biến phức tạp, mỗi nước cũng có những khó khăn nhất định, song với sự nỗ lực, cố gắng của hai bên, quan hệ giữa Việt Nam với Campuchia tiếp tục có những bước phát triển quan trọng cả chiều rộng lẫn chiều sâu. Từ những năm 90 của thế kỷ XX, quan hệ hai nước có những bước phát triển mạnh mẽ, tạo dấu ấn thông qua các chuyến thăm lẫn nhau của lãnh đạo cấp cao hai bên. Chuyến thăm của Thủ tướng Hun Sen tới Việt Nam (năm 1998) được đánh giá là đã làm thay đổi sâu sắc diện mạo quan hệ Việt Nam - Campuchia, bởi nhà lãnh đạo Campuchia đã lựa chọn Việt Nam làm điểm đến đầu tiên trên cương vị Thủ tướng Chính phủ Liên hiệp khóa II, cho thấy sự ưu tiên quan hệ đối với Việt Nam trong chính sách đối ngoại của Campuchia. Trong khi đó, nhân chuyến thăm chính thức của Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu tới Campuchia (năm 1999), hai nước đã trao đổi sâu rộng các vấn đề cùng quan tâm và nhất trí phương châm phát triển quan hệ toàn diện lên tầm cao mới đi vào thực chất, hiệu quả, thiết thực.

Quan hệ giữa hai nước tiếp tục được củng cố và phát triển bằng việc duy trì thường xuyên các chuyến thăm lẫn nhau của lãnh đạo cấp cao. Điển hình là các chuyến thăm Campuchia của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết (năm 2010), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (năm 2011), Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (năm 2012, 2014), Chủ tịch nước Trương Tấn Sang (năm 2014), Chủ tịch nước Trần Đại Quang (năm 2016), Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân (năm 2016), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (tháng 4-2017),... Về phía Campuchia là các chuyến thăm Việt Nam của Thái Thượng hoàng Norodom Sihanouk (năm 2010), Quốc Vương Norodom Sihamoni (năm 2012, 2015), Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia, Chủ tịch Thượng viện Chia Sim (năm 2008), Chủ tịch Quốc hội Heng Samrin (năm 2012, 2015, 2017), Thủ tướng Chính phủ Samdech Techo Hun Sen (năm 2012, 2013, 2016, 2017),... Qua các chuyến thăm, lãnh đạo cấp cao hai nước khẳng định quyết tâm cùng nhau vun đắp cho mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị truyền thống, hợp tác tốt đẹp giữa hai nước theo đúng tinh thần phát biểu của Quốc vương Campuchia Norodom Sihamoni tại cuộc hội kiến Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhân chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam tháng 9-2012: “Campuchia và Việt Nam là hai nước không thể tách rời, mối quan hệ quý báu giữa hai nước cần được phát huy trong giai đoạn xây dựng và phát triển đất nước”.

Song hành với các hoạt động của lãnh đạo cấp cao hai nước, ngoại giao nhân dân giữa Việt Nam và Campuchia cũng được tăng cường. Nổi bật là những hoạt động tích cực của Hội Hữu nghị Việt Nam - Campuchia và Hội Hữu nghị Campuchia - Việt Nam, góp phần tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân hai nước và thúc đẩy sự gắn kết giữa hai dân tộc láng giềng. Các địa phương của hai nước cũng đã tạo lập mối quan hệ gắn bó, nhất là với những tỉnh giáp biên giới. Bên cạnh đó, hai nước tích cực tạo điều kiện thuận lợi cho kiều dân hai nước sinh sống trên lãnh thổ của nhau, phù hợp với luật pháp mỗi nước.

