Thành quả vận dụng sáng tạo chủ trương của Đảng vào thực tiễn

Cách đây 15 năm, sau khi Trung ương ban hành các nghị quyết, kết luận⁽¹⁾, nhất là Nghị quyết số 15-NQ/TW, ngày 30-7-2007, của Hội nghị Trung ương 5 khóa X, “Về tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị” (Nghị quyết số 15), Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu đã vận dụng sáng tạo đường lối, chủ trương của Đảng vào tình hình thực tiễn của địa phương. Nổi bật là, Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu đã cụ thể hóa các nghị quyết, kết luận của Trung ương thông qua chương trình, kế hoạch với những nhiệm vụ, giải pháp phù hợp; tổ chức hội nghị quán triệt nghị quyết cho đội ngũ cán bộ chủ chốt trong toàn tỉnh nhằm nâng cao nhận thức cho các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên về ý nghĩa, tầm quan trọng việc đổi mới, nâng cao chất lượng hệ thống chính trị trước yêu cầu mới; tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đối với hoạt động Đảng đoàn Hội đồng nhân dân, Ban cán sự đảng Ủy ban nhân dân tỉnh, Đảng đoàn Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội... Đến nay, sau hơn 15 năm thực hiện, bằng nhiều giải pháp, cách thức triển khai vào thực tiễn, hệ thống chính trị của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu⁽²⁾ ngày càng được củng cố, tăng cường, cơ chế vận hành từng bước được đổi mới, hoàn thiện. Qua đó, thắt chặt mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân; góp phần nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Nhà nước và giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng như các tổ chức chính trị - xã hội.

Trong quá trình lãnh đạo, Đảng bộ tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu luôn nhận thức sâu sắc đổi mới phương thức lãnh đạo của cấp ủy đối với hệ thống chính trị ở địa phương là việc làm đi đầu, then chốt; xác định hiệu quả hoạt động các tổ chức của hệ thống chính trị chính là thước đo năng lực lãnh đạo, uy tín, vị thế, địa vị cầm quyền của Đảng. Vì vậy, sau mỗi kỳ đại hội, Ban Chấp hành Đảng bộ từ tỉnh đến cơ sở đều xây dựng quy chế, chương trình làm việc; nêu rõ các nhiệm vụ trọng tâm toàn khóa, từng năm; quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Ban Thường vụ Tỉnh ủy và các ủy viên; quy định chế độ làm việc, thông tin, báo cáo từng cơ quan, đơn vị... Từ những việc làm đó, phương thức lãnh đạo, lề lối làm việc của cấp ủy các cấp được đổi mới theo hướng sâu sát cơ sở, nắm chắc thông tin, bàn bạc công khai, dân chủ; xác định kế hoạch, công việc, mục tiêu rõ ràng; đề ra biện pháp khả thi, hiệu quả; quá trình lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, cụ thể; công tác giám sát, kiểm tra trong chỉ đạo, điều hành được tăng cường. Cùng với việc thiết lập đường dây nóng của các đồng chí lãnh đạo tỉnh để tiếp nhận phản ánh của người dân, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu còn thành lập tổ công tác đặc biệt để xử lý những vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài, bức xúc trong xã hội với chủ trương kịp thời ổn định tình hình ngay tại cơ sở. Ở cấp huyện và tương đương, các cấp ủy xây dựng quy chế phối hợp hoạt động giữa các thành viên trong hệ thống chính trị; chú trọng thực hiện tốt công tác khảo sát, đánh giá chất lượng hệ thống chính trị, làm rõ những tồn tại, hạn chế và đề ra các giải pháp khắc phục.

