Cùng dự buổi làm việc có Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái; Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, lãnh đạo các bộ, cơ quan trung ương.

Về phía thành phố Hồ Chí Minh có Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Nên; Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Nguyễn Thành Phong và các đồng chí lãnh đạo Thành phố.

Phát biểu khai mạc buổi làm việc, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, đây là buổi làm việc đầu tiên của Thủ tướng trên cương vị mới với một địa phương trên cả nước sau khi Chính phủ được kiện toàn nhân sự. Để chuẩn bị cho buổi làm việc này, Thường trực Chính phủ và các thành viên Chính phủ đã nghiên cứu, thảo luận về báo cáo, đề xuất của Thành phố. Thủ tướng yêu cầu, cuộc họp có rất nhiều nội dung, đòi hỏi chất lượng cao, thời gian lại có hạn, do đó, các đại biểu phải tập trung trí tuệ để cùng bàn bạc, tập trung vào các vấn đề trọng tâm. Thủ tướng cũng lưu ý, Thành phố phải tiếp tục tập trung cao độ cho công tác phòng, chống COVID-19.

Báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thành Phong cho biết, những tháng đầu năm, Thành phố đã quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ đạo của Trung ương, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội bằng các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể ngay từ đầu năm, đã xây dựng kế hoạch triển khai chủ đề “Năm xây dựng chính quyền đô thị và cải thiện môi trường đầu tư” và tập trung triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố lần thứ XI.

Cùng với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân, Thành phố tiếp tục thực hiện “mục tiêu kép”, vừa chủ động phòng, chống dịch, vừa đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội.

Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) 3 tháng đầu năm đạt 329.636 tỷ đồng, tăng 4,58% so với cùng kỳ. Trong 4 tháng đầu năm 2021, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tăng 7,9%; chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 9,7% (cùng kỳ giảm 2,6%), 4 nhóm ngành công nghiệp trọng yếu tăng 11,7%; xuất khẩu hàng hóa đạt 15,5 tỷ USD, tăng 14%. Lượng khách du lịch nội địa đạt gần 6,2 triệu lượt, doanh thu gần 30.000 tỷ đồng, tăng 17%. Đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt hơn 1,1 tỷ USD, có 5.600 doanh nghiệp hoạt động trở lại, tăng 95%. Tổng thu ngân sách nhà nước thực hiện đạt 140.300 tỷ đồng, bằng 38,4% dự toán, tăng 15,7% so với cùng kỳ.

Ông Nguyễn Thành Phong khẳng định, công tác chống dịch COVID-19 được triển khai tốt. Liên quan các chuỗi lây nhiễm từ ngày 27-4-2021 tới nay, Thành phố chỉ ghi nhận 1 ca lây nhiễm cộng đồng liên quan chuỗi lây nhiễm tại Hà Nam.

Thời gian tới, Thành phố xác định phòng, chống dịch là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu, là “cuộc chiến thực sự, phải chấp nhận hy sinh lợi ích ngắn hạn để bảo đảm cho sự phát triển dài hạn”, giữ mức cảnh giác cao nhất với dịch bệnh, kết hợp hài hòa phòng ngự và tấn công, tấn công là chính. Đến nay, Thành phố đã tiêm vaccine phòng COVID-19 cho 59.000 người. Thành phố sẽ siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong phòng, chống dịch. Mọi trường hợp lơ là, chủ quan, thiếu trách nhiệm sẽ bị xử lý nghiêm. Chuẩn bị sẵn sàng năng lực ứng phó cho tình huống dịch bệnh lan rộng, nâng năng lực cách ly tập trung lên 10.000 người. Xây dựng kế hoạch triển khai thêm bệnh viện dã chiến quy mô 5.000 giường, chuẩn bị cho tình huống cả nước có 30.000 ca bệnh theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Bảo đảm công suất lấy 50.000 mẫu/ngày, bảo đảm công suất xét nghiệm 15.000 mẫu/ngày và khi cần có thể huy động công suất xét nghiệm lên 50.000 mẫu/ngày.

