Vai trò của thực phẩm chức năng và công tác quản lý

Thêm vào đó, với các hình thức kinh doanh đa cấp, các sản phẩm chức năng không bắt buộc thử nghiệm lâm sàng cũng như chưa công bố quy định ngưỡng thực phẩm thông thường và thực phẩm bổ sung. Đặc biệt, các quy định về luật, nghị định và văn bản dưới luật liên quan đến thực phẩm chức năng và quảng cáo thực phẩm còn nhiều bất cập và thiếu đồng bộ - TS. Trần Quang Trung cho biết thêm.

Phát biểu đề dẫn tại Hội thảo, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Long, Thứ trưởng Bộ Y tế nêu rõ: Thực phẩm chức năng được thế giới đánh giá là bước tiến quan trọng trong quá trình chăm sóc sức khỏe con người. Tuy nhiên, tại Việt Nam, phần đông người tiêu dùng và nhiều cơ quan quản lý chưa nhận thức đúng công dụng và tầm quan trọng của thực phẩm chức năng. Từ đó, Thứ trưởng đề nghị các đại biểu, chuyên gia tham dự Hội thảo cần trao đổi và xác định tính năng, hiệu quả và làm rõ chức năng quản lý, kiểm soát nhà nước về thực phẩm chức năng; cách sử dụng thực phẩm chức năng hiệu quả, tránh tình trạng lạm dụng; vấn đề quảng cáo và kiểm soát thực phẩm chức năng; vấn đề quản lý thực phẩm chức năng trong kê đơn điều trị; thực phẩm chức năng sản xuất trong nước.

Tại các quốc gia tiên tiến trên thế giới, thực phẩm chức năng đã trở nên phổ biến, phong phú về chủng loại và công dụng. Riêng tại Mỹ, hơn 70% người dân đã sử dụng thực phẩm chức năng, tỷ lệ này vẫn không ngừng tăng cao.

Ở Việt Nam, theo TS. Trần Quang Trung, thực phẩm chức năng đã phát triển trong 10 năm trở lại đây. Tính đến thời điểm này, Việt Nam có khoảng 10.000 sản phẩm thực phẩm chức năng, trong đó, 40% là sản phẩm nhập khẩu. Từ năm 2009 - 2012, có 1.781 doanh nghiệp tham gia sản xuất - kinh doanh thực phẩm chức năng tại Việt Nam.

Theo khảo sát của Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, năm 2011, tại một số thành phố lớn như: Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, đã có trên 50% số người lớn sử dụng thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, phần đông người dùng trong nước vẫn chưa nhận thức đúng công dụng và tầm quan trọng của thực phẩm chức năng, nảy sinh 2 xu hướng tâm lý trái ngược: Ngại sử dụng hoặc sử dụng một cách thiếu khoa học.

Tình trạng người dân không được cung cấp đầy đủ thông tin về thực phẩm chức năng, tình trạng một số doanh nghiệp quảng cáo quá mức về thực phẩm chức năng cũng làm cho việc sử dụng thực phẩm chức năng không đạt được hiệu quả tối ưu; trong nhiều trường hợp còn gây thiệt hại cho người tiêu dùng, lãng phí tiền của… Đặc biệt, đáng ngại là các trường hợp người dân tự ý chọn thực phẩm chức năng để hỗ trợ điều trị bệnh nhưng lại không đạt được hiệu quả, thậm chí ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình trạng bệnh tật và sức khỏe.

Trước thực trạng này, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Nguyễn Mạnh Hùng kiến nghị, Bộ Y tế và các cơ quan liên quan cần có khảo sát, đánh giá để lĩnh vực này phát triển lành mạnh, đúng hướng và phù hợp với xu thế hội nhập; hướng dẫn người tiêu dùng sử dụng sản phẩm tốt, có tư vấn của bác sĩ; tẩy chay những sản phẩm quảng cáo mang tính lừa dối.

TS. Nguyễn Thanh Phong, Phó Cục trưởng Cục An toàn vệ sinh thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết: Trong thời gian tới, các cơ quan, trong đó có Bộ Y tế và đặc biệt trực tiếp là Cục An toàn vệ sinh thực phẩm sẽ có các văn bản trình lãnh đạo Bộ Y tế ban hành để quản lý, đặc biệt, trong đó có quy định về sản xuất về kinh doanh, điều kiện cơ sở, công bố tiêu chuẩn, quy định về ghi nhãn, trong đó có quy định về quảng cáo. TS. Nguyễn Thanh Phong cũng khuyến cáo người tiêu dùng, khi sử dụng thực phẩm chức năng không nên dùng thực phẩm chức năng theo cảm tính, không nên nghe theo tư vấn của người không có chuyên môn mà nên thực hiện theo hướng dẫn của nhà sản xuất; nếu có điều kiện thì hỏi ý kiến của các chuyên gia về y tế là tốt nhất./.