Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Hải Dương lần thứ XVII đã thống nhất thông qua phương hướng, mục tiêu tổng quát trong giai đoạn phát triển mới. Đó là: Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng bộ, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị; phát huy dân chủ, ý chí, khát vọng và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân; đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực; khai thác và phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế về vị trí địa lý, di sản văn hóa, bản sắc con người xứ Đông để phát triển nhanh và bền vững. Cơ cấu lại kinh tế theo hướng tăng trưởng xanh, chuyển đổi số với các trụ cột: công nghiệp công nghệ cao và công nghiệp hỗ trợ; sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung, ứng dụng công nghệ cao; dịch vụ chất lượng cao; phát triển đô thị xanh, thông minh, hiện đại. Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân; củng cố vững chắc quốc phòng, an ninh. Phấn đấu đến năm 2025 là tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại, năm 2030 là tỉnh công nghiệp hiện đại, tạo nền tảng để Hải Dương sớm trở thành thành phố trực thuộc Trung ương.

Để đạt được khát vọng trên, trong nhiệm kỳ tới, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Hải Dương cần phải có quyết tâm chính trị, nỗ lực, cố gắng không ngừng nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu mà Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh đã đề ra. Tuy nhiên, một trong những khó khăn lớn nhất trong giai đoạn tới là thiếu nguồn lực cho đầu tư phát triển.

Là tỉnh có nguồn thu ngân sách khá lớn (năm 2019 đạt mức thu trên 20.000 tỷ đồng, đứng thứ 15/63 cả nước và thứ 6/11 Vùng đồng bằng sông Hồng), Hải Dương đã tự cân đối ngân sách và có một phần điều tiết về ngân sách Trung ương từ năm 2017, nhưng phần ngân sách dành cho đầu tư phát triển còn thấp. Trong giai đoạn 2011 - 2015, tỷ trọng chi thường xuyên chiếm 80%, chỉ có khoảng 17% chi cho đầu tư phát triển; giai đoạn 2016 - 2020, tỷ trọng chi thường xuyên chiếm khoảng 72%, chi cho đầu tư phát triển khoảng 25%. Bên cạnh việc nguồn lực đầu tư phát triển còn hạn hẹp, thì nguồn thu phụ thuộc ngày càng nhiều vào đất đai. Cơ cấu thu ngân sách nhà nước dịch chuyển theo hướng chưa thực sự bền vững với sự tăng dần về tỷ trọng của thu tiền sử dụng đất; thu cân đối từ thuế nội địa ảnh hưởng trực tiếp đến cân đối chi ngân sách địa phương có xu hướng giảm. Trong giai đoạn 2011 - 2016, cơ cấu thu từ tiền sử dụng đất chiếm bình quân 9,67% tổng thu ngân sách, nhưng trong giai đoạn 2016 - 2019, số thu này tăng rất nhanh (năm 2017: 11%, 2018: 18%, 2019: 23%), năm 2020 số thu từ đất chiếm 22% tổng thu ngân sách địa phương. Điều này cho thấy, ngân sách nhà nước còn phụ thuộc nhiều nguồn thu từ thuế sử dụng đất, đây là nguồn thu không bền vững. Sự lệ thuộc của ngân sách nhà nước vào nguồn thu từ thuế sử dụng đất dẫn đến nguy cơ đối mặt với rủi ro lớn vì nguồn lực đất đai có hạn, hoặc khi thị trường bất động sản trầm lắng, khi đó nguồn thu ngân sách nhà nước không kịp được bù đắp bởi những nguồn khác có tính chất thường xuyên, dẫn tới gia tăng thâm hụt ngân sách nhà nước.

Như vậy, có thể khẳng định, một trong những nội dung quan trọng nhất của tỉnh Hải Dương trong giai đoạn phát triển mới là huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực cho đầu tư phát triển. Từ đó, Đảng bộ tỉnh xác định một trong 3 khâu đột phá quan trọng trong nhiệm kỳ là, huy động các nguồn lực để phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại; ưu tiên đầu tư xây dựng các công trình giao thông trọng điểm, hạ tầng số, đô thị thông minh và nông thôn mới kiểu mẫu. Trên cơ sở đó, để thực hiện được các nhiệm vụ trên, Đảng bộ tỉnh Hải Dương xác định phương châm huy động và sử dụng các nguồn lực: Dựa vào nguồn lực bên trong là chủ lực, lâu dài, quyết định; nguồn lực bên ngoài là quan trọng. Tháo gỡ các điểm nghẽn, khơi thông và huy động mạnh mẽ các nguồn lực từ cộng đồng doanh nghiệp và xã hội đầu tư vào các lĩnh vực kinh tế - xã hội trọng điểm, nhất là nâng cấp hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại. Tiếp tục tăng cường kỷ cương thu - chi ngân sách, trọng tâm là thực hiện các biện pháp chống thất thu ngân sách. Khai thác và sử dụng có hiệu quả cao nhất, tiết kiệm và thông minh nguồn thu từ chuyển mục đích sử dụng đất.

