Với nhiều nội dung đối thoại chính sách cao cấp giữa Chính phủ Việt Nam và các đối tác phát triển (DPs), VDPF được kỳ vọng sẽ là cơ sở để hoạch định những chính sách quan trọng nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế-xã hội một cách toàn diện và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân Việt Nam. Một trong những chủ đề được nhiều diễn giả đề cập cũng như phản hồi của phía Việt Nam là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng năng suất lao động để Việt Nam phát triển, tăng trưởng ổn định, bền vững trong tương lai.

Đánh giá cao những kết quả đạt được trong giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng, bà Victoria Kwakwa, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cho rằng, Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu trong mỗi trụ cột chiến lược. Tốc độ tăng trưởng bình quân gần đạt 6% trong bối cảnh các quốc gia trong khu vực ở mốc 5,6%, đưa quy mô kinh tế tăng gần gấp đôi, hiện đạt 200 tỷ USD; thu nhập bình quân đầu người tăng 4,8%, ở mức 2.200 USD; tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh từ 20,7% năm 2010 xuống còn 11,3% năm 2014. Hiến pháp 2013 và một loạt các đạo luật khác đã được thông qua góp phần củng cố vững chắc khung pháp lý hỗ trợ nền kinh tế thị trường phát triển tốt; đề ra những định hướng ưu tiên cho nửa sau của Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2011-2020 với các nhiệm vụ được thực hiện vào đầu năm 2016. Những sự chuyển tiếp này có thể bổ trợ cho nhau và mang lại kết quả phát triển tốt đẹp cho Việt Nam trong 5 năm tới.

Theo bà Victoria Kwakwa, một trong những thách thức lớn đối với Việt Nam là năng suất lao động thấp và đang giảm dần đáng lo ngại. Tốc độ tăng trưởng năng suất lao động của Việt Nam khá thấp, chỉ khoảng 4%, thấp hơn nhiều so với Trung Quốc và Hàn Quốc thời kỳ có trình độ phát triển như Việt Nam hiện tại. Với tốc độ cải thiện năng suất lao động thấp như hiện tại, theo bà Kwakwa, Việt Nam sẽ không thể đi theo quỹ đạo như Trung Quốc và Hàn Quốc trước đây.

Góp ý về định hướng lớn trong phát triển tại Việt Nam giai đoạn 5 năm tiếp theo, bà Victoria Kwakwa đề cập đến 4 vấn đề lớn bao gồm: Thách thức về năng suất lao động; Dấu chân môi trường trong tăng trưởng; Tình trạng nghèo và phúc lợi xã hội và năng lực, trách nhiệm giải trình của Chính phủ. Một trong những vấn đề lớn được bà Victoria Kwakwa gợi mở thảo luận tại diễn đàn là khó khăn về nguồn lực của Việt Nam cho những chương trình phát triển trong 5 năm tới khi các nguồn vốn ưu đãi đã thu hẹp dần.

Liên quan đến năng suất lao động, đồng quan điểm trên, ông David Devine, Đại sứ Canada cũng cho rằng, một trong những khó khăn của Việt Nam hiện nay là hiệu suất lao động kém, mà nguyên nhân được lý giải một phần do số các doanh nghiệp nhà nước hoạt động kém hiệu quả, hoạt động dàn trải và sự yếu kém và chậm vươn lên của khu vực kinh tế tư nhân trong nước. Theo ông David Devine, sự cải tổ là cấp thiết. Nỗ lực hội nhập của Việt Nam là một trong những yếu tố sẽ giúp sự cải tổ diễn ra nhanh hơn.

Ông David Devine cho rằng, việc mở rộng hội nhập, nhất là nỗ lực tham gia Hiệp định đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã chứng tỏ Việt Nam tin tưởng vào việc giải quyết được các khó khăn vướng mắc, trong đó có đẩy mạnh cổ phần hóa, cải thiện hiệu quả của doanh nghiệp nhà nước và nâng cao năng suất lao động.

