Ngoài những việc làm thường xuyên như học tập các tác phẩm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các chuyên đề theo hướng dẫn của Ban Tuyên giáo Trung ương; đưa nội dung học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác vào sinh hoạt chi bộ; thực hiện các quy định về gương mẫu, đi đầu của cán bộ lãnh đạo chủ chốt, người đứng đầu các cấp,... Lào Cai còn lựa chọn hai việc làm có tính chất điểm nhấn, tạo ra sự lan tỏa lớn, đó là:

Việc thứ nhất, phát động đợt thi đua đặc biệt Kỷ niệm 55 năm ngày Bác Hồ lên thăm Lào Cai. Mặc dù nằm cách xa Thủ đô Hà Nội, phong trào cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng đến muộn hơn so với một số địa phương khác trong nước, nhưng Lào Cai đã vinh dự nhận được sự quan tâm lớn của Đảng và Bác Hồ. Ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được hơn một tháng, ngày 18-10-1945, Bác Hồ đã gửi thư cho cán bộ, chiến sĩ, đồng bào các dân tộc tỉnh Lào Cai. Từ đó đến năm 1962, Bác Hồ đã 6 lần gửi thư cho đồng bào các dân tộc Lào Cai, viết một bài báo khen ngợi phong trào học tiếng Mông ở xã Bản Phố, huyện Bắc Hà; đặc biệt, trong hai ngày 23 và 24-9-1958, Bác Hồ đã lên thăm Lào Cai. Trong các bức thư và bài phát biểu của Bác với cán bộ, chiến sĩ, nhân dân các dân tộc Lào Cai ngày 24-9-1958, đến nay dù đã 55 năm nhưng nhiều nội dung vẫn còn nguyên giá trị. Đây không chỉ là niềm vinh dự, tự hào, mà còn là nguồn tư liệu quan trọng để Lào Cai khai thác và đưa vào nội dung học tập Chỉ thị 03.

Ngày 11-9-2012, Tỉnh ủy Lào Cai ban hành Kế hoạch số 36-KH/TU về phát động đợt thi đua đặc biệt chào mừng Kỷ niệm 55 năm ngày Bác Hồ lên thăm Lào Cai (23-9-1958 - 23-9-2013); đợt thi đua được tổ chức trong một năm (từ ngày 23-9-2012 đến ngày 23-9-2013). Đợt thi đua đặc biệt này gồm 5 nhóm nội dung lớn: Một là, củng cố, xây dựng chi bộ đảng vững mạnh (trọng tâm là nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ); hai là, đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả công tác của cán bộ, công chức, viên chức; ba là, đẩy mạnh phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”; bốn là, chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông, lâm nghiệp, đẩy mạnh phát triển sản xuất hàng hóa, nâng cao thu nhập cho người dân; năm là, cải tạo một số tập quán lạc hậu. Năm nhóm nội dung này nằm trong số những điều Bác đã căn dặn nhân dân Lào Cai cách đây 55 năm, song vẫn mang tính thời sự đối với Lào Cai hôm nay. 

Để đợt thi đua đạt kết quả thiết thực, Tỉnh ủy giao cơ quan chức năng chủ trì từng nhóm nội dung thi đua, cụ thể hóa nhóm nội dung đó thành các tiêu chí cụ thể để thực hiện và chấm điểm khi tổng kết đợt thi đua; việc này được thảo luận, thống nhất trong bộ phận giúp việc của Tỉnh ủy, sau đó ban hành để thực hiện trong toàn tỉnh. Ngày 19-9-2012, Tỉnh ủy tổ chức hội nghị cán bộ chủ chốt cấp tỉnh để phát động đợt thi đua. Ngay sau đó, các huyện, thành phố, đảng ủy trực thuộc tổ chức phát động đợt thi đua từ cấp huyện đến cơ sở (hoàn thành đợt phát động trong tháng 11-2012). Tỉnh ủy yêu cầu các đơn vị báo cáo tiến độ hằng quý và giao bộ phận giúp việc thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc tổ chức thực hiện đợt thi đua. 

Kết quả đợt thi đua đặc biệt này đã tác động mạnh mẽ đến nhận thức và hành động của cán bộ, đảng viên và nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Về nhận thức, đợt thi đua đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao nhận thức về truyền thống đấu tranh cách mạng của Đảng bộ, nhân dân các dân tộc Lào Cai, về sự quan tâm đặc biệt của Bác Hồ đối với Lào Cai; tiếp tục nhận thức sâu sắc hơn về nội dung các bức thư và bài phát biểu huấn thị của Bác đối với cán bộ, nhân dân Lào Cai, từ đó suy ngẫm về hành động của bản thân, cơ quan, đơn vị. 

