Phát biểu khai mạc Kỳ họp, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, việc đổi mới cách thức tổ chức Kỳ họp cho thấy, Quốc hội luôn chủ động, nhanh chóng thích ứng với điều kiện, hoàn cảnh và yêu cầu của thực tiễn, vì lợi ích của nhân dân và đất nước. Chương trình nghị sự tại Kỳ họp lần này có nhiều nội dung quan trọng, tập trung vào các vấn đề sau:

Thứ nhất, Quốc hội xem xét, thảo luận các báo cáo bổ sung về kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2019, tình hình triển khai thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2020; phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2018. Năm 2020 là năm cuối của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm giai đoạn 2016 - 2020, diễn ra trong bối cảnh đặc biệt, do đó, các đại biểu Quốc hội cần nghiên cứu, phân tích thấu đáo, thảo luận kỹ lưỡng, đánh giá toàn diện, khách quan để xác định phương hướng, giải pháp hữu hiệu nhằm sớm phục hồi nền kinh tế sau đại dịch Covid-19, góp phần hoàn thành mục tiêu, chỉ tiêu của kế hoạch 5 năm, tạo tiền đề phát triển cho giai đoạn tiếp theo.

 Quốc hội cũng xem xét, quyết định Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, đề ra các giải pháp thực hiện để phát huy tiềm năng, lợi thế của vùng và tinh thần tự lực của đồng bào các dân tộc thiểu số, nhằm để đưa kinh tế - xã hội của vùng phát triển mạnh mẽ, toàn diện và bền vững hơn.

Thứ hai, Quốc hội sẽ xem xét, thông qua 10 dự án luật, nhiều dự thảo nghị quyết và cho ý kiến 6 dự án luật khác nhằm kịp thời thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, quy định của Hiến pháp, góp phần đổi mới, sắp xếp, kiện toàn tổ chức, bộ máy của Quốc hội; nâng cao hiệu quả công tác xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật; tạo cơ sở pháp lý cho việc cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh theo hướng ngày càng thuận lợi, minh bạch và bình đẳng giữa các nhà đầu tư, doanh nghiệp, huy động nguồn lực trong xã hội, nâng cao hơn nữa sức cạnh tranh của nền kinh tế nói chung và các doanh nghiệp Việt Nam nói riêng; bảo đảm quốc phòng, an ninh, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế.

Quốc hội xem xét, phê chuẩn 3 điều ước quốc tế, gồm: Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA), gia nhập Công ước số 105 của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) về xóa bỏ lao động cưỡng bức. Đây sẽ là bước đánh dấu quan trọng trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, là tiền đề quan trọng tạo cơ hội lớn cho xuất khẩu của Việt Nam, giúp đa dạng hóa thị trường, mặt hàng xuất khẩu; xây dựng môi trường pháp lý và đầu tư minh bạch, từ đó sẽ thu hút được nhiều hơn nữa các nhà đầu tư đến từ EU và các nước khác; khẳng định quyết tâm của nước ta trong quá trình thực thi các cam kết liên quan đến lao động trong các hiệp định thương mại; thực hiện nghĩa vụ là quốc gia thành viên ILO của Việt Nam. Việc phê chuẩn các điều ước quốc tế này là phù hợp với chủ trương của Đảng, Nhà nước trong quá trình hội nhập quốc tế về kinh tế, lao động và xã hội.

Thứ ba, Quốc hội sẽ tiến hành giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em”; xem xét các báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân gửi đến Kỳ họp thứ 9 và kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV; thành lập Hội đồng Bầu cử quốc gia và xem xét một số nội dung quan trọng khác.

Tại kỳ họp này, trong bối cảnh cả hệ thống chính trị, nhất là Chính phủ, các bộ, ngành đang tập trung tối đa cho công tác phòng, chống dịch, khôi phục sản xuất, kinh doanh, thay vì chất vấn trực tiếp tại phiên họp toàn thể như thông lệ, các vị đại biểu Quốc hội sẽ gửi chất vấn bằng văn bản đến các thành viên của Chính phủ, các vị trưởng ngành về những vấn đề mà cử tri và nhân dân quan tâm. Các văn bản chất vấn và trả lời chất vấn sẽ được tổng hợp để báo cáo Quốc hội.

Ngoài ra, một số báo cáo của Chính phủ, các cơ quan của Quốc hội, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước… đã được gửi đến các vị đại biểu Quốc hội để nghiên cứu, kết hợp thảo luận cùng các nội dung liên quan.

