TCCS - Trước yêu cầu phát triển phong phú, nặng nề và phức tạp hơn về quy mô, tốc độ, tính chất và chiều sâu của sự nghiệp đổi mới, sau 30 năm xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc, cấp bách đòi hỏi Đảng ta phải không ngừng xây dựng, chỉnh đốn nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu ngang tầm trọng trách cầm quyền. Một trong những nhiệm vụ bảo đảm hoàn thành trọng trách là, phải tiếp tục đổi mới, không ngừng hoàn thiện phương thức lãnh đạo phù hợp với sự vận động của thực tiễn, trong điều kiện đã rất khác trước. Sự thành công hay không của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế những năm tiếp theo tùy thuộc một phần cơ bản và quan trọng vào việc đổi mới, hoàn thiện phương thức lãnh đạo của Đảng. Đó là mục đích, yêu cầu và nội dung của việc đổi mới, hoàn thiện phương thức lãnh đạo của Đảng. Nó quyết định năng lực, sức mạnh, hiệu quả và uy tín lãnh đạo của Đảng.

Xét một cách tổng thể, toàn bộ sự lãnh đạo của Đảng đối với xã hội, có thể hình dung gồm bốn nhóm công việc chính yếu: 1- Hoạch định đường lối chính trị (đối với Đảng) và lãnh đạo hoạch định chính sách, pháp luật đúng đắn (đối với Nhà nước) nhằm phát triển đất nước không ngừng, 2- Xác lập phương pháp, cách thức lãnh đạo tổ chức thực tiễn hiệu quả đường lối chính trị của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, 3- Xây dựng bộ máy - tổ chức, kiến tạo đội ngũ cán bộ, đảng viên trong Đảng và toàn hệ thống chính trị hoạt động tương dung với đường lối chính trị, và 4- Kiểm tra, giám sát toàn bộ việc thực hiện đường lối chính trị của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Nói cách khác, đó chính là những phương diện chủ yếu của phương thức lãnh đạo của Đảng. Đó cũng chính là lĩnh vực cơ bản, là động lực chính trị - xã hội quan trọng, là thước đo năng lực, sức mạnh và trực tiếp quyết định hiệu quả lãnh đạo của Đảng hiện nay.

Theo đó, một cách tự nhiên, trong tổng thể công việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, ngày càng cho thấy, sự thành hay bại một phần quan trọng tùy thuộc vào đội ngũ đảng viên, trực tiếp và trước hết là người đứng đầu cấp ủy các cấp. Vì lẽ, “trong lịch sử, chưa hề có một giai cấp nào giành được quyền thống trị, nếu nó không đào tạo ra được trong hàng ngũ của mình những lãnh tụ chính trị, những đại biểu tiền phong (người viết nhấn mạnh - N.L) có đủ khả năng tổ chức và lãnh đạo phong trào”(1). V. I. Lê-nin viết như vậy. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Những người có thể phụ trách giải quyết các vấn đề, trong những hoàn cảnh khó khăn. Ai sợ phụ trách và không có sáng kiến thì không phải người lãnh đạo”(2). Năm 2004, Đảng ta chỉ rõ: “Phát huy mạnh mẽ vai trò chủ động và trách nhiệm của người đứng đầu các tổ chức... Đòi hỏi cao đối với cán bộ lãnh đạo, nhất là các đồng chí giữ cương vị trọng trách trong bộ máy của Đảng, Nhà nước ở Trung ương và địa phương, các đồng chí Ủy viên Trung ương, bí thư tỉnh, thành ủy, bộ trưởng, người đứng đầu các ngành, địa phương, đơn vị và các cán bộ lãnh đạo khác phải tự giác rèn luyện, nêu gương cho cấp dưới về sự giác ngộ chính trị, giữ gìn phẩm chất, đạo đức, lối sống, sự hy sinh phấn đấu vì lý tưởng của Đảng, vì hạnh phúc của nhân dân”(3).

