Học viện Báo chí và Tuyên truyền, tiền thân là Trường Tuyên giáo Trung ương, được thành lập ngày 16-1-1962 theo Nghị quyết số 36/NQ-TW của Ban Bí thư Trung ương Ðảng, trên cơ sở hợp nhất ba trường: Trường Nguyễn Ái Quốc phân hiệu II, Trường Tuyên huấn, Trường Đại học Nhân dân.

Khi mới thành lập, Học viện Báo chí và Tuyên truyền chỉ là một cơ sở đào tạo ngắn hạn và bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ báo chí - xuất bản, tuyên truyền, huấn học phục vụ hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Sau một thời gian ngắn, nỗ lực phấn đấu để khẳng định vị trí, chức năng, nhiệm vụ, trường đã nhanh chóng thực hiện đào tạo đại học chính quy.

Cuối những năm 60 của thế kỷ XX, bên cạnh việc tiếp tục mở các lớp bồi dưỡng, các lớp đào tạo cơ bản đáp ứng nhu cầu và nhiệm vụ trước mắt của công tác tư tưởng, nhà trường bắt đầu đào tạo bậc đại học 8 chuyên ngành. Trong 50 năm qua, Học viện đã đào tạo và bồi dưỡng cho đất nước hơn 60 nghìn cán bộ lý luận chính trị, tư tưởng văn hóa, trong đó có hàng nghìn cán bộ nghiên cứu giảng dạy lý luận Mác Lê-nin, tư tưởng Hồ chí Minh và hàng nghìn phóng viên, biên tập viên, cán bộ quản xuất bản, báo chí. Từ chỗ chỉ có 5 khoa và 4 hệ đào tạo, đến nay Học viện có 19 khoa đào tạo 26 chuyên ngành đại học, 12 chuyên ngành cao học, 2 chuyên ngành tiến sỹ với quy mô đào tạo mỗi năm 3.000 sinh viên đại học, hơn 400 học viên cao học và bồi dưỡng hàng trăm cán bộ tuyên giáo, cán bộ báo chí cho nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào; 28 sinh viên, 3 học viên cao học cho Trung Quốc; bồi dưỡng tiếng Việt cho 112 tình nguyện viên Hàn Quốc. Hiện Học viện đã trở thành một trường đại học trọng điểm, có uy tín về đào tạo cán bộ lý luận chính trị, báo chí truyền thông cùng nhiều chuyên ngành khoa học và xã hội nhân văn khác. Hoạt động đào tạo của Học viện không tách rời hoạt động nghiên cứu khoa học. Trong 50 năm qua, Học viện đã triển khai nghiên cứu 1.289 đề tài khoa học các cấp, gồm 6 đề tài cấp Nhà nước, 90 đề tài cấp Bộ, 1.193 đề tài cấp cơ sở; biên soạn mới 272 tập đề cương bài giảng, 279 giáo trình lưu hành nội bộ, xuất bản 298 cuốn sách là giáo trình, sách chuyên khảo, tham khảo.

Phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Tô Huy Rứa biểu dương những thành tích của Học viện trong nửa thế kỷ qua, đồng thời đề nghị trong thời gian tới Học viện cần tích cực và chủ động phát triển năng lực tư duy, nâng cao tầm nhìn để xây dựng chiến lược phát triển đến giữa thế kỷ XXI. Đồng chí cũng nhấn mạnh, việc nghiên cứu khoa học phải bảo đảm cả hai yêu cầu: vừa đáp ứng nghiên cứu cơ bản đối với chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tổng kết đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, vừa tăng cường nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, có nhiều công trình nghiên cứu ứng dụng.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đồng chí Tô Huy Rứa đã trao Cờ thi đua của Chính phủ cho Học viện./.