Những sự kiện quốc tế đáng chú ý trong tuần (từ ngày 03 đến ngày 09-6-2013)

1. Diễn đàn Đối thoại cấp cao Nhân dân Trung Quốc - ASEAN

Ngày 03-6-2013, tại thành phố Nam Ninh (Quảng Tây, Trung Quốc) đã diễn ra Diễn đàn Đối thoại cấp cao Nhân dân Trung Quốc - ASEAN với chủ đề “Hòa bình thúc đẩy phát triển, hợp tác cùng thắng - Nguyện vọng chung, giấc mơ chung của nhân dân Trung Quốc và Đông Nam Á”. Phát biểu tại Diễn đàn, Trưởng ban Tuyên truyền Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Lưu Kỳ Bảo nêu ra bốn đề xuất: Thứ nhất, kiên trì đoàn kết tin cậy lẫn nhau, tăng cường đối thoại và hiệp thương; thứ hai, kiên trì hợp tác cùng thắng, cùng chia sẻ thành quả phát triển; thứ ba, kiên trì học tập và tham khảo lẫn nhau, thúc đẩy tiến bộ chung; thứ tư, kiên trì hữu nghị nhân dân, củng cố nền tảng quan hệ nhà nước. Trong tham luận của mình, Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc Bùi Hồng Phúc nêu rõ, trên cơ sở lấy dân làm gốc, Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn coi trọng công tác đối ngoại nhân dân, luôn coi đối ngoại nhân dân là một bộ phận cấu thành trong tổng thể công tác đối ngoại của quốc gia. Các tham luận của Phi-líp-pin và Thái Lan đề cập thẳng thắn vấn đề tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông giữa Trung Quốc với các nước ASEAN, cũng như những tác động xấu đến môi trường của các doanh nghiệp Trung Quốc khi đầu tư vào ASEAN. Diễn đàn cũng tiến hành thảo luận các chủ đề “Đoàn kết dân ý, thúc đẩy hơn nữa quan hệ Trung Quốc - Đông Nam Á”, “Biện pháp mới trong hợp tác thiết thực” và “Chính phủ và nhân dân chung tay: Lực lượng thúc đẩy hòa bình và phát triển của khu vực”.

2. ASEAN tìm cách để thúc đẩy hài hòa thủ tục hải quan

Từ ngày 04 đến ngày 06-6-2013, trong phiên họp lần thứ 22 của Tổng cục trưởng Hải quan 10 nước thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) diễn ra tại Xin-ga-po, các đại biểu nhất trí cho rằng cần phải tiếp tục triển khai các hoạt động liên quan tới dự án “Một cửa ASEAN” và thúc đẩy nhanh quá trình phê chuẩn Hiệp định ASEAN về Hải quan. Tại phiên họp này, Tổng cục trưởng Hải quan các nước ASEAN cũng nhất trí cử Thái Lan làm Chủ tịch nhóm làm việc về Danh pháp Thuế quan hài hòa ASEAN (AHTN) trong nhiệm kỳ 2013 - 2015. Ngoài ra, các Tổng cục trưởng Hải quan cũng điểm lại công việc của các nhóm làm việc về hải quan của ASEAN, gồm Ủy ban Điều phối về Hải quan do Phi-líp-pin làm Chủ tịch, Nhóm về Thủ tục Hải quan và Tạo thuận lợi cho thương mại (CPTFWG) do Xin-ga-po làm Chủ tịch, Nhóm Tăng cường năng lực Hải quan (CCBWG) do Bru-nây làm Chủ tịch, và Ủy ban Thường trực về cơ chế Một cửa ASEAN (ASWSC) do Phi-líp-pin làm Chủ tịch. Ngoài ra, Tổng cục trưởng Hải quan của các nước ASEAN cũng làm việc với đại diện của cơ quan hải quan của các nước Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc và Tổ chức Hải quan thế giới. Nhằm tăng cường mối quan hệ đối tác giữa hải quan và doanh nghiệp trong khu vực, các đại biểu tham dự cuộc họp tại Xin-ga-po cũng trao đổi kinh nghiệm về thủ tục tạo thuận lợi cho thương mại, chống hàng giả và chống hải tặc với các hội doanh nghiệp như Liên đoàn các Hiệp hội Giao nhận Đông Nam Á và Hiệp hội các công ty Chuyển phát nhanh châu Á - Thái Bình Dương.