Rõ ràng, đối với Đảng ta hiện nay, người đứng đầu có vị thế và vai trò hết sức quan trọng, thậm chí ở những thời khắc bước ngoặt của lịch sử, quyết định sự phát triển hay thoái bộ của không ít tổ chức đảng. Trước trọng trách lịch sử mới, tháng 1-2012, Hội nghị Trung ương 4 khóa XI đặt rõ và đòi hỏi, phải nâng cao vị thế người đứng đầu trong đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng. Và, tháng 1-2016, Đại hội XII của Đảng khẳng định: “Quy định rõ hơn Đảng phục vụ nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân, chịu trách nhiệm trước nhân dân về những quyết định của mình; về quyền hạn, trách nhiệm của người đứng đầu và mối quan hệ giữa tập thể cấp ủy, tổ chức đảng với người đứng đầu, bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, đi đôi với phát huy vai trò, trách nhiệm, tính chủ động của người đứng đầu và cơ chế xử lý đối với người đứng đầu khi vi phạm”(4).

Vì vậy, tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, ở đây, trực tiếp và trước hết là người đứng đầu cấp ủy, có thể coi là khâu đột phá, góp phần quyết định thành công của công việc này.

Những quan điểm đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng phù hợp với yêu cầu lãnh đạo mới

Nhìn lại gần 72 năm cầm quyền lãnh đạo sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc, qua mỗi chặng đường, căn cứ vào nhiệm vụ, Đảng ta luôn chủ động cải tiến, đổi mới phương thức lãnh đạo phù hợp với yêu cầu phát triển của thực tiễn, khẳng định ngày càng vững chắc vị trí, vai trò quyết định mọi thắng lợi của sự nghiệp cách mạng; đồng thời, không ngừng trưởng thành và tích lũy được không ít kinh nghiệm quý báu.

Từ năm 1986, với sự nghiệp đổi mới toàn diện, sâu sắc đất nước, Đảng đứng trước yêu cầu phải đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo, từng bước xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam - Nhà nước của dân, do dân và vì dân, xây dựng nền kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước, hội nhập kinh tế quốc tế. Nhiều hội nghị sau này, trước hết là Hội nghị Trung ương 6 khóa VI, năm 1989, Đảng ta đề ra những quan điểm đổi mới phương thức hoạt động của hệ thống chính trị phù hợp với điều kiện mới. Bước đầu hình thành một số quan điểm cơ bản định hướng cho quá trình đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng trong điều kiện đảng cầm quyền. Đại hội VII tiếp tục khẳng định những quan điểm đó và là một nội dung quan trọng của Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Qua các Hội nghị Trung ương tiếp theo và Hội nghị đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ khóa VII (tháng 1-1994), các Đại hội VIII (1996), IX (2001) và X (2006), Đảng tiếp tục cụ thể hóa, làm sáng tỏ và phong phú hơn các quan điểm chỉ đạo, yêu cầu và bước đi không ngừng đổi mới phương thức lãnh đạo một cách vừa tổng quát vừa cụ thể trên các lĩnh vực của đời sống kinh tế xã hội; và đã đạt được nhiều tiến bộ trong thực tiễn lãnh đạo sự nghiệp đổi mới. Hai Đại hội XI và XII, đặc biệt Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) tiếp tục tìm tòi và quyết sách những vấn đề lớn và thiết thực trong việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế... và đã tạo một bước tiến quan trọng trên phương diện này.

