Với vai trò là công cụ kiểm tra tài chính công của nhà nước, hoạt động của Kiểm toán Nhà nước góp phần nâng cao chất lượng thẩm định và quyết định dự toán ngân sách hằng năm của Quốc hội, hội đồng nhân dân. Đồng thời, tăng cường hiệu quả phối hợp giữa Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, hội đồng nhân dân và Kiểm toán Nhà nước trong tổ chức và hoạt động kiểm toán.

Kiểm toán Nhà nước là cơ quan chuyên môn về lĩnh vực kiểm tra tài chính Nhà nước do Quốc hội thành lập hoạt động độc lập; góp phần bảo đảm cho dự toán ngân sách Nhà nước mang tính khả thi, tiết kiệm, hiệu quả và minh bạch ngay từ khâu dự toán. Tuy nhiên, thực tế thời gian qua, các ý kiến của Kiểm toán Nhà nước chỉ tập trung vào các vấn đề mang tính tổng hợp về dự toán thu, chi ngân sách; đối với các bộ, ngành, địa phương đã được kiểm toán, ý kiến của Kiểm toán Nhà nước mới nêu các tồn tại, bất cập trong quản lý ngân sách, tiền và tài sản nhà nước để làm cơ sở cho việc phân bổ dự toán ngân sách nhà nước. Ông Lê Hoàng Quân, Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước cho rằng, hiện nay hiệu quả các ý kiến của Kiểm toán Nhà nước về dự toán ngân sách còn chưa cao vì việc sử dụng các kết quả kiểm toán đối với các đơn vị được kiểm toán còn hạn chế do độ trễ về tính thời sự giữa thông tin kết quả kiểm toán với thông tin lập dự toán so với quy trình ngân sách Nhà nước, giữa niên độ ngân sách được kiểm toán với niên độ ngân sách lập dự toán. Bên cạnh đó, chất lượng công tác dự báo về ngân sách còn thấp, không có cơ quan thẩm định độc lập, khách quan số ước thực hiện năm làm cơ sở cho việc xây dựng dự toán ngân sách. Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Lê Hoàng Quân cũng cho rằng, để Kiểm toán Nhà nước phát huy tốt vai trò giúp Quốc hội xem xét, quyết định dự toán ngân sách Nhà nước thì trước hết cần hoàn thiện các quy định pháp luật về trách nhiệm, quyền hạn và mối quan hệ công tác của Kiểm toán Nhà nước trong việc tham gia thẩm định, trình ý kiến với Quốc hội về dự toán ngân sách nhà nước. Bên cạnh đó, cần sớm nghiên cứu xây dựng, trình Quốc hội quyết định chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, chiến lược tài chính trung, dài hạn làm cơ sở cho việc lập, trình bày ý kiến về dự toán ngân sách Nhà nước. Đồng thời, Kiểm toán Nhà nước cũng cần xây dựng quy trình thẩm định dự toán ngân sách Nhà nước theo hướng gắn kết quả kiểm toán, hệ thống thông tin thu thập được với quá trình thẩm định dự toán đối với đơn vị dự toán. Khi thực hiện nhiệm vụ thẩm định dự toán, cần gắn việc tham gia ý kiến về dự toán ngân sách Nhà nước với việc thu thập thông tin phục vụ kiểm toán sau này.

Dự toán ngân sách Nhà nước đòi hỏi phải có khả năng thích ứng cao, gắn với yêu cầu phát huy hiệu quả mọi nguồn lực để xây dựng và phát triển đất nước. Trong khi đó, việc lập, thẩm định, thẩm tra về dự toán ngân sách Nhà nước lại là quá trình phức tạp, vì vậy, cần có ý kiến tham gia, phản biện mang tính độc lập, khách quan, có chuyên môn cao và có trách nhiệm của cơ quan Kiểm toán Nhà nước trong việc giúp Quốc hội xem xét, quyết định dự toán ngân sách nhà nước./.