Thực hiện âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” chống phá cách mạng nước ta, các thế lực thù địch đã, đang đẩy mạnh nhiều hoạt động thâm độc, nhằm thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” gây chia rẽ, mất đoàn kết từ bên trong nội bộ Đảng và Nhà nước ta; khi thời cơ đến chúng sử dụng tổng hợp các biện pháp cả vũ trang và phi vũ trang; kết hợp “cả trong và ngoài”, trong đánh ra, ngoài đánh vào để hòng xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng, tiến tới xóa bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa (XHCN), chuyển hóa Việt Nam theo con đường tư bản chủ nghĩa. Đặc biệt, trong thời điểm hiện nay, khi nước ta đang tiến sâu vào hội nhập kinh tế quốc tế thì các thủ đoạn thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” càng được chúng thực hiện ráo riết hơn, thủ đoạn tinh vi và thâm độc hơn.

“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, có thể hiểu là nguy cơ xảy ra từ bên trong mỗi con người, mỗi tổ chức, mỗi cơ quan, đơn vị. Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này là do sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống…, sự xa rời mục tiêu lý tưởng của Đảng, sự vô nguyên tắc, mất dân chủ, xem thường pháp luật Nhà nước; đó là hiện tượng chia bè, kéo cánh, quan liêu, trục lợi, tranh quyền tranh chức, đi ngược lại đường lối, chủ trương của Đảng trong một bộ phận cán bộ, đảng viên; là sự thiếu tu dưỡng học tập, rèn luyện hoặc tôn sùng lối sống thực dụng, thích hưởng thụ, thu vén cá nhân hơn là cống hiến… trong một bộ phận cán bộ, đảng viên.

Thực tế cho thấy, “tự diễn biến” “tự chuyển hóa” trước hết và chủ yếu là về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Khi tư tưởng có vấn đề thì trong hoạt động dễ nảy sinh tiêu cực; nếu lĩnh vực tư tưởng chính trị bất ổn thì các lĩnh vực khác khó có khả năng và điều kiện phát triển lành mạnh. Khi tư tưởng chính trị chệch hướng, thì sẽ làm cho nội bộ bị chia rẽ và nguy cơ tự sụp đổ của chế độ chính trị là điều khó tránh khỏi. Trong những năm qua, tùy từng đối tượng và phạm vi tác động mà các thế lực thù địch sử dụng thủ đoạn, nội dung, hình thức và phương pháp thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” khác nhau, nhưng chúng luôn đặt trọng tâm thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” vào cơ quan lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.

 Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI chỉ rõ: "Những biểu hiện xa rời mục tiêu của chủ nghĩa xã hội, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" có những diễn biến phức tạp"(1). Tình hình đó chứng tỏ nguy cơ "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" hiện nay là vấn đề không thể xem thường, cần phải phân tích làm rõ, có biện pháp khắc phục hiệu quả…. “Các thế lực thù địch tiếp tục thực hiện âm mưu diễn biến hòa bình, gây bạo loạn lật đổ, sử dụng các chiêu bài “dân chủ”,“nhân quyền” hòng làm thay đổi chế độ chính trị ở nước ta”⁽²⁾.

Nhận thức rõ tình trạng suy thoái về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên hiện nay và nguy cơ của vấn đề “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đối với sự nghiệp cách mạng, Hội nghị Trung ương 4, khóa XI đã ra Nghị quyết “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Nghị quyết không những đã tập trung phân tích làm rõ nguyên nhân của tình trạng đó, mà còn xác định rõ mục tiêu, phương châm, giải pháp để khắc phục. Tại Hội nghị cán bộ toàn quốc quán triệt, triển khai Nghị quyết Trung ương 4, khoá XI, Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chỉ rõ những biểu hiện sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên, thể hiện ở chỗ: Phai nhạt lý tưởng cách mạng, không kiên định con đường XHCN; dao động, thiếu niềm tin, sa sút ý chí chiến đấu, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh, phụ họa theo những nhận thức sai, quan điểm lệch lạc; không còn ý thức hết lòng vì nước, vì dân, không làm tròn bổn phận, chức trách được giao; không thực hiện đúng các nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt Đảng... Sự suy thoái về đạo đức, lối sống gắn liền với tư tưởng thực dụng, cơ hội, vụ lợi, hám danh, tham nhũng, lãng phí; bè phái, cục bộ, mất đoàn kết; phong cách quan liêu, xa dân, vô cảm trước khó khăn, bức xúc của dân; lối sống xa hoa, hưởng lạc… trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, kể cả cán bộ cao cấp của Đảng, Nhà nước. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng đó là sự thiếu tu dưỡng, rèn luyện, giảm sút ý chí chiến đấu; sa vào chủ nghĩa cá nhân, quên trách nhiệm, bổn phận trước Đảng, trước dân; ngại khó, ngại khổ, ngại va chạm; bất chấp đạo lý, dư luận; kỷ luật, kỷ cương không nghiêm của một bộ phận cán bộ, đảng viên; nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý không gương mẫu.

Chúng ta cần nhận thức sâu sắc vấn đề này, có nhiều biện pháp tích cực, thiết thực để xây dựng, chỉnh đốn Đảng, tăng cường mối liên hệ giữa Đảng và nhân dân, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, trong đó nòng cốt là khối liên minh giữa công nhân, nông dân và trí thức. Kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước là trọng tâm, cấp bách nhất, cần tập trung chỉ đạo chặt chẽ và thường xuyên. Điều đặc biệt chú ý là phải củng cố và xây dựng "thế trận lòng dân", mà nội dung cơ bản là: củng cố sự nhất trí về chính trị - tinh thần trong nhân dân, sự gắn bó giữa nhân dân với Đảng, giữa nhân dân với chế độ chính trị do Đảng lãnh đạo.

