Tiếp tục Kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XIII: nhiều vấn đề quan trọng được xem xét, quyết định

* Ngày 27-5, Quốc hội đã dành một ngày để thảo luận ở tổ về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 sau khi chỉnh lý, tiếp thu ý kiến đóng góp của nhân dân. Qua thảo luận, ý kiến của các đại biểu Quốc hội khẳng định việc lấy ý kiến nhân dân về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp đã thu hút sự quan tâm sâu sắc, đồng tình ủng hộ của đông đảo các tầng lớp nhân dân. Dự thảo sửa đổi Hiến pháp đã được phổ biến, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng và được tổ chức góp ý bằng nhiều hình thức thích hợp... Đây thực sự là đợt sinh hoạt chính trị - pháp lý dân chủ, sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân và cả hệ thống chính trị, không chỉ huy động được sự tham gia tích cực của nhân dân ở trong nước và đồng bào Việt Nam ở nước ngoài để góp ý, hoàn thiện Dự thảo mà còn phát huy quyền làm chủ của nhân dân, nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm của mỗi cá nhân, cơ quan, tổ chức đối với việc xây dựng Dự thảo Hiến pháp, cũng như thực thi Hiến pháp sau này.

Đại biểu Quốc hội thảo luận ở tổ về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Ảnh: dangcongsan.vn

Đại biểu Nguyễn Bắc Son (Hà Nội) đánh giá ngoài việc tạo hiệu ứng xã hội rất lớn tới hơn 26 triệu lượt ý kiến góp ý của nhân dân về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp, đã có rất nhiều ý kiến tâm huyết của đồng bào cả nước được tổng hợp gửi về Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp.

Đại biểu nhấn mạnh sự chủ động, tích cực của các cơ quan thông tấn báo chí trong việc tuyên truyền, hướng dẫn nhân dân đóng góp ý kiến vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp, phán ánh những ý kiến tâm huyết của nhân dân tới Đảng và Nhà nước...

Đồng ý giữ nguyên tên nước là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Trong cuộc thảo luận, nhiều đại biểu tập trung góp ý đối với Điều 1 của Chương I về tên nước.

Đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP. Hồ Chí Minh) bày tỏ đồng tình với việc giữ nguyên tên nước như hiện nay. Đại biểu lý giải, “mặc dù có ý kiến góp ý đổi tên nước nhưng cá nhân tôi cũng như qua các đợt góp ý của TP. Hồ Chí Minh, đại bộ phận nhân dân nhất trí với tên nước hiện nay, bởi cho rằng phù hợp với nguyện vọng và thực tế mà chúng ta đang xây dựng đất nước”.

Đại biểu Đào Văn Bình (Hà Nội) cũng nhất trí với phương án giữ nguyên tên nước là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam để khẳng định mục tiêu, con đường xây dựng và phát triển đất nước lên chủ nghĩa xã hội, bảo đảm tính ổn định, tránh việc phải thay đổi về quốc huy, con dấu, quốc hiệu trên các văn bản, giấy tờ. Hơn nữa, trải qua 37 năm, tên gọi này đã trở nên quen thuộc đối với nhân dân Việt Nam và bạn bè quốc tế. Mặt khác, theo đại biểu, việc thay đổi tên nước trong thời điểm hiện nay sẽ làm phát sinh nhiều thủ tục hành chính, gây tốn kém, phức tạp.

Đồng ý giữ nguyên tên nước, đại biểu Dương Văn Thống (đoàn Yên Bái) cho rằng, tên nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã gắn với chế độ, thời gian dài, gắn với sự hình thành, phát triển của đất nước và đã quen thuộc với người dân. Nếu đổi tên nước sẽ kéo theo nhiều sự thay đổi trong đời sống chính trị, kinh tế.

Khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội

Thảo luận tại tổ về Dự thảo Điều 4, nhiều ý kiến tán thành việc khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, tán thành bổ sung quy định Đảng gắn bó mật thiết với nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân, chịu trách nhiệm trước nhân dân về những quyết định của mình trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp. Các ý kiến cho rằng, việc giữ Điều 4 quy định về vai trò lãnh đạo của Đảng là cần thiết. Quy định này kế thừa quy định tại Điều 4 của Hiến pháp hiện hành, khẳng định tính lịch sử, tính tất yếu khách quan sự lãnh đạo của Đảng đối với quá trình cách mạng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nước ta.

