Những sự kiện quốc tế đáng chú ý trong tuần (từ ngày 10 đến ngày 16-5-2010)

Ngày 10-5-2010, Bộ trưởng Tài chính 27 nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) đã nhất trí về kế hoạch thành lập "Quỹ chống khủng hoảng" với số vốn trị giá lên tới 750 tỉ ơ-rô nhằm ngăn chặn nguy cơ cuộc khủng hoảng nợ tại Hy Lạp sẽ lan sang các nước châu Âu khác. Theo thỏa thuận đạt được, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) sẽ đóng góp 250 tỉ ơ-rô, 440 tỉ ơ-rô sẽ được huy động từ các nước thành viên khu vực và 60 tỉ ơ-rô còn lại sẽ được trích từ quỹ của Ủy ban châu Âu (EC). Đây cũng được xem là một phần nỗ lực can dự cùng với giới lãnh đạo châu Âu về tình hình kinh tế tại châu lục này. Mô hình viện trợ của quỹ này cũng giống với cơ chế đã thực hiện với Hy Lạp. Nhà kinh tế trưởng của Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB), Juergen Stark cho rằng gói cứu trợ trên chỉ có tác dụng kéo dài thời gian vì theo những biến động của thị trường chứng khoán châu Âu trong tuần qua không ai có thể dự đoán được hậu quả và các chính trị gia phải hành động nhanh nhất có thể để ngăn chặn những diễn biến bất lợi có thể xảy ra.

2. ECB thực hiện mua trái phiếu khu vực đồng ơ-rô

Ngày 10-5-2010, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) bất ngờ thông báo sẽ mua trái phiếu của Khu vực đồng ơ-rô nhằm hỗ trợ các thị trường tài chính đang gặp khó khăn. Cách đây vài ngày, ECB vẫn từ chối áp dụng biện pháp này. Theo kế hoạch, ECB sẽ mua và bán cả trái phiếu chính phủ lẫn tư nhân trên thị trường thứ cấp, do các quy định trong Liên minh châu Âu (EU) cấm ECB mua trực tiếp nợ chính phủ, như các ngân hàng trung ương Mỹ và Anh đã làm trong cuộc khủng hoảng tài chính vừa qua. Tiền mua trái phiếu sẽ được bù đắp bằng các hoạt động huy động vốn nhằm tránh tác động đến chính sách tiền tệ của ECB và tránh gây lạm phát như mua trực tiếp. Ngoài ra, ECB cũng sẽ khởi động lại các hoạt động cho vay bằng đồng USD và nối lại một số biện pháp luân chuyển vốn khẩn cấp bị tạm ngừng thời gian gần đây. Kế hoạch này cũng nhằm mục đích làm dịu những căng thẳng nghiêm trọng trên một số thị trường tài chính, vốn đang cản trở cơ chế chuyển giao chính sách tiền tệ cũng như việc thực hiện hiệu quả chính sách tiền tệ nhằm bình ổn giá trị đồng ơ-rô trong thời gian trung hạn.

3. WSIS Forum 2010 tại Thụy Sĩ

Từ ngày 10 đến ngày 14-5-2010, tại Giơ-ne-vơ (Thụy Sĩ) đã diễn ra Diễn đàn Hội nghị Thượng đỉnh thế giới về xã hội Thông tin 2010 (WSIS Forum 2010). Đây là diễn đàn hằng năm lớn nhất trong lĩnh vực công nghệ thông tin và truyền thông thế giới phục vụ phát triển do Liên minh Viễn thông quốc tế (ITU), Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD) và Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) phối hợp tổ chức. Mục đích cuar Diễn đàn lần này là tập hợp ý kiến của giới chức và các chuyên gia công nghệ thông tin trên thế giới nhằm tìm ra phương cách giúp công nghệ thông tin và truyền thông được sử dụng và khai thác hiệu quả, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế và xã hội trên toàn thế giới. Ngoài việc xem xét, đánh giá những tiến bộ trong việc thực hiện các mục tiêu của Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới về Xã hội Thông tin cho tới năm 2015, diễn đàn còn tiến hành nhiều cuộc thảo luận và trao đổi thông tin sâu rộng về các vấn đề quan trọng như phát triển nông thôn, bảo vệ môi trường, giáo dục, y tế...