Để tăng cường vai trò lãnh đạo toàn diện trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân tỉnh, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh và Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu rất quan tâm đến quá trình chọn lựa, hiệp thương, giới thiệu người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh luôn bảo đảm cơ cấu, tính đại diện; đồng thời, tạo điều kiện để Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh thực hiện tốt quy chế phối hợp công tác. Nhằm tạo điều kiện cho Mặt trận và đoàn thể các cấp thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, theo định kỳ, Ban Thường vụ Tỉnh ủy chủ động tổ chức làm việc, họp giao ban để nắm bắt tình hình, qua đó ban hành các văn bản⁽³⁾ định hướng đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, phát huy vai trò đại diện ý chí, nguyện vọng chính đáng của quần chúng nhân dân trong công tác xây dựng Đảng.

Xác định công tác cán bộ giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của hệ thống chính trị, Đảng bộ, chính quyền tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu thực hiện công tác quy hoạch, bổ nhiệm cán bộ đúng chủ trương, quy trình dân chủ, công khai, bảo đảm phương châm “mở” và “động”. Cùng với đó, các cấp ủy thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm trong công tác cán bộ, sắp xếp tinh gọn tổ chức, bộ máy, tinh giản biên chế, nhất là triển khai thực hiện nghiêm túc công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật Đảng, xây dựng tổ chức đảng và phát triển đảng viên. Qua quá trình thực hiện, nhìn chung, các cấp ủy, cán bộ, đảng viên trong hệ thống chính trị của tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu đã chuyển biến tích cực về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; tính đoàn kết, thống nhất cao trong lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ; ý thức học tập, thái độ làm việc, đấu tranh tự phê bình và phê bình của cán bộ, đảng viên được nâng lên; công tác đánh giá tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên hằng năm đi vào thực chất hơn.

Nhìn lại những năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, hệ thống chính trị của địa phương ngày càng được củng cố, tăng cường, vững mạnh toàn diện, đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn, từ đó, xác định trúng mục tiêu ưu tiên để giải quyết vấn đề trọng tâm, trọng điểm, tạo sự thống nhất trong nhận thức và hành động. Điểm nhấn đáng ghi nhận, từ việc xác lập cơ cấu kinh tế hợp lý trong từng giai đoạn, là tiền đề tạo điều kiện cho nền kinh tế của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu luôn duy trì mức tăng trưởng cao so với bình quân chung cả nước, riêng giai đoạn 2016 - 2020, tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế bình quân tăng 6,16%/năm. Quy mô kinh tế năm 2020 đạt hơn 15 tỷ USD, chiếm tỷ trọng 6% tổng GDP của quốc gia. Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đứng thứ 4/63 tỉnh, thành phố trong cả nước, đóng góp hơn 5% trong tổng thu ngân sách quốc gia và có GRDP bình quân đầu người cao gấp 2 lần mức bình quân chung cả nước; là một trong số ít các tỉnh, thành phố tự cân đối ngân sách địa phương trong suốt giai đoạn từ năm 1996 đến nay. Sau hai năm phải đối mặt với tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19, bước vào đầu năm 2022, toàn hệ thống chính trị của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để phục hồi nền kinh tế, kết quả tổng thu ngân sách trên địa bàn tỉnh 8 tháng đầu năm 2022 khoảng 76.681 tỷ đồng, đạt 107,2% dự toán, tăng 34% so cùng kỳ; trật tự, an toàn xã hội được bảo đảm, quốc phòng - an ninh được giữ vững.