3. Hội thảo quốc tế về Biển Đông tại Mỹ

Trong hai ngày 05 và 06-6-2013, Hội thảo quốc tế về Biển Đông với chủ đề “Kiểm soát căng thẳng tại Biển Đông” do Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) của Mỹ tổ chức đã diễn ra tại Thủ đô Oa-sinh-tơn với sự tham dự của khoảng 250 đại biểu gồm các quan chức, học giả, nhà nghiên cứu hàng đầu về Biển Đông đến từ Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Phi-líp-pin, Đài Loan (Trung Quốc) và Việt Nam. Trong ngày khai mạc, Hội thảo tập trung vào ba chủ đề chính: Tầm quan trọng của tranh chấp tại Biển Đông, những diễn biến gần đây tại Biển Đông và Biển Đông đối với tình hình chính trị khu vực. Phát biểu tại cuộc Hội thảo, Quyền Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Đông Á - Thái Bình Dương Giô-xép Giun (Joseph Yun) khẳng định, Mỹ không đứng về bên nào trong các yêu sách và tranh chấp về chủ quyền lãnh thổ, lãnh hải. Tuy nhiên, các yêu sách này cần phải dựa trên luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS). Lợi ích của Mỹ từ cách thức giải quyết tranh chấp của các bên liên quan là tự do hàng hải trên Biển Đông và việc khai thác tài nguyên Biển Đông một cách hợp pháp. Mỹ không ủng hộ việc sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực để giải quyết tranh chấp; các bên liên quan cần giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình như đàm phán ngoại giao, hòa giải với sự trợ giúp của bên thứ ba hoặc trọng tài quốc tế. Mỹ hy vọng Trung Quốc và ASEAN sẽ sớm khởi động các cuộc thảo luận về Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) nhằm giải quyết tranh chấp. Trong ngày 06-6, các đại biểu tiếp tục thảo luận các chủ đề: Vai trò của luật pháp quốc tế trong việc kiểm soát các tranh chấp ở Biển Đông; các khuyến nghị chính sách nhằm thúc đẩy hợp tác ở Biển Đông.

4. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tham dự Diễn đàn Kinh tế thế giới về Đông Á năm 2013

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu khai mạc Diễn đàn kinh tế thế giới về Đông Á năm 2013

Nhận lời mời của Tổng thống Cộng hòa Liên bang Mi-an-ma Thên Sên (Thein Sein) và Chủ tịch Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) Clau Sáp (Klaus Schwab), ngày 06-6, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị Diễn đàn Kinh tế thế giới về Đông Á năm 2013 (WEF Đông Á 2013) tổ chức tại Thủ đô Nai-y-i-đo (Naypyidaw) của Mi-an-ma. Với chủ đề “Sự chuyển đổi mạnh mẽ hướng tới hội nhập và phát triển toàn diện”, Diễn đàn Kinh tế thế giới về Đông Á năm 2013 đã đặt trọng tâm thảo luận vào thúc đẩy sự chuyển đổi toàn diện của Mi-an-ma, tiến trình hội nhập khu vực và các biện pháp ứng phó với các thách thức khu vực và toàn cầu. Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng việc Hội nghị lần này đặt trọng tâm vào hội nhập khu vực và chuyển đổi là một lựa chọn phù hợp và rất đúng thời điểm do sự gắn kết chặt chẽ giữa hai quá trình này và sự cấp thiết phải có những bước đi mạnh mẽ để giúp mỗi quốc gia và cả khu vực vượt qua khó khăn thách thức, đạt được mục tiêu chung đã đề ra, đặc biệt trước ngưỡng cửa hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2015. Theo Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, trong thời đại toàn cầu hóa, cùng với các nỗ lực ở cấp độ quốc gia, điều kiện đủ để các nước đang phát triển như Việt Nam đạt được mục tiêu tăng trưởng, xóa đói giảm nghèo và trở thành một nước công nghiệp hiện đại là: môi trường quốc tế hòa bình, ổn định và hợp tác trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế; tự do lưu thông thương mại và đầu tư thông qua liên kết kinh tế; hợp tác hiệu quả giữa các quốc gia trong giải quyết các thách thức chung của khu vực và thế giới. Vì vậy, tiến trình hội nhập quốc tế đang được thúc đẩy mạnh mẽ tại Đông Á nói chung và ASEAN nói riêng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định Chính phủ Việt Nam sẵn sàng đối thoại cùng doanh nghiệp để tiếp tục cải thiện và tạo dựng môi trường kinh doanh thông thoáng, thuận lợi và bảo đảm lợi ích của tất cả các bên,…

5. Sôi nổi hoạt động kỷ niệm Ngày tiếng Nga trên thế giới

Ngày 06-6, nhằm kỷ niệm Ngày tiếng Nga, cũng là 214 năm ngày sinh đại thi hào Nga A-lếch-xan-đơ Xéc-gây-ê-vích Pu-skin (Alexander Sergeyevich Pushkin), nhiều hoạt động ý nghĩa được tổ chức không chỉ tại nước Nga mà ở nhiều nước trên thế giới, những nơi vẫn dành sự yêu mến và tôn trọng đối với ngôn ngữ của A. Pu-skin, Trê-khốp (Chekhov), L. Tôn-xtôi (L. Tolstoy),... Vào ngày này, Bảo tàng quốc gia Pu-skin ở Thủ đô Mát-xcơ-va đã trở thành trung tâm của Lễ kỷ niệm. Tất cả những người yêu văn học và lịch sử được vào cửa miễn phí để tham dự chương trình kỷ niệm đặc biệt. Ngoài nước Nga, tại U-crai-na, Liên hoan quốc tế “Ngôn ngữ Nga vĩ đại” lần thứ bảy diễn ra ở Crưm (Krym), trong khi ở thành phố Xê-va-xtô-pôn (Sevastopol) tổ chức các chương trình văn nghệ cho thiếu nhi, các chương trình hòa nhạc ngoài trời, hòa nhạc “Ngày của Pu-skin”. Hội thảo khoa học “Tiếng Nga trong thế giới đa văn hóa” với sự tham dự của nhiều nhà khoa học đến từ khắp nơi trên thế giới cũng được tổ chức nhân dịp này. Trong khuôn khổ “Ngày tiếng Nga tại Tát-gi-ki-xtan”, ở Trung tâm Khoa học và Văn hóa Nga tại Thủ đô Đu-san-be (Dushanbe, Tát-gi-ki-xtan) diễn ra Ngày hội thơ Pu-skin. Tại I-ta-li-a, những người yêu tiếng Nga và nền thơ ca Nga tới dâng hoa ở đài tưởng niệm nhà thơ vĩ đại Pu-skin trong công viên Villa Borghese tại Thủ đô Rô-ma, cũng như tham dự nhiều hoạt động kỷ niệm khác như buổi “Đọc Pu-skin” cho giảng viên, sinh viên các trường đại học I-ta-li-a và hoạt động văn hóa tại Trung tâm Khoa học và Văn hóa Nga. Nhân dịp này, ở Mỹ cũng diễn ra nhiều sự kiện ý nghĩa như tổ chức diễn đàn Xla-vơ học với chủ đề về Pu-skin tại các trường đại học danh tiếng, các buổi thuyết trình về nhà thơ Pu-skin, người có đóng góp quý báu vào kho tàng văn học thế giới, cũng như phát các chương trình phát thanh với chủ đề thông tin - văn hóa Pu-skin ở Mỹ trên kênh “Hy vọng”, kênh phát thanh chuyên về văn hóa và văn học Nga, đã hoạt động ở Mỹ hơn 20 năm.

6. Mỹ - Trung Quốc nhất trí xây dựng quan hệ nước lớn kiểu mới

Trung Quốc và Mỹ nhất trí hợp tác với nhau nhằm xây dựng “mối quan hệ nước lớn kiểu mới”. Ảnh: TTXVN