Gắn kết toàn diện

Hợp tác kinh tế chính là chất keo kết dính tình đoàn kết, hữu nghị giữa hai dân tộc ngày càng bền chặt. Nếu trong những năm từ 1997 - 1999, kim ngạch thương mại hai chiều chỉ đạt khoảng 130 - 150 triệu USD/năm, thì từ năm 2005 - 2009, kim ngạch thương mại hai nước tăng trung bình khoảng 30% - 40%/năm. Giai đoạn 2010 - 2015, tốc độ tăng trưởng trung bình có giảm so với giai đoạn trước, với mức tăng khoảng 18,5%, nhưng giá trị cụ thể cao. Năm 2016, kim ngạch thương mại hai nước đạt 3 tỷ USD; 5 tháng đầu năm 2017 đạt 1,686 tỷ USD. Tại kỳ họp lần thứ 15 Ủy ban hỗn hợp hai nước tổ chức tại Phnom Penh (Campuchia) tháng 3-2017, hai nước nhất trí nâng kim ngạch thương mại song phương lên 5 tỷ USD trong thời gian tới.

Hiện nay, Việt Nam là nhà đầu tư lớn thứ 5 trong tổng số 50 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Campuchia với 183 dự án, tổng vốn đăng ký là 2,86 tỷ USD. Các lĩnh vực đầu tư chính của các doanh nghiệp Việt Nam bao gồm nông, lâm nghiệp, trồng cao su (chiếm 70% tổng vốn đăng ký); tài chính, ngân hàng (9,4%); viễn thông (7,5%),... Các hoạt động đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp Việt Nam tại Campuchia được lãnh đạo và người dân Campuchia đánh giá cao, đóng góp tích cực vào công tác an sinh xã hội và sự phát triển thịnh vượng của nước bạn.

Đầu tư của Campuchia vào Việt Nam cũng tăng lên, đến nay đã có 18 dự án với tổng vốn đầu tư là 58,125 triệu USD. Hai nước hướng tới tiếp tục hoàn thiện các thủ tục pháp lý để sớm ký kết các hiệp định cần thiết liên quan đến thương mại, đầu tư giữa Việt Nam và Campuchia; tăng cường hơn nữa sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng trong công tác xúc tiến đầu tư và quản lý nhà nước đối với các hoạt động của các doanh nghiệp Việt Nam tại Campuchia; cập nhật thông tin về các dự án đầu tư; xử lý kịp thời, hỗ trợ có hiệu quả cho hoạt động của các nhà đầu tư; cũng như tăng cường sự liên kết và phối hợp giữa các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư tại Campuchia; quan tâm thích đáng đến việc tuyên truyền, quảng bá về các hoạt động đầu tư của các doanh nghiệp Việt Nam tại Campuchia. Định hướng đến năm 2020, nguồn vốn đầu tư của Việt Nam vào Campuchia sẽ đạt 6 tỷ USD, tập trung vào các lĩnh vực Việt Nam có thế mạnh và Campuchia có tiềm năng đầu tư.

Về hợp tác trong lĩnh vực du lịch, liên tiếp trong 8 năm (từ năm 2009 - 2017), Việt Nam luôn đứng đầu về số khách du lịch nước ngoài đến Campuchia. Năm 2016 đạt 960.000 lượt người, chiếm 19% tổng lượng khách quốc tế đến Campuchia. Phía Campuchia đến Việt Nam đạt 212.000 lượt khách du lịch, đứng thứ 13 trong các thị trường khách du lịch đến Việt Nam.

Hợp tác trong lĩnh vực đào tạo, văn hóa, y tế, viễn thông, giao lưu nhân dân... cũng được đẩy mạnh. Hằng năm, Việt Nam dành cho Campuchia hàng trăm suất học bổng đào tạo ngắn hạn và dài hạn. Tính đến đầu năm 2017, gần 4.000 sinh viên Campuchia đang học tập và nghiên cứu tại Việt Nam. Campuchia cũng giúp đào tạo sinh viên Việt Nam theo yêu cầu của các bộ, ngành, địa phương Việt Nam với mong muốn “những chủ nhân tương lai của đất nước” này sẽ là những cây cầu kết nối tình đoàn kết, hữu nghị và hợp tác toàn diện giữa hai nước.

