Các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) Việt Nam cần phải chuyển từ việc chú trọng thị trường trong nước sang việc chú trọng hơn đến các mục tiêu toàn cầu trong bối cảnh hội nhập và tham gia vào các hiệp định tự do thương mại. Chính phủ cũng cần hỗ trợ các doanh nghiệp SME để trở nên cạnh tranh hơn và có thể tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Đây là khuyến nghị được Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đưa ra trong báo cáo Theo dõi Tài chính SME châu Á 2014 được công bố ngày 2-9.

ADB cũng nhấn mạnh, chính phủ cần tạo điều kiện cho các doanh nghiệp SME tiếp cận dễ hơn với các hỗ trợ tài chính mới, như hỗ trợ tài chính chuỗi cung ứng.

Theo ADB, tính đến cuối năm 2013, Việt Nam có tổng cộng 359.794 doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs), chiếm 96,4% tổng số các doanh nghiệp trong cả nước. Hầu hết các doanh nghiệp đều thuộc sở hữu tư nhân với 97,2% và 2,7% doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, số còn lại thuộc sở hữu nhà nước.

Lĩnh vực bán buôn và bán lẻ chiếm tỷ lệ 39,8% tổng số các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa đang hoạt động; tiếp sau đó là ngành dịch vụ chiếm 20,5%; và 15,7% là ngành công nghiệp chế tạo. Báo cáo của ADB cũng cho thấy, các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa sử dụng khoảng 5,1 triệu lao động, chiếm 46,8% lực lượng lao động của Việt Nam.

Đánh giá chung về các doanh nghiệp SME trong khu vực, ADB cho biết, hội nhập quốc tế vừa đem lại cơ hội cho các doanh nghiệp nhỏ trong khu vực khai phá các thị trường nước ngoài, vừa đặt họ trước sự cạnh tranh ngày càng gia tăng. Chính vì vậy, các doanh nghiệp SME tại châu Á cần nguồn tài chính để tăng trưởng và trở thành những công ty năng động và có sức cạnh tranh quốc tế. Đây là vấn đề cốt yếu để có được sự tăng trưởng cao và bền vững ở khu vực châu Á trong bối cảnh thế giới đang phục hồi sau suy thoái kinh tế toàn cầu gần đây.

ADB khuyến nghị các chính phủ cần tạo dựng một khung chính sách toàn diện để hỗ trợ các tổ chức tài chính phi ngân hàng mở rộng các lựa chọn tài trợ vốn cho các doanh nghiệp SME. Hiện các chính phủ đang nỗ lực mở cửa các thị trường cổ phiếu cho các doanh nghiệp SME cũng có thể giúp các doanh nghiệp này có được nguồn tài trợ dài hạn mà họ cần để trưởng thành.

Theo báo cáo, khả năng tiếp cận hạn chế với tín dụng ngân hàng là một vấn đề còn tồn tại ở khu vực châu Á và Thái Bình Dương. Tỷ lệ cho vay dành cho các doanh nghiệp SME đã giảm xuống trong thời gian diễn ra cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu vào năm 2014. Cụ thể, các doanh nghiệp SME chỉ nhận được 18,7% trong tổng số các khoản cho vay của ngân hàng.

Báo cáo theo dõi Tài chính SME châu Á 2014 xem xét 20 quốc gia đang phát triển tại châu Á và ghi nhận rằng các doanh nghiệp SME chiếm trung bình 96% số lượng tất cả các công ty có đăng ký và 62% số lượng lao động. Tuy nhiên, doanh nghiệp SME chỉ đóng góp 42% sản lượng kinh tế.