Trong nhiều thập niên, nền hành chính công của Nga được cho là một trong những yếu tố cản trở việc giải quyết các vấn đề liên quan đến chất lượng cuộc sống và an ninh của người dân Nga, cũng như việc phát triển kinh tế và các lĩnh vực khác.

Bước sang thế kỷ XXI, Chính phủ Nga đã nỗ lực nâng cao chất lượng nền hành chính công, bao gồm thực hiện cải cách hành chính và ngân sách, cải cách nền công vụ, chính quyền địa phương, việc phân định quyền lực giữa Nhà nước Cộng hòa Liên bang Nga và các chủ thể cấu thành liên bang, cũng như việc thúc đẩy xây dựng và thực hiện các biện pháp chống tham nhũng. Kết quả là, một số quy định pháp luật đã được ban hành nhằm hình thành các công cụ, cơ chế, thủ tục và đổi mới công nghệ trong quản lý hành chính công; đồng thời đặt ra các nhiệm vụ cho việc phát triển, áp dụng các quy định đó. Tuy nhiên, việc nâng cao chất lượng hành chính công vẫn là một trong những nhiệm vụ chính mà Nhà nước Nga phải đối mặt. Trong phương hướng hoạt động chủ yếu của Chính phủ Nga năm 2018, việc nâng cao chất lượng hành chính công được coi là một trong những lĩnh vực hoạt động quan trọng của Chính phủ nói chung, đồng thời là một trong hai điều kiện để triển khai hiệu quả mô hình tăng trưởng kinh tế mới. Theo đó, bắt đầu từ ngày 1-1-2021, Chính phủ Nga bắt đầu triển khai cải cách hệ thống các cơ quan do chính phủ quản lý. Đây là cuộc cải cách hành chính lớn nhất trong nhiều năm trở lại đây ở Nga. Cuộc cải cách tiến hành kết hợp với việc Nga đẩy mạnh số hóa các dịch vụ công, đặc biệt là việc đưa vào sử dụng các dịch vụ công trực tuyến, cũng như mở rộng mạng lưới các trung tâm cung cấp dịch vụ đa chức năng trên toàn liên bang.

Chuyển đổi số trong hoạt động của cơ quan nhà nước ở Nga

Năm 2017, cuộc cách mạng số đã thành công với cột mốc quan trọng trên phạm vi toàn cầu: một nửa dân số thế giới đã được kết nối internet. Trong đó, theo đánh giá của nhóm chuyên gia Digital McKinsey, Nga là một trong những quốc gia có tiềm năng và triển vọng đáng kể khi số hóa nền kinh tế của Nga góp phần thúc đẩy tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của đất nước từ 4,1 nghìn tỷ rúp lên 8,9 nghìn tỷ rúp vào năm 2025, đóng góp 19 - 34% GDP cả nước⁽¹⁾.

Năm 2018, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ban hành Nghị định số 204 “Về mục tiêu quốc gia và nhiệm vụ chiến lược phát triển Liên bang Nga đến năm 2024” với các nhiệm vụ mà Chính phủ Nga cần tiến hành trong việc thực hiện Chương trình quốc gia về “Nền kinh tế số của Liên bang Nga”. Một trong những nhiệm vụ ưu tiên là đưa công nghệ số vào lĩnh vực hành chính công và cung ứng dịch vụ công. Việc sử dụng các nền tảng công nghệ kỹ thuật số đã tạo điều kiện cho quá trình chuyển đổi các chức năng hành chính công, giúp tăng cường tương tác hiệu quả giữa cơ quan chính phủ, doanh nghiệp và xã hội.