Trong hành động cụ thể, đã xuất hiện nhiều cách làm hay, hiệu quả, chẳng hạn: Tình trạng cưới tảo hôn, cưới không đăng ký kết hôn, hôn nhân cận huyết thống ở một bộ phận đồng bào dân tộc thiểu số giảm; đám cưới đã hạn chế được tình trạng ăn uống kéo dài, thách cưới cao; tình trạng phụ nữ bỏ đi khỏi địa phương từng bước được hạn chế; người chết không để ở trong nhà quá 48 giờ;... Trong thực hiện phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” đã xuất hiện các mô hình “Tổ tự quản đường biên, cột mốc”, “Điểm sáng biên giới”, “Thôn bản bình yên”, “Dòng họ tự quản”, “Tam giác giữ gìn trật tự, an toàn xã hội”, “Cụm giáp ranh an toàn về an ninh, trật tự”. Tiến hành đấu tranh có hiệu quả với hoạt động tuyên truyền thành lập “Nhà nước Mông” trên địa bàn; củng cố hệ thống chính trị, làm tốt công tác tranh thủ người có uy tín, vận động đồng bào các dân tộc thiểu số yên tâm lao động, sản xuất, không di cư tự do, không hoạt động tôn giáo trái pháp luật,... Trong sản xuất nông nghiệp, các địa phương trong tỉnh tiếp tục đẩy mạnh sản xuất hàng hóa, duy trì vùng sản xuất lúa chất lượng cao với 1.200 ha; dự án sản xuất rau chuyên canh an toàn; dự án xây dựng vùng sản xuất chè an toàn theo tiêu chuẩn ViệtGAP tại huyện Mường Khương; dự án cải tạo chất lượng vùng mận Tam hoa tại huyện Bắc Hà; dự án phát triển cây ăn quả ôn đới ở một số huyện vùng cao;...

Ngoài 5 nội dung lớn nêu trên, trong thời gian thực hiện đợt thi đua đặc biệt, Lào Cai tổ chức hai hoạt động lớn, đó là tổ chức Cuộc thi tìm hiểu “Bác Hồ với Lào Cai - Lào Cai làm theo lời Bác Hồ dạy” và Hội thảo khoa học “Lời dạy của Bác Hồ mãi soi đường cho nhân dân các dân tộc Lào Cai”. Cuộc thi tìm hiểu “Bác Hồ với Lào Cai - Lào Cai làm theo lời Bác Hồ dạy” đã nhận được 68.774 bài tham gia dự thi; đây là kỷ lục về số lượng bài dự thi so với các cuộc thi từ trước tới nay. Người dự thi có tuổi đời cao nhất là 102 tuổi; bài dự thi công phu nhất gồm 2 quyển, với 1.024 trang A4 và 2 đĩa CD. Cuộc thi đã góp phần tuyên truyền sâu rộng về tình cảm và những lời dạy của Bác Hồ đối với nhân dân các dân tộc Lào Cai.

Hội thảo khoa học “Lời dạy của Bác Hồ mãi soi đường cho nhân dân các dân tộc Lào Cai” đã nhận được 31 tham luận, trong đó có tham luận của một số nhà khoa học có uy tín ở Trung ương, như GS, TS. Phùng Hữu Phú, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương; PGS, TS. Nguyễn Mạnh Hà, Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; PGS, TS. Nghiêm Đình Vỳ, nguyên Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; một số chuyên gia, nhà khoa học, người nghiên cứu chuyên sâu, người làm công tác chuyên môn của tỉnh,... Các tham luận đã khai thác, phân tích sâu sắc giá trị tư tưởng, tình cảm trong các bức thư và bài phát biểu của Bác Hồ với cán bộ, chiến sĩ, nhân dân các dân tộc Lào Cai; kết quả Lào Cai làm theo lời Bác dạy; đồng thời, chỉ ra những việc cần tiếp tục thực hiện lời Bác dạy đối với Lào Cai trong thời gian tới.

Việc tổng kết đợt thi đua đặc biệt được tiến hành từ cơ sở đến tỉnh. Ngày 23-9-2013, tròn 55 năm ngày Bác Hồ lên thăm Lào Cai, Tỉnh ủy tổ chức mít-tinh trọng thể kỷ niệm, đồng thời tổng kết đợt thi đua. Có 156 tập thể và cá nhân đạt thành tích xuất sắc trong đợt thi đua được Tỉnh ủy và Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh khen thưởng; 69 tập thể và cá nhân đoạt giải cuộc thi được nhận giải; hàng nghìn tập thể, cá nhân được cấp huyện khen thưởng. Các hoạt động của đợt thi đua đặc biệt diễn ra liên tục, sôi động từ tỉnh đến cơ sở đã tạo ra điểm nhấn quan trọng. Cán bộ, đảng viên và hầu hết nhân dân đều biết và tham gia thực hiện đợt thi đua, là dịp để ôn lại những kỷ niệm và lời dạy không thể nào quên của Bác Hồ đối với nhân dân các dân tộc Lào Cai, đồng thời đẩy mạnh việc học và làm theo Bác một cách thiết thực.