Mặc dù vậy, cho đến nay, việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng chưa tương xứng với yêu cầu trên các phương diện của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nhất là những khâu đột phá, những lĩnh vực quan trọng (xây dựng đồng bộ thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa mà trọng tâm là đổi mới cơ chế, chính sách...; đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động của hệ thống chính trị mà trọng tâm là cải cách hành chính); chưa đáp ứng hiệu quả yêu cầu đổi mới trong tổ chức và hoạt động của Nhà nước và của các đoàn thể. Trên một số lĩnh vực còn lúng túng, cả về nhận thức và về tổ chức hoạt động; có không ít vấn đề chưa thật sáng tỏ; chưa cụ thể hóa và thể chế hóa được một số quan niệm, phương hướng chỉ đạo xây dựng và đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đã được đề ra. Trong một số tổ chức và lĩnh vực, ở một số khâu, còn chưa phân định thật rõ chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ giữa Đảng và Nhà nước, nhất là trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế... Tình trạng bao biện lẫn tình trạng buông lỏng, thậm chí lúng túng ở một số phương diện. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nghị quyết của Đảng vẫn là một khâu yếu, cấp bách chưa khắc phục kịp thời và hiệu quả. Việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng còn chậm và lúng túng. Chậm nghiên cứu và ban hành những quy định cụ thể về phương thức Đảng lãnh đạo Nhà nước; chậm xây dựng các cơ chế phối hợp giữa các tổ chức trong hệ thống chính trị. Nhất là, một số vấn đề ở tầm quan điểm, chủ trương lớn chưa được làm rõ nên chưa đạt được sự thống nhất cao về nhận thức và thiếu dứt khoát trong hoạch định chính sách, chỉ đạo điều hành... Sự chỉ đạo tổ chức thực hiện chưa tốt... Tình trạng nói nhiều làm ít, làm không đến nơi đến chốn hoặc không làm còn diễn ra ở nhiều nơi... Công tác kiểm tra, thanh tra còn thiếu hiệu lực. V.v.

Nhưng, nhìn trực tiếp, qua đó, xuyên suốt và nổi bật lên trách nhiệm trước hết và trực tiếp thuộc về người đứng đầu cấp ủy các cấp. Nói khái lược, thực tiễn đổi mới đặt ra và đang đòi hỏi nâng cao vị trí, quyền hạn và trách nhiệm cầm quyền cần có của người đứng đầu cấp ủy các cấp của Đảng tương xứng với nhiệm vụ, nhằm đáp ứng yêu cầu cầm quyền của Đảng, trong bối cảnh đã khác trước, đang thách thức không ít vấn đề cần kíp phải giải quyết cả trên tầm vĩ mô lẫn những phương diện cụ thể, trước hết và tập trung ở phương thức lãnh đạo, xét trên vị thế, vai trò, năng lực và trách nhiệm lịch sử cầm quyền của Đảng, được hiến định. Toàn bộ điều này trực tiếp chi phối và quyết định vị thế, vai trò và trách nhiệm cầm quyền của Đảng ngang tầm nhiệm vụ công cuộc đổi mới toàn diện và đồng bộ hiện nay.

Nhìn khái lược, qua thực tiễn càng cho thấy, phương thức lãnh đạo của Đảng không đơn thuần chỉ là “vấn đề kỹ thuật”, như có ý kiến lý giải, mà đó chính là vấn đề quan trọng của đổi mới tư duy về đảng cầm quyền, chính là vấn đề tầm nhìn chính trị chiến lược và phương lược chính trị vĩ mô của Đảng. Nó càng không phải chỉ là cách thức riêng lẻ nào đó mà sâu hơn và rộng hơn chính là vấn đề phương pháp chính trị, cao hơn là vấn đề nghệ thuật lãnh đạo chính trị. Nó cũng càng không phải chỉ là trực giác do nội dung lãnh đạo chế ước, quy định một cách cơ học, như có người nghĩ, mà thực chất phương thức lãnh đạo trầm tích, kết tinh và thể hiện tầm vóc của nghệ thuật chính trị cầm quyền, trên nền móng tri thức và truyền thống văn hóa dân tộc kết tinh trong văn hóa chính trị và đạo đức chính trị của đảng cầm quyền, xuất phát từ vị thế của Đảng trước yêu cầu phát triển của đất nước và tương dung với tinh thần chính trị của thời đại, được hội tụ và biểu hiện tập trung ở đội ngũ những người đứng đầu cấp ủy các cấp của Đảng.

Xét tổng thể, phương thức lãnh đạo của Đảng chính là vấn đề chính trị quốc gia, là tầm vóc văn hóa, chính là trình độ văn minh, là đỉnh cao phát triển toàn diện của dân tộc và là thước đo sự ảnh hưởng mang tầm vóc thời đại của một đảng cộng sản cầm quyền, trên nền tảng khoa học chính trị hiện đại. Nhận thức và giải quyết tổng hòa toàn bộ những vấn đề đó, công việc đổi mới, hoàn thiện phương thức lãnh đạo của Đảng, chưa khi nào như hiện nay, xứng đáng trở thành một trong những nhân tố mang tầm quyết định, góp phần trực tiếp khẳng định vị thế, nâng cao năng lực, định rõ trách nhiệm lịch sử và đo lường hiệu quả lãnh đạo của Đảng, trên lộ trình dẫn dắt dân tộc tiến lên hay thụt lùi, nhanh mạnh và bền vững hay chậm chạp và tụt hậu, phát triển hay thất bại.