Trước đó, quá trình chuyển đổi số của nền hành chính công ở Nga bắt đầu từ năm 2008, khi Chiến lược phát triển xã hội thông tin được Tổng thống Nga V. Putin phê duyệt. Để thực hiện chiến lược này, chương trình nhà nước “Xã hội thông tin (giai đoạn 2011 - 2020)” được triển khai nhằm thiết lập một hệ thống nhất quán và hiệu quả cho việc sử dụng công nghệ thông tin. Trong quá trình chuẩn bị, Bộ Viễn thông và Truyền thông đại chúng của Nga đã nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế liên quan đến việc triển khai các chương trình tương tự. “Xã hội thông tin (giai đoạn 2011 - 2020)” là chương trình nhà nước đầu tiên được Chính phủ Nga phê duyệt trong quá trình chuyển đổi, bao gồm toàn bộ các ngành, lĩnh vực hoạt động nhằm tăng cường tính minh bạch và khả năng quản lý, bảo đảm sự ổn định và gia tăng khả năng cạnh tranh của nền kinh tế. Mục tiêu chính của chương trình nhằm bảo đảm công dân và doanh nghiệp có thể hưởng lợi từ việc áp dụng công nghệ thông tin và viễn thông, tạo điều kiện cho sự tương tác nhanh chóng và hiệu quả giữa chính phủ, công dân và doanh nghiệp. Chương trình bao gồm bốn chương trình con: “Hạ tầng thông tin viễn thông của xã hội thông tin và dịch vụ dựa trên nền tảng số”, “Môi trường thông tin”, “An ninh trong xã hội thông tin” và “Nhà nước thông tin”. Đặc biệt, chương trình “Nhà nước thông tin” đặt ra mục tiêu chuyển đổi các chức năng quản lý nhà nước sang mô hình số hóa dựa trên năm nguyên tắc sau: 1- Phát triển chính phủ điện tử; 2- Nâng cao chất lượng quản lý nhà nước thông qua việc triển khai công nghệ thông tin hiện đại; 3- Cung cấp dịch vụ y tế, chăm sóc sức khỏe và bảo đảm xã hội dựa trên công nghệ thông tin; 4- Phát triển dịch vụ giáo dục, khoa học và văn hóa dựa trên công nghệ thông tin; 5- Hỗ trợ các dự án vùng trong lĩnh vực công nghệ thông tin.

Trong giai đoạn từ năm 2008 đến năm 2017, Nga đã đạt được sự tiến bộ đáng kể trong việc triển khai chính phủ điện tử, bao gồm việc cung cấp dịch vụ công và dịch vụ đô thị dưới dạng điện tử. Trung tâm đa chức năng và cổng thông tin duy nhất về dịch vụ công (EPGU) được phát triển, tạo ra một hệ thống tương tác điện tử giữa các cơ sở dữ liệu quốc gia, cùng với việc thành lập và vận hành hệ thống thông tin thống nhất về mua sắm của nhà nước và thành phố. Đến năm 2021, mức độ hài lòng của công dân về chất lượng dịch vụ công đạt 75,4%⁽²⁾.

Cần lưu ý rằng, Chỉ số phát triển chính phủ điện tử toàn cầu (EGDI) của Liên hợp quốc là chỉ số quốc tế hàng đầu để đánh giá mức độ và chất lượng phát triển của chính phủ điện tử, được thực hiện 2 năm/lần đối với 193 quốc gia thành viên của Liên hợp quốc. Chỉ số này bao gồm đánh giá các khía cạnh như các dịch vụ, dịch vụ điện tử do cơ quan chính quyền cung cấp, kết cấu hạ tầng thông tin, truyền thông và tiềm năng phát triển con người. Năm 2016, chỉ số EGDI của Nga được Liên hợp quốc đánh giá là “cao”, trong khi chỉ có 29 quốc gia dẫn đầu có EGDI được xem là “rất cao”. Trong bảng xếp hạng tổng thể về phát triển chính phủ điện tử, Nga đứng thứ 35. Tuy nhiên, so với xếp hạng trước đó (năm 2014), chỉ số này đã giảm 8 bậc, chỉ có Chỉ số dịch vụ và dịch vụ điện tử tăng trong hai năm từ 0,7087 lên 0,7319⁽³⁾.

