* Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Hoa Kỳ lần thứ 6, các nước ASEAN hoan nghênh Phó Tổng thống Hoa Kỳ Mike Pence dự hội nghị, đánh giá cao vai trò và đóng góp quan trọng của Hoa Kỳ cho hòa bình, ổn định và hợp tác thịnh vượng ở khu vực.

Lãnh đạo các nước ASEAN chia sẻ với Phó Tổng thống M. Pence về hậu quả cháy rừng tại California gây tổn thất lớn cho người dân.

Các nước ASEAN ghi nhận hơn 41 năm qua, quan hệ hai bên đạt tiến triển rất tích cực, hợp tác được mở rộng toàn diện trên nhiều lĩnh vực và thực chất trên cơ sở tôn trọng, tin cậy lẫn nhau và cùng có lợi, nhất là về trao đổi thương mại, đầu tư, kết nối, phát triển hạ tầng, kinh tế số, an ninh mạng, hợp tác biển, chống khủng bố, bạo lực cực đoan. Hoa Kỳ hiện nay là đối tác thương mại thứ 3, nhà đầu tư lớn thứ 4 của ASEAN.

Phó Tổng thống M. Pence khẳng định cam kết của Hoa Kỳ đẩy mạnh quan hệ với ASEAN, coi ASEAN là đối tác quan trọng của Hoa Kỳ ở khu vực, nhấn mạnh Hoa Kỳ ủng hộ vai trò trung tâm và tiếp tục tham gia tích cực vào các cơ chế do ASEAN chủ trì, đóng góp cho hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực.

Phó Tổng thống M. Pence chia sẻ về Chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do, rộng mở của Hoa Kỳ, khẳng định tôn trọng các nguyên tắc của ASEAN, mong muốn thúc đẩy hợp tác với ASEAN trên những lĩnh vực chung điểm đồng. Hoa Kỳ công bố hỗ trợ 60 tỷ USD phát triển hạ tầng khu vực, để ngỏ khả năng xây dựng FTA song phương với các nước ASEAN, tiếp tục triển khai các gói hỗ trợ 113 triệu USD về kinh tế và 300 triệu USD về hợp tác an ninh khu vực.

Về tình hình Biển Đông, Phó Tổng thống Hoa Kỳ khẳng định tiếp tục duy trì hiện diện và đóng góp bảo đảm hòa bình, an ninh, ổn định tự do và an toàn hàng hải, không quân sự hoá trên Biển Đông, tránh đối đầu, khuyến khích các bên liên quan thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), hướng tới sớm hoàn tất đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả và ràng buộc.

Hoa Kỳ cũng trông đợi ASEAN tích cực ủng hộ nỗ lực phi hạt nhân hóa hoàn toàn, có thể kiểm chứng và không đảo ngược trên Bán đảo Triều Tiên.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao vai trò và đóng góp của Hoa Kỳ ở khu vực, mong muốn ASEAN và Hoa Kỳ tiếp tục thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin, đề cao luật pháp quốc tế, hình thành và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử chung, thúc đẩy một trật tự khu vực rộng mở, minh bạch và dựa trên luật lệ.

Thủ tướng khẳng định hai bên cần đẩy mạnh quan hệ kinh tế thương mại sâu rộng trên cơ sở công bằng, bình đẳng và cùng có lợi.

Thủ tướng ghi nhận chia sẻ của Hoa Kỳ về sáng kiến Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở, nhắc lại ASEAN hoan nghênh mọi sáng kiến đóng góp cho hòa bình, ổn định và hợp tác ở khu vực, trên cơ sở tôn trọng các nguyên tắc cơ bản và vai trò trung tâm của ASEAN.

Thủ tướng nhắc lại lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông, trông đợi Hoa Kỳ tiếp tục ủng hộ các nỗ lực của ASEAN thúc đẩy đối thoại, tăng cường lòng tin, kiềm chế, không quân sự hóa, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982), thực hiện đầy đủ DOC, xây dựng COC hiệu quả và thực chất.

Kết thúc Hội nghị, lãnh đạo các nước đã thông qua Tuyên bố ASEAN - Hoa Kỳ về hợp tác an ninh mạng.

** Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cùng các lãnh đạo ASEAN và các nước Australia, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, New Zealand, Nga, Mỹ cùng tham dự Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 13.