4. Lãnh đạo Đảng Bảo thủ được bầu làm thành tân Thủ tướng Anh

Ngày 11-5-2010, Thủ lĩnh Đảng Bảo thủ Đa-vít Ca-mê-rôn (David Cameron) đã chính thức trở thành tân Thủ tướng Anh sau khi đạt được thỏa thuận liên minh với Đảng Dân chủ tự do, một điều không có tiền lệ trong 70 năm qua tại nước này. Theo thỏa thuận, ông Đa-vít Ca-mê-rôn, thủ lĩnh đảng Bảo thủ làm Thủ tướng và ông Ních Clếch (Nick Clegg), lãnh đạo đảng Dân chủ tự do sẽ làm Phó Thủ tướng. Phát biểu trước nhà số 10 phố Đao-ninh (Downing), sau khi được Nữ hoàng chính thức bổ nhiệm, Thủ tướng Anh Ca-mê-rôn cho biết, ông đặt mục tiêu thành lập liên minh đúng đắn và toàn diện với Đảng Dân chủ tự do để xây dựng một chính phủ vững mạnh, ổn định. Ông và Phó thủ tướng N.Clếch cam kết, sẽ nỗ lực gạt bỏ những bất đồng, cùng nhau nỗ lực vì mục đích chung và lợi ích của đất nước. Kết quả của cuộc tổng tuyển cử vừa qua đã phản ánh sự đòi hỏi của cử tri Anh về cách thức điều hành quốc gia tại xứ sở sương mù này. Ông Đa-vít Ca-mê-rôn sinh ra trong một gia đình có truyền thống quyền quý và đế vương, là hậu duệ chính dòng của vua Uy-li-am 4 (William IV), đã tốt nghiệp bằng ưu tại Đại học Óoc-xphót (Oxford) ngành triết học, chính trị và kinh tế học. Ở tuổi 43, ông Ca-mê-rôn trở thành thủ tướng trẻ nhất của nước Anh trong vòng 200 năm qua. Ngay sau khi ông Ca-mê-rôn được bổ nhiệm làm Thủ tướng, Tổng thống Mỹ, Tổng thống Pháp, Thủ tướng Đức, Thủ tướng Ca-na-đa, Thủ tướng Ô-xtrây-li-a là những nhà lãnh đạo nước ngoài điện thoại chức mừng ông Đ.Ca-mê-rôn sớm nhất và đều bày tỏ mong muốn tiếp tục củng cố mối quan hệ tốt đẹp với Anh.

5. ASEAN thành lập quỹ cơ sở hạ tầng

Ngày 11-5-2010, các bộ trưởng tài chính của ASEAN đã nhất trí thành lập Quỹ cơ sở hạ tầng ASEAN (AIF) với số vốn ban đầu là 800 triệu USD. Việc thành lập AIF là một trong những nội dung quan trọng được đưa ra bàn thảo tại Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Tài chính ASEAN (AFMM) vừa được tổ chức bên lề hội nghị hàng năm lần thứ 43 của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại U-dơ-bê-ki-xtan đầu tháng năm. Tại Hội nghị AFMM, các bộ trưởng tài chính ASEAN cũng bàn thảo về việc thành lập Cơ quan Giám sát tài chính và kinh tế vĩ mô (MFSO) cũng như ngân sách cho cơ quan này; chia sẻ kinh phí với Cơ quan Nghiên cứu kinh tế vĩ mô ASEAN+3 (AMRO). Hội nghị đã nhất trí đề xuất để ba nước đối tác gồm Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc tham gia Quỹ AIF, đồng thời chỉ định Ma-lai-xi-a đứng ra tổ chức các cuộc tham vấn với các nước đối tác ASEAN+3.

