Biểu diễn nghệ thuật trong đêm giao lưu "Vang mãi khúc quân hành" - Ảnh: TTXVN

TCCS - Trong quá trình lãnh đạo cách mạng , Đảng ta và Bác Hồ luôn chăm lo đến thanh niên và công tác thanh niên, coi việc chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục thanh niên thành lớp người "vừa hồng, vừa chuyên" theo tư tưởng Hồ Chí Minh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Công tác thanh niên với việc xây dựng đơn vị quân đội vững mạnh toàn diện

Nghị quyết Trung ương 7 (khóa X) khẳng định: "Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội..."(1).

Ở các đơn vị cơ sở trong quân đội, thanh niên chiếm trên 80% tổng quân số, nhiều đại đội 100% số cán bộ, chiến sĩ ở độ tuổi thanh niên(2). Đây là lực lượng trực tiếp xung kích trong thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, nhiệm vụ chính trị của đơn vị, nơi cung cấp nguồn phát triển cho Đảng, nguồn đào tạo cán bộ lâu dài trong quân đội và tăng cường lực lượng cho các tổ chức, các ngành, các lĩnh vực trong công cuộc đổi mới. Vì vậy, làm tốt công tác thanh niên trong quân đội sẽ là sự bảo đảm cho từng đơn vị cơ sở, nói riêng, và cho quân đội ta hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ trong tình hình mới, góp phần tăng cường sức mạnh toàn diện của đất nước.

Quy định số 948/QĐ- QP của Bộ Quốc phòng đã xác định "Xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức là nhiệm vụ chính trị thường xuyên của tổ chức Đảng, là một nội dung công tác đảng, công tác chính trị, là trách nhiệm của người chỉ huy các cấp trong quân đội"(3). Nghị quyết số 187 của Thường vụ Đảng ủy Quân sự Trung ương Về công tác thanh niên quân đội trong thời kỳ mới thường xuyên được quán triệt sâu sắc và triển khai thực hiện nghiêm túc trong toàn quân. Sự đổi mới về công tác thanh niên chuyển biến mạnh từ trong nhận thức đến chỉ đạo thực tiễn. Các cấp ủy đều có nghị quyết chuyên đề, có quy chế lãnh đạo và phân công cấp ủy viên phụ trách công tác thanh niên. Nội dung công tác thanh niên được đưa vào kế hoạch công tác của từng đơn vị, được tạo điều kiện về thời gian, lực lượng, phương tiện, cơ sở vật chất và kinh phí hoạt động. Cấp ủy, chỉ huy các cấp đã duy trì có nền nếp các chế độ kiểm tra, nghe báo cáo, dự sinh hoạt, rút kinh nghiệm chỉ đạo công tác thanh niên; quan tâm định hướng nội dung tư tưởng, phương thức hoạt động; xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh; chăm lo nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đoàn viên, thanh niên.

Do vậy, chất lượng, hiệu quả công tác thanh niên ở các đơn vị cơ sở trong toàn quân những năm qua đã không ngừng được nâng lên, góp phần quan trọng vào việc xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của quân đội.

