Phát biểu khai mạc Hội nghị, đồng chí Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Dân vận Trung ương, nêu rõ Hội nghị triển khai Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, các Chỉ thị, Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về công tác dân vận, gồm Chỉ thị số 49-CT/TW của Ban Bí thư về Tăng cường và đổi mới công tác dân vận của Đảng ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số; Kết luận số 120-KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; Kết luận số 03-KL/TW của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Quyết định 290/QĐ/TW của Bộ Chính trị về việc ban hành quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị.

Hội nghị sẽ thảo luận, đề xuất các giải pháp để đưa các văn bản trên sớm đi vào cuộc sống.

Đồng chí Trương Thị Mai đề nghị các đại biểu tập trung nghiên cứu và thảo luận để quán triệt sâu sắc những nội dung, nhiệm vụ trọng tâm trong Chương trình hành động cũng như các văn bản quan trọng của Đảng về công tác dân vận nhằm triển khai kịp thời, sâu rộng, hiệu quả tới địa phương, đơn vị, tới cơ sở và từng cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và nhân dân, tạo sự thống nhất trong nhận thức và hành động, thực hiện có hiệu quả, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XII của Đảng.

Nhằm triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng về công tác dân vận, Ban Dân vận Trung ương đã xây dựng và triển khai chương trình hành động, xác định 8 nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm, nhằm thực hiện tốt công tác tham mưu cho Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư lãnh đạo, chỉ đạo “tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác dân vận, tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân”.

Ban Dân vận Trung ương tổ chức quán triệt Nghị quyết Đại hội XII của Đảng về công tác dân vận đến các cấp, các ngành trong hệ thống chính trị, các tầng lớp nhân dân; xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện tốt Chương trình hành động; đưa nội dung công tác dân vận của Đảng vào chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng XII của các địa phương, đơn vị.

Ban Dân vận Trung ương tham mưu và phối hợp triển khai thực hiện chủ trương đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; tham mưu và phối hợp thực hiện tốt chủ trương tăng cường, đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân vận của cơ quan nhà nước; phối hợp để thể chế hóa kịp thời các chủ trương của Đảng về công tác dân vận thành chính sách pháp luật phù hợp với thực tiễn, đáp ứng lợi ích, nguyện vọng chính đáng của nhân dân.

Ban tham mưu và phối hợp chỉ đạo đẩy mạnh việc xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở các loại hình cơ sở, kiện toàn và đổi mới hoạt động của ban chỉ đạo các cấp; phối hợp tham mưu đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng với hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị xã hội và các hội quần chúng.

Ban phối hợp tham mưu, tăng cường và đổi mới công tác dân vận của Đảng ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số; nâng cao chất lượng tham mưu về công tác tôn giáo,... đẩy mạnh công tác tạo nguồn quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chuyên trách công tác dân vận.

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đánh giá cao vai trò, đóng góp quan trọng của công tác dân vận và đội ngũ những người làm công tác dân vận, góp phần phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân, nỗ lực cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, giành được nhiều thành tựu quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và quan hệ đối ngoại, cải thiện đời sống nhân dân.

Tuy nhiên, công tác dân vận cũng còn những mặt hạn chế, yếu kém, đó là việc cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quyết định của Đảng về công tác dân vận chưa hiệu quả; chưa đánh giá, dự báo kịp thời những diễn biến tư tưởng nhân dân; chậm đổi mới nội dung, phương thức vận động, tập hợp quần chúng trong tình hình mới. Một số cấp ủy đảng, chính quyền chưa quan tâm đầy đủ công tác dân vận, chưa đầu tư thỏa đáng công sức cho công tác dân vận, hoạt động của Mặt trận và các đoàn thể; chưa thật sự dựa vào dân để xây dựng Đảng, chính quyền.

Tổng Bí thư nhấn mạnh Đảng và Bác Hồ luôn xác định dân vận và công tác dân vận là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược đối với toàn bộ sự nghiệp cách mạng và dành nhiều tâm sức cho nhiệm vụ quan trọng này.

Nhấn mạnh một số vấn đề nhằm thực hiện có chất lượng, hiệu quả hơn nữa công tác dân vận trong thời gian tới, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu rõ tin ở dân, chăm lo cho dân, lấy dân làm gốc là một bài học lớn được rút ra từ chiều sâu lịch sử đất nước. Ngay từ thế kỷ XV, dựa vào thực tế của nhiều triều đại phong kiến, Nguyễn Trãi đã đi đến những nhận định rất quan trọng vận nước thịnh hay suy, mất hay còn là do sức mạnh của dân quyết định; vương triều nào được lòng dân, cố kết được nhân tâm thì làm nên nghiệp lớn; trái lại, vương triều nào đi ngược lại lòng dân thì sớm muộn đều sẽ bị thất bại.