Việc thứ hai, xây dựng bộ tiêu chí chấm điểm việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Trong bộ tiêu chí chấm điểm, xác định đạt trong sạch, vững mạnh đối với cấp ủy có tổng số 100 điểm, trong đó nội dung học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh chiếm 15/100 điểm đối với các đảng ủy trực thuộc; 13/100 điểm đối với các huyện ủy, thành ủy. Bộ phận giúp việc Tỉnh ủy đã xây dựng thành các mục, các tiêu chí cụ thể dựa trên các nội dung, nhiệm vụ tỉnh đã triển khai thực hiện Chỉ thị 03, từ việc học tập đến việc làm theo bằng những việc làm cụ thể; mỗi tiêu chí có thang điểm ứng với mức độ thực hiện ở các đảng bộ. Tỉnh ủy giao Ban Tuyên giáo và Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy kết hợp với từng đảng bộ trực thuộc tổ chức khảo sát, đánh giá, chấm điểm công khai. 

Việc khảo sát được thực hiện ở 7 chi bộ và 9 đảng bộ cơ sở, kết hợp với nghe báo cáo của bộ phận giúp việc cấp ủy huyện và tương đương, thảo luận, thống nhất giữa đoàn kiểm tra của tỉnh với thường trực cấp ủy huyện và tương đương để cho điểm từng tiêu chí. Việc làm này đã góp phần đánh giá tương đối khách quan, trung thực việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh ở các đảng bộ, từ khâu xây dựng chương trình, kế hoạch lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy huyện và tương đương đến những việc làm cụ thể ở chi bộ, đảng bộ cơ sở; khắc phục được tình trạng báo cáo việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Bác một cách chung chung. Mặt khác, thường trực cấp ủy từ cấp huyện đến cơ sở có dịp để nhìn lại quá trình tổ chức thực hiện Chỉ thị 03 của đơn vị mình một cách nghiêm túc, thực chất. Qua đó, nhận thức rõ nội dung nào đã thực hiện, nội dung nào chưa thực hiện; việc gì mang lại hiệu quả thiết thực, việc gì chưa thực chất, còn hình thức; nội dung nào có sự sáng tạo; mức độ học tập và làm theo Bác của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trong Đảng bộ như thế nào;... Kết quả chấm điểm được Tỉnh ủy đưa vào bộ tiêu chí chung để xếp loại đảng bộ trong sạch, vững mạnh.

Sau kiểm tra và chấm điểm, cấp ủy huyện và tương đương đều nhận thức sâu sắc hơn ý nghĩa của việc thực hiện Chỉ thị 03 gắn với thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”; thực hiện có hiệu quả Chỉ thị 03 thực sự là một giải pháp quan trọng trong xây dựng Đảng hiện nay. Đồng thời, đưa ra những biện pháp tổ chức thực hiện Chỉ thị 03 hiệu quả hơn trong thời gian tới. Năm 2013, bộ tiêu chí chấm điểm nội dung học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh tiếp tục được bộ phận giúp việc Tỉnh ủy hoàn thiện, Ban Thường vụ Tỉnh ủy thảo luận, thống nhất, ủy quyền cho bộ phận giúp việc Tỉnh ủy ban hành để thực hiện. 

Hai việc làm trên đây thực sự là hai điểm nhấn quan trọng, tạo sự lan tỏa rộng rãi, nhận được sự đồng tình và ủng hộ của đông đảo cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trong tỉnh, làm cho Chỉ thị 03 đi vào cuộc sống qua những việc làm và hành động tự giác, cụ thể của cán bộ, đảng viên và nhân dân một cách thiết thực hơn. Đây thực sự là cách làm sáng tạo của Lào Cai trong thực hiện Chỉ thị 03.

Qua việc chọn các nội dung hoạt động có tính chất điểm nhấn trong thực hiện Chỉ thị 03, có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm như sau:

- Tăng cường công tác hướng dẫn, cụ thể hóa nội dung Chỉ thị 03 thành những việc làm cụ thể phù hợp với đặc điểm, tình hình của địa phương, cơ quan, đơn vị, từ đó giảm bớt sự lúng túng của cơ sở, làm cho việc học và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh không phải là sự hô hào chung chung, mà bằng những việc làm, hành động cụ thể, thiết thực.

- Xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động một cách cụ thể; tăng cường kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở việc thực hiện theo tiến độ đề ra.

- Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến nội dung các hoạt động tạo điểm nhấn qua nhiều kênh, nhiều phương diện để mọi người được biết, được nhắc nhở và tham gia thực hiện thường xuyên.

- Lượng hóa các nội dung Chỉ thị 03 thành các tiêu chí cụ thể dễ nhận biết, thực hiện và dễ đánh giá, chấm điểm. Điều này góp phần đánh giá khách quan, đúng thực chất việc học và làm theo tấm gương đạo đức của Bác ở mỗi địa phương, cơ quan, đơn vị./.