Từ phương châm trên, để thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII đề ra với triết lý phát triển “Phát huy tối đa tiềm năng, tạo nhiều giá trị khác biệt”, trong thời gian tới, các cấp, các ngành trong tỉnh cần thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau để khai thác, huy động, phân bổ, quản lý, sử dụng và phát huy có hiệu quả các nguồn lực.

Một là, tạo bước đột phá trong thực hiện tái cơ cấu kinh tế, cơ cấu đầu tư, chuyển đổi mô hình tăng trưởng; trong đó, chuyển nhanh từ tăng trưởng theo chiều rộng (nhờ chủ yếu từ yếu tố lao động giá rẻ, vốn) sang tăng trưởng theo chiều sâu (nhờ trình độ công nghệ, phương thức sản xuất và năng suất lao động). Tăng trưởng dựa trên thúc đẩy tiêu dùng thị trường nội địa kết hợp xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ. Xây dựng và thực hiện kế hoạch hành động tăng trưởng xanh của tỉnh cho giai đoạn 5 - 10 năm. Thực hiện chiến lược công nghiệp hóa sạch thông qua rà soát, điều chỉnh những quy hoạch ngành hiện có. Sử dụng tiết kiệm và hiệu quả tài nguyên. Khuyến khích phát triển công nghệ xanh, nông nghiệp xanh. Quan tâm đầu tư khắc phục suy thoái môi trường, thực hiện tốt biện pháp tái tạo đối với các nguồn tài nguyên, khoáng sản có thể tái tạo. Thúc đẩy tiêu dùng bền vững kết hợp lối sống văn minh, truyền thống và hiện đại. Đồng thời, tập trung đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, phát triển chính quyền điện tử gắn kết với đô thị thông minh, hướng tới xây dựng chính quyền số và nền kinh tế số, thích ứng với đà phát triển của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Hai là, tạo đột phá về môi trường đầu tư, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, trong đó, tạo bước chuyển biến đột phá về giải quyết thủ tục hành chính; xây dựng quy trình tiếp nhận, giải quyết thủ tục đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp theo nguyên tắc 5 rõ: “Rõ việc, rõ người, rõ tiến độ, rõ hiệu quả, rõ trách nhiệm”. Tạo môi trường thuận lợi, ổn định cho hoạt động đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp. Xử lý, tháo gỡ kịp thời vướng mắc phát sinh của doanh nghiệp, nhà đầu tư. Nâng cao chất lượng hỗ trợ pháp lý cho các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đề cao, phát huy tính năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, sẵn sàng chịu trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, địa phương, đơn vị trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh của tỉnh. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương, đạo đức công vụ của cán bộ, công chức; kiểm tra, xử lý nghiêm cán bộ, công chức gây khó khăn, phiền hà, sách nhiễu doanh nghiệp. Nâng cao chất lượng hoạt động xúc tiến, giới thiệu đầu tư. Bên cạnh đó, tỉnh tiếp tục kiến nghị Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật đồng bộ về đầu tư, kinh doanh, rà soát, sớm hoàn thiện các chính sách, các văn bản pháp quy thuộc thẩm quyền ban hành của tỉnh, hướng tới mục tiêu tạo thông thoáng, hỗ trợ các doanh nghiệp, nhà đầu tư trong hoạt động đầu tư, kinh doanh.

Ba là, huy động tổng lực các nguồn vốn (của Trung ương, vốn vay, từ nguồn xã hội hóa thông qua hợp tác công - tư...), tháo gỡ các điểm nghẽn, bảo đảm các nguồn lực được khơi thông, giải phóng tối đa, vận hành thông suốt, phân bổ và sử dụng có hiệu quả cho đầu tư phát triển. Cần huy động các nguồn lực và sử dụng nguồn lực thông minh, tiết kiệm, hiệu quả, dựa vào nguồn lực bên trong là chủ lực, lâu dài, quyết định, nguồn lực bên ngoài là quan trọng. Tiếp tục tăng cường kỷ cương thu - chi ngân sách, trọng tâm là thực hiện các biện pháp chống thất thu ngân sách. Trong đó lưu ý:

- Xây dựng và thực hiện hiệu quả các cơ chế, chính sách huy động nguồn vốn đầu tư từ các thành phần kinh tế, các nhà đầu tư trong và ngoài nước theo phương châm “Xã hội hóa các nguồn lực, đa dạng hóa các hình thức đầu tư” để đẩy nhanh phát triển kết cấu hạ tầng, bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước, nhà đầu tư và xã hội.

- Nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn đầu tư công thông qua xây dựng, thực hiện tốt kế hoạch đầu tư công hằng năm, trung hạn, dài hạn theo quy định; bảo đảm cho nguồn lực quan trọng này nhanh chóng đi vào vận hành, phát huy hiệu quả. Ưu tiên đầu tư các công trình có tính cấp bách, trọng tâm, trọng điểm, các công trình kết cấu hạ tầng bảo đảm tính đồng bộ, tính kết nối mà trước hết là các công trình hạ tầng giao thông kết nối liên vùng, liên tỉnh, hạ tầng các khu, cụm công nghiệp nhằm phát huy hiệu quả đầu tư, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nhằm bảo đảm việc huy động, sử dụng nguồn vốn đầu tư công đúng mục đích, hiệu quả, xử lý nghiêm các vi phạm gây tổn thất, lãng phí. Rà soát tiến độ thực hiện các dự án đầu tư, kiên quyết chấm dứt đầu tư đối với các dự án kém hiệu quả, chậm tiến độ để tập trung đầu tư cho các công trình và dự án khác. Thực hiện đấu thầu công khai, minh bạch các dự án sử dụng vốn đầu tư công. Nâng cao chất lượng và hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản; khai thác có hiệu quả hệ thống kết cấu hạ tầng đã có. Tiếp tục thực hiện cơ chế phân cấp quản lý đầu tư gắn với đề cao trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, chính quyền địa phương, nhất là người đứng đầu trong các quyết định đầu tư, có biện pháp xử lý trách nhiệm cụ thể nếu để xảy ra sai phạm.

- Thực hiện kiểm kê, đánh giá đầy đủ, thực chất nguồn lực tại địa phương, trên cơ sở đó tăng cường công tác quản lý, sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài nguyên thiên nhiên. Tăng cường kiểm tra, giám sát các hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản. Triển khai thực hiện có hiệu quả các giải pháp lưu trữ và sử dụng tiết kiệm các nguồn nước; ngăn chặn kịp thời và xử lý nghiêm các hành vi gây ô nhiễm nguồn nước.

- Thực hiện sáng tạo, hiệu quả các giải pháp tăng thu ngân sách, nuôi dưỡng, phát triển nguồn thu bền vững ở cả 3 cấp ngân sách, bảo đảm thu đúng, thu đủ, thu kịp thời, chống thất thu và nợ đọng thuế. Tập trung hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo môi trường kinh doanh cho doanh nghiệp, người nộp thuế nhanh chóng khôi phục sản xuất, kinh doanh do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19. Giám sát chặt chẽ các khoản chi từ ngân sách nhà nước, bảo đảm triệt để tiết kiệm, chống lãng phí; phấn đấu giảm tỷ trọng chi thường xuyên để tăng chi cho đầu tư phát triển, phấn đấu giai đoạn 2021 - 2025 có khoảng 30% - 32% ngân sách chi cho đầu tư phát triển.

- Tăng cường công tác xúc tiến đầu tư, chủ động nắm bắt, tận dụng tối đa xu hướng dịch chuyển ngành, nghề gắn với dịch chuyển nguồn lực đang diễn ra hiện nay để nâng cao năng lực thu hút và sử dụng hiệu quả nguồn lực bên ngoài, hấp thu và chuyển hóa ngoại lực (vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), nguồn vốn vay Chính phủ, nguồn vốn viện trợ phi chính phủ, kiều hối...) thành nội lực. Việc thu hút nguồn vốn đầu tư cần ưu tiên các dự án có giá trị gia tăng cao, công nghệ và mô hình quản trị hiện đại, có tác động lan tỏa, kết nối chuỗi sản xuất và cung ứng; lấy chất lượng, hiệu quả công nghệ và bảo vệ tài nguyên, môi trường làm tiêu chí đánh giá chủ yếu. Bên cạnh đó, cần tận dụng cơ hội khi nước ta thực hiện các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA),... cũng như các hiệp định thương mại tự do khác mà Việt Nam đã và đang đàm phán, ký kết với các đối tác để thu hút đầu tư, mở rộng thị trường.

Với niềm tin sâu sắc vào sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và Nhà nước; sự quan tâm, hỗ trợ của các bộ, ngành Trung ương; cùng quyết tâm của đảng bộ, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội từ tỉnh đến cơ sở; cùng với sự đồng lòng, hưởng ứng của các tầng lớp nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, tỉnh Hải Dương luôn tin tưởng rằng, trong thời gian tới, việc huy động các nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững, theo hướng tăng trưởng xanh, chuyển đổi số với nhiều kết quả tích cực, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, sớm cùng cả nước hoàn thành mục tiêu trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp vào năm 2025./.