Để nâng cao hiệu quả phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, trong mỗi cán bộ, đảng viên trong nội bộ ta, theo chúng tôi cần thực hiện tốt một số giải pháp cơ bản sau:

Một là, tổ chức đảng cần gắn việc xây dựng tổ chức mình với giáo dục, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đây là giải pháp có tính quyết định để ngăn chặn nguy cơ "tự diễn biến", “tự chuyển hóa”. Mỗi tổ chức Đảng phải được xây dựng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức; đặc biệt, chú trọng thực hiện nghiêm túc nguyên tắc "tập trung dân chủ", đẩy mạnh tự phê bình và phê bình. Chú trọng xây dựng tổ chức đảng ở cơ sở; nhất là ở các địa bàn trọng yếu, vùng sâu, vùng xa; tránh để xảy ra mâu thuẫn, mất đoàn kết, chủ động khắc phục những hạn chế, yếu kém trong mỗi tổ chức đảng, không để cho các thế lực thù địch lợi dụng tạo cớ kích động. Chăm lo xây dựng tổ chức đảng, chính quyền các cấp trong sạch, vững mạnh, đủ sức lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành mọi hoạt động của đất nước và của từng địa phương; chăm lo, giải quyết có hiệu quả những bức xúc, khó khăn về đời sống, nguyện vọng chính đáng của nhân dân, như: đất đai, việc làm, tệ nạn xã hội... không để những bức xúc của nhân dân bị dồn nén lâu ngày, không được giải quyết một cách dứt điểm. Kiên quyết đấu tranh với những luận điệu vu cáo, bôi nhọ hình ảnh Đảng nói chung, cán bộ, đảng viên nói riêng, nhất là đối với cán bộ cao cấp của Đảng, hòng hạ uy tín của Đảng; đấu tranh với những luận điệu phủ nhận những thắng lợi có ý nghĩa lịch sử mà công cuộc đổi mới đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng đã mang lại.

Hai là, tăng cường công tác giáo dục quốc phòng - an ninh, nâng cao cảnh giác cách mạng cho cán bộ, đảng viên về âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch đối với nước ta. Đây là một giải pháp rất quan trọng để mỗi cán bộ, đảng viên dù công tác ở cương vị nào cũng nêu cao trách nhiệm của mình, đồng thời cảnh giác trước mọi âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch. Chủ động phòng, chống, ngăn ngừa tư tưởng “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; bảo vệ an ninh chính trị nội bộ, tạo ra sức mạnh nội sinh trong mỗi cán bộ, đảng viên để tự bảo vệ mình.

Ba là, các tổ chức đảng, mỗi đảng viên, cấp ủy viên phải dũng cảm tự soi xét lại mình, đơn vị mình, tìm ra được những ưu điểm để phát huy, những sai lầm, yếu kém, khuyết điểm để có kế hoạch, biện pháp sửa chữa. Trên cơ sở nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, khách quan, xác định rõ nguyên nhân, nhất là những nguyên nhân dẫn đến yếu kém, khuyết điểm, để từ đó đề ra các biện pháp cụ thể, thiết thực sửa chữa khuyết điểm, sai lầm. Đặc biệt, vai trò gương mẫu của cán bộ chủ chốt, nhất là người đứng đầu, có vị trí hết sức quan trọng. Cán bộ chủ chốt và người đứng đầu dám nhìn thẳng vào sự thật, gương mẫu tự phê bình và phê bình nghiêm túc không những có tác dụng tích cực lôi cuốn đảng viên, cán bộ trong đơn vị học tập, làm theo, mà sẽ nhận được sự tôn trọng, kính phục của cán bộ, đảng viên và quần chúng trong địa phương, đơn vị. Ngược lại, cán bộ chủ chốt và người đứng đầu không gương mẫu, không nghiêm túc tự phê bình và phê bình, không vui vẻ tiếp thu phê bình, thậm chí có biểu hiện răn đe, trù dập người phê bình, thì người đứng đầu không những tự đánh mất niềm tin yêu, mến phục của đảng viên và quần chúng, mà còn là môi trường thuận lợi cho chủ nghĩa cơ hội phát sinh những nhân tố mất ổn định. Đây là một trong những vấn đề mấu chốt, có tính đột phá, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả đấu tranh phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ Đảng; khắc phục những yếu kém, góp phần làm cho Đảng ta thật sự trong sạch, vững mạnh, như Nghị quyết Trung ương bốn khóa XI đã xác định.

Hơn bao giờ hết, mỗi cán bộ, đảng viên cần nâng cao vai trò tiền phong gương mẫu, khắc phục những hạn chế, yếu kém trong rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức cách mạng; xây dựng Đảng ta thật sự trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, củng cố niềm tin trong Đảng và nhân dân. Với quyết tâm của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, nhất định chúng ta sẽ đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của địch, ngăn chặn đẩy lùi nguy cơ “tự diễn biến, “tự chuyển hóa”, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; củng cố vững chắc thế trận quốc phòng - an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam trong tình hình mới./.