Nhiều ý kiến tán thành với nội dung Điều 4 như Dự thảo đã công bố vì đã thể hiện một cách đầy đủ các nội dung và tinh thần của Cương lĩnh, Điều lệ Đảng về bản chất giai cấp, nền tảng tư tưởng của Đảng.

Đại biểu Trương Thị Ánh (TP. Hồ Chí Minh) đồng tình về cách kết cấu 3 khoản trong Điều 4. Đặc biệt đại biểu tán thành với giải trình của Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp về ý kiến đề nghị làm rõ hơn cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, cơ chế chịu trách nhiệm của Đảng và cơ chế để nhân dân giám sát Đảng.

Theo đại biểu, Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Đảng lãnh đạo thông qua Cương lĩnh, chiến lược, các định hướng và chính sách, chủ trương lớn của mình... Cách thức, nội dung lãnh đạo được thể hiện linh hoạt, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của từng giai đoạn, từng thời kỳ. Bên cạnh đó, quy định mọi tổ chức Đảng, đảng viên hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật hiện đã là một bảo đảm quan trọng để nhân dân có điều kiện giám sát, giúp cho Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh hơn, xứng đáng là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội.

Cần xác định nguyên tắc của việc thu hồi đất

Một trong những vấn đề được đại biểu Quốc hội quan tâm thảo luận là vấn đề thu hồi đất. Đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, phải thống nhất quan điểm đất đai là sở hữu toàn dân, nhưng quản lý đất đai phải rõ ràng, minh bạch. Theo đại biểu, phải định nghĩa thu hồi đất cho rõ ràng, trong trường hợp nào đền bù, trường hợp nào không đền bù? Đại biểu đề nghị, nếu dùng khái niệm thu hồi chung cho tất cả các trường hợp thì đền bù phải ngang nhau cho những dự án cùng khu vực, không được phân biệt tính chất dự án để đền bù cho người dân.

“Hiện nay, chúng ta đang thực hiện đền bù theo kiểu hai mảnh đất gần nhau nhưng một mảnh đất thu hồi làm trường học, một mảnh thu hồi làm kinh tế thì giá khác nhau nên tạo ra sự bất công bằng cho người sử dụng đất. Nếu chúng ta không làm rõ vấn đề này thì tình trạng khiếu kiện, khiếu nại đất đai còn kéo dài mãi” - đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm nhấn mạnh.

Bàn về vấn đề thu hồi đất, đại biểu Đinh Xuân Thảo (Hà Nội) cho biết, điểm cơ bản là người dân và Ban soạn thảo đều thống nhất cao, đất đai thuộc sở hữu toàn dân nhưng do Nhà nước đại diện chủ sở hữu. Trong Dự thảo, cái mới là ở Điều 57, Điều 58 thừa nhận quyền sử dụng đất là quyền tài sản. Chính vì vậy, đất đai được pháp luật bảo hộ và phải tôn trọng. Theo Dự thảo, ban đầu có 4 trường hợp thu hồi, nay thêm trường hợp 5, đó là thu hồi đất phục vụ dự án phát triển kinh tế - xã hội. "Theo quan điểm của tôi, 4 trường hợp thu hồi đất quy định trong Hiến pháp trên là bồi thường theo giá của Nhà nước, còn thu hồi đất thuộc trường hợp để phục vụ dự án phát triển kinh tế - xã hội phải thỏa thuận với dân và bồi thường sát với giá thị trường" - đại biểu Đinh Xuân Thảo nói.

