Thế giới phản ứng trước thông tin Mỹ sẽ viện trợ cho quân nổi dậy Xy-ri

Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-mun (Ban Ki-moon) khẳng định sẽ không có giải pháp quân sự cho cuộc xung đột ở Xy-ri, đồng thời tái khẳng định quyết tâm của Liên hợp quốc tìm kiếm một giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng kéo dài hơn hai năm qua tại quốc gia Trung Đông này.

Phát biểu với báo giới, ông Ban Ki-mun nêu rõ một giải pháp quân sự không phải là câu trả lời cho cuộc xung đột ở Xy-ri, cho dù cả Chính phủ và lực lượng đối lập ở Xy-ri cũng như các bên ủng hộ hai phe cho rằng đó có thể là biện pháp cần thiết.

Theo Tổng Thư ký Liên hợp quốc, một giải pháp can thiệp quân sự trực tiếp dẫn tới sự tan rã hơn nữa ở Xy-ri sẽ càng làm cho khu vực thêm bất ổn, khiến những căng thẳng sắc tộc và tôn giáo không ngừng leo thang. Ông khẳng định việc cung cấp vũ khí cho bên này hoặc bên kia trong cuộc xung đột sẽ không mang lại lợi ích, đồng thời kêu gọi tăng cường nỗ lực nhằm tổ chức một hội nghị quốc tế để giải quyết cuộc xung đột ở Xy-ri.

Ông Ban Ki-mun đưa ra tuyên bố trên sau khi Mỹ cho biết sẽ tăng cường hỗ trợ trực tiếp, trong đó có hỗ trợ quân sự cho phe nổi dậy ở Xy-ri.

Trong khi đó, một số nguồn tin ngày 14-6 tiết lộ chính quyền Mỹ đang cân nhắc việc thiết lập vùng cấm bay hạn chế ở biên giới phía Nam Xy-ri, giáp với Gioóc-đan, với mục tiêu hỗ trợ lực lượng nổi dậy và mở đường cho một cuộc can thiệp quân sự. Việc thiết lập vùng cấm bay đòi hỏi Mỹ phải tiêu diệt hệ thống phòng không hiện đại của Xy-ri do Nga trang bị, tương tự như cách Tổ chức Hiệp ước quân sự Bắc Đại Tây Dương (NATO) can thiệp vào cuộc chiến Li-bi hai năm trước.

Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc, bà Xu-dân Rai-xơ (Susan Rice) cho biết Mỹ không loại trừ khả năng thiết lập vùng cấm bay, song thừa nhận đây là một vấn đề phức tạp và khó khăn hơn nhiều so với việc lập vùng cấm bay ở Li-bi. Phó Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Ben Rốt (Ben Rhodes) cũng cho rằng việc lập vùng cấm bay không phải là “một viên đạn bạc” để chấm dứt cuộc xung đột đẫm máu ở Xy-ri.

Tại một cuộc họp báo ở Nhà Trắng, ông B. Rốt thừa nhận việc lập vùng cấm bay ở Xy-ri sẽ khó khăn, nguy hiểm và hao tiền tốn của hơn so với việc lập vùng cấm bay ở Li-bi.

Trước thông tin Mỹ sẽ thiết lập vùng cấm bay hạn chế ở biên giới phía Nam Xy-ri, Pháp cho rằng khó có thể thực hiện vào thời điểm này vì sẽ vấp phải sự phản đối của một số thành viên trong Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.

Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Đức cho biết nước này “tôn trọng” cam kết của Mỹ về viện trợ quân sự cho phe đối lập Xy-ri, nhưng Béc-lin sẽ không chuyển vũ khí đến quốc gia Trung Đông này. Người phát ngôn này nêu rõ lập trường của Đức “không chuyển vũ khí tới một khu vực nội chiến là vì các lý do pháp lý”, và “lập trường này sẽ không thay đổi ngay cả trong trường hợp các lực lượng của Tổng thống Xy-ri bị phát hiện sử dụng vũ khí hóa học như cáo buộc của Mỹ”.

Ngoài ra, Đức sẽ tiếp tục tăng cường trao đổi thông tin về Xy-ri với các đối tác và muốn Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc thảo luận để đi tới một “lập trường chung”.

Phản ứng trước cáo buộc quân đội Chính phủ Xy-ri nhiều lần sử dụng vũ khí hóa trong cuộc xung đột tại quốc gia Trung Đông này, ngày 14-6, giới chức Xy-ri đã lên tiếng bác bỏ, khẳng định cáo buộc trên của Oa-sinh-tơn là “dối trá” và dựa trên “các nguồn tin bịa đặt”.

Hãng thông tấn chính thức SANA của Xy-ri dẫn lời một quan chức Bộ Ngoại giao nước này nêu rõ: “Tuyên bố của Nhà Trắng về việc sử dụng vũ khí hóa học tại Xy-ri là hoàn toàn dối trá, dựa trên những thông tin bịa đặt nhằm tìm cách buộc Chính phủ Xy-ri phải chịu trách nhiệm về hành động không có thực”.

Đại sứ Xy-ri tại Nga, ông Ri-át Hát-đa ( Riyad Haddad) cũng khẳng định thông tin do Nhà Trắng đưa ra là “hoàn toàn bịa đặt”. Ông R. Hát-đa nhấn mạnh chính các nhóm nổi dậy ở Xy-ri đã sử dụng vũ khí hóa học trong cuộc xung đột, và Chính phủ Xy-ri hồi tháng 3 vừa qua đã đề nghị Liên hợp quốc tiến hành điều tra việc sử dụng vũ khí hóa học của lực lượng nổi dậy trong cuộc tấn công tại thành phố A-lép-pô (Aleppo).

