Mục lục Hồ sơ sự kiện số 94 (18-12-2009)

- Lấn biển: Lịch sử và hiện tại

Biển có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển và an ninh của các nước có biển nói riêng và thế giới nói chung. Từ xưa đến nay, các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới đều biết tận dụng thế mạnh của biển để phát triển kinh tế. Cùng với sự phát triển của xã hội, nhu cầu sử dụng đất ngày càng lớn khiến con người phải mở rộng đất đai để sinh sống. Nếu như trước kia lấn biển chỉ có trong truyền thuyết, thì ngày nay, lấn biển đã trở thành con đường ngắn nhất để tạo quỹ đất phát triển cho quốc gia, vùng lãnh thổ...

*** Vấn đề và bình luận

Vũ Tuấn Anh - Nụ cười làng lấn biển

Cuộc sống với những đòi hỏi mưu sinh khiến con người luôn phải chinh phục. Tiến lên rừng xanh hay vươn ra biển xa, đều là những suy tính mang tính chiến lược trong tiến trình phát triển mỗi quốc gia. Ở huyện Nga Sơn (Thanh Hoá), sau hơn 4 thập kỷ, những nông dân “đầu trần, chân đất”, đã tiến về phía biển lập xã, dựng làng thành 2 tên mới Nga Tân, Nga Tiến.

Phạm Hoàng - Tiền Hải, vùng quê trước biển

Có một vùng quê được hình thành ở nơi con sông Hồng đổ ra biển, từ xa xưa đã trở thành biểu tượng của người nông dân về tinh thần đấu tranh sinh tồn trước thiên nhiên và chống giặc ngoại xâm. Đó là Tiền Hải, Thái Bình.

Thu Hằng - Bảo vệ môi trường biển: Bài toán khó sau lấn biển

Lấn biển có thể coi là biện pháp hữu hiệu tạo quỹ đất cho những vùng duyên hải phát triển, mở rộng không gian sống cho người dân ở các khu đô thị giáp biển. Chính vì vậy, hầu hết các quốc gia, vùng lãnh thổ giáp biển, đặc biệt là các thành phố “đất chật người đông” đều có lịch sử lấn biển. Tuy nhiên, song song với việc ngày càng có nhiều vùng đất được lấn ra biển, công cuộc lấn biển của con người cũng gây ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường sinh thái biển.

*** Bên lề sự kiện

Chiến Thắng - Nhật Bản: Bậc thầy xây dựng sân bay trên biển

Ngoài những nét truyền thống về con người và văn hoá, Nhật Bản còn nổi tiếng là quốc gia giàu và đẹp, có nhiều công trình lấn biển thuộc loại độc đáo nhất thế giới. Giáo sư địa lý người Pháp Alain Miossec, giảng viên Đại học Nantes từng nhận định: “Người Nhật là bậc thầy trong việc lấn chiếm không gian. Các công trình lấn biển của họ đã ra đời nhờ những dự án sáng tạo phong phú. Các vịnh biển đều được điều chỉnh về mặt tự nhiên để lấy chỗ xây dựng các công trình công nghiệp”.

Trần Trọng Bình - Lấn biển tại Singapore: Từ bất đồng đến hòa giải

Sự phát triển mạnh mẽ về kinh tế và dân số không ngừng gia tăng đã khiến nhiều quốc gia, đặc biệt là những nước có diện tích nhỏ phải tiến hành mở rộng lãnh thổ bằng các dự án lấn biển. Tuy nhiên, song song với những lợi ích về kinh tế và xã hội, nếu thiếu sự chỉ đạo sát sao và những tính toán khoa học, những “công trình” lấn biển này có thể gây ảnh hưởng xấu cho môi trường sinh thái hải dương và ảnh hưởng trực tiếp đến ngành hàng hải quốc tế. Do đó, tranh chấp giữa các nước có chung vùng biển xung quanh vấn đề này cũng vì thế mà nổi lên.

Vũ Đông Dương - Hồng Công: Lấn biển không phải là thượng sách

Ở thành phố được mệnh danh là “Hòn ngọc phương Đông” như Hồng Công, các dự án lấn biển đã đem lại một diện tích đất lớn để phát triển kinh tế, giúp thành phố này trở thành một trong những trung tâm tài chính, thương mại hàng đầu của thế giới. Tuy nhiên, lấn biển cũng gây ra một số vấn đề ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của Hồng Công. Chính vì vậy, sau khi cân nhắc các vấn đề xây dựng thành phố, phát triển kinh tế và bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên, chính quyền thành phố Hồng Công ngày càng tỏ ra thận trọng khi phê chuẩn các dự án lấn biển…

Việt Ân - "Rừng cọ" sẽ ngừng lớn do khủng hoảng tài chính?

Ba tuần nay, giới tài chính vùng Trung Đông và cả thế giới rung động vì tin Tập đoàn đầu tư Dubai World tuyên bố hoãn nợ gần 60 tỉ USD. Dubai World là tập đoàn đầu tư của Nhà nước Dubai, tiểu vương quốc lớn thứ hai trong 7 tiểu vương quốc thuộc Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE). Tin tức này đã khiến tương lai của dự án lấn biển Cây cọ trở nên bấp bênh.

*** Kinh tế và hội nhập

Minh Phương - Tan vỡ “công ty thế kỷ”

Công ty AOL Time Warner, Mỹ đã chính thức trở lại tình trạng vốn có cách đây gần 10 năm, là 2 công ty riêng biệt có tên AOL và Time Warner. Khác với 10 năm trước, giờ đây không ai còn nói về việc họ sẽ “thay đổi thế giới” nữa.