6. Các nước góp 4,25 tỉ USD chống biến đổi khí hậu

Ngày 12-5-2010, khoảng 30 nước tài trợ trên khắp thế giới cam kết mức đóng góp kỷ lục 4,25 tỉ USD cho Quỹ Môi trường Toàn cầu (GEF) nhằm giúp các nước đang phát triển đối phó với biến đổi khí hậu. Phát biểu tại phiên họp của GEF tại Pa-ri (Pháp), Giám đốc điều hành GEF Mô-ni-quy Ba-bớt (Monique Barbut) cho biết, khoản cam kết trên là bước đi đầu tiên trong việc cụ thể hóa các cam kết tài chính mà cộng đồng quốc tế đã đưa ra tại Hội nghị về chống biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc ở Cô-pen-ha-ghen (Đan Mạch) hồi tháng 12-2009. Theo ông, khoảng 1,35 tỉ USD trong cam kết mới sẽ được dùng để đối phó trực tiếp với các tác động của biến đổi khí hậu, khoản tiền còn lại sẽ được sử dụng nhằm tăng cường sự quản lý và bảo vệ những khu vực đang gặp nguy hiểm như các khu rừng và hệ sinh thái, hệ thống nước của thế giới, cũng như giảm thiểu các tác nhân gây ô nhiễm.Từ khi đi vào hoạt động vào năm 1991, GEF đã được các nhà tài trợ đóng góp tiền trong bốn lần với: 2 tỉ USD trong năm 1994; 2,75 tỉ USD năm 1998; 2,92 tỉ USD năm 2002 và 3,13 tỉ USD năm 2006. Tính đến nay, GEF đã tài trợ hơn 8,7 tỉ USD cho hơn 2.400 dự án môi trường tại hơn 165 nước đang phát triển và các nền kinh tế đang nổi.

7. FAO cảnh báo khủng hoảng đe dọa nỗ lực cắt giảm đói nghèo ở châu Á và châu Âu

Ngày 13-5-2010, Tổ chức Lương Nông của Liên hợp quốc (FAO) cho biết, châu Âu và khu vực Trung Á đã đạt được những kết quả to lớn trong nỗ lực cắt giảm đói nghèo và bảo đảm an ninh lương thực trong 10 năm qua, trong đó sản xuất nông nghiệp đóng vai trò then chốt. Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng kinh tế - tài chính vừa qua đang đe dọa đảo ngược tiến trình này. Kết quả các cuộc điều tra của FAO cho thấy khủng hoảng đã làm suy yếu đáng kể khu vực sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là ở Trung và Đông Âu. Báo cáo của Ngân hàng thế giới (WB) cũng cho rằng châu Âu và Trung Á là khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất của khủng hoảng. Phát biểu tại Hội nghị khu vực châu Âu lần thứ 27 của FAO ở Ê-rê-van, Ác-mê-ni-a, Tổng Giám đốc của FAO Giắc Đi-úp (Jacques Diouf) cho biết kể từ năm 1998 khoảng 50 triệu người ở khu vực châu Âu và Trung Á đã thoát nghèo. Đây là một thành công điển hình về cắt giảm đói nghèo và bảo đảm an ninh lương thực. Số người bị đói ở Trung Á đã giảm 38%, từ 9,3 triệu người trong giai đoạn 2000-2002 xuống còn 5,8 triệu trong giai đoạn 2004-2006. Ông khẳng định nông nghiệp đã đóng vai trò then chốt trong thành công này và lịch sử đã chứng minh rằng "không có động lực nào thúc đẩy tăng trưởng và cắt giảm đói nghèo mạnh hơn đầu tư vào nông nghiệp". FAO cho rằng, thế giới đang cần khoảng 44 tỉ USD viện trợ phát triển chính thức (ODA) cho khu vực nông nghiệp, để phát triển sản xuất nông nghiệp và cải thiện cơ sở hạ tầng nông thôn cho những nước nghèo. Theo FAO, tăng đầu tư cho sản xuất nông nghiệp có thể giúp khôi phục 10 triệu hécta đất canh tác của Ca-dắc-xtan, Nga và U-crai-na.

