Đối với người H'Mông trên cao nguyên Mộc Châu (Sơn La), trong một năm có hai dịp lễ quan trọng nhất, đó là Tết cổ truyền và Tết Độc lập 02-9.

Trong những năm gần đây, ngày Quốc khánh 02-9 đã trở thành ngày hội lớn nhất đối với họ. Chính vì vậy, trong những ngày này, cao nguyên Mộc Châu như khoác lên mình bộ áo mới đầy màu sắc của từng dòng người đang đổ về đây, không khí đón Tết Độc lập đang hết sức nhộn nhịp và náo nhiệt.

Theo lời kể của những người H'Mông cao tuổi, kể từ ngày Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (02-9-1945), người H'Mông đã rất trân trọng và coi đó là Tết Độc lập của dân tộc mình.

Hằng năm, vào đúng dịp 02-9, tất cả người H'Mông không phân biệt già trẻ, gái trai, giàu nghèo từ các bản gần xa trong huyện lại nô nức rủ nhau xuống trung tâm huyện vui ngày Tết Độc lập để tỏ lòng biết ơn Đảng, Bác Hồ, Chính phủ đã đem lại độc lập tự do cho đồng bào cả nước nói chung và người H'Mông nói riêng.

Dù trong chiến tranh ác liệt hay khi đất nước đã hòa bình, dù năm được mùa hay cuộc sống còn nhiều khó khăn, niềm tin yêu son sắt của người H'Mông với Đảng, Bác Hồ, Chính phủ không bao giờ thay đổi.
Tết Độc lập của người H'Mông huyện Mộc Châu hằng năm thường kéo dài từ 31-8 đến ngày 02-9, nhưng đông vui nhất là ngày 01-9.

Để tới lễ hội, bà con người H'Mông phải chuẩn bị từ nhiều ngày trước đó, họ chọn cho mình những bộ trang phục đẹp nhất, rực rỡ nhất.

Trang phục H'Mông ở đây chia thành nhiều dòng như H'Mông Đơ (trắng), H'Mông Đu (đen), H'Mông Si (đỏ), H'Mông Lềnh (hoa), H'Mông Súa (Mông Mán),...

Cùng với sắc cờ đỏ thắm kỷ niệm ngày Quốc khánh 02-9, các sắc áo váy sặc sỡ hòa trộn vào nhau như một rừng hoa đã tạo thành bức tranh độc đáo.

Nổi bật trong trong dòng người đang đổ về những điểm vui chơi và tổ chức hoạt động văn hóa, thể thao là những nam nữ thanh niên và những gia đình người H'Mông với những bộ trang phục đặc trưng.

Không chỉ người H'Mông hay những đồng bào dân tộc khác, Tết Độc lập còn là cơ hội để du khách trong và ngoài nước đến Mộc Châu và hòa cùng bầu không khí sôi động, vui vẻ tại đây. Đến Mộc Châu trong những ngày này, du khách sẽ được trải nghiệm và cảm nhận những nét văn hóa đa sắc màu của đồng bào các dân tộc.

Không chỉ có những nét văn hóa độc đáo, đến Mộc Châu mùa này không khí rất trong lành, mát mẻ thuận tiện để tham quan, khám phá các đồi chè, thác nước rất đẹp ở đây.

Trong những năm gần đây, để ngày Tết Độc lập thêm sinh động, huyện Mộc Châu đã tổ chức nhiều hoạt động nhằm quảng bá du lịch, thu hút du khách thập phương như phối hợp với các trung tâm lữ hành mở các tour du lịch đến các điểm tham quan quần thể Kỳ đài Bác Hồ về thăm cán bộ, chiến sĩ và nhân dân tại thị trấn Nông trường Mộc Châu; Văn bia chiến sĩ Tây Tiến, Đồn Mộc Lỵ, hang Dơi, thác Dải Yếm,…

Du khách đến đây không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp dân tộc ở trang phục truyền thống, mà còn được tham gia và tìm hiểu nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc. Ngoài ra, nhiều trò chơi dân gian cũng được tổ chức, thu hút sự tham gia của đông đảo bà con như thi giã bánh dày, thi nấu cơm, tung còn, đi cà kheo, vật gậy, đánh tu lu, ném pao, trò chơi rồng ấp trứng,…

Ông Trần Xuân Việt, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Mộc Châu cho biết, trong dịp Tết Độc lập năm nay, sẽ tổ chức ngày hội văn hóa các dân tộc huyện Mộc Châu từ ngày 31-8 đến hết ngày 02-9 với nhiều hoạt động phong phú. Trong đó, đáng chú ý là hoạt động văn hóa cộng đồng đường phố với các tiết mục biểu diễn dân ca, dân vũ, tấu nhạc cụ dân tộc của các dân tộc huyện Mộc Châu.

Ngoài ra, các nghệ nhân, diễn viên sẽ biểu diễn văn nghệ tại một số điểm trên tuyến Quốc lộ 6, đường nội thị của huyện Mộc Châu và mời du khách cùng tham gia.

Đặc biệt, du khách sẽ được chiêm ngưỡng hình ảnh người phụ nữ dân tộc H'Mông dắt ngựa đưa chồng đi trên trục quốc lộ, đường nội thị và khu vực tổ chức các hoạt động ngày hội.

Bên cạnh đó, du khách sẽ được hòa mình vào không gian của trại văn hóa, văn hóa cộng đồng, văn hóa ẩm thực mang đặc trưng các dân tộc Mộc Châu, hay dạo quanh khu trưng bày, giới thiệu và bán các sản phẩm nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, ẩm thực, trang phục, công cụ lao động, sản xuất,...

Trải qua thời gian, nét văn hóa đẹp này vẫn được bà con đồng bào dân tộc H'Mông ở huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La nói riêng và vùng núi Tây Bắc nói chung gìn giữ.

Đây cũng là cách người H'Mông dạy cho con cháu mình đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, tạo niềm tin sắt son một lòng theo Đảng, Bác Hồ./.