Tuy nhiên, để triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra, bên cạnh các thuận lợi, thế mạnh có được, Thành phố Hồ Chí Minh phải đối diện với nhiều khó khăn, thách thức, tác động lớn đến sự phát triển nhanh hơn, bền vững hơn của Thành phố.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố nhắc tới sự quá tải về hạ tầng kinh tế - xã hội đang ngày càng gia tăng; hạ tầng giao thông lạc hậu, chậm được mở rộng và nâng cấp, hệ thống giao thông kết nối liên vùng còn hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu phát triển cũng như vị thế trung tâm liên kết của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Nhu cầu đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng và nhu cầu kinh phí để bảo đảm các chính sách, chế độ ngày càng tăng cao, gây áp lực lớn cho ngân sách Thành phố. Thành phố có hoạt động kinh tế lớn nhất cả nước (chiếm hơn 22% GDP cả nước) song việc thu hút đầu tư nước ngoài chưa vượt trội (số vốn bình quân đầu tư trên mỗi dự án chưa đạt 1 triệu USD), quy mô doanh nghiệp chủ yếu là nhỏ và siêu nhỏ chiếm gần 98%, với số vốn đăng ký chỉ chiếm hơn 27% tổng số vốn đăng ký của doanh nghiệp trên địa bàn.

Cùng với đó, Thành phố là địa phương có năng suất lao động và thu nhập đầu người cao nhất cả nước (gấp khoảng 2,7 lần so với bình quân cả nước), song tỷ suất sinh lại thấp nhất cả nước (khoảng 1,3 trẻ/phụ nữ so với bình quân cả nước là 2,1 trẻ/phụ nữ). Điều này sẽ ảnh hưởng đến việc cung cấp nguồn nhân lực phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố trong tương lai.

Thành phố là đô thị đặc biệt, có tốc độ đô thị hóa nhanh, tập trung đông dân cư cho nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ về an ninh, trật tự, an toàn xã hội với nhiều loại tội phạm, trong đó tội phạm liên quan đến ma túy rất phức tạp, là nguồn cơn của nhiều loại tội phạm khác.

Kinh tế Thành phố có độ mở lớn, hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng sẽ luôn là một trong những địa phương chịu sự tác động mạnh nhất của đại dịch COVID-19.

Về nhiệm vụ thời gian tới, để hoàn thành kế hoạch năm 2021, phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng GRDP từ 6% trở lên, trong những tháng còn lại, Thành phố xác định sẽ phải chủ động, tích cực hơn, năng động, sáng tạo hơn. Trong đó, tập trung thực hiện các biện pháp phòng, chống COVID-19, tiếp tục thực hiện "mục tiêu kép" đã đề ra, triển khai có hiệu quả các chương trình phục hồi kinh tế. Triển khai có hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phồ lần thứ XI. Chuẩn bị và tổ chức tốt cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu hội đồng nhân dân các cấp. Tiếp tục triển khai đồng bộ thực hiện có hiệu quả chủ đề năm 2021: “Năm xây dựng chính quyền đô thị và cải thiện môi trường đầu tư”; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho thành phố Thủ Đức và các quận, huyện.

Đẩy mạnh đổi mới, sáng tạo, tận dụng thời cơ Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Hoàn thành đề án trung tâm tài chính của khu vực và quốc tế; quy hoạch khu đô thị sáng tạo tương tác phía Đông - thành phố Thủ Đức thành “hạt nhân”, một cực tăng trưởng mới, năng động, sáng tạo, thúc đẩy phát triển mạnh kinh tế Thành phố và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Tập trung đẩy mạnh công tác tổ chức lập nhiệm vụ điều chỉnh quy hoạch chung Thành phố đến năm 2040, tầm nhìn năm 2060, đồng bộ với việc hoàn thành xây dựng quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội Thành phố thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Khởi công các dự án trọng điểm bảo đảm tiến độ theo kế hoạch. Triển khai các chương trình, dự án phát triển hạ tầng nhằm giải quyết các vấn đề ùn tắc giao thông, chống ngập, giảm ô nhiễm môi trường, xử lý nước thải, chất thải rắn.

Tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ trên các lĩnh vực văn hóa - xã hội. Nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại, chủ động hội nhập quốc tế. Giữ vững ổn định chính trị, quốc phòng , an ninh, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Thành phố Hồ Chí Minh đề xuất, kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giải quyết một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Các kiến nghị này liên quan tới việc phân cấp, phân quyền cho Thành phố; điều chỉnh tỷ lệ điều tiết ngân sách cho Thành phố; công tác cổ phần hóa và hoạt động của doanh nghiệp nhà nước; mức vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025. Thành phố cũng kiến nghị một số nội dung cụ thể liên quan tới phát triển hạ tầng, thu hút đầu tư phát triển Thủ Đức, chuyển quỹ nhà tái định cư sang nhà ở xã hội, thương mại, xây dựng chung cư mới thay thế chung cư cũ; về dự án cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Mộc Bài, các dự án khép kín đường Vành đai 3, dự án Vành đai 4. Xây dựng Đề án cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Thủ Đức…

Kết luận buổi làm việc, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá cao, ghi nhận và biểu dương những nỗ lực và thành quả quan trọng mà Thành phố Hồ Chí Minh đạt được trong những năm qua. Trong đó, công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị đạt nhiều kết quả có ý nghĩa. Thành phố tiếp tục phát triển theo hướng đổi mới, sáng tạo, thể hiện vai trò, vị trí là đầu tàu kinh tế của cả nước.

Thủ tướng Chính phủ cũng chỉ rõ, tuy những thành tựu của Thành phố đạt được là cơ bản, song vẫn chưa thực sự xứng tầm với vị trí, vai trò, tầm quan trọng và lợi thế của Thành phố.

Công tác lãnh đạo, điều hành có nơi, có lúc còn chưa chủ động, sáng tạo, còn có tư tưởng trông chờ, ỷ lại, sợ trách nhiệm. Việc thực hiện Nghị quyết số 54/2017/QH14 của Quốc hội có kết quả tích cực nhưng cần sớm sơ kết, tổng kết, bổ sung để thúc đẩy phát triển.

Giai đoạn 2016 - 2020 tình hình phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố chưa đạt mục tiêu. Tốc độ giải ngân đầu tư công chưa cao. Cơ cấu sử dụng đất chưa hợp lý, cần điều chỉnh để gắn với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch đô thị, giao thông... Cổ phần hóa doanh nghiệp còn chậm. Chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng với yêu cầu ngày càng cao. Khoa học, công nghệ chưa thành động lực để phát triển. An ninh, trật tự tiềm ẩn phức tạp... Nguyên nhân của những hạn chế có cả do chủ quan và khách quan, song nguyên nhân chủ quan là chính. 

Thủ tướng định hướng các giải pháp tháo gỡ vướng mắc, thúc đẩy phát triển phải thực hiện theo quan điểm phát huy khối đoàn kết, thống nhất với tinh thần tự lực, tự cường; biến không thành có, biến khó thành dễ, biến cái không thể thành có thể; chuyển hướng mạnh mẽ từ phòng ngự, chống đỡ sang chủ động tấn công trên mọi lĩnh vực; thống nhất về nhận thức và hành động; nghĩ chín, tư tưởng thông, quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả; triển khai công việc phải có trọng tâm, xử lý phải dứt điểm; nắm chắc tình hình, bám sát thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo; những vấn đề đã chín, đã rõ, thực tiễn chứng minh là đúng đắn, hiệu quả thì tiếp tục thực hiện; những vấn đề chưa có quy định, nhưng thực tiễn đặt ra thì phải mạnh dạn thí điểm, bổ sung, nhằm mở ra không gian đổi mới, sáng tạo cho phát triển; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm đi đôi với tăng cường giám sát, kiểm tra...

Trên tinh thần đó, Thủ tướng chỉ đạo, Thành phố Hồ Chí Minh cần tổ chức thực hiện một số nhiệm vụ lớn.