Việc hình thành chính phủ điện tử ở Nga trở nên khả thi nhờ sự phổ biến rộng rãi của công nghệ thông tin truyền thông (ICT) trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ công. ICT nhấn mạnh vai trò của truyền thông hợp nhất và sự kết hợp giữa viễn thông, hệ thống quản lý tòa nhà thông minh (smarthome) và hệ thống nghe - nhìn trong lĩnh vực công nghệ thông tin hiện đại. Nói cách khác, ICT bao gồm tất cả phương tiện kỹ thuật liên quan đến phần cứng, phần mềm, mạng máy tính và các thiết bị trung gian khác, được sử dụng trong việc xử lý thông tin và truyền thông. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, một trong những rào cản đáng kể đối với việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình cung cấp dịch vụ công là sự chậm trễ trong thay đổi về thể chế của nhà nước so với những thay đổi nhanh chóng về công nghệ. Cụ thể là, không có sự tương tác giữa các yếu tố hiện có của hạ tầng chính phủ điện tử, mà phần lớn là kết quả của việc chuyển đổi thủ tục quản lý dựa trên các quy định hành chính hiện hành. Điều này dẫn đến thực trạng một số công đoạn trong thủ tục hành chính vẫn phải áp dụng cách thức truyền thống sử dụng văn bản giấy để cung cấp dịch vụ công.

Hiện nay, Nga đang bước vào một giai đoạn mới trong quá trình chuyển đổi cơ chế hành chính công, với việc hình thành và phát triển “chính phủ số”. Sự khởi đầu của giai đoạn này liên quan chặt chẽ đến việc thông qua Chiến lược phát triển xã hội thông tin giai đoạn năm 2017 - 2030. Trong chiến lược này, đã xác định mục tiêu, nguyên tắc và phương hướng cơ bản của chính phủ về sử dụng và phát triển công nghệ thông tin, viễn thông, khoa học, giáo dục và văn hóa nhằm thúc đẩy đất nước tiến tới xã hội thông tin. Một trong những hướng đi cơ bản để thực hiện chiến lược này là nâng cao hiệu quả của hành chính công, sự tương tác giữa xã hội công dân và doanh nghiệp với các cơ quan công quyền, cũng như cải thiện chất lượng và hiệu quả trong việc cung cấp các dịch vụ công. Điều này bao gồm việc phát triển mạnh mẽ hơn chính phủ điện tử và quá trình chuyển đổi hướng tới chính phủ số⁽⁴⁾.

Sự phát triển từ chính phủ điện tử đến chính phủ số

Ở nhiều nước trên thế giới, sự phát triển từ chính phủ điện tử sang chính phủ số được coi là một phần quan trọng và tất yếu của quá trình chuyển đổi. Quá trình phát triển chính phủ điện tử đóng vai trò quan trọng như một nền tảng để chuyển đổi các dịch vụ công sang định dạng số ở mọi giai đoạn - từ đăng ký dịch vụ đến thực thi. Chẳng hạn như, Báo cáo về hiệu quả của chính phủ số (Digital Efficiency Report) do Chính phủ Anh thực hiện cho thấy, giao dịch kỹ thuật số có chi phí thấp hơn 20 lần so với giao dịch qua điện thoại, thấp hơn 30 lần so với giao dịch bằng thư từ và thấp hơn 50 lần so với giao dịch trực tiếp. Những khoản tiết kiệm này được coi là cơ hội để nâng cao hiệu quả và giảm chi phí dịch vụ công ở Anh.

Việc phân tích và tổng hợp các công trình nghiên cứu, tài liệu từ tổ chức, các ý kiến chuyên gia cả trong nước và quốc tế cho phép xác định các nguyên tắc chính và các thành phần cơ bản sau đây của khung kiến trúc chính phủ số:

 Một là, các nguyên tắc cung cấp dịch vụ của chính phủ số bao gồm: Tự động hóa mặc định; tập trung vào nền tảng độc lập và thiết bị di động; thiết kế dịch vụ lấy người dùng làm trung tâm; số hóa từ đầu đến cuối; chính phủ được coi là một nền tảng.

Hai là, các thành phần cơ bản của chính phủ số bao gồm: Cổng thông tin duy nhất; dữ liệu duy nhất để chia sẻ trong khu vực công; các dịch vụ liên ngành để chia sẻ; chia sẻ kết cấu hạ tầng công cộng; cải thiện mạng cảm biến và phân tích; an ninh mạng và bảo mật thông tin.