Chủ nghĩa Marx - Lenin cũng xác định cách mạng là sự nghiệp của quần chúng. Đảng Cộng sản muốn lãnh đạo cách mạng phải liên hệ chặt chẽ với nhân dân; cách mạng muốn thắng lợi phải được đông đảo nhân dân ủng hộ.

Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Bác Hồ và Đảng luôn nhận thức sâu sắc vai trò to lớn của nhân dân, ý nghĩa cực kỳ quan trọng của công tác dân vận, thường xuyên chăm lo xây dựng và củng cố mối liên hệ chặt chẽ với nhân dân. Chính nhờ thế mà mặc dù với số lượng không đông, Đảng vẫn có đủ sức mạnh lãnh đạo cách mạng vượt qua mọi khó khăn, chiến thắng mọi kẻ thù, dù đó là kẻ thù nguy hiểm và hung bạo nhất.

Tổng kết 30 năm đổi mới, Đại hội XII của Đảng một lần nữa rút ra các bài học, trong đó có bài học đổi mới phải luôn luôn quán triệt quan điểm lấy dân làm gốc, dân là gốc, vì lợi ích của nhân dân, dựa vào nhân dân, phát huy vai trò làm chủ, tinh thần trách nhiệm, sức sáng tạo và mọi nguồn lực của nhân dân, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân.

Tổng Bí thư nhấn mạnh: “Vấn đề có ý nghĩa quyết định để tăng cường mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân là Đảng phải chăm lo đầy đủ và sâu sắc đến đời sống, lợi ích của nhân dân; thật sự tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân; củng cố và xây dựng tổ chức đảng thật trong sạch, khắc phục những hiện tượng tiêu cực trong cán bộ, đảng viên, làm cho Đảng thật sự xứng đáng là người lãnh đạo và người đầy tớ trung thành của nhân dân”.

Tổng Bí thư nêu rõ: “Chăm lo lợi ích, hạnh phúc của nhân dân là mục đích thiêng liêng, là lý tưởng cao quý của Đảng. Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã có rất nhiều cố gắng chăm lo đời sống nhân dân, luôn coi việc bảo đảm và cải thiện đời sống nhân dân là trách nhiệm to lớn thường xuyên. Tuy vậy, có những chính sách, những việc làm còn chưa thật đáp ứng đúng yêu cầu, nguyện vọng của nhân dân; có những địa phương, cơ sở chưa quan tâm đúng mức và chưa có biện pháp thật tích cực để phát triển kinh tế, bảo đảm đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Trong khi ở nhiều nơi, đời sống nhân dân còn khó khăn, nhiều yêu cầu thiết yếu của quần chúng chưa được bảo đảm, thì có những cán bộ, đảng viên chỉ lo thu vén cá nhân, xoay xở làm giàu, ăn uống chè chén bê tha; thậm chí có người vô trách nhiệm với dân, vô cảm trước những khó khăn, đau khổ của quần chúng. Một số người còn lợi dụng chức quyền để đục khoét, vơ vét của cải của Nhà nước, của tập thể, trở thành những con sâu mọt tệ hại của xã hội. Đây là điều mất mát lớn nhất trong tình cảm của nhân dân, là điều người dân cảm thấy xót xa, buồn phiền nhất”.

Tổng Bí thư nhấn mạnh: “Nếu không chăm lo một cách cụ thể, thiết thực đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân thì dù có nói bao nhiêu về quan điểm quần chúng, về quyền làm chủ của nhân dân cũng đều là vô nghĩa và không có sức thuyết phục”. Bởi vậy, cần có biện pháp cụ thể và tích cực bảo đảm đời sống nhân dân, trước hết là bảo đảm việc làm, chăm lo cái ăn, cái mặc, sức khỏe, việc học hành,... của nhân dân; thực hiện nguyên tắc công bằng xã hội, lối sống có văn hóa, bảo đảm an ninh xã hội, an sinh xã hội, an toàn xã hội.