Đó là tất yếu, là nhu cầu hiện nay.

Trước đòi hỏi bức bách sự phát triển triển nhanh và bền vững của toàn dân tộc trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập sâu rộng, hiệu quả quốc tế và không ngừng hoàn thiện cơ chế vận hành của hệ thống chính trị tương dung với công cuộc đổi mới toàn diện, đồng bộ; phù hợp với tinh thần phát triển bền vững và nhân văn của thời đại; từ yêu cầu sự trưởng thành của chính bản thân Đảng, quá trình đổi mới và hoàn thiện phương thức lãnh đạo của Đảng, trước hết từ người đứng đầu các cấp ủy, tiếp tục thấu triệt một số vấn đề về nguyên tắc:

Một là, đổi mới, hoàn thiện phương thức lãnh đạo của Đảng, trực tiếp và trước hết của người đứng đầu cấp ủy, phải xuất phát từ đường lối chính trị thực hiện sự nghiệp đổi mới toàn diện và đồng bộ. Đây là điểm xuất phát quy định tổng thể quy mô, tính chất, mức độ, chiều sâu công việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) và Đại hội XII của Đảng đã hoạch định những nhiệm vụ cách mạng trọng tâm về nội dung lãnh đạo của Đảng, theo đó, nhất định phương thức lãnh đạo cũng phải thay đổi cho phù hợp. Ở đây, hội đủ yêu cầu phát triển khách quan của tình hình trong Đảng và trong nước, bảo đảm việc lựa chọn và giải quyết các nhiệm vụ chính trị, đồng thời là đòi hỏi nội tại của các cấp ủy và tổ chức đảng, của toàn bộ hệ thống chính trị trong việc thực thi đường lối chính trị của Đảng một cách toàn diện, thống nhất và đồng bộ.

Đó là tinh thần “Cầm đạo” của công việc đổi mới phương thức cầm quyền.

Hai là, đổi mới, hoàn thiện phương thức lãnh đạo của Đảng phải đồng bộ với đổi mới tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ và cơ chế vận hành thống nhất và thông suốt của toàn hệ thống chính trị được tái cấu trúc theo hướng nhất thể hóa chức danh và nhất nguyên chế bộ máy. Đây là một nội dung, một bộ phận trọng yếu và hữu cơ của toàn bộ công tác xây dựng Đảng; là sự biểu hiện tập trung và sinh động năng lực lãnh đạo chính trị, văn hóa chính trị, đạo đức chính trị trong Đảng và của Đảng đối với toàn xã hội. Với hạt nhân trung tâm là Đảng, tiếp tục xác định trúng, đúng và phân định rõ vị trí, chức năng, nhiệm vụ, tổ chức và mối quan hệ giữa Đảng với các tổ chức khác trong hệ thống chính trị, đặc biệt là với Nhà nước trong tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa do nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Phải đặt công việc đó trong bối cảnh cần thiết nhất thể hóa chức danh lãnh đạo và quản lý, nhất nguyên chế bộ máy một cách thích hợp trong toàn hệ thống chính trị, trước hết trong bộ máy đảng theo hướng gọn, tinh thông, chuyên nghiệp, trực tiếp và liên thông tổng thể; làm tiền đề và động lực đổi mới hoạt động của Nhà nước và các thành viên của hệ thống chính trị nước ta.

