Thưa ngài Bộ trưởng, xin ông cho biết vai trò của cuộc bầu cử này đối với nhân dân Ukraine?

Ông Oleksandr Shlapak: Bầu cử Quốc hội tại Ukraine không nên xét chỉ trong bối cảnh tình hình chính trị chung của đất nước, cuộc bầu cử này là giai đoạn cuối cùng trong tiến trình chuyển đổi toàn bộ chính quyền Ukraine. Tháng Hai vừa qua, Ukraine đã có sự thay đổi chính phủ sau sự kiện Maidan mà hiện tôi đang là đại diện. Vào tháng Sáu, ông Petro Poroshenko đã đắc cử Tổng thống ngay từ vòng một.

Nhân dân đòi hỏi phải thay đổi thể chế cuối cùng của chính quyền là Quốc hội (Verkhovna Rada), bởi Quốc hội cũ đã chọn ra chính quyền vốn phải chịu hoàn toàn trách nhiệm đối với nhiều vấn đề mà chúng tôi phải đối mặt. Nói tóm lại, bầu cử Quốc hội là nhu cầu của nhân dân chứ không phải do các chính trị gia nghĩ ra.

Thành phần Quốc hội mới sẽ như thế nào thưa ông?

Ông Oleksandr Shlapak: Tôi tin tưởng đây lần đầu tiên trong lịch sử 23 năm độc lập của Ukraine chúng tôi có một Quốc hội chưa từng có. Quốc hội mới không như Quốc hội trước đây, vốn bị chia rẽ theo hai đường hướng khác nhau. Trong Quốc hội mới tới đây, gần như tất cả các nghị sỹ sẽ có chung quan điểm theo hướng tích cực hội nhập vào Liên minh châu Âu (EU).

Tại Quốc hội mới số lượng các nhà tài phiệt sẽ ít hơn nhiều. Về tài chính, rất khó để làm việc với những người này. Ví dụ, chúng tôi không thể tăng thuế đánh vào rượu, thuốc lá, tài nguyên đất nước, những thứ mà các nhà tài phiệt lớn kinh doanh. Còn bây giờ chúng tôi có thể thực hiện điều đó. Và tôi tin tưởng vào điều này.

Thông thường sau bầu cử, Quốc hội Ukraine có khoảng từ 20-25% nghị sỹ mới song các số liệu sơ bộ cho thấy sau cuộc bầu cử này ít nhất sẽ có 2/3 số nghị sỹ mới. Và trong danh sách ứng cử viên của mỗi đảng có rất nhiều gương mặt hoàn toàn mới, phần lớn là người trẻ, được đào tạo tốt ở Ukraine hoặc phương Tây. Điều rất quan trọng đây là những người năng động nhất.

Ngày nay, chúng tôi huy động được rất nhiều người trẻ tuổi, họ đứng đầu trong các danh sách tranh cử, cả trong đảng của Tổng thống Poroshenko lẫn đảng của Thủ tướng (Arseniy) Yatsenyuk, cũng như đảng Samopomich. Thậm chí ngay cả đảng "Đất mẹ" (Batkivshina) của bà Yulia Tymoshenko, 10 người đầu tiên trong danh sách ứng cử chỉ có ba chính trị gia cũ, còn lại hoàn toàn mới.

Những người này không chỉ có học thức và yêu nước, mà đây còn là những người sẵn sàng thay đổi đất nước. Đặc biệt cần lưu ý rằng số người trẻ trong Quốc mới sẽ đủ lớn để hình thành lực lượng nòng cốt của đất nước. Chính vì vậy cả đất nước Ukraine trông đợi một cách tích cực vào cuộc bầu cử này và tin tưởng điều đó sẽ diễn ra.

Ông dự đoán như thế nào về tương quan trong Quốc hội mới?

Ông Oleksandr Shlapak: Tôi cho rằng Tổng thống Poroshenko và Thủ tướng Yatsenyuk có thể thành lập liên minh cầm quyền. Ngoài ra đây không chỉ là liên minh đa số (gồm ít nhất 226 nghị sỹ) mà thậm chí còn có thể gồm tới 270-280 nghị sỹ, đương nhiên chúng tôi rất hy vọng liên minh đạt được đa số 2/3 (300 nghị sỹ), song không biết điều này có thực hiện được hay không.

