Học tập và làm theo lời dạy của Bác Hồ: Xây dựng một nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam

TCCSĐT - Chủ tịch Hồ Chí Minh là người khai sinh ra nền giáo dục cách mạng Việt Nam. Lịch sử Việt Nam từ xưa đến nay chưa có người đứng đầu nhà nước nào lại quan tâm đến giáo dục như Người. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, nước ta đã thực sự bắt tay vào xây dựng một nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam.

Đã thành truyền thống tốt đẹp cứ mỗi năm, đến mùa khai giảng năm học mới toàn ngành giáo dục, từ cấp quản lý đến các học sinh, sinh viên, lại nhớ tới Thư của Bác Hồ gửi cho học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, tháng 9 năm 1945.

Chủ tịch Hồ Chí Minh là người khai sinh ra nền giáo dục cách mạng Việt Nam. Lịch sử Việt Nam từ xưa đến nay chưa có người đứng đầu nhà nước nào lại quan tâm đến giáo dục như Người. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, nước ta đã thực sự bắt tay vào xây dựng một nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam. Với tư tưởng “ai cũng được học hành”, “một dân tộc dốt là một dân tộc yếu” của Bác, chúng ta đã từ một nước có 95% số dân mù chữ trở thành một nước có 95% số dân biết chữ.

Thực hiện lời dạy của Bác đối với học sinh: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn công học tập của các em”, lớp lớp thanh thiếu niên các thế hệ đã vượt qua biết bao thiếu thốn, khó khăn, gian khổ, ra sức học tập trở thành những người có đức, có tài, góp phần cùng toàn dân chiến thắng hai đế quốc xâm lược, giành lại độc lập và thống nhất cho nước nhà.

Nền giáo dục của nước nhà từ sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và trong thời kỳ kháng chiến chống đế quốc Pháp và Mỹ đã được toàn dân tin tưởng, tự hào, được bạn bè gần xa ca ngợi, được tôn vinh là “bông hoa thơm” của chế độ mới.

Ngày nay Đảng và Nhà nước ta cũng đã và đang quan tâm hết sức mạnh mẽ đến sự nghiệp giáo dục. Chưa bao giờ nhân dân ta cũng như mỗi gia đình lại có điều kiện chăm lo, đầu tư cho con em học hành như bây giờ. Qua các kỳ tuyển sinh đại học những năm vừa qua, rất nhiều thủ khoa của các trường đại học “có tiếng” là con em của những gia đình nghèo, đời sống gặp nhiều khó khăn. Đạt được kết quả cao như vậy, chủ yếu do các em say mê học, tự học, tự nghiên cứu. Thực tiễn đó cho thấy, không phải cứ đầu tư tăng lên, không phải cứ có nhiều tiền là học giỏi mà điều cốt yếu phải “chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em” như lời Bác dạy. Trong lịch sử giáo dục từ xưa đến nay, ở nước ta cũng như nhiều nước trên thế giới, đã có biết bao tâm gương con nhà nghèo học giỏi, trở thành người có đức, có tài.

Ngày nay, Việt Nam đã trở thành thành viên chính thức của Tổ chức Thương mại thế giới WTO, giáo dục cũng sẽ hội nhập vào “sân chơi” chung toàn cầu. Điều đó là cần thiết, là yêu cầu khách quan. Bối cảnh đó cùng với mức sống của người dân được nâng lên, phong trào du học, hình thức liên kết đào tạo, cấp bằng nước ngoài hoặc mở trường nước ngoài tại Việt Nam (du học tại chỗ) cũng ngày càng phát triển. Các trường từ mầm non đến đại học quốc tế đã xuất hiện và mở rộng hoạt động ở Thành phố Hồ Chí Minh, Thủ đô Hà Nội và nhiều nơi khác; các trường liên kết đào tạo với nước ngoài cũng đang phát triển theo nhiều hướng khác nhau từ nội dung đến phương pháp đào tạo. Gắn liền với đó là hoạt động kinh doanh giáo dục cũng được mở rộng và gia tăng. Nhiều nhà kinh doanh giáo dục các nước đang mở nhiều cuộc hội nghị, hội thảo, tư vấn du học, quảng cáo, in nhiều tờ rơi mời chào học sinh Việt Nam đi du học ở nhiều nước trên thế giới như Mỹ, Anh, Ca-na-đa, Ô-xtrây-li-a, Xin-ga-po, Hà Lan, Thụy Sĩ, Niu Di-lân... với những lời giới thiệu những điều tốt đẹp, tiên tiến thuộc đẳng cấp quốc tế của các trường, tuy với mức học phí quá cao so với đa số người dân Việt Nam.