Các hoạt động giao lưu văn hóa và giao lưu nhân dân được hai nước thường xuyên tổ chức, nhất là ở các địa phương giáp biên giới, như tỉnh Prec Sihan uk của Campuchia có quan hệ kết nghĩa với thành phố Hải Phòng, có quan hệ hợp tác với tỉnh Kiên Giang và một số tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam. Hệ thống mạng di động Viettel có thể kết nối với mạng Metfone tại Campuchia cũng hoạt động rất hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân hai nước trong giao tiếp, trao đổi thông tin và sát lại gần nhau hơn. Có thể nói giao lưu nhân dân đóng góp vào việc tăng cường hiểu biết giữa nhân dân hai nước. Tháng 3-2017, Campuchia cũng đã đưa vào sử dụng Đại lộ Hữu nghị Phnom Penh - Hà Nội, con đường mang tên hai thủ đô kết nghĩa của Việt Nam và Campuchia. Đại lộ Hữu nghị Phnom Penh - Hà Nội có tổng chiều dài hơn 10 km, thuộc dự án xây dựng đường vành đai 2 của thủ đô Phnom Penh, kết nối nhiều quốc lộ lớn của Campuchia. Đây là một trong những công trình trọng điểm nhằm phát triển cơ sở hạ tầng giao thông của thủ đô Phnom Penh và các tỉnh lân cận.

Việt Nam cũng thường xuyên tổ chức các đoàn bác sỹ tình nguyện sang khám, chữa bệnh và cấp thuốc miễn phí cho nhân dân Campuchia; các bệnh nhân Campuchia khi sang khám và điều trị bệnh tại Việt Nam được hưởng mức lệ phí khám chữa bệnh như người Việt Nam.

Hợp tác an ninh - quốc phòng nhằm đáp ứng tình hình và nhiệm vụ bảo vệ đi đôi với xây dựng đất nước là mong muốn chung của cả hai nước. Quân đội Việt Nam và quân đội Campuchia thường xuyên trao đổi đoàn quân sự cấp cao, tăng cường hợp tác trên nhiều lĩnh vực, như chia sẻ thông tin, huấn luyện đào tạo, phối hợp tuần tra chung, góp phần duy trì biên giới hòa bình, hữu nghị để nhân dân trong khu vực biên giới hai nước giao thương, phát triển kinh tế. Hai nước ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác về an ninh, quốc phòng, bảo đảm giữ vững ổn định chính trị, xã hội ở mỗi nước, an ninh, an toàn biên giới trên bộ và trên biển,...

Trên tinh thần tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau, Việt Nam và Campuchia khẳng định quyết tâm hoàn thành việc xây dựng các mốc phụ, cọc dấu bổ sung trong năm 2017, hoàn thiện hồ sơ phân giới, cắm mốc liên quan theo như quy định của Ủy ban liên hợp phân giới, tiến tới ký một văn kiện pháp lý để ghi nhận thành quả 84% khối lượng công tác phân giới, cắm mốc đã hoàn thành, đồng thời tìm giải pháp công bằng, hợp lý mà hai bên có thể chấp nhận được để giải quyết dứt điểm các đoạn biên giới còn tồn đọng chưa phân giới, cắm mốc nhằm hoàn thành công tác phân giới, cắm mốc trên đất liền. Hai nước tăng cường phối hợp trong việc quản lý biên giới theo khuôn khổ pháp lý hiện có để cùng xây dựng một đường biên giới hòa bình, ổn định, hữu nghị, hợp tác và phát triển bền vững.

