* Các bộ trưởng cũng nhất trí xây dựng Cộng đồng ASEAN tự cường và sáng tạo, trên cơ sở triển khai những mục tiêu, sáng kiến đã thỏa thuận; trong đó có việc khai trương Mạng lưới Thành phố thông minh ASEAN, hợp tác bảo đảm an ninh mạng và hài hoà khuôn khổ pháp luật…

Về hợp tác ASEAN, các bộ trưởng đồng thuận tiếp tục nỗ lực bảo đảm thực hiện hiệu quả Tầm nhìn ASEAN 2025 cùng các kế hoạch tổng thể xây dựng ba trụ cột, thu hẹp khoảng cách phát triển, kết nối cũng như gắn kết các kế hoạch này với Chương trình nghị sự của Liên hợp quốc về phát triển bền vững 2030.

Trước tình hình thiên tai, thảm họa liên tiếp xảy ra trong khu vực, trong đó có vụ vỡ đập thủy điện tại Lào, các bộ trưởng cho rằng cần tăng cường hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau; trong đó có việc củng cố và phát huy vai trò của Trung tâm Điều phối ASEAN về quản lý thiên tai và cứu trợ nhân đạo (Trung tâm AHA).

Về quan hệ đối ngoại, các bộ trưởng ghi nhận hợp tác giữa ASEAN với các đối tác tiếp tục đạt nhiều tiến triển tích cực và nhất trí cần đưa các quan hệ này phát triển sâu rộng hơn nữa trong thời gian tới.

Trước mắt, các bộ trưởng đồng ý xây dựng Tuyên bố Tầm nhìn ASEAN - Trung Quốc 2030 để thông qua tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Trung Quốc 21 (tháng 11-2018), tổ chức kỷ niệm 45 năm quan hệ ASEAN - Nhật Bản dịp Hội nghị Cấp cao ASEAN-Nhật Bản lần thứ 21 (tháng 11-2018) và họp Hội nghị Cấp cao ASEAN - Nga lần thứ tư vào cuối năm nay.

Về cấu trúc khu vực, các bộ trưởng khẳng định tầm quan trọng của việc xây dựng một cấu trúc khu vực với ASEAN giữ vai trò trung tâm, hoạt động dựa trên các nguyên tắc mở, minh bạch, dung nạp và dựa trên luật lệ; trên cơ sở đó sẽ xem xét và tìm cách gắn kết những sáng kiến hợp tác khu vực khác dựa trên lợi ích, nguyên tắc chung và lĩnh vực hợp tác cùng có lợi.

Về tình hình khu vực và quốc tế, các bộ trưởng nhất trí ASEAN cần tiếp tục giữ vững đoàn kết, tự cường và vai trò chủ đạo trong các vấn đề liên quan tới hòa bình và an ninh; phát huy các nguyên tắc, chuẩn mực chung cũng như tăng cường các công cụ, cơ chế đối thoại và hợp tác nhằm ứng phó hữu hiệu với thách thức đang nổi lên.

Nhân dịp này, các bộ trưởng đã ký văn kiện mở rộng Hiệp ước Thân thiện và hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) với Argentina và Iran, nâng tổng số các quốc gia tham gia hiệp ước này lên 37 nước.

Liên quan đến tình hình Biển Đông, các bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông; chia sẻ quan ngại trước hoạt động quân sự hóa làm xói mòn lòng tin, gây phương hại tới hòa bình và an ninh khu vực. Theo đó, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN kêu gọi các bên kiềm chế, không có các biện pháp làm phức tạp tình hình và leo thang căng thẳng; giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982; thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên tại Biển Đông (DOC).

Các bộ trưởng ghi nhận một số tiến triển vừa qua trong thương lượng, trong đó có việc thống nhất Văn bản dự thảo thương lượng duy nhất làm cơ sở đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử của các bên tại Biển Đông (COC) cũng như nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì môi trường thuận lợi cho tiến trình thương lượng COC.

Trước những diễn biến tình hình phức tạp trên thực địa, các bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc không quân sự hóa và kiềm chế, thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ liên quan, trong đó có các nghĩa vụ ghi ở DOC.

Phát biểu tại Hội nghị AMM 51 và các hội nghị liên quan, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh ghi nhận những tiến triển nhiều mặt trong hợp tác ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác.

Trước những chuyển biến nhanh chóng, khó lường trong cục diện khu vực và quốc tế, Phó Thủ tướng đề nghị ASEAN cần chú trọng hơn vào hợp tác nội khối, trong đó cần có các biện pháp cụ thể để tạo thuận lợi cho thương mại, đầu tư nội khối,đi đôi với tiếp tục đẩy mạnh hợp tác thu hẹp khoảng cách phát triển và kết nối.

Về các vấn đề hòa bình và an ninh, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh đề nghị ASEAN cần giữ vững đoàn kết và vai trò trung tâm đồng thời nâng cao năng lực tập thể để có thể ứng phó hữu hiệu với các thách thức đặt ra.

Về vấn đề Biển Đông, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh chia sẻ quan ngại về những hoạt động gần đây trên thực địa, trong đó có các hoạt động quân sự hóa, ảnh hưởng tới hòa bình, an ninh ở khu vực cũng như tin cậy giữa các nước. Theo đó, Phó Thủ tướng đề nghị các bên cần kiềm chế, không có các hoạt động làm phức tạp tình hình, tuân thủ các nguyên tắc và cam kết đã thoả thuận, trong đó có nghĩa vụ quy định trong DOC, duy trì môi trường thuận lợi cho tiến trình thương lượng COC./.

** Bên lề Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 51 (AMM 51) tại Singapore, ngày 02-8, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã có các cuộc tiếp xúc song phương với Bộ trưởng Ngoại giao Campuchia Prak Sokhonn, Bộ trưởng Ngoại giao Na Uy Eriksen Soreide, Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Taro Kono và Bộ trưởng Ngoại giao Iran Mohammad Javad Zarif.