Cùng ngày, Bộ Ngoại giao Trung Quốc ra tuyên bố bày tỏ hy vọng Ủy ban điều tra độc lập của Liên hợp quốc về Xy-ri sẽ tiến hành điều tra một cách khách quan và công bằng về các cáo buộc sử dụng vũ khí hóa học tại quốc gia Trung Đông này.

Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh, quan điểm của Bắc kinh về vấn đề vũ khí hóa học là rõ ràng và nhất quán. Trung Quốc cực lực phản đối bất cứ bên nào sử dụng vũ khí hóa học trong cuộc xung đột tại Xy-ri, đồng thời hy vọng phái bộ của Liên hợp quốc sẽ tiến hành điều tra phù hợp với luật pháp quốc tế và các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.

Trung Quốc cũng nhấn mạnh một thỏa thuận chính trị là giải pháp duy nhất cho cuộc khủng hoảng tại Xy-ri, và hy vọng các bên liên quan sẽ nắm bắt mọi cơ hội để thúc đẩy tiến trình này.

Liên minh châu Âu (EU) cùng ngày bày tỏ đặc biệt quan ngại về kết luận của Mỹ rằng quân đội Xy-ri đã sử dụng vũ khí hóa học trong cuộc chiến với lực lượng đối lập, đồng thời nhấn mạnh phải triển khai một phái bộ điều tra của Liên hợp quốc tới Xy-ri để làm rõ việc này cũng như thúc đẩy tìm kiếm giải pháp hòa bình cho Xy-ri.

Trong một tuyên bố đưa ra tại Brúc-xen (Bỉ), Đại diện cấp cao về chính sách an ninh và đối ngoại của EU, bà Ca-thơ-rin A-stơn (Catherine Ashton) nêu rõ kết luận của tình báo Mỹ cho thấy sự cấp thiết phải triển khai một phái bộ thanh tra của Liên hợp quốc tới Xy-ri, bên cạnh nỗ lực của cộng đồng quốc tế tìm kiếm giải pháp chính trị nhằm chấm dứt cuộc khủng hoảng đã bước sang năm thứ ba tại nước này.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Anh Uy-li-am Ha-gơ (William Hague) cho biết Anh hoàn toàn đồng tình với kết luận của Nhà Trắng và kêu gọi cộng đồng quốc tế phối hợp hành động mạnh mẽ và kiên quyết về vấn đề này. Theo ông Uy. Ha-gơ, Anh sẽ cùng với Mỹ, Pháp và các nước thảo luận kỹ hơn về vấn đề này trong cuộc họp của nhóm G8 trong tuần này.

Bộ Ngoại giao Nga ngày 14-6 cũng bày tỏ quan ngại trước thông tin nói rằng Oa-sinh-tơn đã lên kế hoạch tăng cường cung cấp vũ khí cho phe đối lập ở Xy-ri.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao A-lếch-xan-đơ Lu-ca-sê-vích (Alexander Lukashevich) khẳng định lại lập trường của Nga rằng bất cứ hành động sử dụng vũ khí hoá học nào trong cuộc nội chiến Xy-ri đều không thể chấp nhận được, đồng thời nêu rõ các chứng cứ do Mỹ, Pháp và Anh cung cấp về việc lực lượng trung thành với Tổng thống Xy-ri Ba-sa An Át-xát (Basha al- Assad) sử dụng vũ khí hoá học là “không thuyết phục”.

Ông cũng nhắc lại khẳng định của nhóm chuyên gia Liên hợp quốc về việc không có bằng chứng vũ khí hóa học được sử dụng tại Xy-ri, đồng thời cảnh báo việc tăng cường cung cấp vũ khí và trang thiết bị quân sự cho lực lượng đối lập Xy-ri sẽ “làm gia tăng xung đột và bạo lực đối với dân thường”.

Theo ông, các nỗ lực thiết lập vùng cấm bay ở Xy-ri cũng là một yếu tố gây bất ổn. Mát-xcơ-va sẽ tiếp tục các nỗ lực nhằm tổ chức một hội nghị quốc tế về Xy-ri và kiên định lập trường đàm phán là giải pháp duy nhất cho cuộc khủng hoảng hiện nay ở quốc gia Trung Đông này.

Cố vấn hàng đầu về chính sách đối ngoại của Tổng thống Nga, ông Yu-ri U-sa-cốp (Yury Ushakov) cho rằng những thông tin và sự kiện mà Mỹ đưa ra trong cáo buộc chính quyền của Tổng thống Xy-ri Ba-sa An Át-xát (Bashar al-Assad) sử dụng vũ khí hóa học là “không thuyết phục”.

Ông Y. U-sa-cốp cũng cảnh báo quyết định của Oa-sinh-tơn viện trợ quân sự cho phe đối lập Xy-ri sẽ làm tổn hại sáng kiến hòa bình mới cho cuộc khủng hoảng ở Xy-ri do Mỹ và Nga đề xuất.

Cùng ngày, Ngoại trưởng Thuỵ Điển Can Bin (Carl Bildt) cho rằng việc Mỹ cam kết hỗ trợ quân sự cho lực lượng nổi dậy Xy-ri có nguy cơ tạo ra một cuộc chạy đua vũ trang tại quốc gia bị chiến tranh tàn phá này và sẽ phá hoại các điều kiện cho tiến trình chính trị./.