Theo quan điểm của tôi, điểm chính trong Quốc hội mới là tương quan lực lượng. Nếu như trước đây tương quan lực lượng trong quốc hội là hướng theo Nga hay theo châu Âu thì tới đây sự phân chia trong Quốc hội sẽ theo ranh giới cải cách. Đó là những người sẵn sàng đưa ra các biện pháp cải cách quyết định.

Trong 23 năm qua, Ukraine đã tự đưa mình vào tình thế khó khăn. Mọi người đều hiểu rằng hiện Ukraine rất ốm yếu. Mà theo thuật ngữ y tế thì cần giải phẫu. Tình hình đã tới mức chúng tôi phải đưa ra những quyết định khó khăn. Và việc tiến hành các biện pháp cải cách này sẽ là xu hướng chính định hình tương quan trong Quốc hội. Đây sẽ là vấn đề chính và tôi tin tưởng Tổng thống và Thủ tưởng sẽ có thể thành lập đa số trong Quốc hội để tiến hành những cải cách khó khăn này.

Nội các mới sẽ như thế nào thưa ông?

Ông Oleksandr Shlapak: Theo tôi, ông Yatsenyuk cần tiếp tục giữ chức Thủ tướng dù có rất nhiều ứng cử viên xứng đáng trong thể chế của chúng tôi sẵn sàng tiến hành cải cách. Ông ấy nắm chắc các vấn đề, từ quân sự cho tới thuế khóa. Điều thứ 2, ông ấy là người trẻ. Ông ấy có uy tín cao với các nhà đầu tư; quan hệ tốt với giới lãnh đạo phương Tây như Tổng thống Mỹ, Thủ tướng Đức, Chủ tịch Ủy ban châu Âu; ông ấy rất có uy tín với Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB). Cần trao cho ông ta khả năng thành lập đa số trong Quốc hội và tiến hành cải cách.

Chính sách đối ngoại của Ukraine sẽ như thế nào?

Ông Oleksandr Shlapak: Chính sách đối ngoại của Ukraine sẽ không thay đổi, chúng tôi đương nhiên đã chọn con đường hội nhập với châu Âu. Chúng tôi đã qua giai đoạn đầu chế độ miễn thị thực, điều này rất quan trọng đối với chúng tôi. Giai đoạn thứ hai bắt đầu sau năm 2015 và chúng tôi đặt nhiệm vụ đến 01-01-2016, người dân Ukraine sẽ được miễn thị thực, điều này rất quan trọng với chúng tôi bởi dự kiến tỷ lệ thất nghiệp lên tới 10%. Chúng tôi cần thuyết phục EU để người dân chúng tôi có thể tới đó làm việc.

Tiếp theo, chúng tôi sẽ nhanh chóng thay đổi quy chế không liên minh của Ukraine. Những sự kiện gần đây cho thấy việc không có một liên minh nghiêm túc khiến Ukraine khó đối phó với những diễn biến bất ngờ.

Chúng tôi sẽ hợp tác và buôn bán với tất cả những ai có thể và tôi tin chúng tôi sẽ thành công trong việc buôn bán. Tôi rất hy vọng rằng giai đoạn đối đầu căng thẳng, quan hệ lạnh nhạt cả về chính trị và kinh tế với Nga sẽ chấm dứt. Chúng tôi đã mất gần 20% kim ngạch thương mại do không tiếp cận được thị trường Nga... Và tôi cũng rất mong muốn cuộc đối đầu quân sự tại miền Đông Ukraine sẽ sớm chấm dứt.

Có thể nói đường hướng đối ngoại của Ukraine đã được xác định. Trước tiên, chúng tôi sẽ hợp tác với châu Âu. Chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc với các định chế tài chính quốc tế, chúng tôi sẽ tiếp tục chương trình với IMF, chúng tôi cũng có những triển vọng to lớn để hợp tác với Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Tái thiết và phát triển châu Âu...

Xin cảm ơn ông./.