Cần nhấn mạnh rằng, các nguyên tắc này đã được thể hiện trong Chiến lược phát triển xã hội thông tin của Nga năm 2017, là cơ sở cho các chương trình cải cách cơ chế hành chính công. Do đó, sự phát triển của nhà nước “như một nền tảng kỹ thuật số” là một trong những yếu tố chính của khái niệm cải cách hành chính công được đề xuất bởi Trung tâm phát triển chiến lược. Theo các chuyên gia của Trung tâm phát triển chiến lược, Nga cần có những thay đổi trong lĩnh vực quản lý nhà nước, đó là: 1- Tạo lập hệ thống nền tảng số thống nhất của nhà nước, khắc phục vấn đề phân mảnh giữa các hệ thống phòng, ban, dựa trên một tập dữ liệu duy nhất.; 2- Chuyển đổi tất cả dịch vụ công sang hình thức điện tử với hệ thống xác thực sinh trắc học từ xa, cũng như chuyển đổi hoạt động kiểm soát và cấp phép sang định dạng số; 3- Xác lập “bản sao y” cho công dân, tổ chức, đối tượng và triển khai dịch vụ công tự động dựa trên việc phát triển “bản sao y”.

Một trong những nguyên tắc chính trong việc phát triển chính phủ số là chính sách tích hợp dữ liệu, thông tin và dịch vụ trên một cổng thông tin số. Hầu hết chiến lược xây dựng chính phủ số đều đề xuất việc tạo lập một cổng thông tin duy nhất cho các dịch vụ công, giúp người dùng thực hiện giao dịch mà không cần phải chuyển đến các trang web khác. Đồng thời, việc triển khai mô hình tương tác hiệu quả giữa các cơ quan nhà nước trong định dạng số dựa trên cổng thông tin chung được coi là một trong những yếu tố quan trọng nâng cao sự cạnh tranh của quốc gia. Đơn cử như, cổng thông tin “ecitizen.gov.sg” của Chính phủ Singapore là một cổng thông tin tích hợp cung cấp khả năng tìm kiếm các dịch vụ giao dịch tương tác, bao gồm việc thanh toán một loạt dịch vụ và một số chức năng quan trọng về xác thực, như đăng ký cấp hộ chiếu và thẻ căn cước. Ở những quốc gia có cấu trúc liên bang, các cơ sở dữ liệu như vậy không chỉ được cung cấp cho chính quyền quốc gia, mà còn cho các cấp khu vực và thành phố⁽⁵⁾. Tại Nga, trong vài năm gần đây, các nền tảng kỹ thuật số đã được phát triển ở cấp liên bang và khu vực. Ví dụ, từ năm 2009, cổng thông tin dịch vụ công quốc gia và địa phương (EPGU) đã đi vào hoạt động, là địa chỉ lưu trữ thông tin, biểu mẫu đăng ký và được sử dụng để thanh toán. Năm 2015, EPGU được tích hợp với Hệ thống xác thực và nhận dạng thống nhất (ESIA) của Nga.

Ngoài ra, một trong những yếu tố quan trọng của khung kiến trúc chính phủ điện tử và phát triển chính phủ số là hệ thống thông tin thống nhất về mua sắm công - cổng thông tin liên bang được tạo ra nhằm đáp ứng nhu cầu của các tiểu bang và thành phố, cung cấp thông tin công khai về các giai đoạn khác nhau của quá trình mua sắm công, như mua sắm của các cơ quan nhà nước và thành phố, các doanh nghiệp nhà nước, về việc thực hiện các hợp đồng công và các chỉ số về hiệu quả sử dụng vốn ngân sách. Năm 2017, Hệ thống thông tin thống nhất về mua sắm công của Nga (cổng thông tin thống nhất chính thức zakupki.gov.ru) đã có hơn 3 triệu thông báo mua hàng với tổng giá trị trên 7 nghìn tỷ rúp. Hệ thống này tích hợp các hệ thống con và modul khác nhau, bao gồm danh sách khách hàng và nhà cung cấp, hệ thống thương mại điện tử toàn quốc dưới dạng modul mua sắm công.

