Trong bài phát biểu tham luận, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh đã trình bày những quan tâm và đóng góp của Việt Nam về các vấn đề khu vực và quốc tế đang nổi cộm hiện nay.

Về tình hình thế giới, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh nhấn mạnh xu thế cải cách, đổi mới sáng tạo, tái cơ cấu nền kinh tế tại nhiều quốc gia và quá trình quốc tế hóa đang tạo ra các cơ hội lớn về thúc đẩy hợp tác, liên kết khu vực và toàn cầu. Trong năm 2015, việc Liên hợp quốc thông qua Chương trình nghị sự 2030 về Phát triển bền vững, Chương trình hành động Addis Ababa về Tài chính cho Phát triển, Thỏa thuận Paris về Biến đổi khí hậu và Khung hành động Sendai (Sen-đai) về giảm rủi ro thiên tai không chỉ nhằm giải quyết và ứng phó với các thách thức trước mắt, mà còn tạo động lực mới cho các mối quan hệ đối tác thực chất, hiệu quả, tạo cơ sở bền vững hơn cho hòa bình và thịnh vượng chung.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh bày tỏ quan ngại trước việc kinh tế thế giới phục hồi chậm, chủ nghĩa bảo hộ gia tăng, các thách thức ngày càng nghiêm trọng về an ninh lương thực, an ninh nguồn nước, cạn kiệt tài nguyên, biến đổi khí hậu, thiên tai, bệnh dịch... đang tác động tiêu cực, sâu rộng tới nhiều quốc gia; tình trạng bất ổn, bạo lực, xung đột, khủng bố gia tăng ở nhiều nơi và tư duy đề cao sức mạnh, sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực tiếp tục là mối đe dọa đối với hòa bình, an ninh quốc tế.

Trước tình hình trên, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh kêu gọi các nước chung tay nỗ lực “tăng cường chủ nghĩa đa phương, tuân thủ luật pháp quốc tế vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững”; đồng thời nhấn mạnh cần tăng cường vai trò của các cơ chế đa phương, nhất là Liên hợp quốc trong việc thúc đẩy quan hệ đối tác và hỗ trợ các nước thực hiện thành công những Mục tiêu phát triển bền vững (SDG). Phó Thủ tướng cho rằng luật pháp quốc tế là yếu tố căn bản cho một kiến trúc an ninh quốc tế ổn định và các chính sách, biện pháp áp đặt, đơn phương, cường quyền, sử dụng vũ lực đang gây căng thẳng, đối đầu, cản trở nỗ lực giải quyết tranh chấp, xung đột bằng biện pháp hòa bình. Vì vậy, Phó Thủ tướng nhấn mạnh việc tuân thủ luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên hợp quốc là yếu tố nền tảng cho hoà bình, an ninh quốc tế; đồng thời đề nghị Liên hợp quốc cần tăng cường ngoại giao, phòng ngừa, giải quyết tranh chấp bằng những biện pháp hòa bình như đã được quy định rõ tại Điều 33 Hiến chương Liên hợp quốc.

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh nhấn mạnh chủ nghĩa đa phương, luật pháp quốc tế, hoà bình, hợp tác và phát triển là những nhân tố cốt yếu để xây dựng một khu vực châu Á - Thái Bình Dương hoà bình, ổn định và thịnh vượng, tuy nhiên khu vực này lại đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ xung đột, nhất là tại bán đảo Triều Tiên và Biển Đông, đe dọa hòa bình, an ninh và thịnh vượng chung. Về vấn đề Biển Đông, Phó Thủ tướng kêu gọi tất cả các bên liên quan kiềm chế, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, tôn trọng các tiến trình ngoại giao và pháp lý, tuân thủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), sớm tiến tới Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh khẳng định Việt Nam cam kết thực hiện thành công các SDG; thông báo Việt Nam đang hoàn tất các thủ tục để sớm phê chuẩn Thoả thuận Paris về Biến đổi khí hậu; đề nghị mỗi quốc gia cần đưa quan điểm bền vững trở thành định hướng thường xuyên, lâu dài, lồng ghép các SDG vào mọi chiến lược và chương trình quốc gia, trong đó con người luôn ở vị trí trung tâm. Phó Thủ tướng cũng kêu gọi các nước phát triển hỗ trợ về tài chính, nâng cao năng lực, chuyển giao công nghệ mới, tạo thuận lợi trong thương mại cho các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam.

Cuối cùng, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh nhấn mạnh Việt Nam sẽ nỗ lực đóng góp cho hoà bình, hợp tác và phát triển trên thế giới; thông báo Việt Nam đã quyết định ứng cử làm thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an nhiệm kỳ 2020-2021 và sẽ tăng cường tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc.