Quan hệ hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Campuchia không chỉ dừng lại ở cấp độ song phương, hai nước còn hợp tác, gắn bó và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn khu vực và quốc tế. Hai nước nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ và sử dụng bền vững nguồn nước sông Mekong; tăng cường hợp tác với các nước trong khuôn khổ Tiểu vùng sông Mekong mở rộng (GMS), Ủy hội sông Mekong (MRC), Tam giác Phát triển ba nước Campuchia - Lào - Việt Nam (CLV) và hợp tác bốn nước Campuchia - Lào - Myanmar - Việt Nam (CLMV), Chiến lược Hợp tác kinh tế ba dòng sông Ayeyawady - Chao Phraya - Mekong (ACMECS)… Đồng thời, tăng cường hợp tác trong khuôn khổ Cộng đồng ASEAN, Diễn đàn hợp tác Á - Âu (ASEM), Liên hợp quốc,…

*

*     *

Nửa thế kỷ qua là một giai đoạn có ý nghĩa vô cùng đặc biệt trong quan hệ Việt Nam - Campuchia. Đó là thời kỳ mà nhân dân Việt Nam và nhân dân Campuchia anh em luôn kề vai sát cánh trong sự nghiệp giải phóng dân tộc và cùng xây dựng đất nước hòa bình, nhân dân hạnh phúc, ấm no. Với sự gìn giữ, vun đắp của nhân dân hai nước, nhất là thế hệ trẻ, ngày nay, quan hệ hai nước tiếp tục phát triển tốt đẹp, hai nước thường xuyên tiến hành trao đổi các đoàn cấp cao của Đảng, Nhà nước cũng như giữa các bộ, ngành, địa phương; tăng cường hợp tác toàn diện, đáp ứng tình hình mới vì lợi ích của nhân dân hai nước, đưa các quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư, văn hóa - xã hội, du lịch, an ninh - quốc phòng, … giữa hai nước ngang tầm với quan hệ chính trị tốt đẹp đang có giữa hai bên.

Nhân dân Campuchia vừa tổ chức thành công cuộc bầu cử Hội đồng xã/phường năm 2017 và đang tích cực chuẩn bị cho cuộc Tổng tuyển cử vào năm 2018. Là nước láng giềng, Việt Nam luôn mong muốn đất nước Campuchia hòa bình, ổn định và phát triển phồn vinh, quan hệ hữu nghị và hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Campuchia sẽ ngày càng phát triển. Chuyến thăm Campuchia lần thứ hai của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (từ ngày 20 đến ngày 22-7-2017) trên cương vị người đứng đầu Đảng ta là một dấu mốc quan trọng trong lịch sử quan hệ hai nước. Chuyến thăm nhằm khẳng định quan hệ tốt đẹp giữa hai nước trong nửa thế kỷ qua, là tài sản vô giá cần tiếp tục giữ gìn và vun đắp. Đây cũng là động lực để hai bên cùng thúc đẩy quan hệ đi vào chiều sâu, ổn định, bền vững và phát triển lên một tầm cao mới theo phương châm “láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài”./.

Cách đây 50 năm, trong bức điện gửi Quốc trưởng Campuchia Norodom Sihanouk ngày 23-6-1967, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu rõ, việc đặt quan hệ ngoại giao giữa hai nước Việt Nam - Campuchia là biểu hiện rực rỡ của tình hữu nghị thân thiết và đoàn kết chiến đấu. Đó là sự kiện lịch sử trong quan hệ hai nước, một nhân tố tích cực trong việc giữ gìn hòa bình ở Đông Dương và Đông Nam Á. Năm 2017 đánh dấu mốc son quan trọng kỷ niệm 50 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Campuchia, thể hiện tinh thần “đồng cam cộng khổ” trong chiến đấu, “chia ngọt sẻ bùi” trong xây dựng hòa bình của hai nước vì sự phát triển tốt đẹp. Những thành quả đạt được trong quan hệ hai nước 50 năm qua cùng với các chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao hai nước sẽ tạo điều kiện thuận lợi để Việt Nam và Campuchia bước vào giai đoạn hợp tác mới chất lượng và hiệu quả hơn, phù hợp với tình hình mới ở mỗi nước và trên trường quốc tế.