Tiếp theo, Quốc hội nghe Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc báo cáo về công tác phòng chống dịch Covid-19 và những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội. Thực hiện phương châm "chống dịch như chống giặc", Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cho biết, đại dịch Covid-19 là dịch bệnh có tốc độ, cơ chế lây lan nhanh, khó lường và mức độ nguy hiểm chưa từng có trong lịch sử; tác động toàn diện đến mọi mặt của đời sống, kinh tế, xã hội; đòi hỏi nguồn lực rất lớn, tập trung trong một thời điểm, hành động phải đồng bộ, nhất quán, chấp nhận vượt các giới hạn thông thường về quản lý để phòng, chống, kiểm soát dịch hiệu quả. Trước diễn biến và tác động của đại dịch Covid-19, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành kịp thời nhiều kết luận, nghị quyết, chỉ thị với phương châm kiểm soát dịch bệnh là ưu tiên hàng đầu, quan trọng nhất nhằm bảo vệ sức khỏe của nhân dân, ổn định xã hội, giảm thiểu thiệt hại đối với nền kinh tế, tạo điều kiện duy trì và sớm phục hồi hoạt động sản xuất, kinh doanh, sớm tận dụng cơ hội sau khi hết dịch để phát triển nhanh, bền vững.    

Thủ tướng Chính phủ chỉ rõ, cùng với việc phòng, chống dịch, cần huy động tối đa các nguồn lực nhằm thực hiện các giải pháp cụ thể để tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, hỗ trợ đối tượng bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh. Tiếp tục thực hiện quyết liệt các giải pháp nhằm kiểm soát lạm phát, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, tháo gỡ khó khăn cho các dự án chậm giải ngân, đặc biệt là các dự án trọng điểm, quy mô lớn, có sức lan tỏa. Tập trung phát huy các dư địa của động lực hỗ trợ tăng trưởng trong từng ngành, lĩnh vực, địa phương; vận động người dân ưu tiên dùng hàng trong nước, ủng hộ doanh nghiệp, hợp tác xã sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Hỗ trợ người dân và doanh nghiệp sớm tổ chức lại sản xuất, kinh doanh, đồng thời tăng cường tuyên truyền, quảng bá, thu hút sự quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư quốc tế với hình ảnh Việt Nam là một địa điểm đến đầu tư, kinh doanh, du lịch và sinh sống an toàn, bền vững.

Thủ tướng Chính phủ cho biết, đến nay, tình hình dịch Covid-19 trong nước cơ bản được không chế, chưa có trường hợp tử vong. Các giải pháp ứng phó của Việt Nam trước tình hình dịch bệnh thời gian qua được quốc tế đánh giá là kịp thời, nhanh, quyết liệt và hiệu quả. Điều này cũng thể hiện sức mạnh đoàn kết, truyền thống yêu nước, tinh thần tương thân, tương ái của dân tộc. Qua đó, góp phần củng cố vững chắc niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước và khẳng định tính ưu việt, bản chất tốt đẹp của chế độ ta, của hệ thống chính trị nước ta.

Tuy nhiên, theo Thủ tướng Chính phủ, đến đầu năm 2020, khi đại dịch Covid-19 lan rộng đã tác động toàn diện đến mọi mặt của đời sống, kinh tế, xã hội. Quý I-2020, tăng trưởng GDP đạt thấp, trong đó tất cả các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ đều bị tác động và giảm. Nhiều lao động bị cắt giảm, mất việc làm, tỷ lệ tham gia lực lượng lao động thấp kỷ lục trong 10 năm qua, tỷ lệ thiếu việc làm tăng cao nhất trong 5 năm trở lại đây, tỷ lệ thất nghiệp có xu hướng tăng. Thủ tướng nêu rõ, đất nước ta bước vào giai đoạn phát triển mới với những khó khăn, thách thức và nhiều vận hội, thời cơ đan xen. Chúng ta hãy siết chặt tay nhau với quyết tâm cao, hướng về phía trước, vượt qua khó khăn, thách thức, phấn đấu đạt mức cao nhất trong thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ năm 2020 và 5 năm 2016 - 2020, thi đua lập thành tích chào mừng đại hội đảng các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. Chính phủ trân trọng đề nghị và mong nhận được sự quan tâm chỉ đạo, ủng hộ, giám sát của Chủ tịch nước, Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức đoàn thể nhân dân và đồng bào, cử tri cả nước.

