Người dân nông thôn trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa

Ngày 27-06-2008 tại Hà Nội, Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp, Nông thôn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Báo Nông thôn ngày nay, Tạp chí Tia Sáng đã đồng tổ chức Hội thảo: “Người dân nông thôn trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa”. Hội thảo này tiếp nối Hội thảo “Người dân nông thôn Nam bộ trong quá trình công nghiệp hóa” đã được tổ chức vào tháng 6 - 2008 tại Thành phố Hồ Chí Minh. Tham gia Hội thảo có đông đảo các nhà khoa học lớn của đất nước và các nhà hoạt động thực tiễn, các nhà văn hóa và hoạt động nghệ thuật đã có những đóng góp quan trọng về chủ đề nông dân, nông thôn; đại diện của một số cơ quan, ban ngành Trung ương, địa phương, và nhất là có sự có mặt của một số đại diện các hộ nông dân, nông thôn.

Báo cáo đề dẫn của TS. Đặng Kim Sơn, Viện trưởng Viện Chính sách và chiến lược phát triển Nông nghiêp, nông thôn đã nêu khá toàn diện những khía cạnh, những đặc điểm cả về kinh tế, văn hóa và xã hội của người dân nông thôn trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đô thị hóa và hội nhập ngày càng sâu vào nền kinh tế thế giới; khẳng định vai trò quan trọng về kinh tế, chính trị và xã hội, về không gian, con người và văn hóa trong quá trình phát triển và hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước. Nhiều nội dung và số liệu minh họa về chênh lệch, những hố ngăn cách ngày một rõ hơn giữa nông thôn và thành thị, giữa công nghiệp và nông nghiệp đã gây ấn tượng đối với người nghe, nhất là khi báo cáo trích dẫn lời của một nông dân trong bức thư gửi Thủ tướng Chính phủ qua Cổng thông tin điện tử Chính phủ ngày 04-05-2008, trong đó có câu: “Do hầu hết chi phí sản xuất đều phải vay nợ nên nông dân không thể trữ lúa chờ giá tăng, tâm trạng chúng tôi hiện giờ như đứa trẻ đứng trước mâm cỗ mà không được ăn”.

Nhiều tham luận và phát biểu khá thẳng thắn, cởi mở và đầy tâm huyết của các nhà khoa học, các nhà hoạt động văn hóa đã tập trung bàn về những nội dung quan trọng như: Vị thế của người dân nông thôn trong tma giác phát triển “kinh tế - xã hội - môi trường” trong quá trình công nghiệp hóa; tác động của chính sách công nghiệp hóa đến đối tượng người dân nông thôn và vấn đề dân chủ nông thôn; vị trí của người dân và cộng đồng trong giám sát và đánh giá các công trình xây dựng kết cấu hạ tầng phát triển kinh tế xã hội làng, xã; vấn đề môi trường nông thôn và cuộc sống cư dân nông thôn hiện nay; kiến trúc quy hoạch nông thôn; cuộc sống của người dân nhập cư và sinh kế của nông dân ven đô; giáo dục đối với cư dân nông thôn; vấn đề văn hóa nông thôn; vấn đề sở hữu và sử dụng đất đai, tích tụ ruộng đất, dồn điền đổi thửa; những bài học thành công và không thành công trong quá trình chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi.... Trong đó nổi bật là những cảnh báo về xu thế đất canh tác màu mỡ đang bị giảm đi khá nhanh chóng do quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa, làm mất dần những nét văn hóa truyền thống tốt đẹp của làng quê nông thôn trong quá trình phát triển, tình trạng “chán” ruộng, bỏ ruộng đang diễn ra ở một số địa phương. Các tham luận không những nêu lên hiện tượng, xu hướng mà còn tìm cách chỉ ra những hạn chế về mặt chính sách để đề xuất các giải pháp nhằm hỗ trợ người dân nông thôn không bị tụt hậu hơn nữa trong quá trình phát triển chung của cả nước, đồng thời đóng góp thêm các ý kiến cho Đề án Phát triển Nông nghiệp, Nông dân, Nông thôn của Đảng và Nhà nước.

Nhân dịp này, Viện Viện Chính sách và Chất lượng phát triển Nông nghiêp, nông thôn còn giới thiệu hai bộ sách quan trọng do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia vừa ấn hành: Bộ sách thứ nhất gồm 3 tập “Chủ trương, Chính sách của Đảng và Nhà nước về Nông nghiệp - Nông dân - Nông thôn thời kỳ 1997 - 2007” của Ban chỉ đạo Đề án Nông nghiệp - Nông dân - Nông thôn do Thứ trưởng Bộ Nông nghiệpvà Phát triển nông thônHồ Xuân Hùng chủ biên. Bộ sách thứ hai gồm hai cuốn: “Nông nghiệp, Nông dân, Nông thôn Việt Nam hôm nay và mai sau” và “Kinh nghiệm quốc tế về nông nghiệp, nông thôn, nông dân trong quá trình công nghiệp hóa” của TS Đặng Kim Sơn./.