TCCSĐT- Việc triển khai “Đề án Kiểm soát dân số biển, đảo và ven biển” (Đề án 52) theo Quyết định 52/2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ tại Khánh Hòa được khởi động từ cuối năm 2009. Tuy nhiên, như một số địa phương khác trong số 28 tỉnh, thành phố của cả nước trong diện được thụ hưởng ngân sách triển khai Đề án 52, thì bước khởi đầu ở Khánh Hòa gặp không ít khó khăn. Kết quả giải ngân năm 2009 đạt 69,6% và quí I/2010 hoàn thành quyết toán kinh phí. Số kinh phí còn lại được phép chuyển sang bổ sung cho các hoạt động của Đề án năm 2010.

Các nội dung hoạt động của Đề án 52 tại Khánh Hòa chỉ thực sự thuận lợi và có kết quả từ khi UBND tỉnh ra Quyết định 108/QĐ-UBND, ngày 14/1/2010 và cũng ngày này ban hành Đề án Kiểm soát dân số các vùng biển, đảo và ven biển tỉnh Khánh Hòa giai đoạn 2010-2020. Ngày 02/4/2010 UBND tỉnh ra Quyết định số 852/QĐ-UBND thành lập Ban quản lý Đề án 52 cấp tỉnh giai đoạn 2010-2020”, Ban quản lý Đề án 52 tỉnh tham mưu, hướng dẫn các huyện, thị xã, thành phố tham mưu thành lập các Tiểu ban Ban quản lý Đề án cấp huyện, tạo được sự liên thông trong chỉ đạo điều hành, quản lý đề án các cấp theo quy định. Tiếp theo, ngày 21/4/2010 UBND tỉnh ban hành Quyết định 1103/QĐ-UBND phê duyệt “Kế hoạch hoạt động thực hiện Đề án kiểm soát dân số vùng biển, đảo và ven biển tỉnh Khánh Hòa năm 2010”. Những Quyết định trên là cơ sở quan trọng cho bộ máy tổ chức từ Ban quản lý Đề án 52 cấp tỉnh đến các Tiểu ban quản lý Đề án 52 cấp huyện được thành lập đi vào hoạt động. Từ tháng 4/2010, ở cấp huyện, thị và các xã trong tỉnh cơ bản có đủ biên chế cán bộ làm công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ); 100% cán bộ chuyên trách dân số ở xã làm việc tại trạm y tế. Các ban ngành, các đơn vị liên quan, đặc biệt là lực lượng Bộ đội Biên phòng đã phối hợp chặt chẽ trong hoạt động triển khai Đề án.

Chi cục DS - KHHGĐ tỉnh đã phân bổ kinh phí, chỉ tiêu kế hoạch, hướng dẫn nội dung, nhiệm vụ và triển khai nhiều hoạt động nhằm thúc đẩy tiến độ thực hiện mục tiêu của Đề án năm 2010 để “lấy đà” cho các năm tiếp theo một cách có hiệu quả.

Bà Huỳnh Thị Hiên, Phó Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh Khánh Hòa cho biết, việc được phép áp dụng một số định mức chi đặc thù của Đề án thực hiện theo Thông tư 233/2009/TTLT-BTC-BYT tăng hơn mức qui định của Thông tư 32, cán bộ chuyên trách và cộng tác viên thuộc địa bàn Đề án được hỗ trợ thêm thù lao hằng tháng từ 50.000đ - 100.000đ/người đã khuyến khích và nâng cao trách nhiệm làm việc đối với đội ngũ cán bộ cơ sở.

Cấp huyện, thị, các Trung tâm DS-KHHGĐ đã xây dựng kế hoạch và tham mưu cho chính quyền ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức hội nghị triển khai với các xã, phường, thị trấn; ký kết hợp đồng trách nhiệm với các đơn vị liên quan triển khai các hoạt động của Đề án. Nhờ vậy, hiệu lực quản lý của Đề án 52 tại Khánh Hòa được nâng lên.

Đến trung tuần tháng 12 năm 2010 tỉnh Khánh Hòa đã triển khai thực hiện các nội dung hoạt động của Đề án tại 46/49 xã thuộc cả 5 huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh thuộc địa bàn Đề án. Kết quả:

- Về đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em và kế hoạch hóa gia đình (SKBMTE/KHHGĐ), 46 lượt đội lưu động tuyến huyện gồm 49 cán bộ tham gia đã triển khai 2 đợt hoạt động tư vấn và cung cấp dịch vụ tại 46 xã, phường, thị trấn. Thực hiện gói dịch vụ chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em, sức khỏe sinh sản (SKBMTE/SKSS): khám thai: 3.876 lượt bà mẹ mang thai; khám phụ khoa cho 11.600 lượt phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ; điều trị bệnh phụ khoa cho 6.433 lượt; Soi tươi 2.769 ca; xét nghiệm tế bào âm đạo 1.703 ca. Thực hiện gói dịch vụ KHHGĐ: triệt sản 140 người; đặt dụng cụ tử cung cho 2.978 người; tiêm thuốc tránh thai 1.198 người và cấy tránh thai cho 76 người.