Đại biểu Phạm Văn Tấn (Nghệ An) cho rằng, phát triển kinh tế  - xã hội dựa trên các cơ sở, các quy định của pháp luật, dựa trên môi trường đầu tư và nguồn lực đầu tư. Trong các nguồn lực đầu tư có một nguồn lực rất quan trọng không thể thiếu, đó là đất đai. Đại biểu  Phạm Văn Tấn cho rằng, theo Điều 57, đất đai thuộc sở hữu toàn dân, Nhà nước đại diện chủ sở hữu thống nhất quản lý, Nhà nước có quyền thu hồi là hợp lý. “Vừa qua, rất nhiều các dự án kinh tế - xã hội do việc thu hồi đất không minh bạch đã tạo ra sự bức xúc xã hội. Tuy nhiên, không phải vì đó mà chúng ta không làm. Chúng ta đã có những bài học kinh nghiệm và có thể điều chỉnh, bổ sung được bằng các quy định của pháp luật” - Đại biểu Phạm Văn Tấn thẳng thắn nói.

Đánh giá cao việc ghi nhận các quyền con người trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp

Thảo luận Chương 2, về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, nhiều ý kiến đánh giá cao việc ghi nhận các quyền con người trong Dự thảo đã bao quát hầu hết các quyền cơ bản về dân sự, chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa của con người theo các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Một số ý kiến đánh giá Dự thảo tiếp tục khẳng định và làm rõ hơn các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân trong Hiến pháp năm 1992, đồng thời, Dự thảo cũng đã bổ sung một số quyền mới.

Cho ý kiến về khoản 1 Điều 25 quy định các tôn giáo bình đẳng trước pháp luật, đại biểu Nguyễn Minh Quang (Hà Nội) đề nghị chỉnh sửa lại là các tôn giáo được nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam công nhận bình đẳng trước pháp luật bởi hiện nay cũng có tôn giáo không được Nhà nước công nhận nhưng vẫn lén lút hoạt động, có ý đồ lôi kéo, kích động nhân dân...

Về đề nghị xem lại cách quy định về quyền con người và quyền công dân, tách riêng quyền con người, quyền công dân thành các mục khác nhau trong Dự thảo Hiến pháp, một số ý kiến tán thành với Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp cho rằng quyền con người, quyền công dân có mối quan hệ hữu cơ, gắn bó, nên Dự thảo không tách bạch thành các mục riêng về quyền con người và quyền công dân, mà quy định theo kết cấu của các Công ước quốc tế về quyền con người.

Cần tổng kết việc thực hiện thí điểm không tổ chức Hội đồng nhân dân

Đánh giá Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp có tinh thần cầu thị, tiếp thu những ý kiến góp ý về chương Chính quyền địa phương, song đại biểu Trương Thị Ánh (TP. Hồ Chí Minh) đề nghị, nhanh chóng tổng kết việc 3 năm thí điểm không tổ chức Hội đồng nhân dân (HĐND) ở một số địa phương, để từ đó đưa vào cách thiết kế mô hình HĐND ở các cấp. Cũng theo đại biểu, về mô hình tổ chức chính quyền địa phương thì Thành phố trực thuộc Trung ương nên có mô hình thành phố trong thành phố, bởi đây là xu thế xây dựng chính quyền đô thị.

Cũng quan tâm tới vấn đề chính quyền địa phương, đại biểu Trịnh Thế Khiết (Hà Nội) nhấn mạnh, chúng ta đã thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện, phường ở một số địa phương vài năm, nhưng đến nay mới chỉ có sơ kết chứ chưa tổng kết rõ ràng về việc này. Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nên nghiên cứu kỹ và khẳng định đơn vị hành chính có tổ chức HĐND hay không?

Đại biểu Đào Văn Bình (Hà Nội) tán thành giữ các quy định về các đơn vị hành chính như Điều 118 của Hiến pháp hiện hành và mô hình chính quyền địa phương được tổ chức ở tất cả các đơn vị hành chính theo nguyên tắc ở đâu có cơ quan hành chính thì ở đó phải có cơ quan đại diện để giám sát.

Theo Chương trình, Quốc hội sẽ dành hai ngày (3 và 4-6) thảo luận ở hội trường về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 và nội dung này sẽ được truyền hình, phát thanh trực tiếp.

