Là một cán bộ, ngay từ khi còn trẻ tôi được trực tiếp, tiếp nhận, chứng kiến sự ưu ái và tấm lòng độ lượng của một người cộng sản – một cán bộ chủ chốt của Đảng đối với mọi mặt phát triển Hà Nội, đặc biệt là đối với phong trào thanh niên và sự chăm lo công tác đào tạo cán bộ bắt đầu từ “Vườn ươm” tổ chức Đoàn Thanh niên, Hội Thanh niên và Đội thiếu niên. Dưới đây là đôi điều nhớ lại về một số câu chuyện thời kỳ bác Lê Văn Lương làm Bí thư Thành ủy Hà Nội và tôi làm Bí thư Thành đoàn Hà Nội.

Từ tháng 7-1977 đến tháng 10-1986 (gần 3 khóa VII, VIII, IX), đồng chí Lê Văn Lương làm Bí thư Thành ủy Hà Nội. Thời gian 9 năm đó cũng là chặng đường tôi làm Phó Bí thư Thường trực Thành đoàn Hà Nội (từ 8-1977) và Bí thư Thành đoàn Hà Nội (từ năm 1980 đến năm 1984), sau đó tôi đi học tập trung ở Học viện Nguyễn Ái Quốc 2 năm, đến tháng 8-1986 tôi về làm Bí thư Huyện ủy Từ Liêm. Tôi còn nhớ, sau năm 1975, đất nước vô vàn khó khăn, phong trào “Lao động tình nguyện xây dựng Tổ quốc” và phong trào

Niềm vui thanh niên Hà Nội trên công trường khai thác than Quảng Ninh  (năm 1982) - Ảnh:  Nguyễn Quang

“Ba xung kích làm chủ tập thể” được phát động. Ngoài việc động viên thanh niên trong các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, đường phố, trường học, Đoàn Thanh niên Thành phố tổ chức Lực lượng thanh niên xung phong xây dựng đất nước. Câu chuyện là từ năm 1980 đến năm 1981, Thành phố lập Công trường khai thác than ở Quảng Ninh nhưng số lượng huy động ít, một số người đến lao động bỏ trốn về Hà Nội... Trước tình hình đó, đồng chí Lê Văn Lương, Bí thư Thành ủy đến làm việc với Ban Thường vụ Thành đoàn, quyết định lập Tổng đội thanh niên xung phong khai thác than. Kết quả là Thành đoàn đã đưa đến Quảng Ninh hơn 500 thanh niên tình nguyện bao gồm thanh niên ở đường phố, thanh niên nông thôn, một số sinh viên chưa có việc làm...). Đồng chí Lê Văn Lương đã dự buổi tiễn thanh niên xung phong lên đường khai thác than ở Quảng Ninh. Trong vòng hơn hai năm, Tổng Đội thanh niên xung phong Hà Nội tại Quảng Ninh đã trở thành một đơn vị kinh tế hoạt động hiệu quả, một tổ chức Đoàn mạnh với nhiều phong trào sôi nổi, hàng trăm thanh niên trưởng thành. Những đoàn viên thanh niên xuất sắc được chọn đi lao động hợp tác ở Đức, Tiệp Khắc, Liên Xô... Từ kinh nghiệm đó, năm 1982, Thành đoàn tổ chức Đơn vị thanh niên xung phong xây dựng kinh tế Lâm Đồng. Đây là gợi ý, đề xuất của đồng chí Bí thư Thành ủy Lê Văn Lương trong cuộc họp Ban Thường vụ Thành đoàn Hà Nội. Hai năm sau, Đội thanh niên xung phong Hà Nội tại Lâm Đồng đã trở thành một đơn vị kinh tế mạnh, một cơ sở Đoàn xuất sắc trong toàn khu kinh tế mới Hà Nội.

Đ/c Trần Vĩ -Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội và Đ/c Lưu Minh Trị - Bí thư Thành đoàn, trong lễ  khánh thành Trường Đội Lê Duẩn 19-5-1983

Từ năm 1980, Thành Đoàn đã phát động và tổ chức thành công phong trào “Tuổi trẻ sáng tạo” (phát huy sáng kiến của thanh niên công nhân, thanh niên nông dân, đảm nhận đề tài khoa học kỹ thuật của kỹ sư trẻ...). Phong trào này ngày càng được thanh niên làm khoa học kỹ thuật ở các viện, trường đại học, nhà máy, hợp tác xã... tham gia. Đây cũng là phong trào mà đồng chí Lê Văn Lương quan tâm. Đồng chí từng phát biểu với cán bộ Đoàn rằng, Thành phố Hà Nội có đông nhà máy, trường đại học và viện nghiên cứu... nên Đoàn cần có phương thức tập hợp, động viên thanh niên phát huy sáng kiến, đảm nhận đề tài khoa học kỹ thuật. Hội thi “Tuổi trẻ sáng tạo” do Thành đoàn tổ chức năm 1982 ở Cung văn hóa Thiếu nhi đã thu hút hàng nghìn sáng kiến và đề tài sáng tạo của thanh niên được giới thiệu, trưng bày. Đồng chí Tổng Bí thư Lê Duẩn, Đại tướng Võ Nguyên Giáp và đồng chí Bí thư Thành ủy Lê Văn Lương đã đến xem triển lãm và động viên tinh thần sáng tạo của tuổi trẻ Thủ đô.