Một số hạn chế, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm

Bên cạnh những thành tựu đạt được, việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu trong những năm qua vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục. Đó là, trong thực hiện nhiệm vụ chính trị, một số ít cấp ủy chưa thật sự sâu sát. Việc cụ thể hóa nghị quyết, xây dựng chương trình, kế hoạch để thực hiện chủ trương của cấp ủy cấp trên còn hạn chế; công tác phối hợp giữa đảng đoàn, ban cán sự đảng với lãnh đạo, thủ trưởng cơ quan, đơn vị, cấp ủy, tổ chức đảng có lúc chồng chéo, trùng lắp trong điều hành, triển khai nhiệm vụ. Cải cách thủ tục hành chính dù được quan tâm, nhưng vẫn còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu. Việc tổ chức thanh tra, kiểm tra của một số cơ quan chức năng chưa toàn diện đối với các lĩnh vực, đó là chưa kể đến chất lượng, hiệu quả một số cuộc giám sát chưa cao; việc xem xét, giải quyết các kiến nghị sau thanh tra, kiểm tra chậm được thực hiện; chế độ phản hồi kết quả giải quyết kiến nghị của cử tri có lúc, có việc chưa đầy đủ. Nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận, các đoàn thể tuy đã được đổi mới, nhưng có lúc, có nơi chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, công tác phản biện xã hội, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền hiệu quả chưa đáp ứng yêu cầu.

Nguyên nhân của những hạn chế được xác định là, do các cấp ủy, tổ chức đảng chưa có nhiều giải pháp cụ thể, thiếu sự kiên quyết, chủ động, bám sát mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp của Trung ương, Tỉnh ủy để đổi mới phương thức lãnh đạo hệ thống chính trị. Việc triển khai thực hiện thí điểm, nhân rộng điển hình chưa đáp ứng yêu cầu; công tác tổ chức đánh giá, rút kinh nghiệm trong quá trình triển khai thực hiện còn chậm. Công tác sắp xếp tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị, việc sử dụng đội ngũ cán bộ, viên chức có lúc, có nơi chưa hợp lý đã tác động đến việc thực hiện đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng. Sự phối hợp giữa các ngành, địa phương chưa chặt chẽ, đồng bộ, nhất là những công việc cần có ý kiến thỏa thuận, góp ý của các cơ quan chức năng còn chung chung, đây là nguyên nhân chính dẫn đến kéo dài thời gian xử lý công việc, nhất là trong giải quyết thủ tục hành chính.

Từ những kết quả đạt được và thông qua thực tiễn triển khai đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị, Đảng bộ tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã rút ra một số kinh nghiệm. Đó là:

Thứ nhất, cùng với việc thống nhất quan điểm, nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của Đảng lãnh đạo đối với hệ thống chính trị, thì việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng phải thực hiện đồng bộ với đổi mới các mặt của công tác xây dựng Đảng, cũng như phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh tại địa phương.

Thứ hai, thực hiện nghiêm các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, thực hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; phát huy vai trò trách nhiệm người đứng đầu, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền. Cùng với việc chú trọng đổi mới mạnh mẽ trong quá trình xây dựng, ban hành nghị quyết, cần làm tốt việc cụ thể hóa quan điểm, chủ trương của Đảng thông qua các chương trình hành động, kế hoạch thực hiện của cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể theo chức năng, nhiệm vụ, bảo đảm ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện.

Thứ ba, luôn xem trọng công tác tổng kết đánh giá thực tiễn để rút ra bài học kinh nghiệm, làm cơ sở cho việc hoạch định đường lối, chủ trương xây dựng Đảng, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm quốc phòng - an ninh. Phát huy vai trò tham mưu, đề xuất của các cơ quan chuyên trách, giúp việc cấp ủy.

Thứ tư, việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị phải gắn với nâng cao chất lượng tổ chức, đội ngũ cán bộ, đảng viên và hiệu quả hoạt động của cấp ủy, chính quyền, Mặt trận, các đoàn thể chính trị - xã hội. Đổi mới phương thức lãnh đạo cần phải phù hợp đặc điểm, tình hình của từng loại hình tổ chức đảng trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội.

Những giải pháp cho thời gian tới

Nhằm tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị trước yêu cầu mới, trong thời gian tới tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:

Một là, làm tốt công tác giáo dục về tư tưởng chính trị, ý thức tự rèn luyện của mỗi đảng viên thông qua việc triển khai học tập các chỉ thị, nghị quyết của Đảng; đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc gắn với thực hiện Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25-10-2021, Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII, “Về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa””.