- Tại cuộc gặp Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Campuchia Prak Sokhonn, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh một lần nữa chúc mừng Campuchia đã tổ chức thành công cuộc bầu cử Quốc hội khóa VI; kết quả ban đầu tốt đẹp thể hiện sự tin tưởng của cử tri Campuchia vào sự lãnh đạo của đảng Nhân dân Campuchia (CPP) đối với tương lai phát triển của đất nước.

Phó Thủ tướng bày tỏ tin tưởng quan hệ láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống và hợp tác toàn diện giữa hai nước sẽ ngày càng được củng cố và phát triển mạnh mẽ.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh và Bộ trưởng Prak Sokhonn nhất trí phối hợp chuẩn bị tốt cho các chuyến thăm cấp cao, cũng như các cơ chế hợp tác song phương vào cuối năm nay, trong đó có Hội nghị hợp tác các tỉnh biên giới và tham khảo chính trị hai Bộ Ngoại giao.

Hai bên cũng khẳng định quyết tâm thúc đẩy triển khai hiệu quả và đúng tiến độ các dự án hợp tác giữa hai nước; đẩy nhanh tiến độ phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền nhằm xây dựng khu vực biên giới hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển.

Bộ trưởng Prak Sokhonn nhất trí với đề nghị của Phó Thủ tướng, khẳng định Chính phủ Campuchia dành ưu tiên cao cho việc giải quyết dứt điểm vấn đề cấp giấy tờ pháp lý cho người gốc Việt để ổn định cuộc sống trên cơ sở quan hệ hữu nghị giữa hai nước.

Về vấn đề Biển Đông, hai bên nhất trí cần tiếp tục thúc đẩy đàm phán để sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) thực chất và hiệu quả, góp phần duy trì hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

- Tại cuộc gặp Bộ trưởng Ngoại giao Na Uy Eriksen Soreide, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đề nghị hai nước tăng cường trao đổi đoàn các cấp, khẳng định Việt Nam khuyến khích các công ty Na Uy đẩy mạnh đầu tư vào Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực kinh tế biển, đóng tàu, dầu khí, nuôi trồng thủy sản và năng lượng tái tạo.

Phó Thủ tướng đề nghị Na Uy tiếp tục thúc đẩy đàm phán Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Khối Tự do thương mại châu Âu (EVFTA) trên cơ sở hài hòa lợi ích và có tính đến sự khác biệt trình độ phát triển.

Đánh giá cao vai trò của Na Uy với tư cách đối tác đối thoại theo lĩnh vực của ASEAN, Phó Thủ tướng mong muốn Na Uy tiếp tục ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và quan tâm hơn nữa hỗ trợ, thúc đẩy phát triển cho các nước CLMV (Campuchia, Lào, Myanmar và Việt Nam) trong ASEAN.

Bộ trưởng Ngoại giao Na Uy Eriksen Soreide khẳng định Việt Nam là đối tác quan trọng của Na Uy trong ASEAN, cho rằng ngày càng có nhiều doanh nghiệp Na Uy quan tâm đến khu vực, trong đó có Việt Nam; nhất trí sẽ tăng cường hợp tác trong khuôn khổ song phương cũng như đa phương tại các diễn đàn khu vực và quốc tế.

- Tại cuộc gặp Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Taro Kono, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cảm ơn Bộ Ngoại giao Nhật Bản đã phối hợp tổ chức thành công các chuyến thăm của lãnh đạo Việt Nam đến Nhật Bản trong thời gian qua, nhất là chuyến thăm cấp Nhà nước của Chủ tịch nước Trần Đại Quang. Hai bên nhất trí sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ để triển khai kết quả của các chuyến thăm cấp cao.

Phó Thủ tướng khẳng định, trong vai trò điều phối viên quan hệ ASEAN - Nhật Bản từ tháng 8-2018, Việt Nam sẽ phối hợp chặt chẽ với phía Nhật Bản, nỗ lực thúc đẩy quan hệ ASEAN - Nhật Bản phát triển thực chất, hiệu quả hơn nữa.

Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Kono bày tỏ cảm ơn lãnh đạo Đảng và Nhà nước Việt Nam và Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã thăm hỏi, chia sẻ với những mất mát, tổn thất của người dân Nhật Bản tại các khu vực xảy ra thiên tai ở miền Tây Nhật Bản vừa qua. Ông Kono nhấn mạnh Hội nghị thượng đỉnh Mekong - Nhật Bản được tổ chức vào tháng 10 sẽ góp phần tích cực thúc đẩy hợp tác kết nối và giao lưu nhân dân ở khu vực.

Về các vấn đề khu vực, hai bên chia sẻ quan ngại về những diễn biến phức tạp ở Biển Đông, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông cũng như việc phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.

- Cùng ngày, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã gặp Bộ trưởng Ngoại giao Iran Mohammad Javad Zarif.

Khẳng định Việt Nam rất coi trọng quan hệ hữu nghị truyền thống với Iran, Phó Thủ tướng đề nghị hai bên phối hợp chặt chẽ để triển khai kết quả của các chuyến thăm cấp cao thời gian qua, đồng thời mong Iran tạo điều kiện hơn nữa cho các tập đoàn lớn của Việt Nam như Vietel, PVN đầu tư, kinh doanh tại Iran.

Hai bên nhất trí sẽ tăng cường hơn nữa hợp tác trong các lĩnh vực năng lượng, dầu khí, ngân hàng… nhằm góp phần sớm nâng kim ngạch thương mại song phương lên 2 tỷ USD như mục tiêu Lãnh đạo cấp cao hai bên đã đề ra./.