Phát biểu trong cuộc họp báo chung kết thúc hai ngày hội đàm (ngày 07 và 08-6), Tổng thống Mỹ B. Ô-ba-ma cho rằng, Trung Quốc tiếp tục con đường thành công là có lợi cho Mỹ vì một nước Trung Quốc hòa bình, ổn định và thịnh vượng “không chỉ tốt cho người dân Trung Quốc mà tốt cho cả Mỹ và thế giới”. Ông B. Ô-ba-ma nhắc lại tuyên bố một ngày trước đó thừa nhận “hiển nhiên Mỹ và Trung Quốc có căng thẳng trong một số lĩnh vực”, nhưng khẳng định hai nước có thể hợp tác hiệu quả với nhau trong nhiều vấn đề. Mỹ và Trung Quốc cần cân bằng giữa cạnh tranh và hợp tác nhằm vượt qua những vấn đề gây chia rẽ. Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết, cuộc gặp tại Ca-li-pho-ni-a trong hai ngày qua là để định hướng cho tương lai quan hệ Trung Quốc - Mỹ và vạch ra một kế hoạch nhằm phát triển mối quan hệ này. Về mô hình quan hệ, Chủ tịch Tập Cận Bình cho rằng với tư cách là hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, Trung Quốc và Mỹ cần hợp tác với nhau nhằm xây dựng “mối quan hệ nước lớn kiểu mới dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau và hợp tác cả hai cùng thắng”. Về vấn đề an ninh mạng, Tổng thống B. Ô-ba-ma cho biết, hai bên nhất trí coi đây là một vấn đề ngày càng quan trọng trong quan hệ song phương, và vào tháng 7 tới nhóm làm việc về an ninh mạng mà hai bên đã nhất trí thành lập sẽ họp lần đầu tiên. Chủ tịch Tập Cận Bình không trực tiếp bác bỏ những cáo buộc gần đây của Mỹ, chỉ nói rằng Trung Quốc cũng là một nạn nhân của các hành động tấn công mạng.

7. Bế mạc Hội nghị Thượng đỉnh Phụ nữ toàn cầu lần thứ 23

Tối 08-6-2013, tại Thủ đô Cua-la Lăm-pơ (Ma-lai-xi-a) đã diễn ra Lễ bế mạc Hội nghị Thượng đỉnh Phụ nữ toàn cầu lần thứ 23 với chủ đề “Phụ nữ - tạo ra các nền kinh tế mới”. Trong ba ngày diễn ra Hội nghị, các đại biểu đã thảo luận sôi nổi về nhiều chủ đề quan trọng như dự báo kinh tế và vai trò phụ nữ với thị trường, diễn đàn CEO về những kỹ năng phù hợp trong nền kinh tế mới, vai trò lãnh đạo doanh nghiệp, kinh doanh ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, xây dựng doanh nghiệp thân thiện với môi trường,... Hội nghị nhất trí cao về vai trò quan trọng của phụ nữ trong mọi mặt đời sống xã hội, coi phụ nữ thực sự là động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Các đại biểu cho rằng phụ nữ cần phát huy hơn nữa tinh thần tự lực và không ngừng phấn đấu vươn lên để khẳng định vai trò cũng như vị trí của mình trong xã hội. Các đại biểu kêu gọi xóa bỏ những định kiến, thiên kiến về giới trong suy nghĩ, văn hóa và hành động ở mỗi gia đình, công sở và ngoài xã hội, nhằm tạo điều kiện phát triển thuận lợi và bình đẳng hơn nữa cho phụ nữ.

8. Hàn Quốc và Triều Tiên bắt đầu hội đàm cấp chuyên viên

Sáng ngày 09-6, các quan chức Hàn Quốc và Triều Tiên đã bắt đầu cuộc hội đàm cấp chuyên viên tại tòa nhà Tự do (Free House), thuộc lãnh thổ Hàn Quốc, trong khuôn viên làng đình chiến Pan-mun-chơm (Panmunjom). Đây là cuộc gặp đầu tiên của giới chức hai miền Triều Tiên kể từ khi bà Pắc Cưn Hê (Park Geun-Hye) nhậm chức Tổng thống Hàn Quốc; đồng thời cũng là cuộc hội đàm đầu tiên kể từ cuộc đàm phán quân sự thất bại năm 2011. Quan chức cấp cao Bộ Thống nhất Hàn Quốc Chun Ha Xung (Chun Hae-sung) dẫn đầu phái đoàn ba thành viên tham gia hội đàm. Phía Triều Tiên do ông Kim Xung Hê (Kim Sung-hye), quan chức cao cấp của Ủy ban Tái Thống nhất Hòa bình, dẫn đầu. Đây được coi là bước chuẩn bị cho cuộc hội đàm cấp bộ trưởng liên Triều, dự kiến diễn ra vào ngày 12-6 tới tại Thủ đô Xơ-un, với hàng loạt vấn đề như khôi phục hoạt động của Khu công nghiệp chung Kê-xâng (Kaesong), nối lại các chuyến du lịch tới khu nghỉ dưỡng núi Cưm-cang (Kumgang), chương trình đoàn tụ các gia đình bị ly tán giữa hai miền,.../.