Những vấn đề đặt ra

Qua khảo sát thực tiễn cho thấy, bên cạnh những thành tựu của phong trào thanh niên quân đội đã đạt được, ở từng nơi, từng lúc, tại các đơn vị cơ sở (nhất là những đơn vị ở xa, hoạt động độc lập) vẫn còn tình trạng nhận thức của một số cấp ủy, chỉ huy về công tác thanh niên chưa thật đầy đủ và sâu sắc nên có lúc "chưa thực sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tạo điều kiện cho Đoàn hoạt động", "phương pháp tác phong công tác thiếu sâu sát, tỷ mỷ; công tác kiểm tra chưa được tiến hành thường xuyên; còn biểu hiện nặng về sử dụng, chưa coi trọng đúng mức việc đào tạo, bồi dưỡng giáo dục cán bộ đoàn"(4). Năng lực vận động thanh niên, triển khai công tác thanh niên của một số cấp ủy, chỉ huy còn hạn chế. Trong tư duy lãnh đạo, chỉ đạo, có nội dung chưa theo kịp sự biến đổi của tình hình kinh tế - xã hội. Còn có tình trạng bị động, lúng túng trước những vấn đề mới nảy sinh trong đời sống thanh niên như: quan niệm về lý tưởng sống, năng lực và hành vi văn hóa, tình yêu và hôn nhân... xa rời với nguyên tắc kỷ luật và truyền thống văn hóa tốt đẹp, thậm chí có cán bộ, đảng viên thiếu gương mẫu trước thanh niên về tác phong và lối sống... Thực tế cho thấy khá rõ là nơi nào sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy thiếu sót hoặc buông lơi công tác thanh niên thì nơi đó đơn vị tồn tại những mặt hạn chế, yếu kém, tập thể không thể hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và yêu cầu xây dựng quân đội vững mạnh toàn diện trong thời kỳ mới đang đặt ra cho thanh niên trong quân đội những yêu cầu cao về nhận thức trách nhiệm, bản lĩnh chính trị, năng lực, trí tuệ và hành động, những chuẩn mực mới trong giáo dục đào tạo để phát huy tiềm năng, sự năng động sáng tạo của thanh niên. Có như vậy, đoàn viên thanh niên mới hoàn thành được nhiệm vụ trong từng đơn vị và góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của toàn quân được Đảng giao phó.

Vấn đề đặt ra cho cấp ủy, chỉ huy các đơn vị đối với phong trào thanh niên ở cơ sở là phải xuất phát từ thanh niên, của thanh niên và vì thanh niên; mỗi phong trào phải đồng thời đạt được 3 yêu cầu: hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của đơn vị, rèn luyện thanh niên và củng cố tổ chức đoàn vững mạnh; phong trào thanh niên phải phát triển liên tục, bền vững; có mô hình, điển hình tiêu biểu, mang tính quần chúng rộng rãi, dễ nhân rộng; tạo ra được động lực làm chuyển biến về chất cho phong trào thanh niên với sự kết hợp giữa phong trào hành động cách mạng của thanh niên với phong trào thi đua quyết thắng của đơn vị và Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh".

Giải pháp chủ yếu trong công tác thanh niên quân đội

Thực tiễn của phong trào thanh niên ở các đơn vị cơ sở trong quân đội đang đặt ra cho cấp ủy, chỉ huy các đơn vị những nhiệm vụ trọng tâm trong tình hình mới nhằm nâng cao sức mạnh quân đội.

Trước hết, phải tăng cường bồi dưỡng lý tưởng, giáo dục đạo đức cách mạng, xây dựng lòng trung thành, niềm tin tưởng tuyệt đối vào Đảng cho người thanh niên quân nhân có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định mục tiêu lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có ý chí chiến đấu cao, có đạo đức, lối sống tốt đẹp, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ quân sự, không ngừng phấn đấu vươn lên, có tinh thần tự lực, tự cường, đoàn kết tốt, kỷ luật nghiêm. Cấp ủy, chỉ huy và tổ chức đoàn ở đơn vị tiếp tục đổi mới nội dung phương thức giáo dục thanh niên về chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; tăng cường giáo dục truyền thống dân tộc, lý tưởng cách mạng, nhiệm vụ của quân đội. Từ đó, giúp cho thanh niên có năng lực nhận rõ âm mưu thủ đoạn của các thế lực thù địch. Giáo dục, bồi dưỡng xây dựng nhân cách, tình thương yêu đồng chí, đồng đội, lối sống lành mạnh, có kỷ cương, kỷ luật, gương mẫu, tự giác chấp hành điều lệnh quân đội và pháp luật của Nhà nước. Gắn giáo dục chính trị tư tưởng với đào tạo chuyên môn nghiệp vụ, rèn luyện sức khỏe và nâng cao kiến thức toàn diện. Cổ vũ nêu gương "người tốt, việc tôt" cho thanh niên học tập. Nâng cao nhận thức cho thanh niên về yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng quân đội, xây dựng đất nước trong bối cảnh hội nhập kinh tế và giao lưu văn hóa quốc tế. Cán bộ, đảng viên phải là tấm gương sáng cho thanh niên noi theo.