Hai là, đánh giá đúng thực tiễn để đổi mới việc ban hành nghị quyết, chỉ thị theo hướng ngắn gọn, dễ hiểu, dễ làm, khả thi; tổ chức kiểm tra, giám sát, đánh giá việc đổi mới nội dung sinh hoạt tổ chức đảng, nhất là sinh hoạt chi bộ ở cơ sở. Song song với việc tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy, đảng đoàn, ban cán sự đảng, thì các cấp, các ngành tiếp tục rà soát, bổ sung quy chế làm việc của cơ quan, đơn vị, địa phương, nhất là việc phân cấp, phân quyền, rõ người, rõ việc.

Ba là, phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu, thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, bảo đảm công tác cán bộ được thực hiện khách quan, công tâm, lựa chọn đúng người có đủ phẩm chất, năng lực theo tiêu chuẩn quy định, nhằm phát huy tốt nhất năng lực của cán bộ. Kịp thời xử lý, chuyển đổi vị trí công tác đối với những cán bộ, công chức ở các khâu, lĩnh vực trì trệ, yếu kém, góp phần nâng cao chất lượng cán bộ, công chức trong hệ thống chính trị.

Bốn là, làm tốt công tác kiểm tra, giám sát tổ chức đảng, người đứng đầu, cán bộ chủ chốt ở những lĩnh vực, địa bàn, vị trí công tác dễ xảy ra tiêu cực, dư luận xã hội quan tâm. Thực hiện tốt phương châm “giám sát phải mở rộng, kiểm tra phải có trọng tâm, trọng điểm”, “tiếp cận nhanh, kết thúc sớm, kết luận rõ ràng”. Kết hợp kiểm tra, giám sát của cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra các cấp với công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; chủ động phát hiện, xử lý nghiêm minh, kịp thời những hành vi tham nhũng, tiêu cực.

Năm là, lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện quyết liệt công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan tham mưu cho cấp ủy các cấp, nhất là cơ quan, đơn vị có chức năng phòng, chống tham nhũng. Chú trọng các giải pháp phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực bằng việc công khai, minh bạch các cơ chế chính sách, đẩy mạnh cải cách hành chính; giáo dục, tuyên truyền, tạo sự tự giác, thống nhất về nhận thức và hành động trong cán bộ, đảng viên và nhân dân về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, trước hết là sự gương mẫu của người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị, địa phương.

Sáu là, tăng cường, đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới. Các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội tích cực đổi mới nội dung, phương thức vận động, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng và củng cố mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân; vận động nhân dân tham gia các phong trào thi đua yêu nước, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, tham gia xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh./.

------------------------

(1) Nghị quyết số 10-NQ/TW, ngày 9-2-2007, của Hội nghị Trung ương 4 khóa X,“Về đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy các cơ quan đảng, định hướng về đổi mới tổ chức bộ máy nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể chính trị - xã hội”; Kết luận số 62-KL/TW, ngày 8-12-2009, của Bộ Chính trị,“Về tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội”.
(2) Hiện nay, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu có 8 đơn vị hành chính trực thuộc tỉnh, 82 đơn vị hành chính cấp xã; toàn Đảng bộ tỉnh có 14 đảng bộ trực thuộc, có 559 tổ chức cơ sở đảng.
(3) Nghị quyết số 03-NQ/TU, ngày 16-11-2007 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, “Về xây dựng, củng cố kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức đảng, Mặt trận, các đoàn thể và đội ngũ đảng viên, hội viên ở cơ sở”. Chỉ thị số 10-CT/TU, ngày 8-8-2011, của Ban Thường vụ Tỉnh ủy “Về đẩy mạnh công tác dân vận của chính quyền, các cơ quan nhà nước trên địa bàn tỉnh trong thời kỳ mới” và Chỉ thị số 46-CT/TU, ngày 17-11-2014, của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác xây dựng cốt cán trên địa bàn tỉnh”.