Theo các chuyên gia của Ngân hàng Thế giới (WB), phát triển chính phủ số sẽ dựa trên nguyên tắc quản lý nhà nước trên dữ liệu số⁽⁶⁾. Các nguồn dữ liệu cơ bản được coi là dữ liệu pháp lý có giá trị, được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu, cũng như các giao dịch và thông báo điện tử có giá trị pháp lý. Về vấn đề này, việc sở hữu tài liệu giấy sẽ không còn hiệu lực pháp lý và việc ủy ​​quyền giao dịch sẽ dựa trên hồ sơ điện tử. Một hệ thống như vậy sẽ cung cấp quyền truy cập vào cơ sở dữ liệu quốc gia không chỉ cho các cơ quan và tổ chức nhà nước, mà còn cho tất cả tổ chức công cộng và tư nhân có quyền quan tâm.

Nhìn chung, quá trình hình thành chính phủ số đòi hỏi sự tích hợp và tương tác giữa các cơ quan nhà nước ở các cấp quản lý khác nhau. Bản chất của việc hình thành chính phủ số là tạo ra điều kiện tiên quyết để giải quyết các vấn đề kinh tế - xã hội phức tạp, bao gồm cả vấn đề lập kế hoạch chiến lược, dựa trên cơ sở các nền tảng thông tin số thống nhất. Điều này đóng góp quan trọng vào sự phát triển của nền kinh tế Nga. Tuy nhiên, việc triển khai công nghệ số và các giải pháp nền tảng trong hệ thống quản lý nhà nước đi kèm với những rủi ro cao đối với an ninh quốc gia (đặc biệt là kinh tế), bao gồm cả việc thực hiện chương trình “Nền kinh tế số của Liên bang Nga”. Để giảm thiểu rủi ro, cần hạn chế việc mua sắm phần mềm từ nước ngoài cho các cơ quan và tổ chức nhà nước. Điều này chỉ có thể thực hiện thông qua nghiên cứu khoa học cơ bản và ứng dụng trong nước, đồng thời áp dụng công nghệ mới để gia tăng sự độc lập về công nghệ. Như Chủ tịch Công ty InfoWatch, N. Kaspersky nhận xét: “Chúng ta đã phụ thuộc quá nhiều vào công nghệ nước ngoài..., chúng ta cần phát triển công nghệ của chính mình, điều này có lợi vì chúng ta gần như đã có các nghiên cứu về hầu hết công nghệ được quảng cáo”⁽⁷⁾.

Quy trình quản lý số hóa và khoa học

Sự phát triển của lĩnh vực khoa học cùng với sự phát triển của nền kinh tế số đang được xem là một trong 12 dự án quốc gia được triển khai theo Sắc lệnh của Tổng thống Nga V. Putin ban hành ngày 7-5-2018, nhằm bảo đảm sự phát triển đột phá về công nghệ và kinh tế - xã hội của đất nước. Sự liên kết giữa các dự án ưu tiên này, một mặt, tạo ra các công nghệ số toàn diện (chủ yếu dựa trên các sản phẩm phát triển trong nước); mặt khác, bảo đảm sự hấp dẫn đối với nhà khoa học và nhà nghiên cứu trẻ, có tiềm năng ở Nga và nước ngoài.

Dự án chương trình quốc gia “Phát triển khoa học và công nghệ của Liên bang Nga” bao gồm tiểu chương trình “Xây dựng hệ thống kỹ thuật số công khai cho tổ chức khoa học, công nghệ và đổi mới”. Dự kiến ​​đầu tư vào việc thực hiện mục tiêu con này sẽ kéo dài từ năm 2018 đến năm 2025, với khoảng 62 tỷ rúp được cấp theo các hướng: 1- Hỗ trợ chuyên gia dự báo và phân tích để phát triển khoa học - công nghệ, điều chỉnh và chi tiết hóa ưu tiên phát triển, đưa ra và thiết lập các chỉ thị công nghệ; 2- Xây dựng nền tảng số hóa để hỗ trợ các thành viên tham gia quá trình phát triển khoa học - công nghệ; 3- Hỗ trợ hoạt động triển lãm và trưng bày; 4- Phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật số cho việc quản lý quyền sở hữu trí tuệ và giao dịch; 5- Hỗ trợ bảo vệ pháp lý và bảo vệ trên thị trường quốc tế; 6- Giám sát và cải tiến hệ thống quản lý phát triển khoa học - công nghệ; 7- Hỗ trợ hình thức tài trợ mới, bao gồm cả việc gọi vốn từ cộng đồng cho các dự án khoa học - công nghệ; 8- Tạo lập và phát triển hệ thống thông tin cho phép theo dõi sự phát triển trong nghiên cứu, tính chuyên nghiệp của các nhà khoa học và kỹ sư, đồng thời tạo điều kiện cho tiếp cận và hỗ trợ.