Còn ông Jonathan Dunn, Trưởng đại diện Quỹ Tiền tệ thế giới (IMF) cũng cho rằng, cải cách doanh nghiệp nhà nước sẽ giúp Việt Nam giải phóng nguồn lực. Theo đại diện IMF, tình hình kinh tế Việt Nam khá ổn định, tăng trưởng đang lấy lại đà. Tuy nhiên, xuất khẩu của doanh nghiệp trong nước vẫn dưới mong đợi, thâm hụt ngân sách cao và nợ công tăng nhanh. Ông Jonathan Dunn cho rằng, việc giảm chi tiêu xây dựng có bản sẽ giúp giảm thâm hụt ngân sách nhưng về sẽ ảnh hưởng tới tăng trưởng kinh tế của Việt Nam về dài hạn.

Phát biểu tại diễn đàn, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ghi nhận, đánh giá cao và chân thành cảm ơn những ý kiến góp ý đầy thiện chí, với tinh thần xây dựng cao của đại diện Ngân hàng thế giới và các tổ chức, cơ quan hợp tác quốc tế, các chuyên gia.

Thủ tướng cho biết, bước vào giai đoạn mới, Việt Nam nhận thức rõ, con đường phát triển sắp tới bên cạnh những thời cơ, thuận lợi còn phải vượt qua những thách thức không nhỏ mà điều kiện khách quan là sự phục hồi chậm của kinh tế thế giới và những diễn biến phức tạp, khó lường ngay trong khu vực và thế giới. Yêu cầu đặt ra cho giai đoạn này là phát triển nhanh hơn, bền vững hơn 5 năm trước với các trụ cột, trong đó mục tiêu cao nhất là tăng trưởng kinh tế cao hơn, bền vững hơn phấn đấu đạt mức từ 6,5 đến 7%. Cùng với tăng trưởng kinh tế là phải phát triển văn hóa, đảm bảo tiến bộ, công bằng, an sinh xã hội, từng bước nâng cao phúc lợi xã hội và đời sống người dân, lấy con người là trung tâm của sự phát triển.

Về vấn đề nguồn nhân lực và năng suất lao động, Thủ tướng thẳng thắn thừa nhận rằng nền kinh tế Việt Nam phát triển chưa bền vững, sức cạnh tranh còn thấp, năng suất lao động thấp… và đây chính là thách thức phải vượt qua.

Thủ tướng nhấn mạnh, Việt Nam sẽ đẩy mạnh việc phát triển giáo dục đào tạo với chất lượng cao nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội và hội nhập quốc tế gắn với tăng cường ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ tiên tiến; phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại.

Chính phủ sẽ triển khai nhiều biện pháp để nâng cao năng suất lao động. Thủ tướng nhấn mạnh, Việt Nam luôn coi phát triển con người, lấy lợi ích của người dân làm mục tiêu, động lực và trung tâm của sự phát triển. Là thành viên tích cực tham gia xây dựng 17 mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc giai đoạn sau 2015, Việt Nam sẽ nỗ lực thực hiện thành công các mục tiêu này và lồng ghép vào các chương trình, dự án cụ thể.

Ngoài ra, Việt Nam sẽ tiếp tục nâng cao năng lực quản trị quốc gia, quản trị nền kinh tế, xây dựng Nhà nước pháp quyền, hoàn thiện thể chế pháp; luật bảo đảm tốt hơn các quyền dân chủ, tự do, quyền sở hữu của người dân, quyền con người, quyền công dân; tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tham gia đóng góp chính sách phát triển và giám sát việc thực hiện đảm bảo công khai minh bạch; ngăn ngừa tham nhũng đi đôi với tăng cường cải cách thủ tục hành chính để cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Phát biểu tại Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh cũng cho rằng, nâng cao năng suất lao động sẽ được làm thường xuyên, liên tục, mạnh mẽ trong thời gian dài. Đây sẽ là một trong những mục tiêu chính được Việt Nam ưu tiên tại kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 5 năm 2016-2020.

Một số giải pháp được người đứng đầu của Bộ Kế hoạch Đầu tư đưa ra là tiếp tục phát triển kinh tế thị trường, thay đổi hoạt động của doanh nghiệp nhà nước theo hướng thực chất hơn, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp tư nhân, đồng thời mở rộng cơ hội đầu tư, kinh doanh cho khối ngoài nhà nước./.