Còn nhớ năm 1981, khi đó một bộ phận thanh niên có nhu cầu sinh hoạt quốc tế vũ. Thành đoàn tổ chức cho thanh niên đến Nhà văn hóa thanh niên (ở Hồ Thiền Quang) học nhảy. Một số quận đoàn cũng tổ chức cho thanh niên học nhảy và sinh hoạt câu lạc bộ quốc tế vũ. Thời kỳ đó, trong không ít cán bộ Đảng và người lớn tuổi phản đối thanh niên nhảy múa. Quan tâm đến nhu cầu của thanh niên, đồng chí Bí thư Thành ủy Lê Văn Lương đã cùng Thường trực Thành đoàn đến xem thanh niên sinh hoạt quốc tế vũ. Một buổi tối, đồng chí Bí thư Thành ủy cùng tôi đến dự “Câu lạc bộ quốc tế vũ” ở quận Ba Đình. Xem xong, đồng chí Bí thư Lê Văn Lương ân cần nói: Thanh niên thích nhảy múa thì Đoàn và ngành văn hóa cần tổ chức và hướng dẫn cho họ. Cần tập luyện cho Thanh niên nhảy đẹp chứ không nên cấm đoán. Ngày nay, nhớ lại chuyện trên, tôi càng trân trọng và hết sức kính phục về tầm suy nghĩ đúng đắn và tấm lòng thương yêu, độ lượng của đồng chí Lê Văn Lương với thanh niên.

Trong nhiều năm làm Bí thư Thành ủy, đồng chí Lê Văn Lương luôn nhắc nhở tôi và Ban Chấp hành Thành đoàn Hà Nội rằng, các đồng chí hãy chú ý bồi dưỡng các “thủ lĩnh” trẻ từ Đội Thiếu niên, bí thư chi đoàn, cán bộ Đoàn và cán bộ Hội Thanh niên. Đây là “suối nguồn”, là “vườn ươm” cán bộ cho tương lai..., là vấn đề “chiến lược” cần có kế hoạch thực hiện. Nói đi đôi với làm. Năm 1980, Tổng Bí thư Lê Duẩn được tặng Giải thưởng Lê nin “Vì củng cố hòa bình và hữu nghị giữa các dân tộc”. Đồng chí đã dành toàn bộ tiền thưởng để làm một công trình cho thiếu nhi Thủ đô. Thường vụ Thành ủy, trực tiếp là đồng chí Bí thư Lê Văn Lương đã làm việc và yêu cầu Thành đoàn đề xuất việc xây dựng một công trình nhằm giáo dục, tập hợp thiếu nhi. Sau nhiều phương án chuẩn bị, Thường vụ Thành đoàn báo cáo với Thành ủy và Ủy ban nhân dân thành phố cho phép xây dựng một trường huấn luyện Tổng phụ trách và Chỉ huy Đội thiếu niên. Được Thành phố phê duyệt, tháng 12-1981 khởi công xây dựng và đến 19-5-1983 trường chính thức khánh thành, sau đó được mang tên Tổng Bí thư Lê Duẩn.

Trong nhiều năm qua, Trường cán bộ Đội đã huấn luyện cho đất nước hàng vạn cán bộ Đội, tạo nên sự khởi sắc trong công tác Đội và phong trào thiếu nhi Thủ đô. Hơn thế, nhìn sâu sắc ở tầm chiến lược thì chính Trường cán bộ Đội Lê Duẩn và hệ thống Đội thiếu niên còn là môi trường, là vườn ươm đội ngũ cán bộ lâu dài cho hệ thống chính trị. Thực tế cho thấy rất rõ nét ở Hà Nội, những cán bộ Đoàn trưởng thành luôn là lực lượng quan trọng trong việc tăng cường, bổ sung nhân sự cho bộ máy Đảng, chính quyền và đoàn thể các cấp, các cán bộ chủ chốt ở nhiều cơ quan, doanh nghiệp... Đây cũng là thành công trong công tác cán bộ của Thành ủy Hà Nội nhiều năm qua, đặc biệt rõ nét từ thời kỳ đồng chí Lê Văn Lương làm Bí thư Thành ủy Hà Nội (1977 – 1986).