Điều cần nhấn mạnh là, phải đặt việc đổi mới và hoàn thiện phương thức lãnh đạo của Đảng trong tổng thể việc kiện toàn bộ máy các cấp bộ đảng, nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chức trong hệ thống chính trị, với lộ trình minh bạch và bước đi phù hợp. Thực tiễn cho thấy, không thể đổi mới phương thức lãnh đạo thành công trong một bộ máy đảng cồng kềnh, nhưng “vừa thừa vừa thiếu” về chức năng và quyền hạn ở từng bộ phận; bộ máy của các thành viên hệ thống chính trị (Đảng - Nhà nước - Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể...) vừa chồng chéo, vừa nặng nề vừa cách bức khép kín, gây nên tình trạng không rõ nhiệm vụ, đùn đẩy, né tránh trách nhiệm như hiện nay. Nói cách khác, không có các bộ máy động lực mà Đảng “hóa thân” ở đó trong môi trường chính trị - xã hội nền tảng tương dung bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng một cách trực tiếp, thống nhất, đồng bộ, phù hợp, hiệu lực và hiệu quả thì không thể nói tới đổi mới phương thức lãnh đạo như mong muốn và đáp ứng yêu cầu phát triển. Đây chính là “điểm nghẽn” cần khai thông về tổ chức. Kinh nghiệm tham chiếu từ các đảng cầm quyền trên thế giới cho thấy rõ điều đó. Chẳng hạn, bộ máy Văn phòng Trung ương của Đảng Nhân dân hành động (Xin-ga-po) chỉ có 8 người.

Đó là tinh thần “Cầm tướng” của công việc đổi mới phương thức cầm quyền.

Ba là, đổi mới, hoàn thiện phương thức lãnh đạo của Đảng phải phù hợp với trình độ trí tuệ của đội ngũ cán bộ, đảng viên, trình độ dân chủ của Đảng, nhu cầu và trình độ dân chủ của toàn xã hội đặt trên nền tảng nguyên tắc tập trung dân chủ. Đây là một trong những vấn đề có tính nguyên tắc, quyết định mức độ thành công. Hệ thống tổ chức bộ máy đảng, bản lĩnh, trình độ và phong cách lãnh đạo của người đứng đầu cấp ủy ảnh hưởng quan trọng và to lớn, thậm chí chi phối trực tiếp phương pháp lãnh đạo, lề lối và phong cách làm việc của cấp ủy và tổ chức đảng trong toàn bộ hệ thống chính trị và hoạt động của các thành viên của hệ thống chính trị.

Trước yêu cầu về bảo đảm nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân người đứng đầu cấp ủy phải thật sự là người tiêu biểu về phẩm chất, trí tuệ về phong cách công tác; đồng thời, là hạt nhân trung tâm trong việc cụ thể hóa, thể chế hóa quan điểm, chủ trương đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng thành điều lệ, quy chế, quy trình công tác là việc rất quan trọng. Dứt khoát định rõ trách nhiệm đối với người đứng đầu cấp ủy các cấp đối với toàn bộ công việc trên.

Nâng cao trình độ mọi mặt, trước hết là trình độ chính trị và trình độ học vấn của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Bảo đảm dân chủ trong Đảng một cách mạnh mẽ làm tiền đề và động lực phát huy dân chủ xã hội một cách đúng hướng, toàn diện nhằm góp phần xây dựng, chỉnh đốn Đảng một cách chủ động và hiệu quả, trực tiếp là chỉnh đốn phương thức lãnh đạo ở tất cả các cấp ủy một cách đồng bộ và thống nhất trong Đảng và toàn hệ thống chính trị.

Nâng cao trình độ toàn diện, nhất là trình độ chính trị và năng lực lãnh đạo chính trị, tầm mức văn hóa chính trị, năng lực chuyên môn, kỹ năng văn hóa chính trị... cho đội ngũ cấp ủy và đội ngũ đảng viên.

Đó là tinh thần “Cầm cương” của công việc đổi mới phương thức cầm quyền.

Bốn là, đổi mới, hoàn thiện phương thức lãnh đạo của Đảng phải đặt trong mối liên hệ và tương tác với sự phát triển khoa học lãnh đạo, quản lý và đổi mới điều kiện về cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật phục vụ sự lãnh đạo. Theo quy mô và tốc độ của công cuộc đổi mới, dù muốn hay không, việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng phải sử dụng một cách phù hợp và hữu hiệu thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, nhất là các khoa học chuyên ngành và liên ngành (chính trị học, tâm lý học, xã hội học, điều khiển học, tin học và các phương tiện kỹ thuật giáo dục và truyền thông...).