Hai là, lãnh đạo, chỉ đạo Đoàn Thanh niên thực hiện tốt phong trào "Thanh niên quân đội thi đua rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo, xứng danh bộ đội Cụ Hồ" do Đại hội Đoàn toàn quân lần thứ VII phát động nhằm "kế tục truyền thống vẻ vang của quân đội, phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của tuổi trẻ thi đua rèn đức, luyện tài để cống hiến, trưởng thành, góp phần hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của quân đội, bảo vệ Đảng, bảo vệ nhân dân, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa". Trọng trách đó đặt ra cho mỗi đoàn viên, thanh niên nhiệm vụ cần phải "xung kích trong học tập, huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, lao động sản xuất, rèn luyện kỷ luật, xây dựng nền nếp chính quy; sáng tạo trong nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ, phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả công tác"(5). Từ mục tiêu, nội dung đó của phong trào, các cấp ủy, chỉ huy các đơn vị sẽ căn cứ vào đặc điểm nhiệm vụ của đơn vị mình và đối tượng thanh niên để chỉ đạo tổ chức cho đoàn cơ sở lựa chọn, xác định nội dung, phương thức tổ chức phong trào hoạt động phù hợp, thiết thực, hiệu quả.

Ba là, quan tâm chăm lo xây dựng tổ chức Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh ở đơn vị cơ sở vững mạnh.

Xây dựng tổ chức đoàn ở đơn vị vững mạnh sẽ góp phần xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, đơn vị vững mạnh toàn diện. Do vậy, lãnh đạo chỉ huy các đơn vị phải coi "xây dựng Đoàn vững mạnh là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, là xây dựng Đảng trước một bước"(6). Do vậy, cấp ủy, người chỉ huy các cấp phải nắm chắc tình hình mọi mặt của tổ chức đoàn trong từng thời gian để đề ra được chủ trương, biện pháp lãnh đạo công tác đoàn sát đúng với yêu cầu thực tiễn của đơn vị; thường xuyên quan tâm bồi dưỡng nâng cao chất lượng ban chấp hành đoàn; cử đảng viên, cán bộ có năng lực, nhiệt tình với công tác đoàn tham gia ban chấp hành đoàn các cấp; theo dõi giúp đỡ tổ chức đoàn hoạt động đúng chương trình đề ra; động viên cán bộ, đảng viên tích cực tham gia các hoạt động do đoàn tổ chức; định kỳ chỉ đạo, hướng dẫn ban chấp hành đoàn tổ chức cho đoàn viên, thanh niên đóng góp ý kiến cho Đảng.

Cấp ủy, tổ chức đảng, người chỉ huy phải luôn gần gũi, sâu sát với mọi hoạt động của tổ chức đoàn, tôn trọng tính độc lập về mặt tổ chức và hoạt động của đoàn, thực hiện tốt chế độ gặp gỡ, tiếp cận, đối thoại, lắng nghe ý kiến của thanh niên; đồng thời quan tâm giải quyết tốt các nguyện vọng chính đáng của đoàn viên, thanh niên. Khắc phục mọi biểu hiện coi nhẹ, buông lỏng sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, người chỉ huy với công tác đoàn, hoặc khoán trắng cho cán bộ chính trị và ban chấp hành đoàn.

Bốn là, xây dựng môi trường văn hóa phong phú, tốt đẹp, lành mạnh ở đơn vị, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho thanh niên.