Ngoài ra, dự án chương trình quốc gia “Phát triển khoa học - công nghệ của Liên bang Nga” còn nhằm cải thiện chất lượng quản lý nhà nước bằng cách tăng cường vốn vô hình và thúc đẩy những thay đổi về chất lượng trong nền kinh tế thông qua việc sử dụng quyền sở hữu trí tuệ được tạo ra bởi những người tham gia vào hoạt động khoa học - công nghệ. Với vai trò thực hiện chức năng quản lý, chính phủ phải chịu trách nhiệm phát triển kết cấu hạ tầng và cơ chế hỗ trợ sự tiến bộ trong lĩnh vực khoa học, đồng thời tạo điều kiện để tăng cường hiệu suất kinh tế nhằm thúc đẩy động lực phát triển của các ngành công nghiệp công nghệ cao trong nền kinh tế quốc gia, từ đó giúp Nga có vị trí xứng đáng trên trường quốc tế, bao gồm cả lĩnh vực kinh tế số. Tuy nhiên, hiện nay, vị trí này của Nga vẫn còn khá khiêm tốn.

Nói tóm lại, việc triển khai chương trình “Nền kinh tế số của Liên bang Nga” về nguyên tắc là khó thành công nếu không có sự nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực khoa học - công nghệ quốc gia. Việc hình thành năng lực nghiên cứu và nền tảng kỹ thuật là một trong những hướng cơ bản của chương trình này, mục tiêu là tạo ra một hệ thống hỗ trợ cho nghiên cứu ứng dụng, khám phá trong lĩnh vực kinh tế số bằng cách xây dựng kết cấu hạ tầng nghiên cứu cho nền tảng kỹ thuật số, bảo đảm sự độc lập của các công nghệ kỹ thuật số hàng đầu có khả năng cạnh tranh toàn cầu và bảo đảm an ninh quốc gia.

Theo lộ trình phát triển của nền kinh tế số, vào năm 2024, Nga cần có ít nhất 10 nền tảng số hoạt động cho nghiên cứu và phát triển, thể hiện sự tăng trưởng ổn định về số lượng người tham gia được kết nối, đồng thời giảm chi phí kết nối. Ngoài ra, cần thành lập những doanh nghiệp hàng đầu trong các lĩnh vực công nghệ có khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu thông qua việc ứng dụng thành công những kết quả từ nghiên cứu và phát triển. Đó là những công nghệ đầy hứa hẹn giúp cải thiện các thị trường hiện tại, góp phần hình thành các thị trường mới. Những công nghệ như vậy có tầm quan trọng then chốt đối với sự phát triển đồng thời cũng mở ra cơ hội cho nhiều thị trường tiềm năng. Nhìn chung, nghiên cứu và phát triển đóng vai trò quyết định trong quá trình chuyển đổi số toàn cầu đang diễn ra, điều này đòi hỏi việc xây dựng một hệ thống quản lý nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực kinh tế số, bảo đảm sự phối hợp giữa các bên liên quan - đại diện từ các cơ quan hành pháp liên bang, các doanh nghiệp, các cơ sở giáo dục đại học và tổ chức nghiên cứu.