Sửa luật để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp

Sáng 28-5, thảo luận tại tổ về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung Điều 170 của Luật Doanh nghiệp 2005, đa số ý kiến đại biểu Quốc hội nhất trí cao với đề xuất của Chính phủ, cho rằng đây là giải pháp kịp thời, cần thiết để tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài.

Thảo luận tại tổ của Đoàn đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội, sáng 28-5. Ảnh: VGP

Điều 170 của Luật Doanh nghiệp năm 2005 quy định doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đã được cấp Giấy phép đầu tư trước ngày 1-7-2006 phải đăng ký lại và tổ chức quản lý, hoạt động theo quy định của Luật Doanh nghiệp năm 2005 và pháp luật có liên quan; việc đăng ký lại được thực hiện trong thời hạn 5 năm, tức là đến 1-7-2011.

Theo số liệu thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đến hết tháng 12-2012, chỉ có khoảng 3.000 doanh nghiệp FDI hoàn thành đăng ký lại theo quy định này (trong tổng số 6.000 doanh nghiệp thuộc diện phải đăng ký lại)…

Đại biểu Nguyễn Minh Quang (đoàn Hà Nội) cho rằng đây là điều bất hợp lý trong bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước gặp nhiều khó khăn, trong khi đó Việt Nam đang tiếp tục đẩy mạnh thu hút đầu tư nước ngoài. Việc sửa đổi Điều 170 là cần thiết để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp FDI và tăng hiệu quả thu hút đầu tư.

Theo đại biểu Phạm Huy Hùng (đoàn Hà Nội), việc sửa đổi để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp có vốn FDI là cần thiết, tuy nhiên, cần coi đây là một dịp rà soát để loại những doanh nghiệp yếu kém và cần có quy định cụ thể để chỉ tạo điều kiện cho những doanh nghiệp làm đầy đủ trách nhiệm với Việt Nam như không trốn thuế, bảo đảm tốt công tác môi trường.

Trong khi đó, đại biểu Trần Ngọc Vinh (đoàn Hải Phòng) đề nghị cần phải có những giải pháp kiểm soát hiệu quả để các quy định mới của Luật sau khi sửa đổi sẽ không bị lợi dụng.

“Liệu những doanh nghiệp sắp hết hạn đăng ký kinh doanh có phải tất cả đều hoạt động hiệu quả không? Liệu những doanh nghiệp ấy có ảnh hưởng đến môi trường, quy hoạch nghề, quy hoạch đất đai… không? Phải tiến hành rà soát lại một cách đồng bộ. Nếu hoạt động không hiệu quả, ảnh hưởng đến môi trường hay không còn phù hợp với quy hoạch nữa, thì có thể cho chấm dứt hoạt động”, đại biểu Trần Ngọc Vinh nêu ý kiến.

Đại biểu này cũng đề xuất phải có quy định để tránh việc doanh nghiệp mới vào đầu tư, vẫn đang được ưu đãi, nay đăng ký lại và được ưu đãi thêm một lần nữa; quy định để kiểm soát việc những doanh nghiệp vi phạm pháp luật (môi trường, chuyển giá…) lợi dụng để tiếp tục hoạt động khi đã hết hạn đăng ký.

Đại biểu Lê Minh Thông (đoàn Thanh Hóa) đặt vấn đề về khả năng dự báo tình hình của cơ quan soạn thảo luật, các cơ quan thẩm tra và của bản thân đại biểu Quốc hội cũng cần phải được nâng cao hơn nữa. Bởi đây là quy định quá “cứng” trong khi chính Luật Doanh nghiệp 2005 lại có nhiều điểm “mềm” để thu hút đầu tư.

Cùng hướng tiếp cận này, đại biểu Trần Ngọc Vinh đề nghị khi xây dựng luật, cần có những quy định mở để không phải liên tục sửa chỉ một nội dung rất nhỏ trong Luật sau một thời gian ngắn áp dụng.