Môi trường văn hóa trong quân đội nói chung, ở đơn vị cơ sở nói riêng trực tiếp nuôi dưỡng phát triển nhân cách toàn diện của người thanh niên quân đội theo những giá trị cao đẹp của người chiến sĩ thời kỳ mới. Nâng cao trình độ trí tuệ, đạo đức, tình cảm, tâm hồn, thẩm mỹ, pháp luật, ý thức chính trị, bản lĩnh chính trị, giác ngộ giai cấp... và năng lực hoạt động thực tiễn của người thanh niên quân đội là điều kiện để xây dựng các tổ chức trong đơn vị vững mạnh. Xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp sẽ ngăn chặn và hạn chế được ảnh hưởng của văn hóa xấu độc xâm nhập vào đơn vị. Từ đó, hình thành được một tập thể cán bộ, chiến sĩ theo tiêu chuẩn con người mới Việt Nam.

Để xây dựng môi trường văn hóa quân đội, nâng cao mức thụ hưởng văn hóa tinh thần cho thanh niên, các đơn vị thường xuyên phát động phong trào thi đua, các cuộc vận động của tuổi trẻ; tập trung làm chuyển biến căn bản, vững chắc tình hình kỷ luật, an toàn giao thông, phòng chống tệ nạn xã hội, phấn đấu chấm dứt vi phạm kỷ luật nghiêm trọng trong thanh niên; chăm lo xây dựng và thực hiện tốt các mối quan hệ công tác, quan hệ quân dân. Khai thác có hiệu quả các thiết chế văn hóa ở cơ sở như nhà văn hóa, bảo tàng, thư viện, Phòng Hồ Chí Minh...; đẩy mạnh các hoạt động văn hóa, văn nghệ và tổ chức các hoạt động của thanh niên trong hai ngày nghỉ cuối tuần ở đơn vị.

Năm là, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý điều hành công tác thanh niên của cấp ủy, chỉ huy các cấp. Trong quân đội, người chỉ huy là người quản lý, điều hành; đồng thời là người chịu trách nhiệm về công tác thanh niên ở đơn vị mình. Do vậy, phải đặt công tác thanh niên là bộ phận quan trọng trong kế hoạch công tác của đơn vị, của bản thân người cán bộ chỉ huy. Người chỉ huy phải căn cứ vào nghị quyết, quy định của cấp trên và nghị quyết của cấp ủy cấp mình để cụ thể hóa thành quy định công tác thanh niên trong đơn vị. Phải xây dựng ý chí quyết tâm, tinh thần trách nhiệm cho mọi người đối với công tác thanh niên để thống nhất cùng phối hợp hoạt động. Khi quyết định những vấn đề có liên quan đến nghĩa vụ và quyền lợi của thanh niên, người chỉ huy cần tham khảo ý kiến của tổ chức đoàn. Gắn việc kiểm tra công tác thanh niên với việc khuyến khích, khen thưởng, động viên kịp thời các tổ chức, các cá nhân có thành tích, có sáng kiến trong các hoạt động công tác thanh niên./.

(1) Văn kiện Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, tr 41 - 42

(2) Tổng cục Chính trị, Báo cáo của Tổng cục Chính trị tại Đại hội Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quân đội lần thứ VII , tr 1

(3) Bộ Quốc phòng: "Quy định của Bộ Quốc phòng về công tác thanh niên trong quân đội", Các văn bản của Đảng và Quân đội về công tác thanh niên từ năm 1985 đến năm 1997 (lưu hành nội bộ), Nxb QĐND, 1997, t 62

(4) Tổng cục Chính trị: Báo cáo của Tổng cục Chính trị tại Đại hội Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quân đội lần thứ VII (lưu hành nội bộ), tr 8

(5) Tổng cục Chính trị: Báo cáo của Tổng cục Chính trị tại Đại hội Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quân đội lần thứ VII (lưu hành nội bộ), tr 13

(6) Văn kiện Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, tr 42