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh tiếp xúc song phương tại New York

Ngày 24-9, tại New York của Hoa Kỳ, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã có các cuộc gặp song phương với Bộ trưởng Ngoại giao Argentina Susana Mabel Malcorra, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Italy Pier Ferdinando Casini và Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Italy Fabrizio Cicchitto và tham dự Hội nghị không chính thức Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN.

Trong cuộc gặp Bộ trưởng Ngoại giao Argentina Susana Mabel Malcorra, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh khẳng định Việt Nam coi trọng tăng cường quan hệ hợp tác toàn diện với Argentina, đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam ở khu vực Mỹ Latinh.

Hai bên bày tỏ vui mừng quan hệ hợp tác song phương thời gian qua tiếp tục phát triển tích cực, nổi bật là trao đổi thương mại hai chiều duy trì đà tăng liên tục.

Hai bên nhất trí, trong thời gian tới, cần thúc đẩy tăng cường trao đổi đoàn các cấp, ngành, địa phương và doanh nghiệp hai nước; tiếp tục đàm phán, ký kết các văn kiện hợp tác song phương, nhằm tạo khuôn khổ pháp lý thuận lợi cho hợp tác song phương, nhất là trên các lĩnh vực thương mại, đầu tư, nông nghiệp, hải quan, tài chính-ngân hàng, khoa học công nghệ, kiểm dịch động-thực vật.

Trong cuộc tiếp Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Italy Pier Ferdinando Casini và Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Italy Fabrizio Cicchitto, hai bên bày tỏ vui mừng trước những bước phát triển mạnh mẽ trong quan hệ song phương kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược năm 2013.

Phó Thủ tướng chúc mừng Italy trở thành Ủy viên Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2017-2018.

Phó Thủ tướng đánh giá cao việc Hạ viện Italy hồi tháng Ba vừa qua hoàn tất phê chuẩn Hiệp định Đối tác và Hợp tác toàn diện Việt Nam-EU (PCA), cũng như việc EU và Việt Nam tiến tới ký, triển khai Hiệp định Thương mại Tự do (FTA), tạo điều kiện cho quan hệ thương mại, kinh tế, đầu tư giữa hai nước phát triển.

Chủ tịch Thượng viện và Hạ viện Italy đều đánh giá cao sự phát triển năng động của Việt Nam và tin tưởng rằng trong thời gian tới, Việt Nam tiếp tục là điểm đến hấp dẫn đối với nhiều doanh nghiệp và nhà đầu tư Italy.

Về vấn đề Biển Đông, Chủ tịch Thượng viện và Hạ viện Italy ủng hộ việc cần duy trì hòa bình, ổn định, tự do, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông, giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS).

Cũng trong ngày 24-9, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã tham dự hội nghị không chính thức của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (IAMM).

Hội nghị tập trung bàn biện pháp triển khai các kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN; đẩy mạnh quan hệ với các đối tác, phối hợp lập trường ASEAN về các vấn đề tại Liên hợp quốc, trong đó có việc xem xét ứng cử viên của các nước ASEAN vào các cơ quan của Liên hợp quốc và các tổ chức quốc tế khác.

Các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN cũng họp phiên đặc biệt về phát triển bền vững, thông qua Tuyên bố chung, trong đó nhất trí thúc đẩy hợp tác giữa ASEAN và Liên hợp quốc để phối hợp thực hiện hiệu quả các Mục tiêu phát triển bền vững (MDG), xác định các lĩnh vực hợp tác ưu tiên tiềm năng và kế hoạch triển khai, kể cả việc xây dựng lộ trình hợp tác.

Phát biểu tại các hội nghị trên, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh nhấn mạnh ASEAN cần đề ra những cách thức và biện pháp phù hợp để tiếp tục thực hiện hiệu quả Tầm nhìn ASEAN 2025 và các Kế hoạch triển khai cụ thể trên từng trụ cột cộng đồng và lĩnh vực; nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy, nhất là cơ chế giám sát và bảo đảm việc thực thi.

Đồng thời, ASEAN cần tăng cường đoàn kết, thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN, đồng thời đẩy mạnh quan hệ giữa ASEAN với các đối tác; đề nghị gia tăng nỗ lực hợp tác khu vực và quốc tế nhằm thực hiện hiệu quả các Mục tiêu phát triển bền vững và ứng phó với những thách thức xuyên quốc gia.

Nhân dịp này, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN cũng đã họp với Bộ trưởng Ngoại giao các nước thuộc Liên minh Thái Bình Dương (PA) gồm Chile, Colombia, Mexico và Peru.

Hội nghị đã tập trung bàn biện pháp thúc đẩy hợp tác giữa ASEAN với PA; thông qua Tài liệu khung về hợp tác ASEAN-PA, trong đó đề ra 4 lĩnh vực hợp tác ưu tiên là kinh tế, giáo dục và giao lưu nhân dân, khoa học - công nghệ và sáng tạo, phát triển bền vững, đồng thời xác định các hoạt động cụ thể và cơ chế triển khai./.