Tôi còn nhớ, năm 1981, theo yêu cầu có nguồn cán bộ cho các phường, Ban thường vụ Thành ủy, trực tiếp là đồng chí Bí thư Lê Văn Lương đã đồng ý cho Thành đoàn tuyển dụng các sinh viên tốt nghiệp đại học về làm cán bộ Đoàn phường. Đây là một quyết định mang tính “đột phá” của Thành ủy, của đồng chí Bí thư Lê Văn Lương. Thành đoàn đã xét chọn hơn 90 sinh viên có học lực khá giỏi, đã tham gia công tác Đoàn hoặc lãnh đạo lớp, đưa xuống làm cán bộ Đoàn chuyên trách ở phường và một số ít ở đoàn thanh niên quận. Thời kỳ đó, ở phường còn thiếu nhiều cán bộ trẻ, nên số anh chị em sinh viên về đây, đã góp phần đẩy mạnh công tác chung của phường. Thế rồi, sau 5, 10 năm và đến nay đã 30 năm, hầu hết số sinh viên đó đã trở thành cán bộ lãnh đạo các cấp. Thời kỳ đầu, sau 5 đến 7 năm, một số đồng chí đó đã đảm nhận vị trí Phó Chủ tịch, Chủ tịch phường, cán bộ chủ chốt quận. Một số người là cán bộ chủ chốt thành phố Hà Nội như: đồng chí Trần Bích Thủy – Ủy viên Thường vụ Thành ủy, Trưởng Ban Dân vận (nay là Phó Ban Dân vận Trung ương); đồng chí Ngô Thị Thanh Hằng – Ủy viên Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố, nay là Trưởng Ban Tổ chức Thành ủy.

Thực tế cho thấy, những cán bộ đoàn luôn là lực lượng dự bị cho bộ máy cán bộ các cấp. Ước tính sơ bộ hiện nay có khoảng 90% cán bộ chủ chốt từ xã, phường, quận, huyện, thành phố đã kinh qua tham gia công tác đoàn (từ chi đoàn, ủy viên ban chấp hành Đoàn, Bí thư Đoàn các cấp – không chuyên trách và chuyên trách). Môi trường công tác Đoàn đã rèn luyện về bản lĩnh chính trị, tính Đảng, phong cách công tác cho người cán bộ lãnh đạo, quản lý. ở các sở, ban, ngành thành phố. Nhiều đồng chí lãnh đạo chủ chốt đã từng là cán bộ Đoàn. Thành công trong công tác cán bộ của Thành ủy Hà Nội, nhất là từ thời đồng chí Bí thư Lê Văn Lương mà tôi biết đã tạo nguồn cán bộ chủ chốt từ Đoàn Thanh niên, Hội Liên hiệp phụ nữ, các doanh nghiệp xuất sắc, các trường Đại học và viện nghiên cứu... 

Đ/c Lê Văn Lương – Bí Thư Thành ủy Hà Nội với cán bộ, đoàn viên, thanh niên  (năm 1980).

Nhờ việc sâu sát cơ sở và sự nhạy cảm chính trị, đồng chí Lê Văn Lương đã phát hiện và chọn cho Thành phố Hà Nội và Trung ương những cán bộ tốt từ các nhà máy, các trường đại học, quận huyện... Hầu hết anh chị em được tuyển chọn đều tham gia hoặc trải qua công tác Đoàn thanh niên ở cơ sở. Đồng chí đã từng nói với cán bộ Đoàn: Thanh niên dễ có thiếu sót, mà giám làm, đi đầu xung kích... thì có thể có sai. Điều quan trọng là nói rõ để thanh niên sửa chữa và biết sửa; không nên kỷ luật quá nặng nề với thanh niên khi họ bị vấp váp, nhưng biết ngẩng đầu...

Thời gian trôi đi, cuộc sống và con người đã nhiều thay đổi song, những năm tháng đó, tôi được vinh dự công tác gần gũi bác Lê Văn Lương, người đã để lại trong lòng tôi rất nhiều ấn tượng. Đó là một con người sống hết sức chân thành, sâu sát thực tiễn để lãnh đạo, chỉ đạo mọi mặt kinh tế – xã hội Thủ đô, Đảng bộ và nhân dân Hà Nội luôn yêu quý đồng chí. Tôi và nhiều cán bộ chủ chốt Thành phố Hà Nội vô cùng kính yêu bác Lê Văn Lương, con người giản dị, có tầm nhìn chiến lược, hết lòng chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ của hệ thống chính trị, bắt đầu bồi dưỡng từ nguồn tổ chức Đoàn thanh niên, Hội thanh niên và Đội Thiếu niên..../.