Ban quản lý Đề án tỉnh đã phối hợp với Trung tâm DS-KHHGĐ huyện Vạn Ninh và đồn Biên phòng 362 khảo sát, xây dựng mô hình truyền thông và cung cấp dịch vụ cho người lao động làm việc lưu động dài ngày trên biển tại Âu thuyền Bến Cả, thị trấn Vạn Giã; lắp đặt 60 hộp truyền thông trên tàu cá đánh bắt xa bờ; trang bị 1 tủ truyền thông và 1 bộ thiết bị truyền thông DS/ SKSS/KHHGĐ tại Trạm kiểm soát Biên phòng Vạn Giã. Phối hợp với Công ty cổ phần muối Khánh Hòa, trang bị một phòng khám gồm các thiết bị y tế để triển khai điểm tư vấn và cung cấp dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ cho diêm dân và công nhân lao động tại các cơ sở khu công nghiệp ven biển thuộc thị xã Ninh Hòa.

- Về xây dựng và hoàn thiện hệ thông tin quản lý: trang bị thêm 5 bộ máy tính để triển khai kho dữ liệu điện tử cấp xã, phường thuộc địa bàn đề án (mỗi huyện 1 xã), nâng số xã quản lý kho dữ liệu điện tử trong tỉnh lên 10 đơn vị; tổ chức 4 lớp tập huấn phương pháp ghi chép, cập nhật thông tin ban đầu về biến động DS-KHHGĐ cho 130 cộng tác viên ở 22 xã địa bàn Đề án thuộc thị xã Cam Ranh và huyện Ninh Hòa; tiếp tục in, phát phiếu cập nhật, rà soát thông tin về DS-KHHGĐ tới các hộ gia đình. Đã có 42/46 xã, gồm 99.807 hộ hòan thành việc cập nhật thông tin có biến động DS - KHHGĐ trong năm 2010.

- Về tăng cường và nâng cao hiệu quả truyền thông: Ban quản lý Đề án đã có nhiều cách vận dụng và sáng tạo trong công tác truyền thông như: phối hợp với Bộ đội Biên phòng tỉnh và UBND huyện Vạn Ninh tổ chức truyền thông sự kiện Đề án Biển năm 2010 tại thị trấn Vạn Giã; phối hợp với đồn Biên phòng 364 và UBND xã Vạn Thạnh sử dụng ghe tổ chức hai đợt truyền thông lưu động trên biển; Trung tâm DS-KHHGD huyện Cam Lâm phối hợp với phòng VHTT huyện tổ chức tuyên truyền lưu động tại 5 xã trong huyện; cung cấp thông tin cập nhật cho các báo Khánh Hòa, Biên Phòng, Đại Đoàn kết và Đài truyền hình tỉnh thường xuyên đăng tin bài phản ánh hoạt động của Đề án 52 trên địa bàn tỉnh; tại các điểm đông dân cư và trên các trục đường lớn như ở xã Vĩnh Lương, TP Nha Trang đã khảo sát và đặt panô tấm lớn hoặc phát hàng vạn tờ rơi để tuyên truyền theo bề rộng; tổ chức 4 lớp tập huấn về nâng cao kỹ năng tuyên truyền, vận động cho 145 Cộng tác viên dân số 22 xã, phường địa bàn đề án và 15 tuyên truyền viên thuộc Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh.

Trên thực tế, hoạt động kiểm soát dân số biển, đảo và ven biển ở Khánh Hòa mới vào cuộc khá nhịp nhàng, hoạt động tương đối đồng bộ, đã mang lại kết quả ban đầu với sự tự tin và phấn khởi. Khó khăn ở Khánh Hòa còn nhiều. Cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân lực ở tuyến xã một số nơi còn thiếu và yếu, chưa đáp ứng các điều kiện chăm sóc sức khỏe theo qui định. Một số dịch vụ (soi tươi, siêu âm, xét nghiệm) chủ yếu phụ thuộc, phải trông chờ vào sự hỗ trợ từ tuyến trên. Đời sống cư dân biển, đảo còn rất nhiều khó khăn. Hiện 3 xã đảo thuộc huyện Trường Sa vẫn chưa triển khai được Chương trình của Đề án 52 vì cách trở, chưa thể tiếp cận được. Tập quán sinh đẻ, sinh hoạt và nhận thức về chăm sóc SKSS/KHHGĐ của nhân dân vùng biển còn nhiều hạn chế. Vì vậy, để đạt được mục tiêu đặt ra đến năm 2020 như lộ trình và trong từng năm, công tác kiểm soát dân số biển, đảo và ven biển ở Khánh Hòa vẫn đang đối diện với nhiều thách thức./.