Làm rõ vai trò Nhà nước trong công tác chống dịch

Chiều 28-5, thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát trình bày trước Quốc hội Dự thảo Luật Bảo vệ thực vật.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát đọc tờ trình Dự thảo Luật Bảo vệ thực vật, chiều 28-5. Ảnh: VGP

Pháp lệnh Bảo vệ và kiểm dịch thực vật được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua năm 2001. Sau hơn 10 năm thi hành, Pháp lệnh đã góp phần quan trọng trong việc phòng trừ sâu bệnh, ngăn chặn kịp thời dịch hại, bảo vệ an toàn sản xuất nông nghiệp…

Tuy nhiên, hạn chế của Pháp lệnh là các quy định chỉ mang tính cụ thể trước mắt, thiếu các quy định đáp ứng yêu cầu của thực tế trong hoạt động bảo vệ và kiểm dịch thực vật, nhằm đẩy mạnh xã hội hóa, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính trong công tác này... Do vậy, Quốc hội quyết định nâng Pháp lệnh thành Luật Bảo vệ thực vật, đưa ra Quốc hội thảo luận và thông qua tại khóa XIII.

Trước hết, trong phòng, chống sinh vật gây hại đến thực vật, dự thảo Luật Bảo vệ thực vật đề xuất quy định kinh phí chống dịch là của chủ thực vật, Nhà nước sẽ hỗ trợ khi cần thiết từ các nguồn theo quy định. Bộ trưởng Cao Đức Phát cho rằng, quy định này nhằm thể hiện rõ ràng hơn trách nhiệm của chủ thực vật, đối với công tác phòng chống dịch hại, tránh tình trạng chỉ dựa vào Nhà nước.

Đồng thời, Dự thảo quy định trong trường hợp đột xuất, cấp bách (trường hợp dịch hại có nguy cơ bùng phát trên diện rộng) thì Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quyết định xuất, cấp ngay thuốc bảo vệ thực vật dự trữ quốc gia có giá trị tương ứng với thẩm quyền quyết định chi ngân sách của Bộ trưởng Bộ Tài chính (hiện tương đương với 1 tỷ đồng).

Đồng tình với đề xuất tăng cường tính chủ động của chủ thực vật đối với việc phòng chống dịch hại, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cũng đề nghị Dự thảo phải làm rõ vai trò chủ động của Nhà nước trong việc đầu tư kinh phí cho công tác phòng, chống dịch, vì công việc này đòi hỏi phải có nguồn lực lớn, sự chỉ đạo quyết liệt, tính đồng bộ, kịp thời.

Đối với thẩm quyền công bố dịch, cơ quan thẩm tra cũng đồng tình với quy định Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền công bố dịch và công bố hết dịch trên địa bàn xã, huyện hoặc toàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Nếu một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong vùng có dịch thì Chủ tịch UBND cấp tỉnh thực hiện công bố dịch tại từng địa phương.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ thực hiện công bố dịch khi có dịch tại hai tỉnh trở lên và khi phát hiện có sinh vật gây hại lạ, sinh vật gây hại nguy hiểm. Về điều kiện và nội dung công bố dịch, dự thảo đề xuất giao Chính phủ quy định cụ thể.

Điều 49, 50 của Dự thảo đã quy định rõ các loại thuốc bảo vệ thực vật nào không được phép đăng ký để sử dụng ở Việt Nam, những tổ chức, cá nhân được đăng ký thuốc bảo vệ thực vật tại Việt Nam và những loại thuốc nào sẽ bị loại bỏ ra khỏi danh mục. Bộ trưởng Cao Đức Phát cho rằng, đây là nội dung mới nhằm bảo đảm loại bỏ dần các thuốc bảo vệ thực vật độc hại và gây ảnh hưởng đến môi trường.

Bên cạnh đó, Dự thảo quy định rõ việc xử lý bao gói thuốc bảo vệ thực vật đã qua sử dụng. Theo đó, tổ chức, cá nhân sử dụng có trách nhiệm thu gom, để đúng nơi quy định và phải được xử lý, đáp ứng quy định về bảo vệ môi trường; chính quyền địa phương quy định địa điểm thu gom, tổ chức thu gom và tiêu hủy bao gói thuốc sau khi sử dụng. Chi phí thu gom và tiêu hủy bao bì thuốc bảo vệ thực vật sau khi sử dụng được lấy từ ngân sách địa phương,…/.