*** Cửa sổ nhìn ra thế giới

Nam Trân - Chiến lược tăng tốc của Mỹ nhằm “giành quyền chủ động” ở Afghanistan
Trong chiến lược mới, có tên gọi “chiến lược tăng tốc”, trong vòng 6 tháng, bắt đầu từ Lễ Giáng sinh năm nay, Mỹ sẽ điều động thêm quân tới chiến trường Áp-ga-ni-xtan (Afghanistan) nhằm “giành quyền chủ động”, loại bỏ mối đe dọa từ phiến quân Ta-li-ban (Taliban) và mạng lưới khủng bố An Kê-đa (Al-Qaeda) để có thể cho phép rút lực lượng Mỹ khỏi nước này “một cách có trách nhiệm”. Đây được cho là một trong những quyết định khó khăn nhất của ông B.Ô-ba-ma (B.Obama) bởi lẽ Afghanistan là nơi nước Mỹ đã đặt cược quá nhiều trong suốt 8 năm có lẻ.

Minh Quân - Chạy Maraton tại Copenhagen

Cả thế giới đang hướng về Cô-pen-ha-ghen (Copenhagen) với lạc quan và bi quan xen lẫn. Chỉ vài tháng trước, bi quan là cảm giác bao trùm nhưng cho tới sát giờ khai mạc Hội nghị thượng đỉnh Liên hợp quốc về chống biến đổi khí hậu, hy vọng đã nhen nhóm khi một loạt nước trước đây quay lưng lại Nghị định thư Ky-ô-tô (Kyoto), nay đã đến thủ đô của Đan Mạch với những cam kết cụ thể về giảm khí thải nhà kính. Copenhagen đang đứng trước một sứ mệnh lớn lao.

*** Văn hóa - xã hội

Anh Tuệ - Phụ nữ Iraq thách thức mọi định kiến

Chiến tranh, xung đột sắc tộc và những quy định khắt khe khiến cuộc sống của nhiều phụ nữ I-rắc (Iraq) chìm sâu trong bế tắc, tuyệt vọng. Nhưng một số người đã tự mình vượt qua số phận, dám đối mặt với mọi đe dọa, sự tẩy chay để phá bỏ những rào cản định kiến, tìm đến niềm vui, hạnh phúc cho bản thân và giúp đỡ những người khác.

Hoàng Thu Phố - Hương Thị - Xứ Đoài còn một “làng họa sĩ”

Nằm ở “xứ Đoài mây trắng”, làng Cổ Đô (Ba Vì) được biết đến là mảnh đất địa linh nhân kiệt có truyền thống khoa bảng nhiều đời với 2 vị Thượng thư triều Lê nổi tiếng là Nguyễn Bá Lân và Nguyễn Sư Mạnh. Ngày nay, với 11 Hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam, 3 Hội viên Hội Mĩ thuật Hà Nội cùng hơn 30 người đã tốt nghiệp đại học, cao đẳng về mỹ thuật và được mệnh danh là "làng hoạ sĩ", Cổ Đô thực sự là một địa danh văn hóa hiếm có của đất Thăng Long ngàn năm tuổi.

*** Văn học - nghệ thuật

Mỹ An - “Vua hề” Charlie và nỗi ám ảnh từ bi kịch của người mẹ

“Vua hề” Sác-lô (Charlie Chaplin) đã khiến cả thế giới phải cười và phải khóc với hình tượng để đời “The Little Tramp” (Kẻ lang thang bé nhỏ) mà ông đã sáng tạo trong thời kỳ phim câm. Nhân vật này được dựa trên hồi ức của Charlie về cái chết của người cha nghiện rượu và thời thơ ấu khốn khổ trong cô nhi viện. Gần đây, nhà tâm lý học Stephen Weissman đã khẳng định nguồn gốc cho sáng tạo thiên tài của “Vua hề” chính là cuộc đời bi kịch chưa từng được biết đến của người mẹ xinh đẹp Hannah.

Tuấn Vũ - Dân ca Đông Anh và sự trở về bản ngã

Sau nhiều dâu bể, dân ca Đông Anh, Đông Sơn đang được trả lại vị trí vốn có trong lòng công chúng, trong tâm hồn Việt của những cư dân lúa nước xứ Thanh và cả nước.

*** Dân số và biển đảo

Hà Phương - Khánh Hòa: Hiệu quả từ công tác tuyên truyền

Đề án kiểm soát dân số các vùng biển, đảo và ven biển giai đoạn 2009-2020 (Đề án 52) đã được Khánh Hòa triển khai đồng bộ tại 46 xã, phường thuộc 5 huyện, thị, thành phố ven biển. Trước những khó khăn và thách thức chung của vùng ven biển, Khánh Hòa đã có hướng di và cách thực hiện đạt được những thành công bước đầu đáng khích lệ.

*** Nhân vật với lịch sử

Nguyễn Đức - Nguyễn Công Trứ - “ông tổ” lấn biển

Trong gần 30 năm làm quan qua 3 triều vua nhà Nguyễn, Nguyễn Công Trứ luôn chứng tỏ là một con người văn võ song toàn, thông minh chính trực và có đóng góp lớn trên nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, nhắc đến danh nhân Nguyễn Công Trứ, người dân thường nhớ đến ông với tư cách là “ông tổ” quai đê, lấn biển của Việt Nam. Việc ông chiêu mộ dân nghèo, đắp đê lấn biển, khai sinh hai huyện Kim Sơn (núi vàng), Ninh Bình và Tiền Hải (biển bạc, trước biển), Thái Bình ngày nay là những bằng chứng sống động...

*** Tuần trong 5 phút

- Việt Nam

- Thế giới