Các nước nhất trí tiếp tục củng cố EAS là cơ chế hàng đầu đối thoại về các vấn đề chiến lược ở khu vực, trong một cấu trúc rộng mở, bao trùm và dựa trên luật lệ, với ASEAN ở vị trí trung tâm; bày tỏ ủng hộ tăng cường EAS để đáp ứng tốt hơn các yêu cầu mới và nhất trí thông qua 5 Tuyên bố Cấp cao Đông Á (EAS) về Chống rác thải nhựa trên biển; về các Thành phố Thông minh ASEAN; về Tăng cường hợp tác bảo đảm an ninh về công nghệ thông tin liên lạc và kinh tế số; về Chống lại mối đe dọa của các đối tượng khủng bố nước ngoài và trở về (FTFs); và về An ninh Hạt nhân.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh EAS có tiềm năng hợp tác rộng lớn và mang trong mình sứ mệnh bao trùm là thúc đẩy hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở Đông Á, theo đó EAS cần tiếp tục duy trì đối thoại, xây dựng lòng tin, tích cực hỗ trợ các nỗ lực tập thể trong đề cao luật pháp quốc tế, hình thành và tuân thủ các chuẩn mực ứng xử, kiềm chế các hành động đơn phương và ủng hộ giải quyết hòa bình các khác biệt.

Để ủng hộ hệ thống thương mại quốc tế công bằng và cùng có lợi, các nước thành viên EAS cần tăng cường kết nối, cả về hệ thống pháp chế, hạ tầng vật chất, lẫn kết nối số.

Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ môi trường ổn định, hòa bình bền vững có ý nghĩa tiên quyết với hợp tác phát triển. Phấn đấu vì mục tiêu này là trách nhiệm chung của các nước, trong đó có các nước tham gia EAS.

Tại Biển Đông, Thủ tướng nhấn mạnh ASEAN luôn đề cao kiềm chế, tăng cường đối thoại và xây dựng lòng tin, không quân sự hoá, tuân thủ luật pháp quốc tế, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết mọi tranh chấp, khác biệt bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982). Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị các nước, bằng các hành động cụ thể, ủng hộ các nguyên tắc này của ASEAN.

** Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có các buổi hội kiến với Quốc vương Brunei Sultan Hagi Hassanan Bolkiah và Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad.

Tại buổi hội kiến Quốc vương Brunei, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị hai nước duy trì và tăng cường trao đổi đoàn cấp cao, đề nghị hai bên phát huy hiệu quả cơ chế Ủy ban hợp tác liên Chính phủ giữa hai nước, đề nghị Brunei tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hóa của Việt Nam tiếp cận thị trường Brunei, thúc đẩy hợp tác lao động, trong đó có hợp tác tại các dự án đầu tư của Việt Nam tại Brunei, hợp tác quốc phòng, hợp tác biển, phòng chống tội phạm, tìm kiếm cứu nạn, tương trợ tư pháp, cùng phối hợp đảm bảo hòa bình, an ninh, ổn định tại Biển Đông, tôn trọng Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982.

Thủ tướng cũng đã cảm ơn Quốc vương và Chính phủ Brunei đối xử nhân đạo với ngư dân Việt Nam tại Brunei.

Quốc vương Brunei Sultan Hagi Hassanan Bolkiah đánh giá cao sự tiến triển tích cực của quan hệ Việt Nam-Brunei, sự hợp tác của Việt Nam trên các lĩnh vực nông nghiệp, nghề cá, đảm bảo an ninh lương thực và quốc phòng, cũng như hợp tác giữa hai nước tại các diễn đàn quốc tế.

Quốc vương khẳng định sẽ chỉ đạo các giới chức Brunei xem xét các đề xuất của Việt Nam, tiếp tục quan tâm đối xử công bằng với ngư dân Việt Nam theo luật pháp của Brunei.

Tại buổi hội kiến Thủ tướng Malaysia, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đề nghị hai nước cùng phấn đấu đạt thương mại hai chiều 15 tỷ USD vào năm 2020; Malaysia hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam cung ứng thực phẩm Hala, tăng cường hợp tác năng lượng, hợp tác biển; cảm ơn Malaysia đối xử nhân đạo với ngư dân Việt Nam.

Thủ tướng cũng đề nghị hai bên tiếp tục phối hợp lập trường, củng cố đoàn kết, vai trò của ASEAN trong vấn đề Biển Đông theo những nguyên tắc và thông lệ đã được ASEAN nhất trí; thúc đẩy thực hiện Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả và ràng buộc pháp lý.

Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad nhất trí thúc đẩy trao đổi đoàn cấp cao trong thời gian tới; bày tỏ ấn tượng về đất nước Việt Nam tươi đẹp và con người Việt Nam cần cù, khéo léo; hy vọng hai bên hợp tác thúc đẩy cùng sản xuất các ngành hàng chủ lực; sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm và quy trình sản xuất sản phẩm Hala và sẽ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan xem xét các đề nghị của Việt Nam./.