Bài diễn văn của ông Obama mở đầu bằng việc khẳng định lực lượng chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad chính là thủ phạm gây nên cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học tại khu vực ngoại ô thủ đô Damascus ngày 21-8, khiến hơn 1.400 thường dân thiệt mạng. Từ đó, ông Obama giải thích lý do vì sao Mỹ cần hành động trước vấn đề sử dụng vũ khí hóa học tại Xy-ri, bởi đơn giản, điều này không chỉ vi phạm luật pháp quốc tế và còn đe dọa tới lợi ích an ninh quốc gia Mỹ.

Theo lập luận của ông Obama, nếu Mỹ không hành động kịp thời, chính quyền al-Assad sẽ có khả năng tiếp tục sử dụng vũ khí hóa học. Nhà lãnh đạo này cảnh báo, các cuộc đụng độ tại Xy-ri tiếp tục lan rộng sẽ đe dọa tới các nước đồng minh của Mỹ trong khu vực như: Li-băng, Thổ Nhĩ Kỳ và Israel. Ngoài ra, ông Obama cũng cho rằng, thất bại trong việc trừng phạt Xy-ri trước các hành vi tấn công bằng vũ khí hóa học sẽ càng cổ vũ Iran phát triển chương trình hạt nhân – một điều mà Mỹ luôn phản đối.

Bài phát biểu của ông Obama đưa ra nhiều lập luận nhằm giải thích trước những câu hỏi của dư luận Mỹ về kế hoạch tấn công quân sự Xy-ri. “Câu trả lời của tôi rất đơn giản. Tôi sẽ không triển khai bộ binh tới Xy-ri. Tôi sẽ không theo đuổi một hành động có kết thúc mở như tại Iraq hay Afghanistan. Tôi cũng sẽ không theo đuổi một chiến dịch quân sự dài hơi như ở Libya hay Kosovo. Đây sẽ là một cuộc tấn công có mục tiêu rõ ràng nhằm làm suy yếu sức mạnh quân sự và răn đe hành vi tấn công vũ khí hóa học của chính quyền al-Assad”. Trước nguy cơ Mỹ sẽ vấp phải những hành động trả đũa mạnh mẽ nếu can thiệp quân sự vào Xy-ri, ông Obama cho biết, ông đã lường trước được kịch bản này, song tin tưởng rằng, chính quyền al-Assad sẽ không đủ khả năng để đe dọa “nghiêm trọng” tới sức mạnh quân đội Mỹ.

Trong khi tiếp tục kêu gọi và bảo vệ một giải pháp quân sự cho Xy-ri, bài diễn văn của ông Obama cũng dành một dung lượng đáng kể để thừa nhận “mặt tích cực” của đề xuất mà Nga nêu ra đối với tình hình Xy-ri. Ông Obama nêu rõ, một giải pháp ngoại giao cho cuộc khủng hoảng Xy-ri do Tổng thống Nga Vladimir Putin đề xuất, theo đó, buộc chính quyền Xy-ri phải giao nộp toàn bộ kho trữ vũ khí hóa học và đặt dưới sự kiểm soát quốc tế để tiêu hủy là “một dấu hiệu đáng khích lệ” đối với tình hình Xy-ri hiện nay. Nhà lãnh đạo này khuyến cáo rằng, hiện vẫn còn quá sớm để đưa ra nhận định về triển vọng thành công của đề xuất này, tuy nhiên, vẫn khẳng định “sẵn sàng trao cơ hội để đề xuất của Nga trở thành hiện thực”.

Chính vì thế, ông Obama tuyên bố, ông đã kêu gọi các nhà lãnh đạo Quốc hội Mỹ hoãn tiến trình bỏ phiếu về kế hoạch sử dụng vũ lực tại Xy-ri trong khi các nỗ lực ngoại giao vẫn tiếp tục được theo đuổi.

Tổng thống Obama cho biết, ông đã có cuộc nói chuyện với lãnh đạo hai nước đồng minh thân cận nhất của Mỹ là Anh và Pháp. Qua đó, các bên cùng nhất trí sẽ cùng hợp tác để tham vấn với Nga và Trung Quốc nhằm thúc đẩy Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc ra nghị quyết yêu cầu Tổng thống al-Assad từ bỏ, dần tiến tới việc hủy bỏ toàn bộ vũ khí hóa học dưới sự kiểm soát quốc tế. Bên cạnh đó, nhà lãnh đạo này cũng đã nhất trí dành cho các thanh sát viên Liên hợp quốc một cơ hội để báo cáo về những sự thật mà họ đã điều tra được tại hiện trường vụ tấn công ngày 21/8 tại Xy-ri. Tổng thống Mỹ cam kết, ông sẽ tiếp tục kêu gọi sự ủng hộ từ các nước châu Âu đến châu Mỹ, từ châu Á đến Trung Đông về “tính cần thiết” của hành động can thiệp quân sự vào Xy-ri trong khi tiếp tục chỉ thị cho quân đội Mỹ duy trì “trạng thái sẵn sàng” như hiện nay, nhằm giữ áp lực đối với chính quyền Tổng thống Basahr al-Assad.

Ông Obama có bài phát biểu về tình hình Xy-ri trước dân chúng Mỹ trong bối cảnh sức nóng từ những cuộc tranh cãi trong Quốc hội về kế hoạch thúc đẩy tấn công quân sự Xy-ri vẫn chưa hạ nhiệt. Tuy nhiên, việc nhà lãnh đạo này kêu gọi Quốc hội hoãn bỏ phiếu tấn công quân sự để chờ đợi kết quả từ sáng kiến của Nga được đánh giá là “một diễn biến mới theo chiều hướng khá tích cực” đối với cuộc khủng hoảng Xy-ri.

Kết quả cuộc điều tra do CNN/ORC thực hiện sau bài phát biểu của ông Obama về tình hình Xy-ri ngày 10/9 cho thấy, dư luận Mỹ đang “lạc quan” về một giải pháp cho cuộc khủng hoảng tại quốc gia Trung Đông này. Theo kết quả điều tra do CNN/ORC công bố ngay trong đêm ngày 10-9, có tới 61% ý kiến ủng hộ lập trường của Tổng thống Obama đối với vấn đề Xy-ri, trong khi có 37% phản đối “kế hoạch đáp trả” của Mỹ trước thông tin sử dụng vũ khí hóa học tại Xy-ri… Theo đánh giá của CNN/ORC, kết quả này cho thấy có tới gần 2/3 người dân Mỹ đã trực tiếp xem ông Obama đọc bài diễn văn về Xy-ri trên truyền hình tin tưởng, cuộc khủng hoảng này có thể được giải quyết thông qua các nỗ lực ngoại giao./.