Đó là tinh thần “Cầm cơ” của công việc đổi mới phương thức cầm quyền.

Năm là, phải nhận được sự ủng hộ của các cấp bộ trong toàn Đảng, lấy hiệu quả của việc tổ chức thực hiện đường lối chính trị, sự trưởng thành toàn diện của Đảng, của hệ thống chính trị, trình độ phát triển dân chủ của xã hội, mối liên hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân làm thước đo quyết định sự thành công hay không của việc đổi mới, hoàn thiện phương thức lãnh đạo của Đảng. Đây là sự kiểm chứng đúng đắn và nghiêm khắc nhất vai trò, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Thiếu sự định lượng sẽ mất phương hướng và khó thành công. Đảng lãnh đạo để dân là chủ và làm chủ. Đó là mục tiêu lãnh đạo của Đảng. Các cấp ủy, các tổ chức đảng từ Trung ương tới chi bộ, mỗi đảng viên lấy đó làm tiêu chí để tự soát xét và tự đánh giá mình, qua đó chủ động điều chỉnh kịp thời phương pháp, hình thức công tác phù hợp trong việc lãnh đạo thực hiện đường lối chính trị của Đảng.
Đó là tinh thần “Cầm tâm” của công việc đổi mới phương thức cầm quyền.

Sáu là, công việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng phải xuất phát từ thực tế đất nước, phù hợp với sự biến đổi của đời sống chính trị quốc tế và xu thế phát triển dân chủ và nhân văn của thời đại. Trên cơ sở định vị đất nước, với phương châm nhìn ra toàn cục để định chế quyết sách, chủ động tiếp thu truyền thống chính trị dân tộc; đồng thời, thâu hóa, tiếp biến những thành tựu toàn diện của văn minh nhân loại, trước hết là văn minh chính trị, những xung lực của kinh tế tri thức, những thành quả của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, làm giàu và phong phú cho công việc cầm quyền của Đảng. Nghiên cứu kinh nghiệm chính trị của các đảng cầm quyền, liên minh các đảng cầm quyền về các vấn đề chính trị quốc tế nhằm tham chiếu kinh nghiệm cầm quyền nói chung, phương thức cầm quyền nói riêng, là rất cần thiết đối với chúng ta.

Đó là tinh thần “Cầm thời” của công việc đổi mới phương thức cầm quyền.

Tổng hòa toàn bộ các nguyên tắc đó, phương thức lãnh đạo - phương thức cầm quyền của Đảng bao gồm toàn bộ phương pháp và cách thức, lộ trình và bước đi kết tinh thành nghệ thuật lãnh đạo của Đảng. Đó là con đường, là nhân tố trực tiếp hiện thực hóa mục tiêu chính trị và các quyết sách chính trị của Đảng vì sự phát triển của đất nước trên con đường độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, khẳng định vị thế và vai trò cầm quyền, sức mạnh và uy tín cầm quyền, nguồn lực và động lực cầm quyền, trách nhiệm lịch sử và hiệu quả cầm quyền của Đảng hiện nay. Và, việc đổi mới, hoàn thiện phương thức lãnh đạo phải xây dựng và thực thi những phương pháp, cách thức lãnh đạo văn minh, dân chủ và nhân văn, trở thành nghệ thuật của nền chính trị Việt Nam hiện đại, trở thành biểu tượng phát triển của văn hóa dân tộc, kết tinh trình độ phát triển văn minh và tiến bộ của đất nước, chung đúc ở Đảng, góp phần làm phong phú sự phát triển của tinh thần dân chủ và nhân văn thời đại. 

(Còn nữa)

-------------------------------------------

(1) V. I. Lê-nin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mát-xcơ-va, 1974, t. 4, tr. 473

(2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t. 5, tr. 275

(3) Văn kiện Hội nghị lần thứ chín Ban Chấp hành Trung ương khóa IX, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr. 110, tr. 153 - 154

(4) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr. 215