Quốc hội nghe Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo thẩm tra đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2019; tình hình thực hiện những tháng đầu năm 2020. Báo cáo trước Quốc hội, đồng chí Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cơ bản nhất trí với các kết quả đạt được theo Báo cáo của Chính phủ. Mặc dù gặp nhiều khó khăn, song năm 2019 đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, tương đối đồng bộ các mục tiêu tổng quát đã được Quốc hội đề ra; có thêm 2 chỉ tiêu vượt kế hoạch và 4 chỉ tiêu thực hiện tốt hơn so với kết quả đã báo cáo Quốc hội. Cả 3 khu vực nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng và dịch vụ đều có sự tăng trưởng. Cơ cấu kinh tế dịch chuyển tích cực. Các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm, niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp và xã hội được củng cố. Tổng thu ngân sách nhà nước năm 2019 vượt khá cao so với dự toán, bội chi ngân sách nhà nước giảm. Thị trường tài chính hoạt động tương đối ổn định; việc cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng đạt được một số kết quả nhất định; tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro được kiểm soát, an toàn hoạt động ngân hàng được bảo đảm. Môi trường đầu tư, kinh doanh tiếp tục được cải thiện, số lượng doanh nghiệp thành lập mới cao. Quốc phòng, an ninh được giữ vững; hoạt động đối ngoại diễn ra sôi động. Các lĩnh vực giáo dục đào tạo, y tế, khoa học và công nghệ, lao động, việc làm... có những chuyển biến tích cực, an sinh xã hội được cải thiện.

Quốc hội nghe Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Trần Thanh Mẫn trình bày Báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân gửi đến Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV. Đồng chí Trần Thanh Mẫn nêu rõ, từ sau Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV đến nay, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp với Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổng hợp được 3.385 ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân cả nước thông qua các đoàn đại biểu Quốc hội và hệ thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp, các tổ chức thành viên.

Theo đó, cử tri và nhân dân tin tưởng, đánh giá cao sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, sự chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị, các ngành, các cấp, các địa phương trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 vừa qua. Cử tri và nhân dân ghi nhận, đánh giá cao Đảng, Nhà nước đã chủ động, linh hoạt trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ “kép”: vừa phòng, chống dịch, vừa duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh, bảo đảm an sinh xã hội. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã gặp mặt trực tuyến, tổ chức đối thoại với doanh nghiệp, khuyến khích sáng tạo của các doanh nghiệp, kịp thời ban hành các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và người dân bị ảnh hưởng của dịch bệnh. Cử tri và nhân dân thể hiện sự tin tưởng, phấn khởi khi gói hỗ trợ 62.000 tỷ đồng bước đầu được triển khai đến các hộ nghèo, gia đình chính sách, người mất việc làm, người gặp khó khăn, góp phần ổn định đời sống người dân.

Tuy nhiên, cử tri và nhân dân lo lắng trước những khó khăn, thách thức của đất nước chưa từng có trong nhiều năm qua, cụ thể là dịch Covid - 19 đã ảnh hưởng sâu rộng đến mọi lĩnh vực của đời sống, kinh tế - xã hội; nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất - kinh doanh gặp khó khăn, tạm ngừng hoạt động hoặc giải thể; lao động mất việc làm, thiếu việc làm tăng, nhất là trong các ngành dịch vụ, du lịch, vận tải. Xảy ra tình trạng thiếu nguyên liệu, vật tư nhập khẩu đầu vào, sản phẩm hàng hóa có lúc, có nơi bị ứ đọng trong thời gian diễn ra dịch bệnh, ảnh hưởng lớn đến các ngành sản xuất trong nước; giá một số mặt hàng thiết yếu trên thị trường có nhiều biến động, một số đối tượng lợi dụng gom hàng, đẩy giá lên cao.

Cử tri và nhân dân thể hiện sự tin tưởng vào quá trình chuẩn bị Đại hội XIII của Đảng, quan tâm nhiều đến nội dung Văn kiện và công tác nhân sự của Đại hội, đặc biệt là bài phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng về công tác chuẩn bị nhân sự của Đại hội XIII của Đảng.

Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã phản ánh, kiến nghị 10 vấn đề mà cử tri và nhân dân quan tâm và có 6 kiến nghị gửi tới Quốc hội. Đoàn Chủ tịch ghi nhận việc Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã kịp thời chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương thực hiện các giải pháp khắc phục những vướng mắc, hạn chế thuộc lĩnh vực quản lý của bộ, ngành, địa phương. Tại Kỳ họp này, trên cơ sở ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân cả nước, Đoàn Chủ tịch kiến nghị 5 vấn đề.

Trình bày Báo cáo kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Trưởng Ban Dân nguyện của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Thanh Hải cho biết, thông qua 1.396 cuộc tiếp xúc trước và sau Kỳ họp thứ 8 của đại biểu Quốc hội, đã tiếp nhận và tổng hợp được 2.102 kiến nghị của cử tri. Trong đó, có 59 kiến nghị liên quan đến các hoạt động của Quốc hội (chiếm 2,8%); 1.951 kiến nghị liên quan đến công tác điều hành của Chính phủ, bộ, ngành (chiếm 92,82%); 84 kiến nghị liên quan đến công tác của Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao (chiếm 4%); 8 kiến nghị liên quan đến công tác của các cơ quan, tổ chức khác ở Trung ương (chiếm 0,38%). Có 1.951 kiến nghị đối với Chính phủ, chiếm 92,82% tổng số kiến nghị. Đối với các cơ quan tư pháp, toàn bộ 84 kiến nghị đã được xem xét, trả lời, đạt 100%.

Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải ghi nhận, kể từ đầu nhiệm kỳ đến nay, hầu hết các tồn tại, hạn chế trong công tác giải quyết kiến nghị cử tri của các bộ, ngành đã được tiếp thu và khắc phục khá hiệu quả, hiện còn một số ít tồn tại, hạn chế như vẫn còn một số ít văn bản trả lời chưa đủ thông tin, chưa đúng nội dung kiến nghị, chưa kiểm tra, tìm giải pháp để tháo gỡ nên cử tri tiếp tục kiến nghị. Một số kiến nghị của cử tri yêu cầu kiểm tra, xem xét trách nhiệm đối với các cá nhân, tập thể khi để xảy ra sai  phạm nhưng thường được trả lời chung chung, chưa nêu rõ kết quả kiểm tra, xử lý vi phạm. Cùng với đó, công tác phối hợp giữa các bộ, ngành trong xem xét, giải quyết các kiến nghị có nội dung liên ngành vẫn còn chậm.

Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải kiến nghị Quốc hội, các đoàn đại biểu Quốc hội tiếp tục cải tiến, nâng cao chất lượng tổng hợp kiến nghị của cử tri, bảo đảm rõ ràng, cụ thể, trọng tâm, không để xảy ra kiến nghị trùng lặp; tích cực khai thác phần mềm ứng dụng phục vụ trả lời kiến nghị của cử tri; tăng cường giám sát việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật và một số vấn đề “nóng” mà cử tri quan tâm.

Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh trình bày Tờ trình của Chủ tịch nước về việc đề nghị Quốc hội phê chuẩn Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và EU (EVFTA). Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh trình bày Báo cáo thuyết minh Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và EU. Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu trình bày Báo cáo thẩm tra về việc phê chuẩn Hiệp định này.

Tiếp theo đó, Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh trình bày Tờ trình của Chủ tịch nước về việc đề nghị Quốc hội phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và EU (EVIPA). Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày Báo cáo thuyết minh Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và EU. Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu trình bày Báo cáo thẩm tra về việc phê chuẩn Hiệp định này.

Trong phiên làm việc chiều, Quốc hội thảo luận trực tuyến về việc phê chuẩn Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và EU; việc phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và EU.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh và Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng sẽ giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận.

Quốc hội nghe Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh trình bày Tờ trình của Chủ tịch nước về việc đề nghị Quốc hội phê chuẩn gia nhập Công ước số 105 của Tổ chức Lao động Quốc tế về xóa bỏ lao động cưỡng bức; Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung trình bày Báo cáo thuyết minh việc gia nhập Công ước số 105 của Tổ chức Lao động Quốc tế về xóa bỏ lao động cưỡng bức; Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu trình bày Báo cáo thẩm tra về nội dung này.

Sau đó, các đại biểu Quốc hội thảo luận trực tuyến về việc phê chuẩn gia nhập Công ước số 105 của Tổ chức Lao động Quốc tế về xóa bỏ lao động cưỡng bức. Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung sẽ giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận.