Bảo vệ biển, đảo là nhiệm vụ chiến lược quan trọng, là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, của cả hệ thống chính trị trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam. Trong đó, lực lượng vũ trang (LLVT) quân khu là một thành phần lực lượng quan trọng, làm nòng cốt tham gia bảo vệ biển, đảo. Thời gian qua, LLVT quân khu và các lực lượng binh chủng khác trên hướng biển mới được huấn luyện chủ yếu khi tác chiến độc lập, còn tác chiến hiệp đồng, phối hợp giữa các lực lượng trong quy mô chiến dịch ở ven biển, trên biển, đảo còn ít, hiệu quả còn thấp và đặc biệt khi hiệp đồng tác chiến giữa LLVT quân khu với lực lượng của Bộ Quốc phòng (chiến trường) và các lực lượng trong khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố có biển… còn nhiều hạn chế. Điển hình như: Tổ chức sử dụng, bố trí lực lượng tham gia tác chiến bảo vệ biển, đảo có chỗ chưa phù hợp với kế hoạch tác chiến chung; thế trận quốc phòng chưa được xây dựng hoàn chỉnh, còn mang tính cục bộ, chưa thực sự hướng mọi lực lượng vào cuộc đấu tranh chung ở từng khu vực trong từng vùng và trên cả nước (nhất là khi cuộc đấu tranh phát triển cả về quy mô, mức độ phức tạp và ác liệt) để có thể thắng địch trong mọi tình huống trên bất kỳ cuộc đấu tranh nào. Để phát huy sức mạnh của các lực lượng, trong đó có LLVT quân khu tạo nên sức mạnh tổng hợp bảo vệ vững chắc biển, đảo của Tổ quốc trong tình hình mới, thì công tác lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy và hiệp đồng tác chiến bảo vệ biển, đảo cần được xác địch rõ ràng, thống nhất và hiệu quả hơn.

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng xác định: “Tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh, xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số lực lượng tiến thẳng lên hiện đại, tạo tiền đề vững chắc phấn đấu năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, biển, đảo, vùng trời; giữ vững môi trường hoà bình, ổn định để phát triển đất nước”⁽¹⁾. Quán triệt Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, LLVT quân khu cần chú trọng thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Một là, tăng cường lãnh đạo, chỉ huy, chỉ đạo và tổ chức hiệp đồng tác chiến bảo vệ biển, đảo.

Tăng cường lãnh đạo, chỉ huy, chỉ đạo và tổ chức hiệp đồng tác chiến chặt chẽ trong bảo vệ biển, đảo là giải pháp quan trọng hàng đầu, có ý nghĩa quyết định đến thắng lợi hoạt động của LLVT quân khu tham gia bảo vệ biển, đảo trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Hoạt động của LLVT quân khu tham gia đấu tranh chống lực lượng nước ngoài xâm phạm chủ quyền trên biển và tác chiến bảo vệ biển, đảo diễn ra trên không gian rộng ở các môi trường biển, đảo, trên không và môi trường điện từ với thời gian tương đối dài. Vì vậy, lãnh đạo, chỉ huy, chỉ đạo các LLVT quân khu tham gia bảo vệ biển, đảo được tiến hành chặt chẽ, thống nhất theo tổ chức lãnh đạo, chỉ huy, chỉ đạo hoạt động đấu tranh, tác chiến bảo vệ biển, đảo của Bộ Quốc phòng.

Đối tượng tác chiến trên biển, đảo của LLVT quân khu là lực lượng hải quân, không quân, tác chiến điện tử... của địch, có phương tiện hiện đại, sử dụng vũ khí công nghệ cao, hỏa lực mạnh, tác chiến không gian mạng, tác chiến điện tử mạnh; khả năng cơ động cao; vận dụng phương thức tác chiến trên biển hiện đại. Vì vậy, tình huống tác chiến diễn ra nhanh và rất quyết liệt ở các môi trường tác chiến cả trên không, trên biển, đảo và môi trường điện từ với phạm vi không gian rộng, thời gian tương đối dài. Đảng ủy, bộ tư lệnh quân khu cần phải tăng cường sự lãnh đạo, chỉ huy, chỉ đạo các đơn vị LLVT quân khu; bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng với các LLVT quân khu tham gia tác chiến bảo vệ biển, đảo. Thường xuyên kiện toàn các tổ chức đảng cả về số lượng, chất lượng và phát huy vai trò lãnh đạo của các tổ chức đảng, tổ chức chỉ huy, cơ quan, đơn vị các cấp khi tham gia bảo vệ biển, đảo; được thực hiện trong tổ chức chuẩn bị và thực hành tác chiến bảo vệ biển, đảo.

Tổ chức hiệp đồng tác chiến bảo vệ biển, đảo cần được tiến hành ngay từ giai đoạn chuẩn bị trực tiếp và trong suốt quá trình thực hành tác chiến bảo vệ biển, đảo của LLVT quân khu; kết hợp một cách có tổ chức, hướng mọi hoạt động của tất cả các lực lượng, phương tiện của LLVT quân khu tham gia vào từng giai đoạn, nhiệm vụ, thời gian và không gian tác chiến theo kế hoạch thống nhất. Với mục đích cao nhất nhằm giữ vững thế trận, hiệp đồng chặt chẽ giữa các lực lượng để phát huy khả năng, sở trường của từng thành phần LLVT quân khu; tạo sức mạnh tổng hợp của các LLVT quân khu thực hiện quyết tâm tác chiến bảo vệ biển, đảo giành thắng lợi.

Trong tác chiến bảo vệ biển, đảo, quân khu thường tổ chức hiệp đồng theo các giai đoạn tác chiến. Hiệp đồng trong từng khu vực tác chiến thường do các đơn vị tác chiến tại khu vực hiệp đồng cụ thể. Đồng thời, có thể vận dụng phương pháp hiệp đồng kết hợp cả hai phương pháp theo nhiệm vụ tác chiến và các khu vực tác chiến.

Tổ chức lãnh đạo, chỉ huy, chỉ đạo các LLVT quân khu và tổ chức hiệp đồng tác chiến biển, đảo phối hợp chặt chẽ với lực lượng khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố ven biển và các lực lượng tác chiến của Bộ Quốc phòng, nhằm ngăn chặn, kìm giữ địch, tiêu hao, tiêu diệt địch, phân tán sự đối phó của địch, tạo thế và thời cơ cho lực lượng cơ động của quân khu và lực lượng của Bộ tập trung cho các trận đánh, chiến dịch quan trọng tiêu diệt địch trên biển, trên các đảo, cụm đảo quan trọng; khôi phục và giữ vững các đảo, cụm đảo và vùng biển trọng điểm; từng bước làm cho địch thất bại, tiến tới giành thắng lợi trong tác chiến bảo vệ biển, đảo.

Hai là, nâng cao chất lượng giáo dục chính trị tinh thần, xây dựng bản lĩnh, ý chí quyết tâm, bồi dưỡng phẩm chất, năng lực chiến đấu cho các lực lượng vũ trang quân khu.

Nâng cao chất lượng giáo dục chính trị tinh thần, xây dựng bản lĩnh, ý chí quyết tâm, bồi dưỡng phẩm chất, năng lực chiến đấu, góp phần tạo nên sức mạnh tổng hợp cho các LLVT quân khu tham gia đấu tranh chống lực lượng nước ngoài xâm phạm chủ quyền trên biển và tác chiến bảo vệ biển, đảo nhằm thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ tác chiến bảo vệ biển, đảo trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Bản lĩnh chính trị, tinh thần phản ánh ý chí, quyết tâm và tính năng động, sáng tạo của cán bộ, chiến sĩ LLVT quân khu trong chiến đấu. Điều kiện chiến tranh có sử dụng vũ khí công nghệ cao sẽ rất khốc liệt, căng thẳng, có sức tàn phá lớn; diễn ra ở các môi trường trên biển, đảo, trên không và môi trường điện từ; tương quan lực lượng biến động, thay đổi nhanh chóng, đòi hỏi mọi cán bộ, chiến sĩ và tập thể các đơn vị LLVT quân khu phải có bản lĩnh chính trị, tinh thần rất cao và toàn diện cả về ý chí quyết tâm, trí tuệ, năng lực và tâm lý vững vàng trong tác chiến bảo vệ biển, đảo. Do vậy, cùng với việc huấn luyện kỹ, chiến thuật chuyên môn, cần phải thường xuyên giáo dục, nâng cao nhận thức, xây dựng bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm cho mọi cán bộ, chiến sĩ trong các LLVT quân khu dám đánh, biết đánh và quyết đánh thắng kẻ thù trong mọi điều kiện, tình huống tác chiến gay go, ác liệt nhất; tạo thành sức mạnh tổng hợp giành thắng lợi trong tác chiến bảo vệ biển, đảo. Việc bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn cho mọi cán bộ, chiến sĩ trong các đơn vị LLVT quân khu sẽ làm cho mỗi cán bộ, chiến sĩ thấy được niềm vinh dự và tự hào là thế hệ được kế tục truyền thống của ông, cha đã phải hy sinh biết bao xương máu mới có được độc lập, tự do, hạnh phúc như ngày hôm nay. Đây cũng là truyền thống quý báu của dân tộc ta, quân đội ta, truyền thống của LLVT quân khu, nét độc đáo của nền nghệ thuật quân sự Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục chính trị, tư tưởng đáp ứng với nhiệm vụ tác chiến bảo vệ biển, đảo, quân khu cần triển khai tổng hợp nhiều biện pháp ngay trong thời bình, đó là: Kết hợp giữa học tập theo chương trình quy định với áp dụng các biện pháp trong rèn luyện ý chí, phẩm chất đạo đức của người quân nhân cách mạng trong thực tiễn; kết hợp giáo dục, rèn luyện tại trường với giáo dục, bồi dưỡng tại đơn vị. Chủ động, sáng tạo đổi mới nội dung, phương pháp giáo dục chính trị, tư tưởng, kết hợp giáo dục chung với giáo dục riêng phù hợp với các đối tượng và nhiệm vụ tác chiến bảo vệ biển, đảo.

Ba là, tổ chức xây dựng lực lượng vũ trang quân khu vững mạnh toàn diện.

Tổ chức xây dựng LLVT quân khu vững mạnh toàn diện là nhiệm vụ, giải pháp cần được chú trọng tiến hành thường xuyên, đáp ứng nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu bảo vệ biển, đảo, bảo vệ Tổ quốc.

Tổ chức xây dựng LLVT quân khu bao gồm xây dựng lực lượng chủ lực quân khu và LLVT địa phương các khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố trên địa bàn quân khu có cơ cấu tổ chức biên chế, trang bị hợp lý, số lượng phù hợp và chất lượng cao. Để phát huy sức mạnh tổng hợp, khả năng tác chiến của các LLVT quân khu tham gia tác chiến bảo vệ biển, đảo, thì cần được xây dựng, chuẩn bị từ thời bình và củng cố, bổ sung trong quá trình tác chiến bảo vệ biển, đảo. Xây dựng lực lượng chủ lực quân khu vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức, đạo đức và cán bộ; nâng cao chất lượng huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu. Tập trung xây dựng các sư đoàn bộ binh, các binh chủng chiến đấu và bảo đảm đánh giỏi cấp tiểu đoàn, trung đoàn; thành thạo tác chiến quy mô sư đoàn; tác chiến hiệp đồng quân, binh chủng trong các trận đánh, chiến dịch và trong tác chiến bảo vệ biển, đảo. Đối với LLVT địa phương, luôn coi trọng xây dựng vững mạnh toàn diện, sẵn sàng chiến đấu cao; trong đó, tập trung vào xây dựng các đơn vị bộ đội địa phương được tổ chức biên chế phù hợp với nhiệm vụ và đặc thù của từng địa bàn, địa phương. Đây là lực lượng rất quan trọng khi tham gia tác chiến bảo vệ biển, đảo, là lực lượng tại chỗ tác chiến phòng thủ, phòng ngự giữ đảo, cụm đảo và khu vực phòng thủ ven biển đánh địch nhanh nhất, kịp thời nhất; tạo thế, thời cơ thuận lợi để lực lượng cơ động tiến công của quân khu, của Bộ tiến hành các trận đánh, chiến dịch, các đợt hoạt động tác chiến tập trung tiến công tiêu diệt bộ phận lực lượng quan trọng của địch trong tác chiến bảo vệ biển, đảo.

Để tổ chức xây dựng lực lượng vũ trang quân khu vững mạnh toàn diện trong điều kiện tác chiến mới thì cần phải nâng cao chất lượng huấn luyện cho các LLVT quân khu toàn diện, cả về quân sự, chính trị, hậu cần và kỹ thuật; coi trọng huấn luyện thực hành; huấn luyện cả ở cấp chiến lược, chiến dịch và chiến thuật. Thường xuyên tổ chức diễn tập tác chiến bảo vệ biển, đảo theo phương án dự kiến. Chú trọng huấn luyện chiến thuật trong tác chiến bảo vệ biển, đảo ở các cấp, diễn tập chỉ huy, cơ quan có một phần thực binh; phối hợp hiệp đồng tác chiến giữa lực lượng chủ lực quân khu với LLVT của khu vực phòng thủ các tỉnh, thành phố ven biển, lực lượng của Bộ trong tác chiến bảo vệ biển, đảo.

Bốn là, tăng cường xây dựng thế trận từ thời bình, bổ sung hoàn chỉnh thế trận tác chiến bảo vệ biển, đảo.