Thành phố cần bám sát 5 nguyên tắc trong công tác xây dựng Đảng và 5 phương thức lãnh đạo của Đảng để thực hiện tốt công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao sức chiến đấu của Đảng bộ, gắn với thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và gắn với các quy định của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, nhất là quy định về nêu gương, đẩy mạnh công cuộc chống tiêu cực, lãng phí; xây dựng cơ quan hành chính liêm chính, dân chủ, đi đôi với kỷ luật, kỷ cương; đẩy mạnh cải cách hành chính, đáp ứng yêu cầu phát triển Thành phố trong thời kỳ mới; xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy dân chủ, huy động trí tuệ tập thể; nâng cao nhận thức và coi trọng công tác truyền thông, tạo sự đồng thuận của nhân dân và trong xã hội; tăng cường đấu tranh, phản bác các luận điệu xuyên tạc, các quan điểm sai trái, thù địch...

Thủ tướng yêu cầu Thành phố Hồ Chí Minh phát huy khí thế, thành tích, thành tựu đã đạt được để tự tin vượt qua những khó khăn, thách thức, tổ chức thực hiện tốt các nhiệm vụ; yêu cầu các cấp, các ngành cả ở Trung ương và địa phương tiếp tục phối hợp, tháo gỡ những vướng mắc để thúc đẩy phát triển, đặt lợi ích quốc gia dân tộc, lợi ích của Đảng, nhân dân lên trên hết; phát triển Thành phố Hồ Chí Minh xứng tầm là trung tâm kinh tế - xã hội vùng Đông Nam Bộ và cả nước, đi đầu trong thực hiện mục tiêu kép vừa phát triển kinh tế, vừa phòng, chống dịch hiệu quả.

Trước mắt, Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức quán triệt, thực hiện thật tốt Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII và Đại hội Đảng bộ Thành phố lần thứ XI, trong đó xây dựng chương trình, hành động phải dựa trên thực tế để có căn cứ thực hiện hiệu quả; thực hiện nghiêm và hiệu quả các chỉ đạo của Đảng, Chính phủ về phòng, chống dịch COVID-19; chuẩn bị chu đáo, tổ chức an toàn, thành công cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026, bảo đảm dân chủ, khách quan, công khai, minh bạch, lựa chọn được những đại biểu Quốc hội và đại biểu hội đồng nhân dân có uy tín, phẩm chất, năng lực, để cuộc bầu cử thực sự là ngày hội của toàn dân.

Thủ tướng yêu cầu Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục rà soát thể chế, các cơ chế, chính sách để chỉnh sửa, bổ sung phù hợp với yêu cầu; xây dựng và tổ chức thực hiện cơ cấu nền kinh tế theo tình hình phát triển mới; xây dựng cơ chế, chính sách, đầu tư kết cấu hạ tầng xây dựng thành phố Thủ Đức; huy động đa dạng các nguồn lực xã hội vào phát triển; đẩy mạnh phát triển kinh tế số; tập trung phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; quan tâm bảo đảm an sinh xã hội, nhất là đối với những người yếu thế trong xã hội.

Về những đề xuất, kiến nghị của Thành phố Hồ Chí Minh, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, Chính phủ cơ bản đồng ý với 15 đề xuất, kiến nghị chính đáng, phù hợp của Thành phố, đồng thời đề xuất thêm nội dung về xây dựng trung tâm tài chính khu vực và quốc tế.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành phối hợp với Thành phố để rà soát, hoàn thiện các nội dung cụ thể, bảo đảm đúng nguyên tắc, pháp luật; những nội dung vướng mắc ở điểm nào, cần đến giải quyết ở cấp nào thì trình cấp đó xử lý, tháo gỡ.

Thủ tướng nhấn mạnh, Chính phủ thực hiện phương châm "3 không": Chính phủ không nói không; Chính phủ không nói khó; Chính phủ không nói có mà không làm; với tinh thần phân cấp, phân quyền rõ.

Thủ tướng tin tưởng, với truyền thống lịch sử, văn hóa và cách mạng, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ thực hiện được các mục tiêu đề ra, trong đó có những đột phá mạnh mẽ, xứng đáng là trung tâm chính trị, quốc phòng, an ninh, kinh tế, xã hội của vùng Đông Nam Bộ cũng như của cả nước; xứng đáng là Thành phố mang tên Bác - Thành phố Hồ Chí Minh./.

Nguyễn Thùy (tổng hợp)