Hội thảo là một trong những hoạt động nằm trong Chương trình quốc gia kỷ niệm 50 năm thành lập ASEAN tại Việt Nam do Học viện Ngoại giao phối hợp với Vụ ASEAN (Bộ Ngoại giao) và Quỹ Konrad Adenauer (KAS) đồng tổ chức. Đây cũng là một hoạt động trong khuôn khổ Mạng lưới các Viện Nghiên cứu Chiến lược ASEAN (ASEAN-ISIS) nhằm kỷ niệm 50 năm thành lập ASEAN và qua đó mở rộng trao đổi, đóng góp những ý tưởng, những sáng kiến mới cho việc hiện thực hóa Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 trên tầm quốc gia và khu vực.

Tham dự hội thảo có gần 100 đại biểu, trong đó có lãnh đạo Bộ Ngoại giao, các nguyên lãnh đạo chính phủ, đại diện các bộ, ngành tham gia hợp tác ASEAN, các cơ quan nghiên cứu và cơ quan truyền thông trong nước. Hội thảo có sự tham dự của Lãnh đạo một số cơ quan nghiên cứu hàng đầu khu vực thuộc Mạng lưới ASEAN - ISIS.

Phát biểu đề dẫn tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh những thành tựu mang tính bước ngoặt trong lịch sử phát triển của ASEAN. Từ 5 thành viên ban đầu mở rộng đầy đủ gồm 10 nước Đông Nam Á, thành lập trên cơ sở một tuyên bố chính trị trở thành một tổ chức hợp tác khu vực toàn diện, hoạt động trên cơ sở pháp lý và khuôn khổ thể chế là Hiến chương ASEAN. Đặc biệt, ASEAN đã có sự chuyển mình mang tính bước ngoặt khi chính thức hình thành Cộng đồng từ ngày 31-12-2015 với đầy đủ ba trụ cột về chính trị - an ninh, kinh tế và văn hóa - xã hội. Dấu mốc bản lề này giúp ASEAN bước vào giai đoạn phát triển mới vững vàng hơn, được nâng cao cả về hình thức và cấp độ hợp tác, là sự chuẩn bị nền tảng và khuôn khổ cho ASEAN xây dựng thành công một Cộng đồng ASEAN “gắn kết về chính trị, liên kết về kinh tế và cùng chia sẻ trách nhiệm xã hội.

Trước sự chuyển động không ngừng của thế giới và khu vực, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng cho rằng, các nước ASEAN cần hiểu rõ những cơ hội và thách thức, để cùng tìm ra giải pháp thực hiện những mục tiêu chính là xây dựng Cộng đồng vững mạnh, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân, đẩy mạnh liên kết kinh tế nội khối và gia tăng gắn kết người dân bằng những giá trị. Qua đó, tăng cường sức sống của ASEAN và nâng cao vai trò trung tâm của ASEAN trong khu vực.

Là một trong những đơn vị đồng tổ chức Hội thảo quốc tế “Chuyển dịch địa chính trị ở châu Á - Thái Bình Dương và chặng đường nửa thế kỷ của ASEAN”, ông Peter Girke, Giám đốc Quỹ Konrad Adenauer tại Việt Nam nhấn mạnh, chặng đường 50 năm qua, các nước trong khối ASEAN đã đem lại nhiều lợi ích không chỉ cho các quốc gia thành viên mà còn cho người dân của các quốc gia đó. Nhiều thành tựu lớn mà các nước ASEAN đã đạt được trong chặng đường 50 năm qua, đó là sự đồng thuận lớn dựa trên cấu trúc tổ chức đáp ứng được sự phát triển của hiện tại.

Tại phiên khai mạc, PGS, TS. Nguyễn Vũ Tùng, Giám đốc Học viện Ngoại giao, khẳng định vai trò gắn kết, thúc đẩy hợp tác của ASEAN trong khu vực, sự thành công và sức sống của ASEAN trước những diễn biến phức tạp ở châu Á - Thái Bình Dương. Do đó, hội thảo lần này là một trong nhiều nỗ lực của giới nghiên cứu chiến lược góp phần hình dung ra con đường tương lai của ASEAN để đồng hành cùng chính phủ và người dân các nước thành viên trên con đường đó.

Hội thảo tiến hành 4 phiên thảo luận, điểm lại những thành tựu của ASEAN trong 50 năm qua; đánh giá những cơ hội và thách thức đặt ra cho ASEAN trong cục diện châu Á - Thái Bình Dương hiện nay; đề xuất các biện pháp xây dựng Cộng đồng ASEAN và đưa ra một số kiến nghị chính sách đối với các nước thành viên./.