Bên cạnh những mặt tích cực của việc du học, cũng như các hoạt động quảng bá cho việc du học nước ngoài, du học tại chỗ, đã có một số hoạt động trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, lợi dụng tâm lý phục ngoại của một bộ phận người dân, để lừa đảo, mở trường “ma”, gây thiệt hại cho những học sinh theo học. Một vấn đề nữa, hết sức quan trọng, cần được quan tâm hơn nữa là mục tiêu đào tạo của các trường. Chẳng hạn, mục tiêu đào tạo của loại trường liên kết đào tạo, cấp bằng nước ngoài hoặc trường nước ngoài được mở tại Việt Nam, do ai xác định và được đặt dưới sự quản lý của ai. Các loại hình đào tạo đó có phải là một bộ phận của nền giáo dục Việt Nam hay không. Các trường đó liệu có đào tạo con em thành những người kế tục sự nghiệp cách mạng của cha ông?; có đào tạo các em giữ vững bản sắc của con người Việt Nam, ngôn ngữ Việt Nam?; hiểu biết tường tận lịch sử, địa lý... Việt Nam; yêu Tổ quốc, yêu đồng bào Việt Nam hay không?; và hơn nữa, có đào tạo các em giữ vững được truyền thống, tinh thần đấu tranh của các thế hệ cha anh đi trước để bảo vệ và xây dựng Tổ quốc Việt Nam hay không?. Nhiều vấn đề nói trên, cho đến nay, vẫn còn đang bị bỏ ngỏ.

Chính vì thế, trong điều kiện, hoàn cảnh mới này, những lời dạy của Bác Hồ trong Thư gửi cho học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của chế độ mới vẫn còn nguyên giá trị và cần được quán triệt sâu sắc hơn nữa, sao cho, mỗi học sinh Việt Nam, dù học ở trong nước hay du học ở nước ngoài, ở bất kỳ loại hình trường nào cũng đều thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ mà “cố gắng siêng năng học tập, ngoan ngoãn nghe thầy đua bạn”, bởi “Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong chờ đợi ở các em rất nhiều”; bởi “Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn, ngày nay chúng ta cần phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên để lại cho chúng ta, làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu”.

Chúng ta cần phải làm sao cho mọi người tự hào với truyền thống tốt đẹp và tiến bộ của nền giáo dục Việt Nam. Một nền giáo dục sẽ đào tạo các em trở thành những người công dân hữu ích cho nước Việt Nam, một nền giáo dục làm phát triển hoàn toàn những năng lực sẵn có của các em. Cần phải đề phòng và đoạn tuyệt với tâm lý phục ngoại, tự ti dân tộc; đấu tranh với những hiện tượng tuyên truyền xuyên tạc, bôi nhọ, hạ thấp nền giáo dục cách mạng của chúng ta; đồng thời, trong xu thế hội nhập ngày nay, chúng ta càng cần phải thấm nhuần lời dạy của Bác, đồng tâm góp sức, xây dựng, phát triển nền giáo dục của nước ta hiện đại nhưng hoàn toàn Việt Nam, nền giáo dục của một nước độc lập.

Nhân dịp Kỷ niệm 120 năm ngày sinh của Bác, xin nêu vài suy nghĩ về việc quán triệt và làm theo Thư của Bác Hồ gửi cho học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, trong hoàn cảnh mới và tin tưởng rằng, với truyền thống hiếu học của nhân dân, tiếp tục phát huy thành quả tốt đẹp của nền giáo dục cách mạng do Bác Hồ sáng lập, chúng ta sẽ đưa sự nghiệp giáo dục nước nhà nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung mau chóng tiến lên, sánh vai với các cường quốc trong khu vực và trên thế giới./.