Tổng Bí thư chỉ rõ: “Tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân là một chủ trương chiến lược, một vấn đề cơ bản trong đường lối của Đảng ta. Trong suốt quá trình cách mạng, Đảng ta luôn kết hợp chặt chẽ sự lãnh đạo của Đảng với việc phát huy nghị lực sáng tạo của nhân dân. Tuy nhiên, ở không ít nơi, cấp ủy đảng chưa quan tâm đến công tác vận động quần chúng, chưa thật sự tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Một số cán bộ, đảng viên nói đến quyền làm chủ của nhân dân như hô một khẩu hiệu suông, không có hành động gì thiết thực. Không ít đảng viên có thái độ coi thường quần chúng, không lắng nghe ý kiến, không học hỏi người lao động, không tích cực làm công tác giáo dục, thuyết phục, vận động quần chúng. Một số cán bộ, công chức, nhân viên trực tiếp có quan hệ với dân thì cửa quyền, hách dịch, sách nhiễu, gây đủ thứ phiền hà, khó khăn cho dân, thiếu lễ độ với dân. Có người còn ăn chặn của dân, vòi vĩnh đòi quà cáp, biếu xén. Một số người có chức có quyền giữ tác phong quan cách, gia trưởng, phụ trách địa phương nào, đơn vị nào, thì như một “ông vua con” ở đấy. Thậm chí có những cá nhân và tập thể trù dập, ức hiếp quần chúng. Những hành động đó tuy không phải là phổ biến nhưng rất nghiêm trọng, nó làm tổn thương tình cảm và niềm tin của dân đối với Đảng”.

Bởi vậy, các cấp ủy đảng, các cơ quan nhà nước cần động viên, tổ chức nhân dân tham gia rộng rãi và thường xuyên vào các công việc quản lý kinh tế, quản lý xã hội; xóa bỏ nhận thức sai lầm cho rằng công tác vận động quần chúng chỉ là biện pháp tổ chức, động viên nhân dân thực hiện chính sách của Đảng. “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, giám sát” phải trở thành khẩu hiệu hành động, thành phương châm công tác vận động quần chúng.

Tổng Bí thư đề nghị các cấp ủy đảng, các cơ quan chính quyền cần có biện pháp tích cực giáo dục cán bộ, đảng viên, nhân viên nêu cao tinh thần phục vụ nhân dân, có ý thức và thái độ đúng đắn với nhân dân, yêu thương, gần gũi, tôn trọng, lắng nghe nhân dân; có chương trình, kế hoạch tiếp dân, giải quyết tốt các đơn, thư khiếu tố, các yêu cầu, nguyện vọng chính đáng của dân; trừng trị nghiêm minh, thích đáng những hiện tượng trù dập, ức hiếp quần chúng.

Bên cạnh đó, phải kiên quyết, tích cực làm trong sạch đội ngũ của Đảng, khắc phục các hiện tượng sa sút, thoái hóa về phẩm chất, lối sống của cán bộ, đảng viên. Nhiều năm qua, những hiện tượng cán bộ, đảng viên sa sút phẩm chất, thoái hóa có chiều hướng gia tăng và ngày càng nghiêm trọng. Không ít đảng viên vào Đảng không phải để phấn đấu hy sinh cho lý tưởng của Đảng, cho hạnh phúc của nhân dân, mà là để mưu cầu danh lợi.

Một số người chẳng những không gương mẫu mà còn nêu gương xấu trước quần chúng; vô tổ chức, vô kỷ luật, kéo bè kéo cánh, nịnh bợ cấp trên, chèn ép quần chúng và cấp dưới, cơ hội, thực dụng, gây mất đoàn kết nội bộ. Nhiều người có quan hệ trực tiếp với vật chất, tiền tài, đã lợi dụng chức quyền và điều kiện công tác để tham ô, trục lợi, ăn cắp của công, ăn hối lộ, thông đồng với kẻ xấu để làm giàu bất chính.

Điều nghiêm trọng là có không ít cán bộ, đảng viên, kể cả một số cán bộ cao cấp, bị những ham muốn vật chất cám dỗ, cũng chạy theo tiền tài, địa vị, sống ích kỷ, buông thả, tự do chủ nghĩa, không còn tư cách đảng viên, khiến cán bộ, đảng viên và quần chúng chân chính hết sức bất bình và lo ngại về sự xói mòn bản chất cách mạng, truyền thống tốt đẹp của Đảng.

Tổng Bí thư yêu cầu phải làm tốt việc giáo dục, nâng cao phẩm chất cho cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, coi đây là một nội dung trọng yếu của công tác xây dựng Đảng. Các cấp ủy đảng cần có biện pháp thật kiên quyết và tích cực giáo dục, rèn luyện, quản lý chặt chẽ cán bộ, đảng viên, đấu tranh với các hiện tượng thoái hóa, biến chất, siết chặt kỷ luật của Đảng, kiên quyết thải loại những phần tử đã biến chất ra khỏi Đảng, làm trong sạch đội ngũ của Đảng và bộ máy nhà nước, lấy lại lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, tăng cường mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân./.