Như vậy, trong quản trị nhà nước, chuyển đổi số là một hướng đi quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả và sự minh bạch trong hoạt động của các cơ quan nhà nước. Đối với Việt Nam, việc áp dụng chuyển đổi số trong quản trị nhà nước có thể tham khảo một số phương thức sau:

Thứ nhất, xây dựng hệ thống thông tin điện tử quốc gia thống nhất. Việc xây dựng một hệ thống thông tin điện tử cho phép các cơ quan nhà nước chia sẻ thông tin và tương tác với nhau một cách nhanh chóng và hiệu quả. Hệ thống này có thể bao gồm việc phát triển các ứng dụng trang mạng và di động để cung cấp các dịch vụ công trực tuyến cho người dân.

Thứ hai, thúc đẩy việc sử dụng chữ ký điện tử và tài liệu điện tử. Chữ ký điện tử và tài liệu điện tử có thể giúp rút ngắn thời gian xử lý các thủ tục hành chính, từ đó giảm bớt tài liệu giấy và tiết kiệm chi phí. Việc áp dụng chữ ký điện tử và tài liệu điện tử cần được hỗ trợ bởi một hệ thống an toàn và đáng tin cậy để bảo vệ tính toàn vẹn của thông tin.

Thứ ba, phát triển dịch vụ công trực tuyến. Cung cấp các dịch vụ công trực tuyến giúp người dân tiếp cận với các dịch vụ nhà nước một cách thuận tiện, như việc đăng ký kinh doanh, nộp thuế, đăng ký xe, đăng ký kết hôn,… Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian cho người dân, mà còn giảm bớt tiếp xúc trực tiếp và tiết kiệm chi phí vận hành cho cơ quan nhà nước.

Thứ tư, tăng cường an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu. Chuyển đổi số trong quản trị nhà nước đòi hỏi sự chú trọng đến an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu. Các cơ quan nhà nước cần đầu tư vào hệ thống bảo mật mạng, đào tạo nhân viên về an ninh mạng và thiết lập chính sách bảo mật để bảo đảm sự an toàn của thông tin quan trọng liên quan đến quản trị nhà nước.

Thứ năm, xây dựng nền tảng công nghệ thông tin. Để thúc đẩy chuyển đổi số, cần đầu tư vào việc xây dựng và phát triển một nền tảng công nghệ thông tin hiện đại, bao gồm việc nâng cao khả năng kỹ thuật của cơ quan nhà nước, nâng cấp hạ tầng mạng, hỗ trợ ứng dụng công nghệ mới, như trí tuệ nhân tạo, blockchain và điện toán đám mây.

Thứ sáu, gia tăng hợp tác giữa các cơ quan nhà nước cũng như giữa các cơ quan nhà nước với khu vực tư nhân để tăng cường công tác tuyên truyền và nâng cao nhận thức của người dân về việc thực hiện chuyển đổi số. Đồng thời, mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế với các quốc gia đã thành công trong việc thực hiện chuyển đổi số./.

--------------------------

(1) Báo cáo “Chuyển đổi số ở Nga: Một thực tế mới”, 2017, www.mckinsey.com/global-locations/europe-and-middleeast/russia/vi/our-rk/mckinsey-digital
(2) Báo cáo “Kết quả hoạt động của sự phát triển kinh tế Nga năm 2017 và các nhiệm vụ cho năm 2018”, Ban kinh tế và phát triển, Moscow, 2018, tr. 67
(3) Chính phủ điện tử với sự phát triển bền vững, http://www.un.org/desa
(4) Nghị định số 203, ngày 9-5-2017, của Tổng thống Liên bang Nga, “Về Chiến lược phát triển xã hội thông tin ở Liên bang Nga giai đoạn 2017 - 2030”
(5)  Báo cáo “Chính phủ số năm 2020 và triển vọng cho nước Nga”, Thế giới toàn cầu, Moscow, 2016
(6) Ivanov V.V., Malinetsky G.G: “Nền kinh tế kỹ thuật số: Quá khứ, thực tiễn, triển vọng”, Moscow, RAS, 2017
(7) Ivanov V.V., Malinetskiy G.G: “Kinh tế số: Quá khứ, hiện tại, triển vọng”, Viện Hàn lâm Khoa học Nga, Moscow, 2017, tr. 51 - 53