Tăng cường xây dựng thế trận từ thời bình, bổ sung hoàn chỉnh thế trận trong quá trình tác chiến bảo vệ biển, đảo là giải pháp rất quan trọng; góp phần nâng cao sức mạnh tổng hợp, khả năng tác chiến của các LLVT quân khu tham gia tác chiến bảo vệ biển, đảo.

Thế trận tác chiến bảo vệ biển, đảo của LLVT quân khu nằm trong thế trận chung của chiến trường tác chiến bảo vệ biển, đảo, dựa vào thế chiến tranh nhân dân trên biển, thế tác chiến phòng thủ quân khu, thế trận khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố ven biển, thế của địa hình… để triển khai, xây dựng thế trận bảo vệ biển, đảo ngay từ thời bình. Quá trình tác chiến bảo vệ biển, đảo tiếp tục điều chỉnh, bổ sung hoàn chỉnh thế trận cho phù hợp với tình hình; bảo đảm cho tác chiến đánh địch, bảo vệ biển, đảo kịp thời, hiệu quả nhất.

Xây dựng thế trận của các LLVT quân khu tham gia bảo vệ biển, đảo chính là xây dựng thế trận tác chiến phòng thủ của quân khu được chuẩn bị một phần từ thời bình là rất quan trọng, nhất là thế trận của LLVT các khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố ven biển; bảo đảm giữ vững an ninh địa bàn, địa phương, chủ động trong phòng, chống bạo loạn lật đổ; bảo đảm bí mật, an toàn khu vực vùng biển, đảo trên địa bàn quân khu; đây là cơ sở quan trọng để khi tác chiến xảy ra sẽ được củng cố, bổ sung hoàn chỉnh trong tác chiến bảo vệ biển, đảo.

Trên cơ sở thế trận tác chiến bảo vệ biển, đảo được xây dựng trước một phần từ thời bình, khi có chiến tranh xảy ra, dự kiến các tình huống tác chiến để điều chỉnh, bổ sung hoàn chỉnh thế trận, bố trí lực lượng, vũ khí trang bị,… kịp thời chuyển hóa thế trận có lợi phù hợp với diễn biến cụ thể trong mỗi giai đoạn, nhiệm vụ bảo vệ biển, đảo. Điều chỉnh, bổ sung thế trận để chuyển hóa thế tác chiến bảo vệ biển, đảo; phát huy sức mạnh tổng hợp, nâng cao sức mạnh chiến đấu của các LLVT quân khu; nhất là chuyển hóa thế trận thực hiện nhiệm vụ tác chiến chủ yếu, các trận đánh trên biển, trên các đảo, cụm đảo, khu vực phòng thủ ven biển để giành thắng lợi tác chiến bảo vệ biển, đảo.

Xây dựng thế trận được xác định theo phương án tác chiến ngay từ thời bình và thường xuyên được bổ sung, điều chỉnh phù hợp với hoàn cảnh diễn biến cụ thể trong mỗi giai đoạn tác chiến bảo vệ biển, đảo. Xây dựng thế trận, bố trí triển khai LLVT quân khu phải hình thành thế ngăn chặn, kìm giữ, tiêu hao, tiêu diệt sinh lực, hạn chế mức độ phá huỷ của vũ khí, phương tiện kỹ thuật của địch; chú trọng chuyển hóa thế trận của các lực lượng chủ lực cơ động nhanh, tạo nên sức mạnh tổng hợp thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chủ yếu, các trận đánh quan trọng; tiến tới đánh bại địch trên biển, giành thắng lợi tác chiến bảo vệ biển, đảo, bảo vệ Tổ quốc.

Hoạt động của LLVT quân khu tham gia bảo vệ biển, đảo là nội dung rất quan trọng, do LLVT quân khu phối hợp chặt chẽ với các lực lượng của Bộ, LLVT và nhân dân các khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố ven biển trong tổ chức chuẩn bị và hoạt động đấu tranh trong các trạng thái quốc phòng, hoạt động tác chiến bảo vệ biển, đảo theo kế hoạch thống nhất. Trong đó, việc nghiên cứu các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của LLVT quân khu tham gia tác chiến bảo vệ biển, đảo có vai trò quan trọng, nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng để ngăn ngừa, đấu tranh chống lực lượng nước ngoài xâm phạm chủ quyền trên biển; tác chiến ngăn chặn, tiêu hao, tiêu diệt địch, từng bước làm địch suy yếu và thất bại, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ biển, đảo trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa thời kỳ mới./.

----------------

(1) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. II, tr. 336