8. IMF cảnh báo tăng thâm hụt ngân sách của nước giàu

Ngày 14-5-2010, trong báo cáo đánh giá về tình hình tài chính công được Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) công bố,mức thâm hụt ngân sách chung toàn cầu trong năm nay giảm xuống 6% GDP so với mức 6,7% của năm 2009, nhưng IMF cho rằng vấn đề thâm hụt ngân sách của các nước phát triển chưa được cải thiện, thậm chí vẫn tiếp tục tăng cho dù nền kinh tế toàn cầu đang phục hồi. Cụ thể, IMF dự báo thâm hụt ngân sách trung bình của các nền kinh tế phát triển trong năm 2010 sẽ vẫn cao ở mức 8,4%, trong đó nhóm các nước phát triển G7 là 9,5%, so với mức 3,9% của các nền kinh tế đang nổi. Đáng ngại nhất là thâm hụt ngân sách của các nước phát triển khu vực châu Âu trong năm nay sẽ tăng lên mức 6,9% so với mức 6,4% của năm ngoái. Theo IMF, trong bối cảnh các điều kiện kinh tế đang được cải thiện, các nhà hoạch định chính sách giờ đây cần hướng nỗ lực sang việc tránh không để cho những hoài nghi về khả năng thanh toán tài chính tiếp tục làm mất niềm tin. Những diễn biến mới đây ở châu Âu cho thấy một cách rõ ràng rằng nguy cơ trên không thể bị phớt lờ.

9. Nhiều sân bay tiếp tục phải đóng cửa vì tro bụi núi lửa

Chính phủ các nước Ma-rốc, Thổ Nhĩ Kỳ và Tây Ban Nha đã phải ra lệnh đóng cửa các sân bay của mình do đám mây tro bụi của núi lửa ở Ai-xơ-len (Iceland) phun trào đang có xu hướng di chuyển xuống phía Nam, lệch về phía Đông hướng tới khu vực Bắc Phi. Tại Ma-rốc, khoảng 10 sân bay, trong đó có những sân bay phục vụ du lịch lớn như Ca-sa-blan-ca, Rabat-Sale đã phải ngừng hoạt động ít nhất đến 6 giờ (giờ GMT) sáng 12-5. Tại Tây Ban Nha, có khoảng 20 sân bay, trong đó có cả cảng hàng không quốc tế chính tại Bác-xê-lô-na (Barcelona), đã phải đóng cửa từ cuối tuần qua. Các chuyến bay ở khu vực phía Tây và Tây Nam thành phố I-xta-bun của Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã phải ngừng hoạt động trong vài giờ chiều 11-5 do lo ngại tro bụi núi lửa trước khi cơ quan quản lý hàng không Thổ Nhĩ Kỳ cho phép mở cửa trở lại không phận vào lúc 15 giờ 15 phút (giờ GMT). Nhiều sân bay ở Anh, gồm sân bay Man-chét-xtơ và các sân bay ở Bắc Ai-len, đã được lệnh phải tạm ngừng hoạt động từ 19 giờ ngày 16-5 đến 1 giờ ngày 17-5 (giờ Việt Nam) do tro bụi che khuất tầm nhìn. Những cảng hàng không ở Anh, kể cả sân bay He-thơ-râu (Heathrow) nhộn nhịp nhất tại châu Âu, có thể bị ảnh hưởng bởi lệnh này. Những đợt núi lửa phun tro bụi ở Ai-xơ-len (Iceland) từ giữa tháng 4 đến nay đã gây thiệt hại nặng nề cho ngành hàng không châu Âu và thế giới, ảnh hưởng tới việc đi lại của hàng triệu lượt hành khách./.

*** Những sự kiện quốc tế đáng chú ý trong tuần (từ ngày 3 đến ngày 9-5-2010)